Қарахан әулетінің мемлекеті (942-1210)

қарлҧқ  конфедерациясына  кірген  тайпалар  маңызды  рӛл  атқарды.  Әулет 

атасы Сатҧқ Боғра-хан  942 жылы ӛзін жоғарғы қағанмын деп жариялайды.  

       Х  ғасыр  соңына  қарай  Қарахандар  саманидтердің  Орта  Азиядағы 

иеліктерін, астанасы Бҧхарамен бірге жаулап алады. Қарахандар мен Қыпшақ 

хандығының  шебі  Тараз  қаласына  жуық  ӛтетін.  Ал  солтҥстік-шығыс  бетте 

Қарахандар шекарасы Балқаш кӛлі мен Алакӛл шетінен аспайтын. Шығыста 

олар ҧйғырлармен шектелетін.  

       ХІ-ХІІ 

ғасырларда  Қараханидтер  мемлекетінің  иелігі  батыста 

Мауреннахрдан шығыста Жетісу мен Қашқарға дейін созылатын.  

       Карахандар мемлекеті, шекаралары  тҧрақты, толып  жатқан еншіліктерге 

бӛлінетін.  Еншілік  иелерінің  қҧқықтары  зор  болатын,  олар  ӛз  атымен 

теңгелер шығаруға дейін баратын. Осындай ірі иеліктердің бірі, тіпті тәуелсіз 

мемлекеттің  бірі  солтҥстік-шығыс  Жетісудағы,  Жоңғар  Алатауындағы  

Қарлҧқ  жабғысының  мемлекеті  болды.  Оның  орталығы  Қойлық  (Қаялық) 

қаласы болған еді.   

 

267 

        XI  ғасырдың  30-шы  жылдарының  аяққы  кезінде  Қарахан  әулетінің 

мемлекеті  екіге  бӛлінеді.  Батыс  хандыққа  Ходжентке  дейінгі  Мауераннахр 

кірді.  Астанасы  Бҧхара  қаласы  болған  еді.  Шығыс  хандық  қҧрамына  Тараз, 

Испиджаб,  Шаш,  Ферғана,  Жетісу  мен  Қашғар  кірді.  Оның  астанасы 

Баласағҧн қаласы болған.  

       Қарахан  әулетінің  хандары  билікті  орталықтандыруға  ҧмтылды,  алайда 

бҧл  әрекеттері  нәтижесіз  болды,  ӛйткені  билеушілер  жиі  алмасып  отырды. 

Соңынан қарахан әулетінің мемлекетін қарақытайлар толық кҥйретеді. 

жүктеу/скачать 2,57 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: