«Азған елдің молдасы. Үлкен болар салдесі. Аса бауыр кылмақыз, Онын рас емес алласы». Ыбырай Алтынсарин
жүктеу/скачать 4,18 Mb. Pdf көрінісі
|
Шокан Абай Ыбырай
| 1
Валиханов Ч. Ч. Собр. соч. Т. I. С. 389. 2 Ядринцев Н. М.Ц Валиханов Ч. Ч. Собр. соч. Т. IV. С: 577. 43 Шоқанның ана тілін ардақтай білуі, ғасырлар бойы өсіп, өрбіп келе жатқан халық әдебиетін (лирикалық жырлар, батырлық эпостар, қазірде 30—40 том болып шығайын деп жатқан ауыз әдебиетінің байлығын) сүй- сіне түсінуі, сонымен қатар орыс мәдениетін, Батые пен Шығыс мәдениетін меңгере отырып, оларды бір-біріне қарсы қоймай, қатарластыра бағалауы — оның жалпы адамдык, гуманистік бағытын көрсетеді. Ағартушы өз халқын мақтаныш ету, сүюмен қатар басқа елдерді де сүйеді, кұрметтейді. Олардың ішінде Шоқанныц орыс халқына, оның мәдениетіне, әдебиетіне, адамдық, ерлік қасиеттеріне деген ілтипаты, мейірімі ерекше. Шоқанның рухани қасиеттерін, жан байлығын еске ала отырып, жақын достары оның патриоттық сезімі көп адамдардікіндей бір жақты емес, жан-жақты екенГн ерекше атап айтады. Шоқанның рухани дамуындағы, бүкіл өмірлік іс-әрекетіндегі аса айрықша айтарлық ерекшелігін оның досы, орыстың өте бір мейірімді ға- лымы, жоғарыда атап кеткен Г Н. Потанин былай су- реттейді: «Замечу еще раз, что в сердце Чокана любовь к своему народу соединялась с русским патриотизмом, в шестидесятых годах общерусский патриотизм не отри цал местного областного и инородческого и два патрио тизма, общий и частный, легко уживались в одном человеке. В жизни Чокана, если бы она была описана, нашлись бы указания, что нужно сделать для того, что бы водворить и распространить русские идеи в казах ском народе»1 Осындай патриотизм Шоқанға гана емес, Потанин- нің өзіне де тән еді. Ол Павлодар облысыныц Ямышево поселкесінде туган. Омск, Томск, Петербург калаларын- да өмір сүрген, Петропавл қамалына жабылған, онан босағаннан кейін Жонғар Алатауын, Зайсан көлі мен Тарбағатайды аралап, зерттеген. Ол орыс халкын, өзі- нің туған халқын, оның мәдениетін, тілін қалай сүйіп, оган қалай қызмет етсе, қазақ халқын да солай сүйіп, сыйлай білген. Оның тарихын, өнерін зерттеп, болаша- гын ойлаган. Шоқан Уәлиханов пен Григорий Потаниннің гылым- дагы алгырлықтары мен діндерді терең талдай білетін- діктері жайлы атақты галым, саяхатшы П. П. Семенов- жүктеу/скачать 4,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|