Актуальные проблемы образования и науки в XXI веке

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ
 
 
диалектикалық қарым-қатынасқа түсіп, мұғалім еңбегінің үрдісін дамытудың 
нәтижелігімен көрінеді. 
Р.Мининаның  зерттеуінің  ерекшелігі-  мұғалім  еңбегінің  даму 
динамикасы  біртұтас  жүйе  ретінде  қарастырылған.  Осы  сатылардан  өткен 
мұғалім, төрт кеңістікпен қаруланған тұлға, шынай өзіне деген сенімділікпен  
қ
алыптасқан адам, шығармашылықпен еңбек етуге жол табатыны сөзсіз.  
“Шығармашылық деген не?” сұрағына жауап іздесек, жаңашыл педагог  
Б. Д. Эльконин шығармашылыққа мынадай анықтама берді: “Шығармашылық-
бұл  ерекше  тұрғыдағы  жасампаздық,  жаңадан  жасалынған  нәрсе,  бұрынғы 
нәрселердің 
механикалық 
қ
айталануы 
емес, 
ө
зінің 
сонылығымен, 
біртумалығымен  ерекшеленетін  болса,  өзін-өзі  куәландыратын,  дәлелдейтін 
болса,  онда  бұл  нәрсені  туғызған  шығармашылық  акт  туралы  сөз  қозғауға 
болады  ”  деген.  Олай  болса,  мұғалімнің  шығармашылықпен  жұмыс  жүргізу 
мәдениетін  қалыптастыруда  оның  жеке  тұлғалық  сапасында,  өзін-өзі  тани 
білу,  өзіндік  қайталанбайтын  ерекше  тұлға,  бір  нәрсені  жасауға,  тудыруға 
деген  қабілеті  бар,  алдына  қойған  мақсатқа  жетушілік,  құштарлық, 
ынталылық  қасиеттермен  қаруланған  дара  тұлғаның  сипаттамасы  деп 
есептеуге  болады.  Осындай  мұғалімнің  шығармашылықпен  жұмыс  жүргізуін 
ұ
йымдастыру  мәдениетін  қалыптастыру  үшін  мұғалім  еңбегінің  кезеңдерін 
құ
рамыз. 
Мұғалімнің  шығармашылықпен  жұмыс  жүргізу  мәдениетіндегі  мұғалім 
тұлғасы  -қайталанбайтын  еркін  шығармашылық  әрекеттің  субъектісі  болуы 
шарт.  Осыдан  шығармашылықпен  еңбек  ету  мәдениетін  қалыптастыру 
кезеңдерін 5 бөлікке бөлдік:  
1.Тұйыққа  тірелу.  “Неге?”  деген  сұрақтардың    туындауы.  Жасырын 
идеялардың болуы. 
2.Интуицияның жарқ етуі. Эврика! 
3.Тексеру кезеңі.  
4.Дәлелдеу.  
5.Шығармашылық акт.                         
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Шығармашыл мұғалім 
Шығармашыл акт 
Дәлелдеу 
Тексеру кезеңі 
Интуицияның жарқ етуі,эврика 
Тұйыққа тірелу,жасырын идеялардың 
туындауы 
Қайталанбайтын еркін шығармашыл әрекеттің 
субъектісі 
Тұлға 
Әрекет 
өзін-өзі 
тәрбиелеу 
Қарым-
қатынас 

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Шығармашылықтың  әр  кезеңінде  мұғалім  бойында  әр  түрлі  сапалық 
қ
асиеттер қалыптасады.  
“Неге солай болды? Неге көңіл бөлу керек? Неге?” деген сұрақтар мұғалім 
тұлғасын  жан-жақтан  күнделікті  өмірде  қыспаққа  алып,  тұйыққа  әкеліп 
тірейді. Мұғалім терең ой үстінде жүріп, сұраққа жауап іздейді, содан жасырын 
идеялар  туындап,  оны  іске  асыру  жолын  қарастыруда  жаңа  әдістерді  ойлап 
табамыз.  
Жаңа  табылған  әдістерді  оқу  тәрбие  үрдісінде  іс-тәжірибе  түрінде 
қ
олданып, туған идеяны іс жүзінде жүзеге асырып, нәтижелі болса, мұғалімнің 
шығармашылықпен  жұмыс  жүргізуінде  интуициясы  жарқ  етіп,  эврика  пайда 
болады. Өзінің ашқан жаңалығын қаншалықты дұрыс екендігін өзі тексеріп, өз- 
ө
зіне баға береді.  
Еңбектің  нәтижелі  екендігін  іс-тәжірибеде  дәлелдейсін.  Осындай 
кезеңдерден  өткенде  ұстаз  бойындағы  қайталанбайтын  ерекше  өзіндік  еңбегін 
ашып, дәлелдеп, еңбегінің шығармашылық актісін көрсетеді.  
Осындай 
шығармашыл 
жанды 
тұлға 
кейпін 
мұғалімнің 
шығармашылықпен  жұмыс  жүргізуін  қалыптастыру  мәдениеті  арқылы 
қ
арастыру-бүгінгі күннің өзекті мәселесі. 
І. “Шығармашылық әрекетті неден бастау керек?” 
1.
 
Ғ
ылыми тұрғыда негізделген мүмкіндіктердің арасындағы ең таңдаулысын алу.  
2.
 
Таңдау мақсаты – бірнеше нұсқалар ішіндегі ең таңдаулысы. 
3.
 
Таңдау бағыты – берілген сындардың ішіндегі дұрыс көзқарасты таңдау. 
4.
 
Таңдау шарты – нақты жағдайларға байланысты ең негізгісі. 
 
ІІ. “Шығармашылықтың қайнар көзі” 
1.
 
Оқу – тәрбие үрдісін талдаудағы анықталған түйінді мәселелер. 
2.
 
Ә
ріптестердің іс – тәжірибесімен танысу. 
3.
 
Ғ
ылыми әдебиеттерді оқу. 
4.
 
Қ
ызықты дәйектер мен ойлардың пайда болуы. 
5.
 
Оқушылар сұрағына жауап іздеп талдау . 
6.
 
Қ
оршаған ортамен ( достар, әріптестер, оқушылар) сөйлесу. 
 
ІІІ. Шығармашылықтың шарттары. 
1.
 
Ұ
жымның адамгершілік – психологиялық ахуалы.  
2.
 
Дәстүрлі емес шешімдерге қалыптасу. 
3.
 
Еңбектің ғылыми ұйымдастырылуы. 
4.
 
Ақпараттық  дүниетанымның,  жалпы  мәдениеттік  қорының  молаюы-
интеллектік қордың молаюы. 
5.
 
Сынға бостандық беру, шығармашылық пікірталасты өткізу. 
6.
 
Материалдық базамен қамтамасыз етілуі. 
7.
 
Мектеп әкімшілігінің ықпалы.  
8.
 
Ө
з ойын жеткізу, дәлелдей білу. 
ІV. Шығармашылық жұмыстың сатылары. 

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ
 
 
1.
 
Ө
зекті  мәселелер  бойынша  әдебиеттермен  танысу;  педагог  ғалымдармен 
ақылдасу. 
2.
 
Тәжірибеде қолдануға ұсынылатын модельдер, сызбалар құрастыру. 
3.
 
Іс  –  тәжірибеде  қолдануға  ұсыну,  оның  ұтымды  жақтарын  көре  білу,    әдіс  - 
тәсілдерді енгізуге қолайлы бағыттарды анықтау. 
V. Шығармашылық деңгейдің белгілері. 
1.
 
Жаңа әдіс – тәсілдерді, білімді меңгеру. 
2.
 
Жаңа білім үрдісінде өз еңбегін ой елегінен өткізу. 
3.
 
Жаңа форма, әдіс – тәсілдерді құрастыру. 
4.
 
Озық іс – тәжірибені  пайдалана білу. 
5.
 
Нақты жағдайда бағыт – бағдарды, шешімді өзгерте білу. 
6.
 
Жоғарғы деңгейдегі жаңа оқу – тәрбие жүйесін құрау. 
Міне, осындай жолдан өткен әрбір мұғалім шебер де, шығармашыл тұлға 
болары  анық.    Ұлы  педагог    “Я.  А.  Коленский  “Мұғалім  -  мәңгі  нұрдың 
қ
ызметшісі,  ол  барлық  ой  мен  қимыл-  әрекетіне  ақылдың  дәнін  сеуіп,  нұр 
құ
ятын  тынымсыз  лаулаған жалын  иесі””-  деп ұстаздың еңбегіне ерекше  баға 
беріп, үнемі ізденісте, шығармашылық әрекетте болатын, жалындап жүретін 
мұғалім тұлғасы айтылған.  
Ал шығармашыл мұғалімнің шәкірті де шығармашыл болу керек деген ой 
туындайды. 
 
Дарынды балаға дарынды ұстаз қажет. 
 
 
 
  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Шығармашыл  мұғалім  ұстаздық    еңбегінде  үнемі  іздену,  ынталану 
ү
стінде  болады.  Соның  барысында  оқу-тәрбие  үрдісі  кезінде  туындаған 
қ
иындықтарды 
ө
зіндік  ұтымды,тиімді  жолмен шешіп  педагогикалық  тәжірибені түрлендіріп 
отырады. 
 
Мұғалім ізденуші,  
зерттеуші, қуат 
беруші жаңа туынды 
шығарушы  
       
Оқушы 
орындаушы, өздігінен 
зерттеуші, 
шығармашылықпен  
жұмыс 
Шығармашылық 
ынтымақ 
Пәнге қызығушылық 
артады 
Шығармашыл дарынды 
тұлға 

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ
 
 
Қ
олданылған әдебиеттер: 
1.
 
Бітібаева  Қанипа  Омарғалиқызы  «Оқушыларды  ғылыми  –  зерттеу 
жұмысына баулу» / Бітібаева – Астана : Дарын, 2007 ж, 122-154 бет 
2.
 
Қ
азақстан тарихы; 12.2008, 40-44 беттер 
3.
 
Мектептегі ғылыми жұмыс: 1.2009,8-9 беттер 
4.
 
Мектептегі ғылыми жұмыс: 2.2009,4-6 беттер 
5.
 
Педагогикалық кеңес: 1.2009, 2-5 беттер 
 
ТАРИХ ЖӘНЕ ҚОҒАМДЫҚ ПӘНДЕРДІ ОҚЫТУДА ИННОВАЦИЯЛЫҚ 
Ә
ДІСТЕРДІ ПАЙДАЛАНУДЫҢ ТИІМДІЛІГІ 
 
Бакшагуль Жагипаровна МУКСИНОВА 
№ 25 ЖББОМ КММ, 
 тарих пәнінің мұғалімі, 
Қ
арағанды қаласы, Қазақстан Республикасы 
 
«Адам өмірінің ұлы ісінің бірі- тарихты білу және құрметтеу» 
А.Байтұрсынұлы 
Қ
азақстан  Републикасының  Президенті  Н.Ә.Назарбаев  1995  жылы 
маусым  айында  елімізде  жаппай  тарихи  білім  беруді  жүзеге  асыру  жөніндегі 
шаралар туралы қаулы қабылдады. Қаулыда тарихи оқуды мектептерде орта 
буын  сыныптардан  бастап  неғұрлым  кең  көлемде  енгізу  қажеттілігі  атап 
көрсетілді.  Тарихты  оқыту  мен  тарихи  білімге  терең  назар  аударудың 
бірқатар  себептері  бар.  Тарихи  білімді  адам  ғана  өз  өмір  сүрген  қоғамдағы 
орнын,  атқаратын  қызметін  дұрыс  анықтай  алады.  Әбу  Насыр  Әл—Фараби: 
«Тарихты 
білмей өткенді
, қазіргі жағдайды, келешекті болжау қиын» -деп өте 
жоғары бағалаған. 
-Тарих оғамдық және жеке адамдардың мүдде-мақсатын қорғайтын негізгі 
құ
рал; 
-Тарих меншіктің барлық түрлерін қорғайтын күш; 
-Тарих  мемлекетті  қалыптастырған  және  оның  бақылауындағы, 
қ
оғамдық тәртіпті қорғайтын құрал. 
Тәуелсіздік  алғаннан  кейін  жаппай  Отандық  тарих  пен  халықтың 
құқ
ықтық–тарихи  білім  алуымен  тарихи  саналылыққа  тәрбиеленуі  ғылыми 
зерттеуді  қажет  ететін  тақырыпқа  айналды.  Қазақстан  Республикасының 
резиденті  Н.Ә.Назарбаев  жұртшылық  алдында  сөйлеген  сөздерінде,  өзінің 
еңбектерінде тарихты оқып білу неліктен қажет екеніне үнемі назар аударып 
келеді.  «Кеше  кім  едік?  Бүгін  кімбіз?  Ертең  кім  боламыз?»  деген  сұрақтар 
төңірегінде  ойлансын,  әр  қазақстандық  азаматтар  туған  елінің,  туған 
халқының тарихы мен құқығын ешкімнен де олқы еместігін түсінсін деген сөз 
болар  бәлкім.  Бұл  –  әрбір  азаматтың  тарих  пен  құқық  қойнауына  ойша 
тереңдеу  арқылы  өзінің  ата-бабасы  қалыптастырған  және  қалдырған  дала 

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ
 
 
заңдылықтары  мен  конституциялық  құқықтарын  терең  түсіне  отырып,  кең 
байтақ  жерінің  лайықты  мұрагері  болуға  ұмтылсын»  деген  сөздерін  барлық 
оқушыларға арналған үндеуі ретінде қабылдаған дұрыс. 
«Инновация»  мәселесі  көптеген  ғалымдардың  еңбектерінде  зерттелген. 
Атап  айтсақ  К.Энгеловский,  И.  Подконяк,  З.Петросинский,  Н.Нұрахметов, 
Ш.Таубаева,  Қ.Құдайбергенова,  т.б.  Жекелей  еңбектерімен  қатар  бүкіл 
дүниежүзінде  елеулі  орталықтар,  лабораториялар  жұмыс  істеуде.  Польшада 
«Педагогикалық  зерттеулер»  институты,  Юнеско  құрамында  «Инновация» 
орталығы қызмет етуде. 
«Инновация»  ұғымын  анықтау  мақсатында  біршама  ғылыми-педагогикалық, 
саяси-техникалық  әдебиеттер  талдаудан  өтіп,  төмендегідей  қорытынды 
жасалынды.  «Инновация»  ұғымы  ғылым  арсеналына  1940  жылдары  енген. 
«Инновация»  ұғымын  ғалымдар  3  бағытта  түсінеді  екен.  1.  Жаңғырту, 
жаңалық енгізу, жаңа идея. 2. Өзгеріс. 3. Құрал, әдіс 
Барлық авторлардың анықтамаларын талдауы төмендегідей қорытынды 
жасауға  мүмкіндік  береді.  «Инновация»  дегеніміз  -  жаңа  жағдайда  жаңа  болып 
табылатын,  нақты  мақсаттың  нәтижелі  жүзеге  асуын  қамтамасыз  ететін 
идеялар.  Инновацияның  түрлері,  заңдылықтары,  үлгілері,  таратудағы  негізгі 
элементтері болады. Олар: 
1.Инновацияларды 
тарату 
секторына байланысты:  
а) білім беру 
мазмұнындағы инновациялар 
 
б) технологиядағы инновациялар 
в) ұйымдастырудағы инновациялар  
г) басқару жүйесіндегі инновациялар 
д) білім беру құрылысындағы инновациялар  
2.Инновациялардың 
пайда 
болу амалына байланысты:  
а) жүйелі жоспарлы инновациялар  
б) кездейсоқ стихиялы инновациялар  
 
3.Инновациялардың 
көлемі 
мен тереңдігіне байланысты: 
а) жалпы, көлемді инновациялар  
б) жекелеген, ұсақ 
 
4.Инновациялардың 
пайда 
болу негізіне байланысты:  
а) жалпы, көлемді инновациялар  
б) жекелеген, ұсақ  
 
Мақсаты:  

 
оқушылардың саналық және физикалық дамуын толық 
деңгейде дамытуға 
тәрбиелеу
,  

 
оқушы , яғни ел тарихын құрметтеу,  

 
жас  өспірімнің  ол  тұрып  жатқан  елінің  ұлттық  құндылықтарын, 
ө
ркениетті сыйлауға тәрбиелеу,  

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ
 
 

 
еркін  қоғамда  саналы  өмірге,  төзімділіпен  өзінің  құқығын  жан-жақты 
білуге үйрету,  

 
ө
з Отанын сүюге, қорғай білуге бағыттау т.б.  

 
жеке азаматтар үшін қаншалықты маңызды екендігін түсіндіру.  
Тірек конспектілері 
Қ
азіргі  заман  талабына  сай  көптеген  оқытудың  жаңа  технологияларын 
оқыту  процесінде  пайдалануға  болады.Бүгінгі  таңда  сабақ  өткізудің  түрлері 
көбеюде. Түрлі әдіс-тәсілдерді пайдалана отырып, сапалы білім, саналы тәрбие 
беруде  сабақтың  тиімді  түрлерін  қолданып  келемін.  Осы  мақсатта 
оқушылардың  танымдық  қызығушылығын,  белсенділігін  арттыру  үшін  өз 
сабағымда пайдаланып жүрген әдіс-тәсілдерден мысалдар келтіріп кетуді жөн 
көрдім.  Жоғарғы  сыныптарда  сын  тұрғысынан  дамыту,  ұжымдық  оқыту, 
пікірталас,  семинар,  сынақ,  жарыс,  өзіндік  жұмыс,  мәнерлеп  оқыту  т.б. 
тәсілдерді  қолданамын.  Сурет-иллюстрациялар  бойынша  әңгіме  құрастыру, 
тірек  сигналдар,  тірек-сызбалар,  кластерлер,  хронологиялық  таблицалар 
құ
растыру,  тірек-конспектілер,  Венн  диаграммасы  арқылы  жұмыс  істеу 
ә
дістері  де  қолданылады.  Тағы  бір  ерекшелік,  күнделікті  сабақпен 
салыстырғанда қайталау сабақтарында оқушылардың өз беттерінше ойланып 
жұмыс  істеуіне  едәуір  мүмкіндік  туады.  Тарихи  оқиғалар  мен  құбылыстарды 
ө
з бетінше талдайды, салыстырады, қорытынды жасайды, баға береді. 
Алдымен  жалпы  жаңа  технологиялар  не  үшін  керек?  Бұл  сұраққа  сауал 
іздейтін  болсақ  әрине  оқушылардың  алған  білімдерін  тиянақтау  үшін  барлық 
оқытудың  мүмкіндіктерін  қарастырған  дұрыс.  Сабақ  барысында  да  сабақтан 
тыс  уақытта  да  өз  бетінше  жұмыс  істей  алуына  жағдай  жасап,  алған 
білімдерін  білетін  нәрселерін  басқаларға  жеткізіп  сөйлеуіне  оның  дағдысын 
қ
алыптасырушы  әрине  пән  мұғалімі.  Оқытушы  пән  негізін  меңгерту  үшін 
оқытудың  жаңа  технологиясын  іс  тәжірибе  жүзінде  дұрыс  іске  асыра  алуы 
қ
ажет.  Бұл  жұмыста  оқытудың  бірнеше  технологиясына  тоқталмақпын. 
Қ
азақстан  тарихы  мен  қоғамдық  пәндерді  колледждегі  оқу  топтарында 
оқытуда  қолданатын  инновациялық  әдістерді  қолданудың  тиімділігі  өте  зор, 
пән тақырыбын терең меңгеру үшін.  
«Инновация» яғни жаңалық, жаңашылдық, өзгеріс деген ұғымды білдіреді. 
Яғни  әдіс,  процесс  ретінде  инновация  әлдебір  жаңалықты  енгізу  деген  сөз. 
Педагогикалық процесте инновация оқыту мене тәрбиенің тәсілдері, түрлері, 
мақсаты  мен  мазмұнына  мұғалім  мен  оқушының  бірлескен  қызметін 
ұ
йымдастыруға  жаңалық  енгізуі  дегенді  танытады.  Жаңашылдық  өздігінен 
пайда болмайды, ол ғылыми ізденіспен біліктіліктің нәтижесінде пайда болады. 
Ә
сіресе пән мұғалімдарының ролі арта түсуі керек. 
Тарихшы  мұғалім  ол-қоғам 
субьектісін  қалыптастырушы
,  мәдениет 
және  саясаткер,  экономист  және  заңгер,  қоғам  танушы  ретінде  жан-жақты 
дайындықта болуы шарт, бүгінгі күні. Осы кезде жаңаша қабылдау, бағалау, іске 
асыру дағдылары қалыптасады.  

