С. Ж. Асфендияров атындағы Қазақ ҧлттық медицина

Тӛменгі  баға:  Кейбір  салаларда  талапқа  сай  келгенмен,  кӛптеген  салаларда  жақсартуға 

тиістілері  кӛп.  Ӛз  саласында  даму  бар  екенін  кӛрсетті  тӛртінші  оқу  жылында  үшінші  курсты 

қайталап  оқымай-ақ    қосымша  медициналық  тәжірибе  жинақтаған  соң,  дәрігер  жұмысын 

қанағаттандырарлықтай дәредеде атқара алуы тиіс. 

Қанағаттандырарлықсыз:  Жұмысты  жалпы  алғанда  және  кез  келген  ірі  бағалау  саласы 

бойынша  қажетті  деңгейде  орндамайды.  Нұсқау  беруден  кейін  қажетті  деңгейде  жақсару  жоқ. 

«Қанағаттандырарлықсыз» деп бағалаған жағдайда үшінші курсты қайталап оқу талап етіледі. 

 

 

 

 

 

60 

 

Б  ҚОСЫМШАСЫ  

 

Медициналық білім беруде жиі қолданылатын бағалау әдістері (АҚШ тәжірибесі) 

 

Әдістер 

Сипаты 

Артықшылығы 

Кемшілігі 

1.Сипаттамалық 

баға 

Студенттің әлеуметтік жағдайы және оның 

жетістіктері туралы толық мәлімет алуға 

мүмкіндік береді. Бағалаудың жеке тұлғалық 

деңгейі: практика кезінде ӛзін кӛрсете білген 

медициналық мекемеде оқитын әрбір 

студенттің ӛзіндік ерекшелігін ашып 

кӛрсетеді (ерекшелейді) 

Әрбір студенттің терең білімі болуын 

талап етеді. Сапалы әдіс, тәжірибе 

кезіндегі студенттің 

орындаушылығына берілген 

клиникалық қысқаша сипаттама. 

Оқытушы-профессорлар құрамы 

келіскен жағдайда артықшылығы бар 

Бұл жағдайда ақпараттың нақтылығы 

рейтингке емес қарым-қатынасқа 

негізделгендіктен, рейтингтен 

ауытқуды жӛндеу керек. Нәтижелері 

тұрақты және қалыпқа келтірімді. 

 

2.Клиникалық 

жағдайларды жазу 

Әнбір жағдаятқа, оның клиникалық 

мәселелерін және оларды шешу жоларын 

кӛрсете отырып нақты құжаттар жүргізу 

Студенттің дағдысын ұзақ уақытқа 

қалыптастыру. Неғұрлым кӛп тәжі-

рибе мен білімді талап ететін клини-

калық жағдаяттарды анықтауға мүм-

кіндік береді. Базалық мәліметтермен 

жұмыс істеу деңгейін кӛтереді. Оқуды 

бітірген соң ауруханада жұмыс істуіне 

ӛзгелердің оң кӛзқарасын 

қалыптастыруға ықпал етеді. 

Студенттің орындаушылығы жоғары 

деңгейде болуын талап етеді. 

3.Шартты 

(сырттай) бақылау 

(зерттеу) 

Медицина саласындағы кӛптеген салаларды 

қамтитын, кӛбінесе әртүрлі пәндерден 

тұратын ұзаққа созылатын, стандартталған 

емтихандар, 

Әдеттегі жақсы емтихандар. Емтихан 

тапсырушының білім қоры туралы 

жалпы мағлұматтар береді 

Студенттің дайындық деңгейін нақты 

бағалай алмайды. Оқытудың ӛзіндік 

ерекшеліктері мен кемшіліктерін 

ашып кӛрсетпейді. Қаржылық 

шығыны кӛп. 

4.Шоғырлы (ішкі) 

бақылау (зерттеу) 

Әртүрлі курстардағы және тәжірибе 

кезіндегілерді пайдалана отырып шоғырлы 

факультеттерде жасалған емтихандар 

Шоғырлы білім берудің сапасын 

салыстыру үшін ӛткізіледі. Біріктіріп 

оқытуды және оларды бағалауды 

зерттейді. 

Егер ПОҚ қызығушылық танытпаса, 

немесе тестілерді жасауға және 

ӛңдеуге үйретілмеген болса, сапасы 

зардап шегеді. ПОҚ-тардың кӛп 

уақытын алады  

5.Симуляция 

Статистикалық үлгі.Манекендер, 

компьютерлік технологияға негізделген 

виртуальды-шынайылыққа жақын келетін 

клиникалық жағдайлар. Топты, сондай-ақ 

әрібір студентті бағалауға қолдануға болады. 

Студенттің клиникалық ойлауы мен 

дағдысын бағалауға мүмкіндік 

беретін тәсіл. Клиникашылар 

қолдайды және оқыту әдісі ретінде 

ӛте жақсы. 

Симуляция шынайы науқастарден 

анық ерекшеленіп тұрады. 

Клиникалық манипуляцияны 

орындау нормаларын есептеуді 

ажыратуда қиындық келтіреді. 

61 

 

Жағдай кезінде жасалатын 

манипуляцияны жалпыландыру 

бейімделуді және 

қарапайымдандыруды қажет етеді. 

6.Нақты 

құрылымды 

емтихан 

Емтихан тапсырушы 5 минут ішінде оған 

сұрақтар қойылатын арнайы пункттерден 

кезек-кезек ӛтеді, сол уақыт аралығында ол 

клиникалық талдауларға (анализдерге) 

түсініктеме жасайды, медициналық 

манипуляция жасайды, басқа сӛзбен 

айтқанда клиникалық жағдаяттар кезінде 

жасайтын дағыдлары мен мүмкіндіктерін 

кӛрсетеді. 

Студенттердің шынайы клиниклық 

дағдыларын анық, іс жүзінде 

бағалауға мүмкіндік беретін тәсіл. 

Клиникалық жағдаяттарға шұғыл 

ықпал етуді талап етеді. Ӛтірікке жол 

бермейді. 

ПОҚ-тарды тарту және ӛзара 

әрекеттестіру қажет. Тиімді жұмыс 

істеу үшін қатаң басшылық керек. 

7. Бақылау парағы 

(сауалнама) 

Сұрақтарға «иә-жоқ» немесе «дұрыс-дұрыс 

емес» деп жауап бере отырып, яғни 

студенттердің клиникалық процедураларды 

орындау және клиникалық ӛнімдерді даярлау 

дағдыларын біртіндеп бағалауға мүмкіндік 

береді. 

Арнайы процедураларды немесе 

ӛнімдерді бағалауға ыңғайлы. 

Сауалнаманың бір реттік пункттері 

және олардың реті туралы болжамдар 

талқыланады. 

Ӛнімдер мен процедуралар қажет 

болмағандықтан, оңайлатылған 

сияқты болып кӛрінуі мүмкін. ПОҚ-

тардың кӛп уақыт бӛлуін қажет етеді. 

Рейтинг құраушыларды үйрету 

қажет. 

8.Рейтинг бағасы 

Жалпы баға. Рейтинг құрастырушылар 

қажетті ерекше дағдылардан гӛрі, мінездеме 

мен танымдық емес кәсіби дағдыларға 

кӛбірек кӛңіл бӛлінеді. 

Науқасқа жақсы клиникалық күтім 

жасауға негізделген маңызды 

сапалық факторларды анықтауға 

мүмкіндік береді. 

«Гало» әсердің жиі кездесуінен, 

тӛменгі ретингке ие студенттер саны 

аз болып кӛрінеді және бұл 

студенттердің дайындық деңгейін 

теріс кӛрсетеді. 

9. Ауызша 

емтихан 

Студент мұғаліммен бетпе-бет отырып 

белгілі бір клиникалық пән саласы бойынша 

сұрақтарға жауап береді. Кейде студент 

күйзелісті (стресті) кӛтере ала ма, алмай ма 

дегенді тексеру үшін қолданылады. 

Тарихи бекітілген бұл әдіс 

медициналық мекемелер студенттері 

үшін 3000 жылға жуық қолданылып 

келеді. 

Бағалаудың сенімсіз әдісі. Емтихан 

алушының кӛңіл-күйіне байланысты. 

10.Хаттамалық 

жазбалар 

Декандардың жазбалары, ПОҚ-тардың 

ұсыныстары. 

Студенттің жетістіктерін сипаттауға 

жоғары деңгейде келетін 

тәсіл.Кӛбінесе ол тереңірек және 

қиынырақ оқуға дайын. 

«Гало» әсер жиі кездеседі. Емтихан 

тапсырушы «сӛйлемдерді тастап 

кетіп» оқитынын түсіндіру қиын. 

11.Шолу картасы 

(сырқатнама) 

Клиникалық жағдаяттарды талқылау. 

Науқастың картасын (сырқатнамасын) және 

соңғы жазбаларды талдауға негізделген. 

Жағдайдың шынайылығына және 

оның бағалылығына байланысты 

маңыздылығы жоғары. Науқаспен 

Жағдай тақырыптық жоспар немесе 

тәжірибелік дағдылар бойынша 

таңдап алынуы керек. 

62 

 

жұмыс істей алуда тікелей 

байланыстың болуы. 

12.Стандартталған 

науқастар 

Тәжірибесіз мамандар науқастың хал-

жағдайы туралы дұрыс баяндауды үйренеді. 

Стандартталған науқастар бұл кезде 

студенттің мінез-құлқын жазып отырады. 

Шынайы. Стандартталған науқас 

дұрыс айтылған мәліметтерді жазып 

отырады және кемшілікті сол жерде-

ақ кӛрсетуі мүмкін. Физикалық 

тексеру мен сауалнаманы бағалауда 

ӛте тиімді. 

Стандартталған науқастарды үйрету 

және оларды жіктеу уақытты талап 

етеді. Бағаны мұқият бақылауды 

қажет етеді. 

13.Аудио-бейне 

шолу 

Студент-емтихан алушы шолуы және 

клиникалық жағдаят жазылған сыни 

бейнекӛрініс науқасты да, студентті де 

еліктіреді (қызықтырады). 

Шынайы. Студенттің науқаспен тіл 

табыса алуын, коммуникативті 

дағдыларын және кәсіби шеберлігін 

бағалауға мүмкіндік береді. 

«Тым жоғары» талап болуы да 

мүмкін. Кейбір студенттердің 

бейнежазбада кӛргендері мен 

естігендеріне үйренуіне біраз уақыт 

қажет. 

14. Шолулық 

болжамды 

келісімдер 

Студент пен емтихан алушы арасындағы 

білім алу талаптары және студенттің белгілі 

бір мерзім ішіндегі мақсаты туралы жасалған 

келісімшарт. 

Студенттің білім алудағы 

міндеттерінің айқын болуы. Білім 

алудың межелері мен стандарттарын 

бекіту. ПОҚ-тар қандай жәрдем 

кӛрсету керек екендігін белгілеу. 

Кейбір студенттер мен ПОҚ-тар 

ӛздерінің күткендерін бір-бірімен 

бӛлісуге онша құштар емес. 

15.Портфолио 

Клиникада ӛткізген уақытында, ғылыми 

еңбекпен айналысқан және кәсіби деңгейін 

шыңдаумен шұғылданған кезінде жиналған 

заттай материалдыр. Ол жарық кӛрген 

мақалалар, ӛздері кірген сайттар жазбалары, 

дағылар туралы мәлметтер және тағы 

басқалары болуы мүмкін. Білім беру 

нұсқасын кӛшіріп алу болмауы керек.  

Материалдық дәлелдемелер арқылы 

академиялық емес жетістіктерін 

нақты есептеуге болады. 

Студенттің жоғары деңгейде сай 

болуын талап етеді. Курстан ӛту 

үшін нені қосу керек, нені алып 

тастау керек екеіндігі ақты 

анықталуы тиіс. 

 

16.Бағалау 

Медициналық білім алушы студентті әртүрлі 

дереккӛздерден алынған рейтинг арқылы 

бағалау. Мысалы: ӛздігінен дамуы, 

құрбылыстарына қарым-қатынасы, 

науқастарды, медициналық істі меңгеруді 

бақылаушы ретіндегі іс-әрекеттері бойынша 

бағалау. 

Студенттің құзыреттілікті меңгеру 

дәрежесін нақты сипаттайтын бай 

дереккӛздер. Әртүрлі мәліметтерді 

пайдалану – нормативтік 

салыстырулар жасауға мүмкіндік 

береді. 

Компьютерсіз, интернетсіз 

тығырықтан шығу қиын. Әртүрлі 

дереккӛздерден алынған 

мәліметтердің жоғары деңгейде 

сәйкес келуін қажет етеді. 

63 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ  

ҦЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІНІҢ  

МЕДИЦИНАЛЫҚ БІЛІМ БЕРУ ҤЛГІСІ 

 

1-ші бӛлім 

ҚҦЗЫРЕТТІЛІКТЕРДІ БАҒАЛАУ ӘДІСТЕРІ 

 

Формат 60×84/8 

Кеңсе кағазы. Кӛлемі 13 т.б. Баспа 200 дана 

Баспахана ЖШС «Кредоcс-Трейд»