Нұсқаулықты қашан дайындау керек?
Нұсқауларды әдетте мемлекеттік органдар шығарады, бірақ
коммерциялық ұйымның басшысы мұндай әкімшілік құжатты да шығара
алады. Нұсқаулар жедел, ақпараттық
-
әдістемелік, әкімшілік сипаттағы
мәселелер
бойынша
немесе
бұйрықтардың,
нұсқаулықтардың,
тапсырмалардың орындалуын ұйымдастыруға байланысты мәселелер
бойынша шығарылуы мүмкін. Егер ұйым нұсқауды қолдануға шешім
қабылдаса, онда іс жүргізу жөніндегі нұсқаулықта бұйрықтардың, өкімдер
мен нұсқаулардың мақсатын нақты ажырату керек [16].
3.1.3
Электромонтерлердің жұмысын ұйымдастыру және басқару
Электр жабдықтарын жөндеу және қызмет көрсету жөніндегі электр
монтерінің (бұдан әрі
–
электр монтері) өзіндік жұмысына медициналық
куәландырудан, кіріспе нұсқамадан, алғашқы нұсқамадан, жұмыс орнында
оқыту мен тағылымдамадан, еңбекті қорғау талаптарын білуін тексеруден,
тұтынушылардың
электр
қондырғыларын
техникалық
пайдалану
қағидаларына және тұтынушылардың электр қондырғыларын пайдалану
кезіндегі қауіпсіздік техникасы қағидаларына (ТПЕ және ТПЕ) сәйкес білімін
тексере отырып, теориялық және практикалық даярлықтан өткен және электр
қондырғыларында жұмыс істеуге рұқсат алуға біліктілік куәлігін алған;
ұжымдық және жеке қорғану құралдарын пайдалана тарифтік
-
біліктілік
анықтамалығына сәйкес.
1.2 электромонтер міндетті:
80
1.2.1 жұмыс нұсқаулығымен анықталған жұмысты ғана орындау;
1.2.2 ішкі еңбек тәртібі ережелерін орындау;
1.2.3 жеке және ұжымдық қорғану құралдарын дұрыс қолдану;
1.2.4 еңбекті қорғау талаптарын сақтау;
1.2.5 адамдардың өмірі мен денсаулығына қауіп төндіретін кез келген
жағдай туралы, өндірісте болған әрбір жазатайым оқиға туралы немесе өзінің
денсаулық жағдайының нашарлауы туралы, оның ішінде жіті кәсіптік ауру
(улану) белгілерінің пайда болуы туралы өзінің тікелей немесе жоғары
тұрған басшысына дереу хабарлауға);
1.2.6 жұмыстарды орындаудың қауіпсіз әдістері мен тәсілдеріне
оқытудан өту және өндірісте зардап шеккендерге алғашқы көмек көрсету,
еңбекті қорғау бойынша нұсқама беру, еңбекті қорғау талаптарын білуін
тексеру;
1.2.7 міндетті мерзімді (еңбек қызметі барысында) медициналық
тексерулерден (тексерулерден) өту, сондай
-
ақ Еңбек кодексінде және өзге де
федералдық заңдарда көзделген жағдайларда жұмыс берушінің жолдамасы
бойынша кезектен тыс медициналық тексерулерден (тексерулерден) өту.
1.2.8 электр тогынан және басқа да жазатайым оқиғалардан зардап
шеккендерге алғашқы дәрігерге дейінгі көмек көрсете білу;
1.2.9 алғашқы өрт сөндіру құралдарын қолдана білу;
1.3 электр жабдықтарын жөндеу және қызмет көрсету жұмыстарын
орындау кезінде электр монтеріне келесі қауіпті және зиянды өндірістік
факторлардың әсер етуі мүмкін:
•
электр тізбегіндегі қауіпті кернеу
адам денесі, электр соққысы, электр доғасы арқылы күйік пайда болуы
мүмкін;
•
жұмыс аймағының жеткіліксіз жарықтандырылуы;
•
бетіндегі өткір жиектер, бұдырлар және кедір
-
бұдырлар
конструкциялар мен жабдықтар;
•
өрт, жарылыс;
•
персонал мен заттардың биіктігінен құлау.
1.4 Электромонтер арнайы киіммен, арнайы аяқ киіммен және басқа да
жеке қорғаныс құралдарымен арнайы киім, арнайы аяқ киім және басқа да
жеке қорғаныс құралдарын тегін берудің типтік салалық нормаларына және
ұжымдық шартқа сәйкес қамтамасыз етілуі тиіс.
1.5. Күнделікті қызмет барысында электромонтерлар:
•
жұмыс процесінде құралды мақсаты бойынша қолдану, в
дайындаушы зауыттардың нұсқаулықтарына сәйкес;
•
құрал
-
саймандар мен жабдықтарды техникалық жарамды күйде ұстау
пайдалануға тыйым салынған ақаулармен жұмыс істеуге жол бермей;
•
жұмыс кезінде мұқият болыңыз және бұзушылықтарға жол бермеңіз
еңбек қауіпсіздігі талаптарын
1.6 жарақаттанған немесе дімкәстік жағдайда жұмысты тоқтату, бұл
туралы жұмыс басшысына хабарлау және медициналық мекемеге жүгіну
қажет.
81
2. Жұмысты бастамас бұрын еңбекті қорғау талаптары.
2.1 жұмысты бастамас бұрын электромонтер міндетті:
•
басшыға білімін тексеру туралы куәлікті көрсету
қауіпсіз жұмыс әдістері, тапсырма алу және орындалатын жұмыстардың
ерекшелігі бойынша жұмыс орнында нұсқаулықтан өту;
•
белгіленген үлгідегі арнайы киім мен арнайы аяқ киім кию;
•
қауіптілігі жоғары жұмыстарды орындау кезінде мыналармен танысу
жұмыстарды қауіпсіз жүргізуді қамтамасыз ететін іс
-
шаралармен қамтамасыз
етуге және тапсырылатын жұмысқа берілген рұқсат нарядына қол қоюға
міндетті.
2.2 Жұмыс жетекшісінен тапсырма алғаннан кейін және қажет болған
жағдайда рұқсат нарядының іс
-
шараларымен танысқаннан кейін электр
монтері міндетті:
•
қажетті жеке қорғаныс құралдарын дайындау,
олардың жарамдылығын тексеріңіз;
•
жұмыс орнын және оған жақындау жолдарын сәйкестігін тексеру
Қауіпсіздік талаптары,
•
құралды, жабдықты және технологиялық жабдықты таңдау,
жұмысты орындау кезінде қажетті, олардың жарамдылығын және қауіпсіздік
талаптарына сәйкестігін тексеру;
•
тұтынушыларды электрмен жабдықтау схемасындағы өзгерістермен танысу
және жедел журналдағы ағымдағы жазбалармен.
2.3 электр монтері қауіпсіздік талаптарын келесі бұзушылықтар кезінде
жұмыстарды орындауға кіріспеуі тиіс:
•
технологиялық жабдықтардың, құрылғылардың және
оларды
қолдануға
жол
берілмейтін
дайындаушы
зауыттардың
нұсқаулықтарында көрсетілген құралдар;
•
негізгі және қосалқы бөлшектердің кезекті сынақтарын уақтылы жүргізбеу
дайындаушы зауыт белгілеген қосымша қорғау құралдарын немесе оларды
пайдалану мерзімінің өтуі;
•
жарық жеткіліксіз болғанда немесе жұмысшы үйілген кезде
орындар;
•
жұмыс кезінде наряд
-
рұқсаттың болмауы немесе қолданылу мерзімі
аяқталуы
қолданыстағы электр қондырғыларында. Анықталған қауіпсіздік талаптарын
бұзушылықтар жұмыс басталғанға дейін өз бетінше жойылуы керек, ал егер
мүмкін болмаса, электриктер олар туралы бригадирге немесе жұмыстың
жауапты басшысына хабарлауға міндетті.
3. Жұмыс уақытында еңбекті қорғау талаптары
3.1 Электромонтер келесі талаптарды сақтаған жағдайда жұмысты
орындауға міндетті:
•
қажетті ажыратуларды жасаңыз және шаралар қабылдаңыз,
коммутациялық аппаратураның қате немесе өздігінен қосылуы салдарынан
жұмыс орнына кернеу беруге кедергі келтіретін;
•
ток өткізгіш бөліктерге жерге тұйықтау;
82
•
жұмыс орнын инвентарлық қоршаулармен қоршау және ілу
ескерту плакаттары;
•
коммутациялық аппараттардың көмегімен немесе
сақтандырғыштарды алу жұмыс жүргізілетін ток өткізгіш бөліктер немесе
жұмысты орындау кезінде жанасатын бөліктер немесе жұмыс кезінде оларды
оқшаулағыш жапсырмалармен (уақытша қоршаулармен) қоршау);
•
қате жіберудің алдын алатын қосымша шаралар қабылдау
тасымалды жерге тұйықтау құралдарын қолданбай жұмысты орындау кезінде
жұмыс орнына кернеу;
•
іске қосу құрылғыларында, сондай
-
ақ сақтандырғыш негіздерінде
"қоспаңыз
-
адамдар жұмыс істейді!»;
•
уақытша қоршауларға плакаттар іліңіз немесе
ескерту жазбалары: "Тоқта
-
өмірге қауіпті!»;
•
диэлектрлік қолғаптарда кернеудің болмауы;
•
тасымалды жерге тұйықтау қысқыштарын жерге тұйықтау қысқыштарына
салу
диэлектрлік қолғаптарды қолдана отырып, оқшауланған штанганың
көмегімен ток өткізгіш бөліктер;
•
астында тұрған тоқ өткізгіш бөліктерде жұмыс жүргізу кезінде
тек құрғақ және таза оқшаулағыш құралдарды пайдалануға, сондай
-
ақ
оқшаулағыш құралдарды шектеу сақинасынан алыс емес тұтқыш
тұтқалардан ұстауға міндетті.
3.2 ажыратқыш болған кезде сақтандырғыштардың балқымалы
ендірмелерін ауыстыруды кернеу алынған кезде жүргізген жөн. Кернеуді алу
мүмкін болмаған кезде (топтық қалқандарда, құрастырмаларда)
сақтандырғыштардың балқымалы ендірмелерін ауыстыруды кернеумен,
бірақ жүктеме ажыратылған кезде жүргізуге рұқсат етіледі.
3.3. кернеуі бар сақтандырғыштардың балқымалы ендірмелерін электр
монтер оқшаулағыш кенелердің көмегімен қорғаныс көзілдіріктерімен,
диэлектрлік қолғаптармен ауыстыруға тиіс.
3.4 электр техникалық емес персоналдың өтінімі бойынша уақытша
ажыратылған жабдықты іске қосар алдында оны қарап, кернеуді қабылдауға
дайын екендігіне көз жеткізу және онда жұмыс істейтіндерді алдағы қосу
туралы ескерту қажет.
3.5 кернеудегі электр тізбектерін ажыратуды талап ететін тасымалды
аспаптарды қосу және ажырату кернеуді толық алып тастағанда жүргізілуі
тиіс.
3.6 электр берудің әуе желілерінің ағаш тіректерінде жұмыс істеу
кезінде электромонтер тырнақтар мен қауіпсіздік белдігін пайдалануы керек.
3.7 жарылыс қаупі бар үй
-
жайларда жұмыстарды орындау кезінде электр
монтеріне рұқсат етілмейді:
•
тұрған электр жабдықтары мен желілерін жөндеу кернеулі
•
бұзылған жағдайда электр жабдықтарын пайдалануға жерге қосу;
•
автоматты түрде ажыратылатын электр қондырғысын оны ажырату
себептерін анықтау және жою;
83
•
бөлетін Үй
-
жайлар мен тамбурлардың есіктерін ашық жарылу қаупі бар үй
-
жайлар;
•
жанып кеткен электр шамдарын мыналарға ауыстыру басқа типтегі немесе
одан да көп қуатты шамдармен жарылысқа төзімді шамдар;
•
Электр қондырғыларын ажырататын аппараттарсыз қосу қалыпты емес
жұмыс режиміндегі электр тізбегі;
•
қорғауды ауыстыру (жылу элементтері, сақтандырғыштар, ажыратқыштар)
басқа номиналды параметрлері бар, осы жабдық есептелмейтін басқа түрдегі
қорғаныс электр жабдықтары.
3.8 электр қондырғыларында жұмыс істеу кезінде жарамды Электр
қорғау құралдарын: негізгі (оқшаулағыш қарнақтар, оқшаулағыш және
электр өлшеуіш қысқыштар, кернеу көрсеткіштері, диэлектрлік қолғаптар),
сондай
-
ақ қосымша (диэлектрлік галоштар, кілемшелер, тасымалды жерге
тұйықтау құрылғылары, оқшаулағыш тұғырықтар, қоршау тұғырықтары,
қоршау құрылғылары, плакаттар және қауіпсіздік белгілері) қолдану қажет.
3.9 жоғары қауіптілік жағдайындағы жұмыстарды мынадай жағдайларда
бірге жүзеге асырған жөн:
•
кернеуді толық немесе ішінара алып тастау арқылы
жерге тұйықтау (желілерді жекелеген электр қозғалтқыштарына ажырату
және қосу, күштік трансформаторларда қайта қосу, тарату құрылғыларының
ішіндегі жұмыстар);
•
жерге тұйықтау қондырғыларын қажет етпейтін кернеуді түсірмей
(электрлік сынау, өлшеу, сақтандырғыштардың балқымалы ендірмелерін
ауыстыру және т. б.));
•
баспалдақтар мен төсеніштерден, сондай
-
ақ осы операциялар қай жерде
жергілікті жағдайлар қиын;
•
электр берудің әуе желілерінде.
3.10 оқшаулау кедергісін мегаомметрмен өлшеу тек толық токтан
ажыратылған электр қондырғысында жүзеге асырылуы тиіс. Өлшеу алдында
сыналатын жабдықта кернеудің жоқтығына көз жеткізу керек.
3.11 жұмыс істеп тұрған кран немесе тельферлік тролль жанында жұмыс
істеу кезінде электромонтерлар мынадай талаптарды орындауға міндетті:
•
тролльдерді өшіріңіз және оларды кездейсоқ немесе
қате қосу;
•
тролльдерді бір
-
бірімен жерге тұйықтаңыз және қысқартыңыз;
•
оқшаулағыш материалдармен (резеңке кілемшелермен) қоршау,
(ағаш қалқандармен) кернеуді алу мүмкін болмаған жағдайда тролльдерге
тиюі мүмкін орындар. Қоршауға "Өмір үшін қауіпті
-
кернеуі 380 В"
плакатын ілу қажет.
3.12 жарық беру желілеріне қызмет көрсету кезінде электромонтерлар
мынадай талаптарды орындауға міндетті:
•
сақтандырғыштар мен жанып кеткен шамдарды жаңасымен ауыстыру,
жөндеу
жарықтандыру арматурасы мен электр сымдарын желідегі кернеу алынған
кезде және тәуліктің жарық уақытында жүзеге асыру;
84
•
арматураны тазалау және тіректерге бекітілген Шамдарды ауыстыру,
кернеуді түсіргеннен кейін және басқа электромонтермен бірге жүзеге асыру;
•
арқылы қосылған электр есептегіштерді орнату және тексеру
өлшеу трансформаторларын қауіпсіздік техникасы бойынша IV төмен емес
біліктілік тобы бар электромонтермен бірге жүргізу;
•
Автомашиналардан немесе басқа да шамдарға қызмет көрсету кезінде
қорғау және диэлектрлік қолғап белдіктерін қолдану [17].
Достарыңызбен бөлісу: |