Ибраимова Жібек Тұңғышбайқызы



Pdf көрінісі
бет19/75
Дата06.01.2022
өлшемі0,63 Mb.
#14909
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   75
Байланысты:
пунктуация

Көп нүкте 

 

Көп нүкте аяқталмай, айтылмай қалған, іште кеткен ойды тұспалдайды. 

Көп нүктенің қойылатын орындары: 

 

Сөйлеуші 



белгілі 

бір 


себептермен  (қатты  асып-сасу,  енті-

гу,  тұтығу,  əлсіреу  т.б.)  сөздерін, 

ойын бөліп-бөліп айтқанда, бір сөздің 

ішіндегі  əріптердің  арасына  немесе 

сөйлем  ішіндегі  сөздердің  арасына, 

ал  ойы  бітпей  қалғанда,  сөйлемнің 

соңына көп нүкте қойылады.

 

Құдайберді 



есікке 

көзімен 

нұсқап: 

-  Адам  бола  ма?!.  Болар  ма!.. 

Інілерің  міне...  Кім  боларын...Не 

көрерін 

қайдан...білейін,-деді 

(М.Əуезов.) 

 

2.  Көп  нүкте  алынған  цитаттың 



бас  жағынан,  ара-арасынан  жəне 

соңынан  сөйлем  не  сөздер  қал-

дырылған жерге қойылады. 

 

 



3.  Жазушы  айтып  келе  жатқан 

оқиғаның жалғасын созбай, əрі қарай 

тоқтатады да, көп нүкте қояды. 

 

Абайдың  ілгері  созып  келе 



жатқан оң қолы жібек шымылдыққа 

тиген кезде, алдынан қарсы қозғалып 

келе  жатқан  Тоғжанның  ыстық 

саусақтары  мұның  бетіне  тиіп  еді. 


 

20 


 

Дірілдеген  демдері  қосылып,  ыстық 

еріндері 

енді 

айрылмастай 

табысқан-ды... (М.Əуезов). 

 

4.  Айтылып  келе  жатқан  ойға 



кенет,  тосын,  күтпеген  немесе  өте 

алшақ  жатқан  нəрсе  (оқиға,  зат, 

қимыл  т.т.)  қосылып  кетсе,  оның 

алдынан көп нүкте қойылады. 

 

XIX  ғасырда  қазақтың  жалпы 

халықтық тілін негіз еткен үлгілерге 

Абай,  Ыбырайдан  бастап,  қазақ 

əдебиеті уəкілдерінің мұралары, ауыз 

əдебиеті  нұсқалары,  шығыс  классик 

əдебиетінің 

қазақша 

жырланған 

үлгілері, 

баспасөз, 

оқулықтар, 

жазылған 

көпшілік 

кітапшалар 

жəне...  христиан  дінін  уағыздайтын 

миссионерлік 

əдебиет 

жатады(Р.Сыздықова). 

 

5.  Айтуға,  естуге  қолайсыз,  тұр-



пайы  сөздердің  орнына  жазуда  көп 

нүкте  қойылады  да,  мағынасы  кон-

текст арқылы ұғынылады. 

 

-  Қарашы,  сөзін  қарашы  ... 



қаскөйдің,  жоқ  қылайын  сен  итті!-

деп Əзімбай тап берді (М.Əуезов). 

 

6.  Тарихи,  ғылыми  деректердің 



қолжазбаларда  уақыт  əсерімен  өшіп, 

жойылып  кетуі  де  кездеседі.  Оларды 

жариялағанда,  сілтеме  жасағанда 

осындай көрінбеген, түсініксіз болып 

тұрған  жердің  орнына  көп  нүкте 

қояды. 


 

Соғыстық. 

Күлтегін  Башғы  боз  атқа  мініп        

шапты. 

Башғы боз .... 

.........................................................



Екеуін өзі құртты. 

(«Күлтегін»жырынан). 

 

 



 



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   75




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет