Монография «Елтаным баспасы»

жүктеу/скачать 14,19 Mb.

Pdf көрінісі

бет	28/162
Дата	10.12.2023
өлшемі	14,19 Mb.
	#136035
түрі	Монография

1 ... 24 25 26 27 28 29 30 31 ... 162

Байланысты:
Монография «Елтаным баспасы»

Қыры кетті – ісі оңға баспады, қырсыққа шалынды. • Қырына алды – біреудің соңына түсті, ерегісті. • Қыры сынды
Қыры тайды – күйі кетті, нашарлайды [ҚТТС. 6-т.: 610 б.] Тəжік тілінде қыр сөзінің 3 түрлі мағынасы кездеседі. Қир

Қыр баласы –
қырда, кең жерде өскен бала
•
Қыр мұрын –
қырланып келген мұрын
•
Қыр соңынан қалмау
– соңына түсу, қудалау
•
Қыры кетті
– ісі оңға баспады, қырсыққа шалынды.
•
Қырына алды
– біреудің соңына түсті, ерегісті.
•
Қыры сынды
– тауы шағылды, беті қайтты.
•
Қыры тайды
– күйі кетті, нашарлайды
[ҚТТС. 6-т.: 610 б.]
Тəжік тілінде
қыр
сөзінің 3 түрлі мағынасы кездеседі.
Қир
1. Возвышенность; холм, выступы и возвышенные места в го-
рах.
Қир
ІІ. Смола; вар. перен. черный.
Қир
ІІІ уничтожение, поголовное истребление.
[Таджикско-русский словарь. М., 1954, c. 789].
Мұндағы бірінші мағынасы қазақ тіліндегі мағынасымен сəйкес ке-
леді.
Адам бейнесіне қатысты
қыр мұрын
тіркесі М.Қашқари сөздігінде
қыval
(қыбал) – түзу, қыр мұрын түрінде қолданылған.
Мысалы:
Ardы senі қыz
Bodы аnың tal

43
Jajlығ аnың аrtuшы
Burnы taқы
қыval
* * *
Арбады сені қыз;
Оның бойы – тал;
Солқылдап оның аршасы,
Мұрыны да қыр мұрын
[1 т., 473 б.]
К.К.Юдахиннің сөздігінде осы
қыр
сөзімен байланысты мынадай
тіркестер де кездеседі:
Жумыртқадан кыр таап
– придираясь к мелочам, копаясь в подно-
готной: придирчиво (буквально: отыскивая грань у яйца).
Кырына чык
– сесть кому-л на шею; анын алдында уяңдык кылсаң,
ал кырына чыгып алат (если ты его будешь стесняться, то он тебе на
шею сядет).
Мага
кыр көрсөтойун
дедиңби? Ты намерен меня запугать (493 с.).
Тағы бір мысал:

жүктеу/скачать 14,19 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 24 25 26 27 28 29 30 31 ... 162