Актуальные проблемы образования и науки в XXI веке

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ
 
 
убеждения,  которые  играют  огромную  роль  в  процессе  обучения.  Учителю 
необходимо  стремиться  к  самосовершенствованию  и  саморазвитию. 
Учитель начальных классов должен  идти в ногу со временем,  должен быть 
открытым  ко  всем  инновационным  идеям,    уметь  правильно  применять 
знания,  полученные  на  курсах  по  обновлению  содержания  образования. 
Использовать активное обучение, строить процесс обучения, основываясь на 
мыслительных умениях по таксономии Б.Блума, а также развивать навыки 
XXI века.
 
        «Образовательная программа для начальных классов включена в данный 
процесс.  Она  поможет  учащимся  развивать  навыки,  связанные  с  чтением, 
письмом,  говорением,  решением  разнообразных  проблем,  научными 
исследованиями и изучением справочных материалов. Предполагается, что 
учащиеся  сформируют  понимание,  основываясь  на  каждой  сфере 
предметной  образовательной  программы  для  начальных  классов  с  тем, 
чтобы в дальнейшем они могли обобщать и применять эти знания в других 
ситуациях». (Программа для учителя,2015)  
         Преимущество  данной  Программы  в  том,  что  цели  поставлены  для 
учащихся.    Программа  направлена  на  активное  обучение,  где  «учащиеся  
должны учиться тому, как адаптировать свои знания к любой ситуации и 
иметь  возможность  решать  любые  сложные  задачи,  с  которыми  возможно, 
придется столкнуться в будущем
»
 (Программа для учителя,2015). 
         Учащиеся  начальных  классов  должны  уметь  критически  мыслить, 
анализировать  и  высказывать  свое  мнение,  участвовать  в  критериальном 
оценивании    знаний,  уметь  работать  в  парах,  в  группе,  заниматься 
проектированием, моделированием. 
          В  процессе  обучения  учитель  составляет  интеллектуальную  карту 
ученика - исследовательское обучение. Исследовательское обучение является 
личностно-ориентированным  обучением.    Реализуя  исследовательское 
обучение  в  своем  классе,  я  использую  активные  методы  обучения,  которые  
развивают  познавательный  интерес  и  способствуют  лучшему  усвоению 
учебного 
материала. 
Исследовательская 
работа 
активизирует 
мыслительную 
деятельность, 
повышает 
интерес 
к 
предмету.   
Исследовательский  подход  формируют  поисковую  активность  учащихся, 
что  является    важным  в  процессе  формирования  различных  компетенций. 
Результатом    исследовательской  деятельности  младших  школьников  в 
учебном  процессе  можно  считать  повышение  уровня  усвоения  знаний  и 
умений  школьников,  готовности  и  способности  решать  значимые  для 
учащегося  проблемы.  «Социально-интегрирующая  модель  учения»,  которая 
используется      в  классе  для  исследовательского  обучения,  описывает  семь 
последовательных  фаз  исследования.              В  «Руководстве  для  учителя» 
расписана  направленность  действий  учащихся,  что  помогает  учителю 
задавать вопросы низкого и высокого порядка. 

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ
 
 
             
На  начальном  этапе    исследовательского  обучения  учитель 
настраивает  учащихся.  Тема  урока  по  познанию  мира  «Дорога  в  школу». 
Первые две фазы: настройка и подготовка к исследованию. Учитель должен 
активизировать знания, заинтересовать и привлечь  детей к исследованию. 
В  данных  фазах  задаются  вопросы  группы  знания  и  понимания.    Можно 
детям  предложить  загадку,  ребус.  Задать  вопрос-прогноз  «Что  мы  будем 
исследовать  на  уроке?»  Также  на  данном  этапе  надо  поработать  над 
терминологией  т.е.  языковыми  целями  урока  и  также  разработать 
критерии  оценивания.  Можно  определиться  с  обозначениями  (магазины-
квадратики,  развлекательные  центры-треугольники).  В  этой  фазе  можно 
задать  вопросы   «Кто  провожает  вас до  школы?» «Что привлекает  вас  по 
дороге?»  Через  вопросы  учитель  направляет    действия  учеников, 
направленные  на  получение    результата  ребенком.  В  ходе  обсуждения 
вопросов  происходит  качественное  изменение  мышления  группы  детей. 
Далее  идет  фаза  сортировки.  В  этой  фазе  исследования  учащиеся  
обсуждают свой маршрут в парах. Здесь нужно направить мышление детей,  
«Какой  маршрут  короткий?»,  «Всегда  ли  короткий  маршрут  безопасен?»  
«Какие  опасности  встречаются  на  пути  домой?»  «Почему  важно  знать 
дорогу домой?» Работая в парах, учащиеся обмениваются мнениями, задают 
друг  другу  вопросы,  дополняют  свои  маршруты.    Формируются 
коммуникативные  навыки учащихся в процессе взаимодействия. Работа в 
парах способствует активному успешному формированию знаний, учебных 
умений  и  навыков.  Учащиеся  дают  формативную  оценку,  основываясь  на 
критериях, определенных в начале урока. Деятельность учащихся на данном 
этапе  сгруппирована  по  таким  категориям,  как  “знание”,  “понимание”, 
“применение”, “анализ”, “оценка”, “синтез”. 
           В  фазе  установление  связей  учитель  задает  вопрос  «Для  чего  вы 
сделали  свой  маршрут  от  дома  до  школы?»,  «Что  может  быть,  если  не 
знать  дорогу  домой?»,  «Знаете  ли  вы  адрес  дома?»  «Почему  важно  знать 
свой адрес?» 
Фаза  принятия  действий.  Учитель  помогает  создать  связь  между 
пониманием детей и опытом в реальной жизни. Можно задать вопрос типа 
«Вы  сразу  после  уроков  идете  домой?»,  «Почему  важно  после  уроков  идти 
домой?»,  «Почему  важно  соблюдать  правила  дорожного  движения?»  На 
данном этапе исследования учащиеся могут привести множество примеров, 
взятых из собственного  опыта. 
          Учащиеся через самостоятельный поиск ответов, дают свои ответы. 
Учитель  в  исследовательском  обучении  только  направляет  учащихся  на 
самостоятельную работу. После исследования учитель может предложить 
свою презентацию, закрепить  знания по учебнику, что расширит кругозор 
учащихся.  С  целью  расширения  знаний,  учитель  задает  вопрос  «Что  мы 
могли  бы  сделать  с  нашими  открытиями?»  Отвечая  на  эти  вопросы, 

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ
 
 
ребёнок 
учится 
наблюдать, 
описывать, 
систематизировать, 
классифицировать, обобщать и обрабатывать информацию. 
          Таким  образом,  содержание  образования  начальных  классов 
обеспечивает  возможность  формировать  исследовательские  способности 
школьников.    Отвечая  на  вопросы,  ребёнок  выстраивает  свое  исследование. 
Учится  более  объективно  наблюдать,  описывать,  устанавливать 
ассоциации,  добывать  новые  знания.  Практическая  часть  исследования 
должна  быть  зримой,  что  возвеличивает  их  в  собственных  глазах, 
повышает  внутреннюю  мотивацию,  следовательно,  повышается  качество 
образования.  Задача  учителя    проводить  разнообразные  уроки,  используя 
различные подходы активного обучения 
 
Примечание 
Список литературы: 
1.ЦПМ АОО «Назарбаев Интеллектуальные школы», 2015 Программа для 
учителя 
2. ЦПМ АОО «Назарбаев Интеллектуальные школы», 2015 Руководство для 
учителя 
3. ЦПМ АОО «Назарбаев Интеллектуальные школы», 2016 Учебный план по 
предмету «Познание мира» (в рамках обновления содержания среднего 
образования)  
4. ЦПМ АОО «Назарбаев Интеллектуальные школы», 2016 Руководство по 
критериальному оцениванию для учителей начальной школы 
 
 
БАСТАУЫШ СЫНЫПТАРДА БжС ЖӘНЕ СЫН ТҰРҒЫСЫНАН 
ОЙЛАУДЫ ДАМЫТУ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫҢ ҚОЛДАНУДЫҢ 
ТИІМДІЛІГІ 
 
Светлана Сейтжановна МЕЙРАМОВА 
«Смирнов №2 орта мектебі» КММ, 
бастауыш сынып мұғалімі, 
Смирново селосы Аққайың ауданы, 
Солтүстік Қазақстан облысы, Қазақстан Республикасы 
 
Түйін 
      Бастауыш  сынып  оқушыларының  құзыреттілігін  қалыптастырып, 
дүниетанымын  кеңейтуде  БжС  және  СТО  технологияларын  сабақтарда 
қ
олдануы.                                
Abstract 
     This  text-book  recommented  for  teachers  of  primary  school  by  development 
critical mentality 

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ
 
 
Аннотация 
       В статье рассказывается о необходимости овладения рядом технологий 
и  методик  в  преподавании.  Автор  отмечает,  что  обучение  школьников 
основам  критического  мышления  через  БиС  есть  шаг  к  достижению 
больших идей. 
 
        «
Осы заманғы білім беру жүйесінсіз, әрі алысты барлап, кең ауқымды, 
жаңаша ойлай білетін осы заманғы бақарушыларсыз біз инновациялық жүйе 
құ
ра алмаймыз.» 
Ә
.Н. Назарбаев 
      Елбасы  Н.Ә.Назарбаев  халыққа  жолдаған  Жолдауында  «Біздің  міндет  - 
жаңа технологияларды, идеялар мен көзқарастарды пайдалана отырып, білім 
мен  бәсекеге  қабілетті  ұрпақ  тәрбиелеу»  деп  ұстаздар  қауымының  алдына 
жаңа міндеттер қойды. Жас ұрпақ - ел тірегі, ертеңіміздің кепілі. Білім беру 
деңгейіндегі  озық  технологияларды  пайдаланудың  мақсаты  –  үйрете  жүріп, 
ү
йрену.  
     Қазіргі заман талабына сай білім берудің жаңа технологияларын, ұтымды 
ә
діс-тәсілдерін  пайдалану,  білім  беру  саласында  жүйелі  жұмыстар  атқару 
еліміздегі  ең  маңызды  әрі  кезек  күттірмейтін  ауқымды  мәселелердің  бірі 
болып отыр. 
Мен  өзімнің  іс-тәжірибемде  «Сын  тұрғыдан  ойлау»  және  биылғы  жылдан 
бастап әдебиеттік оқу мен қазақ тілі сабақтарында БжС ақпараттандыру 
технологиясын  қолданамын.  Осы  технологиялардың  түйіндісі,  мені  немен 
қ
ызықтырды?! 
      Қазақстандық   ғалым  Ф.Я.Вассерман  көптеген  қазақстандық  және 
халықаралық  
педагогтардың 
тәжірибесін 
оқып 
зерттеп, 
«Биоақпараттандыру  және  синергетика»  (БжС)  білім  беру  технологиясын 
тамаша  қарастырып,  оқыту  сапасының   нормативтік  көрсеткішін  құрды. 
Автордың  жасаған қорытындысы  бойынша оқыту сапасын басқару - оқыту 
нәтижесін толық  көрсететін көрсеткіштер мен критерийлердің талабын 
орындауға 
бағытталу, 
оқытудың 
сапасын 
нақты 
анықтайтын 
стандарттық  өлшемдер  жүйесін  құру.  Сонда  ғана   сапаның   нақты 
көрсеткіштері   көрінеді.  Өлшем  нормаларының   бірі   –   тапсырманы  
орындау  уақыты.  Оқу  процесін     дамытуда   «БжС»  білім  беру 
технологиясын ойлану жылдамдығын арттыру еске сақтауда, оқу үлгілерінің 
сапасын  жаңартуда,  оқу  материалын  игеруде  үлкен  жетістіктерге 
жеткізетіні   тәжірибеде  дәлелденіп  отыр.  Түрлі  технологиялық  карталар 
арқылы  оқушылардың  қабылдауы,   есте  сақтау  қабілеті   өседі,   ойлау  – 
сөйлеу  дағдысы  қалыптасады,  танымдық  көзқарасы  жетіледі,  ең  құнды, 
пайдалы  материалды  тауып,  өз  бетінше  ізденіспен  еңбек  етуге 
талпындырады.  Бұл  оқушының   уақытты  үнемді  пайдаланып,   өз  ойын  
тұжырымдап айтуға дағдыландырып, шығармашылық ізденіске жол ашады 

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ
 
 
        «БжС»  технологиясы   бойынша  өткізілген   сабақтардың   дәстүрлі 
сабақтардан 
айырмашылықтары:  
– 
Ә
р 
сабақ 
сергіту 
жаттығуларымен 
басталады. 
–Жаңа сабақ оқу әрекетінің жалпыланған әдісі (ОӘЖӘ) арқылы түсіндіріледі. 
–Тапсырма 
деңгейлеп 
беріледі. 
–Тапсырманы 
орындауға 
уақытты 
шектеп 
көрсетеді.  
        Сыныптағы   5  оқушы  тапсырманы   орындап  болғаннан  кейін,  қалған 
оқушыларға тапсырманы орындап бітіруіне 30 секунд 
уақыт 
беріледі. 
        «Биоақпараттану  және синергетика» білім беру 
технологиясының  карталары  мұғалімдерге  сабақты 
жоғары деңгейде сапалы өткізуіне ықпал жасайды. 
       Сабақтарда  байқалғаны:  оқушылар  көп  уақыт 
бойы  белсенді,  тапсырмаларды  өз  беттерінше 
орындайды;дағды  қалыптасады,  шаршамайды  және өз 
білетінін     басқаға  үйретеді,  өзара  қарым-қатынас  қалыптасады,  жұппен, 
топпен,  ұжымдық  жұмыс  түрлері  қолданылады,  бағалаудың  түрлі 
формаларын  пайдаланады,  машықтандыру  жаттығулары  жасалады, 
оқушылардың шебер орындауы үнемі уақытпен шектеледі, сыныптағы ешбір 
оқушы қалыс қалмайды,сыныптағы әр оқушымен жұмыс жасауға мүмкіндігі 
бар.  «БжС»  арқылы  төмендегі  көкейтесті  мәселелер  шешімін  табатынын 
айтуға 
болады. 
1.  Оқушылардың  білім  сапасы  көтеріледі,  олар  әрбір  пән  бойынша 
мемлекеттік стандарт деңгейінің ең аз қажетті көлемін 100% үлгеріммен 
қ
амтытуынакепілдік 
алады.  
2.  Оқушы  қабілеті  жететін  пәндерден  жоғары  деңгейлерге  дейін  көтеріле 
алады. 
3. 
Дарынды 
балалар 
дер 
кезінде 
анықталынып 
дами 
алады. 
4.  Оқыту  сапасының  мониторингісі  және  диагностикасы  оқушы  білімін 
бағалаудың әділеттілігі қамтамасыз етіледі 
     «Сыни  ойлау»,  бұл  –  американдық  көптеген  ғалымдардың  алдыңғы 
қ
атарлы  идеялары  негізінде  құрылған  жоба.  Шығыс  даналығы  былай  дейді: 
«Маған  айтсаң,  ұмытып  қалам,  көрсетсең  есімде  қалар.  Ал,  өзім  істесем, 
ү
йреніп  алам».  Яғни,  баланың  ынтасын  жетелеу,  қызығушылығын  ояту 
арқылы оқыту, үйрету қажет деген сөз. Сыни тұрғыда ойлау  – мұғалімнің 
бағыттауымен  оқушының  өз  бетімен  білімді  игеруге,  бір-бірімен  қарым-
қ
атынас  жасауға  тәрбиелейді.  Ойлау  да,  оқу,  жазу,  сөйлеу  және  тыңдау 
сияқты іс-әрекет. 
    Сын  тұрғысынан  оқыту  технология  емес,  ол  бағдарлама.  Бұл  бағдарлама 
ә
лемнің  түпкір  -  түпкірінен  жиылған  білім  берушілердің  бірлескен  еңбегі, 
мақсаты  барлық  жастағы  оқушыларға  кез  келген  мазмұны  сыни  тұрғыдан 

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ
 
 
қ
арап,  екі  ұйғарым  бір  пікірдің  біреуін  таңдауға  саналы  шешім  қабылдауға 
сабақтарда үйрету 
Оқушылар  өз  ойлары  мен  байқаған  ақпараттарды  өз 
сөздерімен  айта  біліп,  өзара  алмасады.  Оқушы  алған 
білімін  пайдалана  отырып  шешім  қабылдайды,  топпен 
бөлініп  берілген  тапсырмалары  болса,  өздері  дәлелдейді, 
көрсетеді, бағалайды немесе «Эссе жазу, бес жол өлең», т. 
б. стратегияларды қолданып тәсілдерін қолданып  
отырып  мен  көп  жетістіктерге  жеттім.  Ең  бастысы  – 
оқушылардың сабаққа деген қызығушылығы артып, олардың бір - бірімен пікір 
таластырып  ашық  сөйлеу,  еркін  сөйлеу  дағдылары  қалыптаса  бастады. 
Ө
здеріне сенімсіздік білдіріп, бұйығы отыратын оқушылар өз ойларын аз да 
болса 
жүйелеп, 
еркін 
айта 
бастады. 
Бұрын  шығарма,  мазмұндама  жұмыстарында  оқушылар  өз  ойын  білдіруге, 
әң
гіме құрауда көптеген қиындықтарға кездесетін. 
       «Бастауыш  мектептің  негізгі  міндеттері  –  баланың 
жеке  басының  алғашқы  қалыптасуын  қамтамассыз  ету; 
олардың  қабілеттерін  ашып,  дамыту,  оқуға  деген 
ынтымақтастық 
тәжірибесінің 
берік 
дағдыларын 
меңгерту»,-  делінген  Қазақстан  Республикасының  Орта 
білімді  дамыту  тұжырымдамасында.  Осы  міндетті 
ойдағыдай  орындау  үшін,  әрбір  жас  балаға,  оқыту, 
тәрбиелеу,  дамыту  жұмыстарын  ұштастыра  жүргізіп, 
оқушыны жан-жақты қамтамасыз етуге дайын болуымыз 
керек,-  дейді  көптеген  педагогтарымыз  (С.  Рахметова,  Ж.  Адамбаева).. 
Оқушылар  «Топтастыру»,  «Бес  жол  өлең»,  «Венн  диаграммасы»,  «Кубик» 
ә
дістеріне  қызыға  кірісті.  Бес  жол  өлең  құраудың  пайдасы  қазақ  тілі 
сабағында өте зор. 
     Бұл стратегияларды сабақта қолданып, белгілі бір нәтижеге жету үшін 
мұғалім сабақ жоспарын құру барысында қай жерде қай стратегияны қолдану 
жолдарын,  тапсырманы  дұрыс  ұйымдастыру  жолдарын  қарастыруы  тиіс. 
Тапсырманы  оқушылардың  жас  ерекшелігіне  қарай  нақты  беруге  тырысу 
керек.  Әр  стратегияға  уақыт  өлшеніп  берілуі  тиіс.  Жүйелі,  толық  жауап 
алу  үшін  оқушыларға  нақты  уақыт  беріп,  қысқа  әрі  нұсқа  сөйлеуге  немесе 
жазуға,  өз  ойларын  ашық,  еркін  беруді  талап  ету  керек.. 
   Мен  өз  тәжірибемде  көбінесе  оқушылармен  бірлесіп,  ұйымдасып, 
топтасып жұмыс істеуіне көңіл бөлемін. Топта жұмыс жасауда алғашқыда 
оқушылар  бір  -  бірін  тыңдамай,  сыныпта  шу  болатын.    «Топтық  жұмыс, 
біріншіден,  оқушыларға  бірігіп  жұмыс  істеу  мүмкіндігін  тудырады. 
Екіншіден,  ұйымшылдыққа  тәрбиелейді.  Үшіншіден,  бірін-бірі  оқытуға, 
бірінен-бірі  үйренуге  жағдай  жасайды»  деген  әріптестерімнің  ойларымен 
келісемін,  себебі  тек  бірігіп,  қызыға  отырып  сабақтарды  оқысан,  сонда  ғана 

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ
 
 
оның нәтижесін, қорытындысын қөруге болады. Бұл әдіс сонымен қатар топ 
болып ынтымақтастықпен бірігіп жұмыс жасауға,ойын еркін ортаға салуға, 
бірінен- бірі үйренуге септігін тигізді –деп «Ж»-ның ойымен келісемін.   
      Оқушылар  жұмыс  жасау  барысында  бір  -  біріне  көмектесіп,  ойларын 
ортаға салады, ынталарына күш - қуат бере отырып, өздерінің білім алуын 
көтермелейді,  оқуға,  жазуға,  тыңдауға,  сөйлеуге  кең  мүмкіндіктер  беретін 
ортада  оқушы  өз  пікірлерін  еркін  жеткізуіне  жағдайлар  жасайды.  Енді  осы 
бағдарламамен  оқытылатын  бір  сабақтың  әдістемесін  талдап  көрелік: 
Сабақ 
құ
рылымы 
3 
кезеңннен 
құ
рылады: 

жүктеу/скачать 6,92 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: