А.Ә. Ниязғалиева, Г. Г. Тҧрғаналиева


Татар,  ноғай,  башқҧрт  тілдерінің  элементі



Pdf көрінісі
бет57/200
Дата06.01.2022
өлшемі1,37 Mb.
#14641
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   200
Байланысты:
Ниязгалиева А., Турганалиева Г. Қазақ диалектологиясы

Татар,  ноғай,  башқҧрт  тілдерінің  элементі  Орал  облысы 
Орда,  Жҽнібек  аудандарын  мекендеген  қазақтардың    тілінде 
орам-кҿше,  қауышу//қауысу-кездесу,  аданас-туысқан,  іңкҽл-ет 
наны,  ҿтпек-таба  нан,  шеккі-таразы,  опат  болу-қайтыс  болу 
сияқты сҿздер кездеседі. 
Орынбор  қазақтарының  тілінде  тегірмеш-дҿңгелек,  сабан-
соқа,  тоқымаш-кҿже,  кеспе,  сҽндіре-лапас,  бастырма,  қара  бура-
шыбықтан тоқылған ашық қора сияқты сҿздер бар.  
Маңғыстау  говорында  түркімен  тілінен  енген  біраз  сҿздер 
бар.  Мысалы,  ҽтішкір-шоқ  қысқыш,  жіптік-кішкене  қысқыш, 
бҽсікнашар-ҽлсіз,  тире-ру  т.б.  түркімен  қазақтарының  тіліндегі 
аяққап, жорап, бҿрек, қайыш, шаршақ, қолай сияқтылар Түрікмен 
тілінен енген сҿздер тобына жатады.  
Кҿрші  тілдер  тек  лексикаға  ғана  емес,  кейде  говордың 
дыбыстық  жҽне  грамматикалық  құрылысына  да  ҽсер  етеді. 
Мысалы,  Түркіменстанда  тұратын  қазақтар  тіліндегі  мақсатты 
келер  шақ  мағынаны  тудыру  үшін  жұмсалатын  -малы,  -мелі 
жұрнағы  Түрікмен  тілі  ҽсері.  Сол  сияқты,  Қарақалпақстандағы 
қазақтардың  тілінде  кҿптік  жалғаудың  дыбыс  үндестігіне 
бағынбай жалғануы  қарақалпақ тілінің ҽсері. Мысалы: қазақлар, 
кітаплар.  


73 
 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   200




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет