19
тұжырымдауға, жасалған эксперименттердің барысын сипаттауға, өз
қызметінің нәтижелерін сипаттауға үйренеді.
6. Қазылар алқасының, оппоненттердің және бейтаныс адамдардың
қатысуымен көпшілік алдында өнер көрсету дағдыларын біртіндеп меңгеру.
7.
Өз көзқарасын қорғай білу, басқа адамдардың пікірін тыңдай білу,
жағдайды бақылауды жоғалтпау және туындаған сұрақтарға жауап беру
нұсқасын тез табу дағдыларын жаттықтыру.
Мектепте зерттеу жұмысын ұйымдастыру бойынша кейбір ұсыныстар:
1.Тақырыпты таңдау оқу пәніне сәйкес мектеп курсына барынша
жақындау шеңберінде жүзеге асырылғаны дұрыс. Бұл ретте білім алушының
қай сыныпта оқитыны және оның қызығушылық аясы қандай екенін анықтау.
Пәнаралық байланысты қамтитын жұмыстар жақсы болуы мүмкін. Мысалы:
физика және биология ( медицина), тарих және астрономия және т.б.
Кейде жұмыс тақырыбын білім алушының өзі ұсына алады. Ол
кезде
педагог өзі үшін ғана шешім қабылдайды – ол осы зерттеудің ғылыми
жетекшісі болуға келісемін бе, өйткені кез келген жоғары сапалы жұмыстарды
орындаудың ең маңызды ерекшеліктерінің бірі – білім алушылармен бірге
үйренудің қажеттілігі: міндетті түрде соның аясына кіріп, бұрын белгісіз
салаларды түсіну, эксперимент жүргізу, қосымша әдебиеттерді оқу және жаңа
идеяларды айту.
2. Физика, химия және биология бойынша
жұмыстарды орындаған
жағдайда табысты нәтижелерге қол жеткізудің міндетті шарты бөгде
адамдардан оқшауланған тұрақты жұмыс орнының болуы болып табылады.
Сонда экспериментте қолданылатын құралдарды тұрақты орынға
орналастыруға болады, әйтпесе электр тізбектерін, түрлі қондырғыларды және
т.б. үнемі бөшектеу және жинау қажеттілігі зерттеуді жүргізуге деген
қызығушылықты жоғалтуға әкеп соғуы мүмкін.
3. Егер зерттеу тобы жұмыс істесе, онда міндетті түрде
қатысушы-
«идеялар генераторы» болуы керек. Қалған білім алушылар орындаушы бола
алады, бірақ өз бетінше ойлау және іске шығармашылық көзқараспен қарау
міндетті. Яғни шығармашылық топқа қандай да бір ерекше (дарынды)
балаларды ғана емес, сондай-ақ салаға жоғары қызығушылық танытатын және
қарастырылып отырған тақырып бойынша белгілі бір білім мен дағдыға ие
қарапайым білім алушыларды да тартуға болады. Олар қызықты жұмыс істейді
және бос уақыттың көп бөлігін сүйікті ісіне арнауға дайын. Өз басымдықтарын
әлі анықтамаған оқушылар үшін таңдалған тақырып бойынша танысу
барысында кәсіби бағдар болуы мүмкін.
Сонымен қатар бір-бірін психологиялық
тұрғыдан толықтыратын білім
алушылар тобын іріктеуге болады, мысалы: теоретик және практик, физик және
химик, флегматик және сангвиник және т. б.
Іс-әрекеттің бұл түрінде ынтымақтастық педагогикасы толық көлемде
көрініс табады, өйткені жетекші бұл жерде білім алушылар алдында талассыз
беделге ие емес, ол да таным үдерісінің қатысушысы болып табылады.
Педагогтің мысалында білім алушылар адамның өмір бойы өз білімдерін
20
толықтырып, шығармашылық ізденісте болуы керектігін түсінеді. Ал білім
алушылардың шығармашылық ізденісті жүргізе алуы – өмірде кездесетін
әртүрлі мәселелердің кез келген бастамасы мен шешуіндегі табыстың кепілі.
Бұл,
шын мәнінде, басшылық қажет болған жерде ғана берілуі тиіс екендігін
білдіреді.
Зерттеу жұмысын орындау кезеңдеріне толығырақ тоқталайық.
Достарыңызбен бөлісу: