Үшінші кезең – б
ұл кезеңде Ресей отаршылдығына қарсы қазақ даласындағы ұлт-азаттық қозғалыстар және ағартушылық-демократиялық идеялардың өркен жаюы жүзеге асты. XIX ғасырдың екiншi жартысында Қазақстан даласында Ресейдiң алдыңғы
қатарлы
демократиялық
ой-пiкiрдегi
(А.Н.Герцен,
В.Г.
Белинский,
А.Н.Радищев, Н.Г. Чернышевский, К.Д.Ушинский, т.б.) оқымыстыларының
жолын қуушы А.Янушкевич, Ф.Достоевский, Т.Шевченко, т.б. зиялы-
демократтар жер ауып келiп, Ш.Уәлиханов, Ы.Алтынсарин, А.Құнанбаев
сияқты қазақ демократ-ағартушыларымен достасып, олардың саяси-идеялық,
ағартушылық көзқарастарының қалыптасуына игi әсерiн тигiздi.
Төртінші кезең – дарынды оқытушы-педагогтер А.Байтұрсынов,
Ж.Аймауытов, М.Дулатов, М.Жұмабаев, К.Жұбанов, Х.Досмұхамедов,
Ш.Әлімжановтың
аттарымен
байланысты.
Мысалы,
М.Жұмабаевтың
«Педагогика», Ж.Аймауытовтың «Дидактика», «Психология», «Тәрбиеге
көмекші», «Жан дүниесі және өнер таңдау», «Комплексті оқыту жолдары»
секілді еңбектері көпке дейін педагогикалық жоғары оқу орындары
студенттерінің негізгі оқу құралдары болып келеді. Ш.Әлжанов бірінші болып
педагогиканың және психологияның мәселелерін сабақтастыра зерттеп, жоғары
оқу орындарында сабақ беру әдістемесін ғылыми тұрғыдан дәлелдеді.
Ы.Алтынсарин –
қазақ мектебінің негізін қалаушы , ол бірінші болып
«Қазақ христоматиясын», «Қазақтарды орыс тілге үйретудегі бастапқы басшылық»
атты қазақ оқулықтарын жазған. Ы.Алтынсаринның басшылығымен
алғашқы қазақ мектептері мен училишелері ашылды .
Бесінші кезең – 1937 жылдан 1989 жылға дейінгі аралықта Қазақстандық
педагогика Кеңес педагогикасының жүйесінде дамыды. Бұл кезеңде оқушылар
ұжымының қалыптасуы, отбасы мен мектептің ара-қатынасы, бағдарламалау
және проблемалық оқыту, оқушылардың танымдық іс-әрекетін белсендіру және
т.б. мәселелері зерттелді. Осы кезеңде педагогика дамуына үлес қосқандар –
С.Қожахметов, С.Аманжолов, Т.Тәжібаев, Қ.Бержанов, Ә.Сембаев және т.б.
1937-1938 жылғы репрессия мен 1941-1945 жылдардағы соғыс ұлт
мәдениетiнiң өсуiн үлкен тежелуге әкелiп соқтырды.