XXI Ғ АСЫРДАҒ Ы БІЛІМ ЖӘНЕ Ғ ЫЛЫМНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ                                                                                    
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ В XXI  ВЕКЕ
 
 
Білім  беруші,  тарихшы  «Тарих-  әрбір  ұлттың  ең  басты  кітабы»  дегенді 
есте сақтай отырып, екі мәселелеге назар аудару керек. Олар: 
1.
 
озық педагогикалық тәжірибені зерттеу, жинақтау, тарату,  
2.
 
педагогикалық-психологиялық ғылымдар жетістігін практикада қолдану  
Бұны жүзеге асыруда қазір мүмкіндіктер жетерлік. Тарих мұғалімі ғана емес 
барлық  жас  ұрпақтарды  оқыту  мен  тәрбиелеушілердің  жан  ашыры  болатын 
мұғалімдер жауапты. Сол үшін алдымен әрине оқылатын пәннің мақсаты мен 
міндеттерін  анықтау  керек.  Тарихты  оқытуда  негізгі  қарастыратын 
мәселелер...  
Нені  оқытамын?  Не  үшін  оқытамын?  Қалай  оқытамын?  деген  сұрақтар 
тарихшының  назарынан  тыс  болмауы  тиіс.  Осы  үшеуін  шешсек  сабақтың 
түпкі  мақсаты  –  нәтижелі  болатындығы  анық.  Әрине  түрлі  әдістер  мен 
жолдары  көп  таңдауды  дұрыс  жасаған  дұрыс.  Оқытуды  ұйымдастырудың 
дәстүрлі  мен  дәстүрлі  емес  формалары  көп.  Пайда  болғандары  10-15  жылдай 
болса  да  әртүрлі  дәстүр  әдісті  қолдану  тиімді  болды.  Әрине  ол  үшін 
мұғалімнің тақырыпқа сай дидактикасы мол болса, оқушылардың тақырыпты 
меңгеруді  табысты  болмақ.  Сондай  әдістің  бірі-тірек конспектілерін  қолдану 
(Шаталов  әдісі  бойынша)  Әрине  дайындықсыз  ештеңе  болмайды.  Тірек 
конспектісі  әр  түрлі  түспен  анық,ашық  орындалуы  тиіс.  Мұғалім 
тақырыптың  мазмұнын  білуі  тиіс.Кез-келген  сабақ  мұғалім  еңбегінің 
шығармашылық  жемісі.  Тәуелсіз  мемлекетіміздің  білімді  ұрпақтарын 
қ
алыптастыруда тарих пәнінің оқытылуына ерекше жауапкершілік керек. Әр 
сабақ  көп  ізденуді,  шеберлікті  қажет  етеді.  Пәнге  деген  қызығушылықты 
арттыруда негізгі мақсаттар айқын қойылуы қажет.  
Тарих өмірмен, қазіргі жағдайлармен де өте тығыз байланысты. Сондықтан 
тарих мұғалімі өзінің ұстаздық бейнесі үнемі жоғары болуы керек. Жағдайлар 
жасалуда,  кемшіліктер  де  жоқ  емес.  Бірақ  бірлесе  отырып,  шешкен  істің 
нәтижелі  болатындығын  баршамыз  білеміз.  Келесі  бір  жақсы  әдістемелік 
тәсілдердің  бірі-

жүктеу/скачать 6,92 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: