Сборник Докладов «Исследование урока: опыт школ Казахстан»

технологияларын зерделегенде 
мұғалімнің жеке зерттеу қызметінің қажеттілігін 
түсінуі, оқу
бағдарламаларын дайындауға қатысуы, жаңа оқыту технологиясын 
меңгеруі және жұмыс істеуі т.б. тәжірибе жинақтау нәтижесінде қалыптасады
. 
Инновацияны жете түсініп, инновациялық әдіс
-
тәсілдерді мектеп өміріне кеңінен енгізу 
өскелең ұрпақтың саналы да
, 
сапалы білім алуының бірден
-
бір шарты болып табылады. 
Зерттеудің ең қолжетімді түрінің бірі
-
өзара сабақтарға қатысып, оқу мен 
оқытуды жақсарту мақсатында сабақтағы іс
-
әрекетті зерттеу жұмыстарын жүргізу. Бұл 
тәсіл 
–
мұғалім тәжірибесі саласындағы білімді жетілдіруге бағытталған, сабақтағы
іс
-
әрекеттегі зерттеудің ерекше үлгісі болып табылатын ынтымақтастық педагогикалық 
тәсіл. 
Мектептерде мұндай зерттеулерді жүзеге асыру үшін құрылған мұғалімдер 
топтарын шағын қоғамдастықтың бастауы ретінде қарастыруға болады. Осы тәсілді 
қолдана отырып, мұғалімдер сабақты зерттеп, оны зерделеу барысында оқыту мен 
оқуды жетілдіру арқылы өздерінің
кәсіби шеберлігін дамыта алады
, 
тәжірибелі 
мұғалімдермен қатар, жас мамандарға да кәсіби жетілуге көмектеседі. Себебі
, 
бірлескен 
топ жұмыс жасайды,
жоспарлау, қадағалау, талдау арқылы мұғалімдер оқыту туралы 
бірлескен пікір қалыптастырады. Зерттеy барысында бақылаған нақты сабақты жеке 
жоспарлаған сабақтарымен салыстырады. Бұл
-
мұғалімдерге өздерінің әдетте мән 
бермейтін, елемейтін нәрселерді аңғаруларына мүмкіндік береді. 
Сабақты зерттеу
- 
оқытуды жетілдірудің ерекше тәсілі,
оқыту үрдісінде өте 
маңызды орын алады. 
Ең маңыздысы мұғалімнің зерттеу қабілеті жетіледі. Сабақты 
зерттеу әдісі 
мұғалімдердің кәсіби біліктілігін тұрақты
түрде дамытудың тиімді амалы 
деуге болады, мұғалімдерді тұрақты түрде, толассыз кәсіби шеберлігін дамытуға 
ынталандырып, ұжымдағы ынтымақтастықты дамыта түседі,
мұғалімдер топтарының 
мәселені белгілеп, оны шешу жолдарын талдауын, зерттеуді бірлесіп жоспарлауын, 
оны жүзеге асыруын және оқуды талдауын көздейді, оқу мен оқыту тәсілдерінің 
ықпалын күшейте түседі.
Сабақтың сапасын жақсарту үдерісі ғана
емес, 
оқушылардың 
белсенділігін арттыруда да маңызды болып табылады.
Мұғалімнің
кәсіби
дамуының
негізгі шарты 
- 
құзыреттілікті
арттырудың жаңа 
мүмкіндіктерін іздеу
. 
Зерттеу жұмысы осы
бағытта бірден бір жолы
деп санауға болады. 
Зерттеулер белгілі кезеңдегі күрделі мәселелердің жауабын
табуға мүмкіндік
береді
, 
жаңа идеялар туындайды, ғылым
мен практиканың мүмкіндік деңгейін сипаттайды.
Мектепте туындайтын негізгі
мәселені нақты басымдыққа алып, зерттеу 
тақырыбы анықталғаннан кейін
зерттеу нысаны, мақсаты мен міндеттері айқындалады
, 
зерттеу жоспары құрылып, негізгі шаралар жасалады.
Зерттеу нәтижесінде бірқатар 
мәселелер шешілетіні мәлім.
Оқу және оқыту әдістемесінің дами түсуінің басты шарты –
педагогтардың 
бірлескен іс
-
әрекеті. Егер тәжірибелік ізденістер педагогикалық әдістер жүйесін жете 
білуімен жүргізілетін болса, педагогтың зерттеушілік қабілеті дамитын болса, онда 
оқыту табысты болары сөзсіз. 
Қазіргі ақпараттық қоғамда білім берудің негізгі талаптары білімді үздіксіз 
жетілдіру және оқыту үрдісін жандандыру болып табылады. Оқушы өз қабілеттерін, 
іскерліктерін қаншалықты жүзеге асыруы оқушының көңіл
-
күйіне ғана емес, оның оқу 
үрдісіне қатынасы және оның дамуына әсер етеді.
Тек белгілі бір білім қорына ие 
азаматты тәрбиелеп қана қоймай, сонымен қатар, еңбек сүйгіш, табысты, өмірге икемді, 
білім негіздерін терең меңгерген, зиятты, өз ұстанымы мен көзқарасы бар, табанды
азамат тәрбиелеу үшін оқыту үдерісін жетілдіруде зерттеу әдістері маңызды роль 
атқарады. Мақсаттан нәтижеге жету оқыту әдістері арқылы жүзеге асады. Сондықтан 
зерттеу тәжірибесі
арқылы білім беру мен тәрбиелеудің сапасын көтеруге, әрбір пәнді 
оқытудың ғылыми деңгейін жоғарылатуға болатыны анық
. 
Ендеше, тиімді оқытуды 
175

қамтамасыз ететін, яғни мектепте
оқу үдерісінде нәтижелі
білім беруді басқарудың 
тиімді тәсілдерінің бірі 
іс
-
әрекетті зерттеудің берері мол. Оның
тиімділігі педагогтың 
кәсіби өсуін және өзін
-
өзі дамытуын,
өзін
-
өзі дамытуға және өзін
-
өзі жетілдіруге 
мотивациялық әзірлігін,
мектептің ақпараттық
-
әдістемелік кеңістігі аясын кеңейтуді, 
педагогтың ақпараттық біліктілігін, бұл оның ақпаратты іздестіру мен өңдеу 
тиімділігін, ақпараттық
-
коммуникациялық заманауи технологияларды пайдалана 
отырып, жұмыс жүргізуге, топтық қызмет пен ынтымақтастыққа әзірлігін қамтамасыз 
етеді. 
2018-
2019 оқу жылы сыныптардың
ішінде
мектеп
бойынша
білім
көрсеткіштері
, 
яғни
білім
сапасы
төмен
болуына
байланысты
3 
«Ә»
және
8 
«В»
сыныптары
таңдап
алынып,
«Оқушылардың ынтасы мен белсенділіктерін арттыруда 
зерттеу әдісінің маңыздылығы»
тақырыбында
8 
«В»
сыныптың
химия
және
3 
«Ә»
сыныптың
математика
пәндері
сабақтарындағы
іс
-
әрекеттерді
зерттеу
жұмысы
жүргізілді.
Ондағы
мақсат
-
оқушылардың ынтасы мен белсенділіктерін арттыру
. 
Сабақтағы іс
-
әрекетті зерттеудің барлық талаптары, мүмкіндіктері
қарастырылды. 
Зерттеу мәселесі бойынша білім алушылардың әрекеттері бақыланып, олардың оқудағы 
жетістіктері мен қиындықтары айқындалып, сабақты талдағанда осы деректер 
ескеріліп, сабақты жақсартуға бағытталған жоспарлар қолданылды.
Зерттеуге алынған 
сыныптардың пән мұғалімдері, химия пәнінің мұғалімі Еримбетова
Г.Т., бастауыш 
сынып мұғалімі 
Қасымова
І.Қ. 
жас мамандар болса да, сабақтарды құрылған 
жоспарлар бойынша өте жақсы деңгейде өткізді. Екі сыныпта да алғашқы сабақта
оқушылардың сабаққа қатысу белсенділіктері өте төмен болды. Мұғалімнің басты 
қағидаты –
оқушының өте аз болса да, алға дамуын байқау және оның жетістігін 
қолдау. Бірден ынтасы мен белсенділіктері 3
-4 
сабақта артып кетпейтіні анық, бірақ 
жетістік аздап болса да алға жылжудан басталды, оқушыларда да, мұғалімдерде де 
елеулі өзгерістер байқалды.
Сабақтарда тапсырмаларды орындау барысында біртіндеп 
қызығушылық таныта бастағандар саны қосыла бастады. Сабақ өткізген пән
мұғалімдерінің пікірлері: осындай топтасу, бірігіп жұмыс істеу нәтижесі оларға 
оқытудағы қиындықтарды шешуге жол ашады.
Ерекше әсер алғандарын айтып
, 
осындай зерттеулердің берері мол екеніне сенімді. Оған дәлел 
- 
І.Қ.Қасымованың
өзінің
зерттеу туралы ойларымен, жалғастыру бойынша ұсыныстарымен педагогикалық 
кеңесте бөлісуі. 
Биылғы оқу жылы қазан
айында «Қалыптастырушы бағалау –
сөйлеу дағдысын 
арттыру негізі»
тақырыбында 8 «Ә»
, 9 
«Ә» сыныптың
қазақ
әдебиеті
,
9 «Б» сыныптың 
тарих сабақтарында оқушылардың іс
-
әрекеттерін
зерттеу жұмысы жоспарланып, 
жүргізілді
.
Бұл сыныптарды таңдауға
барлық пәннен басым көпшілігінің тілдік қоры 
аз, сұрақтарға қысқа жауап бере салуы
немесе түсіндіре алмауы, жазба жұмыстарында 
ойын жеткізе алмаулары себеп болды.
Зерттеудегі 
мақсат
- 
сыныптағы оқуды 
жетілдіру арқылы 
тілдік қорды молайту, сөйлеу мәдениетін дамыту
. 
Сабаққа 
қатысушы топтан басқа, қызығушылық танытып, сабаққа қатысушы мұғалімдер де аз 
болған жоқ. Олардың пікірлері де тыңдалды.
Қазақ
тілі
және
әдебиет
пәнінің
мұғалімдері
Бүркітбаева
А.М.
және
Нуржанова
С.Т.
, 
тарих
пәнінің
мұғалімі
Тастайбаева
Н.Ә.
сабақтарды
жоғары
дәрежеде
өткізді.
Оған
дәлелдің
бірі
–
оқушылар
мен
қатысушылардың
пікірлері
, 
жазбалары,
бақылау
парақтары.
Бұл
сабақтарда
басында
оқушылардың
өздеріне
деген
сенімсіздігі,
оқуға
деген
ынтаның
төмендігі
байқалды.
Кейіннен
өздеріне
назар
аударылғанын
сезіне
бастағандай
, 
іс
-
әрекетке
көше
бастады.
Жеке
жұмыс
жасауда
үлестірмеде
4 
тапсырма
беріліп,
оқушы
өзінің
таңдауы
бойынша
біреуін
орындайтыны
тапсырылды
.
Бұл
әдіс
оқушылардың
өз
еркі
бойынша
таңдауына,
әрі
белсенділік
танытуға
мүмкіндік
береді.
Сонымен
қатар,
жұмыстарын
басқалары
бағалап
отыруы
оқушыларда
жақсы
әсер
176

қалдырды
(Нуржанова
С.Т.
сабағында)
. 
Әр
оқушы
өзіне
берілген
тапсырмаға,
басқаны
бағалауға
жауап
беру
үшін
сөйлейді.
Сабақ
сайын
сөйлейтін
болса,
сөйлеу
мәдениетін,
тілдік
қорын
кеңейтуге
болады.
Әр
сабақ
өзінше
ерекше.
Әрбір оқыту әдісі –
белгілі бір 
мақсатқа жетудің құралы.
Биылғы
оқу
жылы
мектепте
осындай
іс
-
шараға
қатысушылар,
яғни
сабақ
бергендер,
зерттеуші
топтар
мүшелері,
сабаққа
қосымша
қатысқандар
оң
әсер
алып,
тиімділігін
сезініп,
ұсыныстары
бойынша
бірлестіктерде
осындай
тиімді
зерттеулер
өткізу
жұмыстары
жоспарланып,
жалғасын
таппақ.
Қорыта
келе
,
жұмыс нәтижелі болу мақсатында мектепте
барлық деңгейде 
тиімді топтар
құруға және мұғалімдердің кәсіби қауымдастығына ерекше назар аудару 
қажет деп ойлаймыз
. 
Себебі, топта жұмыс жасай жүріп, тәжірибелік дағды 
қалыптасады, өз жұмысында
да
өзіндік талдау жасап, өзінің іс
-
әрекеттерін зерделеп, 
өзіне баға бере алатын болады, ол
- 
өзін жетілдіруі, оқу мен оқыту үдерісін жақсартуда 
өз үлесін қосатыны сөзсіз. Бірлесіп,топтасып
оқу 
- 
өзекті мәселені шешу жолдарын 
іздей отырып, қиындықты жеңуге ұмтылдыратын әдіс.

жүктеу/скачать 47,28 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: