Исмагулов е. К., Кабанбаев а. Б., Мырзабек м. С
Еңбек тәртібі (еңбек тәртібі)
жүктеу/скачать 5,79 Mb. Pdf көрінісі
|
4.Оқу құралы. Біліктілігі «Электромеханик».
| Еңбек тәртібі (еңбек тәртібі).
Қызметкердің еңбек тәртібін сақтау міндеті Еңбек кодексінің бабында белгіленген Еңбек тәртібі - бұл барлық қызметкерлер үшін Еңбек кодексіне, ұжымдық шартқа, келісімдерге, жергілікті ережелерге, еңбек шартына сәйкес анықталған мінез - құлық ережелеріне міндетті түрде бағыну. Жұмыс беруші еңбек заңнамасына және еңбек құқығы нормаларын қамтитын өзге де нормативтік құқықтық актілерге, ұжымдық шартқа, келісімдерге, жергілікті нормативтік актілерге, еңбек шартына сәйкес жұмыскерлердің еңбек тәртібін сақтауы үшін қажетті жағдайлар жасауға міндетті. Жұмыс беруші Еңбек міндеттерін адал орындайтын қызметкерлерді көтермелейді (алғыс жариялайды, сыйлықақы береді, бағалы сыйлықпен, Құрмет грамотасымен марапаттайды, мамандығы бойынша үздік атағына ұсынады). Қызметкерлерді еңбек үшін көтермелеудің басқа түрлері ұжымдық шартпен немесе ішкі еңбек тәртібі қағидаларымен, сондай - ақ қоғам мен мемлекет алдындағы ерекше еңбек сіңірген еңбегі үшін тәртіп туралы жарғылармен және ережелермен айқындалады, қызметкерлер мемлекеттік наградаларға ұсынылуы мүмкін. Тәртіптік теріс қылық жасағаны үшін, яғни қызметкердің өз кінәсінен оған жүктелген Еңбек міндеттерін орындамағаны немесе тиісінше орындамағаны үшін жұмыс берушінің мынадай тәртіптік жазаларды қолдануға құқығы бар: • ескерту; • сөгіс; • жұмыстан босату (тиісті негіздер бойынша). Тәртіптік жазаны қолданғанға дейін жұмыс беруші қызметкерден 75 жазбаша түсініктеме талап етуі тиіс. Егер 2 жұмыс күні өткеннен кейін қызметкер көрсетілген түсініктемені бермесе, онда тиісті акт жасалады. Қызметкердің түсініктеме бермеуі тәртіптік жаза қолдану үшін кедергі болып табылмайды. Тәртіптік жаза қызметкердің ауырған, демалыста болған уақытын, сондай - ақ қызметкерлердің өкілді органының пікірін есепке алуға қажетті уақытты есептемегенде, теріс қылық анықталған күннен бастап 1 айдан кешіктірілмей қолданылады. Тәртіптік жазаны теріс қылық жасалған күннен бастап 6 айдан кешіктірмей, ал ревизия, Қаржы - шаруашылық қызметті тексеру немесе аудиторлық тексеру нәтижелері бойынша ол жасалған күннен бастап 2 жылдан кешіктірмей қолдануға болмайды. Көрсетілген мерзімдерге қылмыстық іс бойынша іс жүргізу уақыты кірмейді. Әрбір тәртіптік теріс қылық үшін бір ғана тәртіптік жаза қолданылуы мүмкін. Жұмыс берушінің тәртіптік жаза қолдану туралы бұйрығы (өкімі) қызметкердің жұмыста болмаған уақытын есептемегенде, 3 жұмыс күні ішінде қызметкерге қолын қойғызып жарияланады. Егер қызметкер көрсетілген бұйрықпен (өкіммен) қол қойғызып танысудан бас тартса, онда тиісті акт жасалады. Қызметкер тәртіптік жазаға мемлекеттік еңбек инспекциясына және (немесе) жеке еңбек дауларын қарау жөніндегі органдарға шағым жасауы мүмкін. Егер тәртіптік жаза қолданылған күннен бастап бір жыл ішінде қызметкер жаңа тәртіптік жазаға тартылмаса, онда оның тәртіптік жазасы жоқ деп есептеледі. Жұмыс берушінің тәртіптік жаза қолданылған күннен бастап бір жыл өткенге дейін оны қызметкерден өз бастамасы, қызметкердің өзінің өтініші, оның тікелей басшысының немесе қызметкерлердің өкілді органының өтініші бойынша алып тастауға құқығы бар. Еңбек тәртібінің ережелері не үшін қажет. Еңбек шартының кез - келген басқа ерекшеліктерінің бірі - қызметкердің жұмысты еңбек тәртібіне бағынумен жеке орындауы, сондықтан ПТР міндетті болып табылады. Дұрыс және нақты әзірленген ӨТЖ даулы жағдайлар туындаған кезде жұмыс берушінің мүдделерін қорғайтын болады. Мысалы, PTR жұмыс уақытының басталуы мен аяқталуының нақты уақытын, сондай - ақ демалу уақытын көрсетпеген кезде, қызметкерді кешіккені үшін жауапқа тарту қиын болады, егер оның жұмысындағы мінез - құлқына қойылатын талаптар ауызша айтылған болса, қызметкерге тәртіптік жаза қолдану қиын болады, бірақ PTR - де тиісті түрде жазылмаған және т. б. Өтр - бұл нақты ұйымда қолданылатын, қызметкерлер мен жұмыс берушінің еңбегін ұйымдастыру жөніндегі қатынастарды реттейтін жергілікті нормативтік құжат (ҚР ЕК - нің 1 - бабы 1 - тармағының 31) тармақшасы). Жұмыс беруші ӨТЖ бекітеді және жұмыс берушінің тиісті бұйрығымен немесе өкімімен қолданысқа енгізіледі. Маңызды: жұмысқа қабылдау кезінде, жаңа ӨТЖ бекіту, оларға 76 өзгерістер мен толықтырулар енгізу кезінде қызметкерді құжатқа қол қою арқылы таныстыру қажет, сондықтан барлық қызметкерлер осы құжатпен танысуы керек. ҚР ЕК - нің 63 - бабының 2 - тармағына сәйкес еңбек тәртіптемесінің қағидаларында жұмыскерлердің жұмыс уақыты мен тынығу уақыты, еңбек тәртібін қамтамасыз ету шарттары, еңбек қатынастарын реттеудің өзге де мәселелері белгіленеді. Айта кетейік, : • жұмыс уақыты - жұмыскер жұмыс берушінің актілеріне және еңбек шартының талаптарына сәйкес Еңбек міндеттерін орындайтын уақыт, сондай - ақ ҚР ЕК - не, ҚР өзге де нормативтік құқықтық актілеріне, ұжымдық шартқа, жұмыс берушінің актісіне сәйкес жұмыс уақытына жатқызылған өзге де уақыт кезеңдері; • демалыс уақыты - қызметкер еңбек міндеттерін орындаудан босатылған және өз қалауы бойынша пайдалана алатын уақыт; • еңбек тәртібі - жұмыс беруші мен жұмыскерлердің ҚР нормативтік құқықтық актілерінде, сондай - ақ келісімдерде, еңбек, ұжымдық шарттарда, жұмыс берушінің актілерінде, құрылтай құжаттарында белгіленген міндеттемелерді тиісінше орындауы (ҚР ЕК - нің 1- бабы 1 - тармағының 30) тармақшасы). Осылайша, ӨТЖ мәселелердің кең ауқымын қамтиды, соның арқасында бұл құжат жұмыс беруші мен қызметкерлер арасындағы, қызметкерлердің өздері арасындағы қатынастарды тиімді реттеуге, еңбек тәртібін нығайтуға, жұмыс уақытын ұтымды пайдалануға және т. б. бағытталған. Ережелер жұмысшылар мен жұмыс берушілер үшін міндетті болып табылады [15]. жүктеу/скачать 5,79 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|