ОМЫРТҚАСЫЗДАР ЗООЛОГИЯСЫ
жүретін күрделі құрылысты қарапайым
жәндік.
Денесін кірпікшелер біртегіс жауып тү-
рады, тек артқы жағында кірпікшелері ұзын-
дау болады. Кірпікшелері қозғалу қызметі-
мен бірге асты ауыз тесігіне жеткізу қызме-
тін де атқарады.
Ауыз ойықтың айналасында толқын
тәрізді әрдайым қозғалып тұратын мембра-
нелла орналасқан. Цитоплазмасы эктоплаз
ма және эндоплазмаға бөлінген. Эктоплазма
қабаты сыртынан мықты майысқақ пелли-
куламен қапталынған. Пелликула екі сыртқы
және екі ішкі мембранадан құралған. Пелли-
куланың сыртын алты бұрышты, қатар орна-
ласқан құрылым жауып тұрады, соған байла-
нысты парамеция денесінің пішіні өзгер-
мейтін түрақты болып келеді.
Пелликуланың астында бір-бірімен
ұштасып жатқан фибрилл торы болады -
олар тірек қызметін атқарады. Эктоплазма
қабатында қорғаныш қызметін атқаратын
қысқа таяқшалар
трихоцисталар орна-
ласқан. Олар тітіркенген кезде ұзын, серпін-
ді жіпше түрінде сыртқа атылады.
Инфузория денесінің алдыңғы жағында
ауыз ойығы немесе перистомы болады.
Перистомның түп жағында ауыз тесігі
немесе цитостом орналасқан, ол “жұтқыншақка
цитофаринкске
жалғасады. Жұтқыншақ цитоплазмаға ашылады. Инфузориялар ұсақ
организмдермен қоректенеді (бактериялармен, көк-жасыл балдыр-
лармен, ұсақ қарапайымдылармен).
Перистом айналасындағы кірпікшелердің қозғалуы нәтижесінде
қоректік заттар сумен бірге ауыз тесігіне және жұтқыншакка түсіп
жатады. Жұтқыншақтың түбінде ас қорыту вакуольдері қоректік
затқа толып, цитоплазмаға ауысады. Ас қорыту вакуольдері дененің
ас қорыту циклозы (айналымы) жолымен қозғалады, ферменттер
арқылы асты қорытып, плазмаға өткізіп тұрады. Сіңбеген қал-
дықтарды арнайы тесігі арқылы (қылаулатқыш) шығарып тастайды.
Достарыңызбен бөлісу: