§11. 3. Суы бар ыдысты калориметрдің сыртқы ыдысының ішіне қойып, судың
t cу температурасын өлшеңдер.
4. Мұз кесегін сүзгі қағазбен құрғатып алып, суға салыңдар.
5. Термометрмен суды мұз ерігенше араластыра отырып, калориметрдің ең
төменгі
t о
С
температурасын тіркеңдер.
6. Суды ыдысымен таразыға қайта тартып,
мұздың m м массасын анық-
таңдар.
7. Өлшеулер мен есептеулердің нәтижелерін кестеге түсіріңдер:
m к , к
г
m су , к
г
t cу = t к t m м 8. Жылу балансының Q 1
+ Q 2
= Q 3
+ Q 4
теңдеуін пайдаланып, мұздың
меншікті жылусыйымдылығын анықтаңдар. Мұндағы:
Q 1 = c к m к ( t к – t) – калориметр ыдысының берген жылуы;
Q 2 = c су m су ( t су – t) – судың берген жылуы;
Q 3 = λ m м – мұзды балқытуға кеткен жылу;
Q 4 = c су m м ( t – t балқу ) – мұздан шыққан судың алған жылуы.
9. Қорытынды жасаңдар.
БУЛАНУ ЖӘНЕ КОНДЕНСАЦИЯ. ҚАНЫҚҚАН ЖӘНЕ ҚАНЫҚПАҒАН БУЛАР 1. Заттардың агрегаттық күйлерінің өзгеруіне сұйықтардың буға
айналу процесі де жатады. Сұйықтардың буға (газ тәріздес күйге)
айналуының екі тәсілі бар: бірі –
булану, екіншісі – қайнау.
Сұйықтың буға айналу құбылысы бу түзілу деп аталады. Ал була- ну деп сұйық бетінде орын алатын бу түзілу процесін айтады. Булану процесінде сұйықтың моле-
куласы оның бетінен босап шығып, бу
түзеді. Газ молекулаларындай емес, сұйық
молекулаларының арасында едәуір тар-
тылыс күштері сақталады (сурет 2.4).
Сұйықтың ішкі А молекуласын басқа мо-
лекулалар жан-жағынан бірдей күшпен
тартады. Сондықтан сұйық ішіндегі моле
-
кулаларға әрекет ететін қорытқы күш нөл-
ге теңеледі де, олар кез келген бағытта
Сурет 2.4. Сұйық молекулалары