«Абай Құнанбаевтың әлемі мен шығармашылығына жастардың көзқарасы» атты республикалық ғылыми онлайн-конференция
кезеңіне бейімделуді талап етеді. Психологиялық зерттеулерге сүйенсек, бұл процесс –
әкенің ішкі сезімдерінде «жарақат» (травма) қалдырады екен.
XIX ғасырдың соңында әлемдік ғылым кеңістігінде өзіндік теория қалыптастырған
австриялық ғалым Зигмунд Фрейдтің психоанализі арқылы қарастырар болсақ, жоғарыда
айтылған мәселені негізсіз деп айта алмаймыз. Өйткені, адамның психикасын үшке бөлген
ғалым, «Саналы» (сознательное) өмірдегі шектеулер «Бейсаналы» (безсознательное)
сезімдердің қанағаттануына кедергі болғанда, ол сезімдер «Ішкі таным» (предсознательное)
арқылы көрініс береді дейді. Біздің ойымызша,, әкенің ішкі сезімдеріндегі балаға деген
жасырын «бәсекелестікті» осы теория арқылы түсіндіруге болады [1, б.183]. Онымен қатар,
Мағжан Жұмабаевтың «Шолпанның күнәсі» атты прозалық шығармасында суреттелетін
Шолпанның ішкі ойлары – сол уақытқа дейін қазақ менталитетінде кездеспейтін құбылыс деп
бағаланғандықтан, Шолпан – өзгеше «бунтарь» кейіпкер ретінде қарастырылды. Ол ой қандай
еді? Шолпан күйеуі мен өзінің арасындағы ыстық махаббатқа бала кедергі болады деп
ойлағандықтан, Құдайдан жүкті болмауды, жатырына бала бітірмеуін сұрайды! Тіпті, мейірім
қаһарманы саналатын ананың психологиясында осындай құбылыс мүмкін деп қарастырылса,
жалпы әке мен бала туралы ассосиацияда «әке мен бала – қарсылас» деген түсініктің аясында,
әкенің психологиясында ондай құбылыстың болуы мүмкін ба деген сұрақтың өзі артық деп
ойлаймыз.
Әке мен бала арасындағы бәсекелестікті тудыратын факторлар көп. Бала ер жеткен сайын
өзіндік ойлары, өмірге деген өзіндік көзқарастары қалыптаса бастайды. Тіпті, кей
мәселелерде әкеден оза шауып, ұтқыр шешімдер қабылдай бастайды. Бұл тұста да,
жаратылысында ұлының өзінің жолымен жүруді қалайтын әкенің ішкі қарсылығы күшейе
түседі. Біздің ойымызша, әке мен бала арасындағы бәсекелестікті тудыратын барлық
себептерді жинақтай келе негізгі екі мәселені атауға болады:
Достарыңызбен бөлісу: