257
шу чоқ
(Д.Тожиева) 3.
Ҳа, шунча қолди, қ
изалоғим
!-деб икки бармоғини
кўрсатди
(Журн.).
Шахсий муносабат ифодаловчи шундай шакл ҳам борки, у фақат
киши атоқли оти ва қавм-қариндошликни билдирувчи сўзга қўшилиб
сўзловчининг воқеа-ҳодисага муносабатини билдиради. Бундай гуруҳга
кирувчи қўшимча, асосан, эркалатиш ва ҳис-ҳаяжон
билдириш учун
ҳизмат қилади.
Эркаклик жинсини билдирадиган ёки шунга алоқадор сўзга қўшилиб,
эркалаш маъносини ҳосил қиладиган қўшимчага
-жон, -бой, -бек, -қул, -
той
аффикси киради.
Ҳозирги ўзбек адабий тили меъёри ва тарихий миллий анъана нуқтаи
назаридан
Раҳим
исмини
Раҳимжон, Раҳимбой, Раҳимбек, Раҳимтой
шаклида,
Аҳмад
исмини
Аҳмаджон, Аҳмадбой, Аҳмадбек
дейиш маъқул.
Эркаклик жинсига оид отга қўшилувчи қўшимча
ичида -жон жинс
учун бефарқ. Бу қўшимча қавм-қариндошликни билдирувчи сўзда
эркаклик жинсига оид сўзга ҳам (
отажон, дадажон, бобожон, акажон,
укажон, тоғажон, амакижон
каби), аёллик жинсига оид сўзга ҳам
(
онажон, опажон, холажон, келинжон, овсинжон
каби) қўшила олади.
Шунингдек, -жон қўшимчаси аёл атоқли отида ҳам учрайди:
Ўғилжон,
Қизларжон, Қоражон
каби.
Эркакнинг атоқли отига
-хон
шаклининг қўшилиб,
Азизхон, Лазизхон,
Мусахон, Алихон, Ботирхон
тарзида қўшилиши, бир томондан шевага оид
хусусият бўлса, иккинчи томондан у тарихий миллий анъана билан боғлиқ.
Демак, ўзбек тилида
Достарыңызбен бөлісу: 
