З. Е. Колумбаева
Қазақстан қола дәуірінде
жүктеу/скачать 1,01 Mb. Pdf көрінісі
|
Kolumbaeva
- Бұл бет үшін навигация:
- 2.1 Сақ қоғамы
|
1.2 Қазақстан қола дәуірінде Б.э.д. III мыңжылдықта Қазақстан жерін мекендеген қауым металды ҿндіруді кең кҿлемде колға алды. Сол себептен б.э.д. IV-III мың жылдықтар "энеолит" яғни "мыстас" дҽуірі деп аталады. Кейін мысқа қалайыны қосу арқылы сапасын жақсартқан. Қола дҽуірі- б.э.д. 2-1 мыңжылдықтар. Қола дҽуірі тайпаларының мҽдениетінің ерекшеліктері кезеңдері уақыт аралығы Кезеңнің сипаттамасы Ерте қола дҽуірі Б.э.д.18-16 ғғ. Комплексті егін-мал шаруашылығы, отырықшы ҿмір сҥру, ҿлікті ҿртеу мен жатқызып жерлеу ғҧрпы Орта қола дҽуірі Б.э.д.15- 13ғғ. Мал санының кҿбеюі, бақташылық мал шаруашылығы, қоланың дамуы, тҧрақты жерлеу ғҧрпы – ҿлікті сол жағымен жатқызып жерлеу, қҧрбандық қҧралдары Кейінгі қола дҽуірі Б.э.д.12-9ғғ. Жартылай кҿшпелі мал шаруашылығынан кҿшпелі мал шаруашылығына ҿту, айырбастың дамуы, теңсіздіктің пайда бола бастауы, табу ҽдет-ғҧрпы, дҿңгелек жертҿлелер 11 2-ші тақырып. ҚАЗАҚСТАН ЕРТЕ КӚШПЕЛІЛЕР ДӘУІРІНДЕ Дәуірдің ерекшеліктері: - Еуразия даласында кҿшпелі шаруашылықтың қалыптасуы; - Қазақстан территориясында кҿшпелі шаруашылықтың ҥш тҥрінің қалыптасуы- кҿшпелі шаруашылық (Батыс, Орталық Қазақстан), жартылай кҿшпелі мал шаруашылығы (Солтҥстік, Шығыс Қазақстан, Жетісу, Алатау, Ҧлытау, Қаратау жоталары); Отырықшы мал шаруашылығы (Оңтҥстік Қазақстан, Сырдария, Шу, Талас, Іле); - Темір технологиясын игеру. 2.1 Сақ қоғамы Жартылай кҿшпелі мал шаруашылығы кҿшпелі мал шаруашылығына ауысты. Тарихта жаңа кезең – ерте темір дҽуірі басталады. Геродот, Страбон деректері бойынша б.з.б. VIII – IVғғ. Қазақстанның негізгі бҿлігін сақтардың тайпалары мекендеген. Гректер бҧларды «Азиялық скифтер» деп атады. Иран жазбаларында «жҥйрік аттылар», парсылар «қҧдыретті еркектер» деп атады. Сақтардың 3 түрі: - Парадария сақтары – теңіздің аржағынан келгендер. (Қара теңіздің солтҥстігі) - Хаомоварға сақтары – Хаома сусынын дайындайтын сақтар (Мҧрғаб ҿзені, Алтай тауы) - Тиграхауда сақтары – шошақ бҿрікті сақтар (Сырдарияның ортаңғы ағысы, Тянь-Шань, Жетісу) Сақ қоғамы 3 топқа бӛлінді : - Жауынгер – ҽскери топ (тҥсі-қызыл, таңбасы –сҥңгі мен оқ) - Абыз – діни адамдар (тҥсі ақ, таңбасы-табақ) - Малшы, егінші– (тҥстері – сары, кҿк, таңбалары-соқа мен қамыт) Патша, кӛсем – жауынгер тобынан сайланды. Билікті ең жауынгер (ер, ҽйел) жҥргізді. жүктеу/скачать 1,01 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|