Оқулық жалпы орта білім беру деңгейінің жаңартылған мазмұндағы
жүктеу/скачать 5,54 Mb. Pdf көрінісі
|
810-002-002к-19 КазЛитра 10 каз УЧЕБНИК ЕМН
- Бұл бет үшін навигация:
- Қалайойлайсың Үйдеорында Білгенгемаржан АР МА Н - ПВ ба
| Кітап–асылқазына
Қазақстан жазушылары ХХ ғасыр: анықтамалық. – Алматы: Ана тілі, 2004. «ҚанышСәтбаев»роман-эссесі Өз елі нің қа ра та сын мақ тан ете ал ма ған, өз ге жер дің ал ты нын да мақ тап жа рыт пақ емес. .Сәт ба ев ҚанышСәтбаевнесебептішығармағаарқауболған? «Қа ныш Сәт ба ев» ро ман-эс се сі нің сю же ті ака де мик Қа ныш Иман тай ұлы Сәт ба ев тың өмір жо лы на арналған. Шығарманың не гіз гі оқи ға же лі сі кө не көз Қалайойлайсың? Үйдеорында Білгенгемаржан АР МА Н - ПВ ба сп ас ы 45 қарт тар дың ес те лік те рі нен бас тау алып, нақ ты де рек тер ар қы лы өр біп оты ра ды. Иман тай би дің от ба сын да дү ние ге кел гені нен бас тал ған шы ғар ма да рын ды аза мат тың әр жас ке зе ңін ерек ше сю- жет тік бі різ ді лік ті сақ тай оты рып, ба ян дау тә сі лі ар қы лы оқыр ман ға тү сі нік ті тіл мен жет кіз ген. Бо ла шақ ға лым ның ба ла лық ша ғы әде би көр кем тіл мен жа зыл ған. «Көктем шыға ауыл жайлауға көшеді. Қаныш үшін бұл сағынып күтетін ерекше күн! Бұл сәтті балалар қыс бойы шыдамсыздана күтеді. Төр жайлауға жеткенше неше тәулік жол жүру керек. Үрдіс көшпей, жолшыбай бұлақ, су- ларға екі ауыл он-он бес күннен қонып, мал мен жанға тыныс беріп, біртіндеп жылжып отырады. Көбіне қонатын жер лері Батпақкөл, Шыбын- дыкөл, Шөптікөл, Айнабұлақ, Шабақайдың басы, ең ақырында Нияз таулары. Жомарт табиғаттың сезімтал балаға әсері ерекше. Шыр етіп жерге түскеннен бері ол соның аясында. Даланың шыжыған ыстығын да, қарлы боран, қақаған суығын да қаршадай кезінен көріп келеді. Соның бәріне де етене болып көндігіп, күн санап қанаты қатайған қыран бүркіттің болат тұяқ балапанына ұқсап жетіліп келеді». Бала Қаныш алғашқы сауатын молдадан ашады: «...Жұмаш молданың алдында Қаныш екі жыл отырады. Көп жылдар Имекең тәрбиесінде бо- лып, кіші ауылда өскен Тармызи Әбсәліұлы бұл жайында: «Қанкенің оқуға зеректілігі сонда-ақ мәлім болған. Ол біз құсап ескі оқуды әлденеше қыс мыжыған жоқ, сөзді де ежіктемей бірден оқып кет- ті. Мұхтасар мен биданды тез меңгерді. Сол себепті, би атам оны молда алдында көп ұстаған жоқ...» дейді». Қаныш бұдан соң он екі жасында 15–16 жастағы жасөспірімдер оқитын болыстық мектепке барып, үздік оқуымен көзге түседі. «Төңіректегі жұрт бұл ұяны «ағаш үйдегі мектеп» атандырған. Қаныш болса, 1909–1911 жылдарда оған қатынаған балалардың ең құртақандайы. Сірә, содан да шығар, ересек шәкірттер оны ерекше жақсы көреді. Өзі де біржосын сүйкімді де қылықты бала. Үстінде қына- мен боялған сары тон, онысы өсетіндігі есептеліп бірер қарыс ұзын әрі кең пішілген... Әрине, ол жалғыз жүрмейді. Өз ауылының ересек бала- ларымен бірге келеді, көбіне Бапай, Жұмағұл, Нұрлан сықылды күтушілері әкеп салып, қай- тарында да ат, шаналарын сайлап күтіп тұрады». Ғұламағалым– ҚанышСәтбаев Өлең де гі Қа ныш об ра зын ро манэс се де гі бей не мен са лыс ты рың дар. жүктеу/скачать 5,54 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|