Еуразия гуманитарлық институтының хабаршысы тоқсандық журнал 2001 ж шыға бастаған 2013

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 
 
1
 
Кеңесбаев І. Қазақ тілінің фразеологиялық сөздігі. Алматы, 1977 
2
 
Булгакова  Т.Ф.  Категория  числа  в  устойчивых  словосочетаниях.  //Материалы 
межвузовской научно-теоретической конференции 16-19 сентября 
3
 
Оразов  М.  Служебные  имена  в  тюркских  языках  /на  основе  материала 
современного  казахского,  узбекского  и  туркменского  языков/.  АКД,  Ташкент, 
1970. 
4
 
Балақаев М., Қордабаев Т. Қазіргі қазақ тілі грамматикасы. - А., 1971. 
5
 
Кайдаров  А.Т.,  Жайсакова  Р.Е.  Принципы  классификации  фразеологизмов  и  их 
классификационные группы в современном казахском языке // Изв. АН КазССР. 
Сер.филол. 1979. 
6
 
Ахметжанова  Ф.Р.,  Дүсіпова  Қ.С.  Қасиетті  сандар  қатысқан  қазақ  естеліктері. 
Өскемен, 2001. 
7
 
Байзақов Ж., Қонақбаев С. Жұмбақ сырлы «төрт» саны //Білім және еңбек. 1979. 
8
 
Кеңесбаев  І  Жеті,  үш,  тоғыз,  қырықпен  байланысты  ұғымдар.  //Қазақ  ССР  ҒА 
хабары. 1946, Алматы, филол. Серия 4/26 шығарылуы. 
9
 
Жұбанов Қ. Қазақ тіліндегі зерттеулер. – Алматы: «Ғылым», 1999. 
 
 
РЕЗЮМЕ 
 
В  данной  статье  рассматривается  вопрос  об  особенностях  сочетаемости  фразеологизмов  с 
числительными.  На  протяжении  всей  истории  человечества  числа  всегда  вызывали  большой 
интерес и волновали умы не только математиков, но и астрологов, алхимиков, философов, а также 
филологов.  Возникнув  в  простейшем  виде  ещё  в  первобытном  обществе,  понятие  число 
изменялось  на  протяжении  веков,  постепенно  обогащаясь  содержанием  по  мере  расширения 
сферы человеческой деятельности и связанного с ним расширения круга вопросов, требовавшего 
описания и исследования.  
 
RESUME 
 
In this article the author investigates the nature of phraseologisms which consist of numerals, their 
peculiarities  and  their  usage  in  the  sentences.  The  phraseologisms  which  consist  of  numerals  are  the 
complex  features  which  need  investigation  paying  attention  to  their  lexical,  semantic  and  grammatical 
peculiarities. Up to these days our aim was to investigate the peculiarities of the nature of phraseologisms. 
But now it’s important to describe their peculiarities in sentences. 
 
 

 
245 
ӘОЖ 37; 811.512.122 (077)        
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
З.Н. Жұматаева 
Назарбаев университеті,  
ассистент-профессор  
 
Лингвоелтаным 
бағытындағы 
мәтіндермен  
жұмыс жасау 
ерекшеліктері  
 
 
Аннотация 
Бұл  мақалада  қазақ  тілін  лингвоелтаным 
бағытында оқытуда мәтіндермен жұмыс жасаудың 
тиімді  әдістері  ұсынылады.  Лингвоелтаным 
бағытында оқыту барысында мәтін – қазақ тілінің 
функциялық  ерекшеліктерін  анық  та  айқын 
танытатын  үлгі  болып  табылады.  Лингвоелтаным 
мәтіндерін 
студенттердің 
коммуникативтік 
қабілеттерін  дамыту  құралы  етіп  алуда,  оның  тіл 
дамытушылық қасиеті алдыңғы орында тұрады.  
Түйін 
сөздер: 
лингвоелтаным, 
мәтін, 
әдістеме,  аудиомәтін,  әдіс-тәсіл,  талдау,  дағды, 
лексикалық жаттығулар, т.б. 
 
 
Қазақ  тілін  лингвоелтаным  бағытында 
оқытудың  тиімділігі  үлкен  бір  жолы  -  мәтінмен 
жұмыс  жасау  екені  белгілі.  Мәтіннің  әдістемелік 
тұрғыдан  анықтамасын  ғалымдар  пікіріне  сүйене 
отырып,  былайша  анықтаймыз:  «Мәтін  –  сөйлеу 
қызметінің  жемісі  немесе  жүзеге  асырылуы,  түпкі 
нәтижесі.  Мәтін  –  алға  қойылған  мақсатқа  жетуді 
жүзеге  асырушы  тілдік  туынды  болып  табылады» 
[1].  
Лингвоелтаным бағытында оқыту барысында 
мәтін  –  қазақ  тілінің  функциялық  ерекшеліктерін 
анық  та  айқын  танытатын  үлгі  болып  табылады. 
Лингвоелтаным 
мәтіндерін 
студенттердің 
коммуникативтік қабілеттерін дамыту құралы етіп 
алуда,  оның  тіл  дамытушылық  қасиеті  алдыңғы 
орында тұрады.  
Өзге  тілді  аудиторияда  мәтінмен  жұмыс 
түрлерін 
зерттеген 
көптеген 
еңбектерді 
қарастырдық.  Профессор  Р.Шаханова:  «Мәтінмен 
жұмыс  жасау  барысында  студенттердің  қазақша 
сөйлеуін  белсендіруге  болады»  десе,  профессор 
Қ.Қадашева  өзінің  «Жаңаша  жаңғыртып  оқыту 
әдістемесі» 
атты 
еңбегінде 
аудиовизуалды 
құралдар арқылы мәтінді пайдалану туралы былай 
дейді: "Аудиомәтінді тыңдап-түсінуге байланысты 
ерекше  талап  қойылады.  Себебі  таспа  арқылы 
тыңдалатын  мәтінді  түсіну  қиындық  туғызады. 
Осы  мәселеге  қатысты  қойылатын  талапқа  сай 
анализ жасасақ:  
1.
 
Мәтіннің дыбысталу уақыты… 
2.
 
Мәтінде  берілетін  лексикалық-грамматикалық 
материал минимумы…  
3.
 
Мәтіннің құрылысы… 
4.
 
Мәтіннің 
функционалдық-семантикалық 
түрлері… 
 

 
246 
5.
 
Мәтіндегі ақпараттың молдығы… 
6.
 
Тыңдалынатын мәтіннің ұсынылу қарқыны… 
7.
 
Аудиомәтінді тыңдаудың, қайталап тыңдаудың мөлшері…" [2]. 
Мәтіндерді  оқылым,  тыңдалым,  жазылым,  айтылым  әрекеттерін  орындай  отырып 
талдау  барысында  оқушылар  қазақ  тіліндегі  сөздерді  ғана  емес,  олардың  фонетикалық 
бейнесін, 
тіркесімін, 
интонациясын, 
орфографиялық 
нормасын 
меңгереді. 
Лингвоелтанымдық  процесс  –  қазақ  еліне  келіп,  қазақ  тілін  үйреніп  жатқан  өзге  ұлт 
өкілдернің  өміріндегі  басты,  әрі  ерекше  үрдіс.  Бұл  жерде  мәтіндер  мазмұнындағы 
елтанымдық  мәселелерді  негіз  ете  отырып,  шетелдік  студенттің  танымдық  белсенділігін 
жетілдіру әдістері қарастырылады. Мәтіндердің түйінді ойын анықтау барысында студент 
материалдың  негізгі  ойын  және  соны  анықтаудағы  қолданған  әдістерін  саналы  түрде 
меңгеруі  керек.  Жалпы,  адам  баласының  танымдық  әдістері  алуан  түрлі.  Бірақ  сол 
әдістерді  ортақтық  деңгейінен,  таным  пәні  тұрғысынан,  оны  тану  тәсілдері  бойынша 
жіктеу  қажет.  Студент  танымдық  мазмұнындағы  мәтіндерді  талдауы  барысында 
қолданатын әдістер де мәтіннің тақырыбына, мазмұнына, негізгі мәселесіне және соларды 
тану жолына байланысты анықталады.  
Оқытушы  елтанымдық  мәтіндерді  талдатуда  мәтінді  мәнерлі,  ізденімдік  оқыту 
жолынан бастайды. Оқылым барысында студентте жалпы мазмұнның сұлбасы /схемасы/ 
пайда  болады.  Ендігі  міндет  –  сол  жалпылықты  құрап  тұрған  ерекшеліктерді  анықтау 
/тезис  жасау/,  одан  тұтас  мәтіннің  тірек  ойларын  анықтау  /жоспар  құру/,  ең  соңында 
соларды тәртіптеп бір ізге түсіру /жоспардың жүйесін жасау/ жұмыстары жүргізіледі. 
Лингвоелтанымдық  мәтіндерді  талдау  барысында  ең  алдыңғы  назарда  тұратын 
мәселе – бұл мәтіннің адам өмірімен байланысты, адамның дүниетанымымен байланысты 
құрылғандығы. Өйткені қандай мәселе, нендей нәрсе туралы болса да мәтін адамның тілі, 
сол  тілге  дейінгі  ой-санасының  қызметінің  жемісі  арқылы  жасалады.  Ал  мәтінді  оқып 
отырған студент мәтінді толық түсіну үшін, сол тілді жоғары деңгейде меңгерген немесе 
сол деңгейге өсетін ішкі таным потенциалды болуы керек. Ал елтанымдық деңгейі жоғары 
дәрежедегі адам өзінің талғамынан төмен мәтіннің құрылымын бірден танитыны белгілі. 
Лингвоелтанымдық  мәтіндерді  талдау  әдістерінің  жүйесінде  анализ,  синтез, 
индукция,  дедукция,  модельдеу,  эксперимент,  жіктеу  (классификация),  ұғым  жасау 
(топтастырылған  ұғым  жасау),  байымдау  құру,  белгілі  бір  ой  қорытуларға  келу  әдістері 
бар.  Ал  елтанымдық  мәтіндерді  талдауда  жүргізілетін  жұмыс  формалары  осы  әдістердің 
табиғатына  байланысты.  Мәтінді  талдау  арқылы  мәтінді  құраушы  адамның  «бейнесін» 
анықтау да танымдық талдау болып табылады. 
Лингвоелтанымдық  мазмұндағы  мәтіндерді  іріктеуде  оқытушы  міндетті  түрде 
ғылым  мен  өркениеттің  түрлі  даму  сатыларына  байланысты  мәселелерді  тани  білуі, 
соларды сабақта қолданудың жолдарын анықтай білуі тиіс. Мысалы, адамзат өркениетінің 
дамуын көрсететін мәтінді  талдау барысында студенттердің тарихи фактілерге баға бере 
алу  дағдылары  ескеріліп,  сонымен  байланыстырыла  отырып,  жаңа  көзқарастар 
қалыптастырылады.  Лингвоелтанымдық  мәтіндерді  оқу  барысында  студенттер 
адамзаттың  түрлі  дүние  ғажайыптарын  тану  жолдарын,  нәтижесін  оқып  –  біледі. 
Лингвоелтанымдық  мақсатты  көздеген  оқытушы  студентке  мәтіннің  мазмұнына  кіріспе 
әңгіме  айтып  беруіне,  мәтіннің  соңында  түйіндер  жасауына  болады.  Студенттің  дүние 
сырын  танып-білсем  деген  құштарлығын  қалыптастыруда,  жетілдіруде  қазақша 
елтанымдық  мәтіндердің  алатын  орны  үлкен.  Лингвоелтанымдық  мәтіндерді  талдатуда 
оқытушы студентке мәтіннің мазмұны бойынша мынадай тапсырмалар береді: 
1.
 
Мәтінде берілген негізгі ұғымдар мен пайымдауларды түсіндіру. 
2.
 
Ұғымдардың  арасындағы  және  пайымдаулардың  арасындағы  байланыстарды 
анықтау. 
3.
 
Мәтіндегі пікірлердің, шешімдердің қорытындылардың тілдік берілу жолдарына 
талдау жасау. 
4.
 
Өз ойын дәлелдеу және дәлелдеуде сүйенетін тірек сөздері, сөйлемдерін жазу. 

 
247 
5.
 
Мәтінде берілген басты түйінге балама мысал келтіру. 
6.
 
Мәтіндегі берілген мазмұнның ақиқат немесе жалған екенін дәлелдеу. 
7.
 
Студент  мәтіндегі  негізгі  деп  түсінген  ойды  көрнекті  /  сурет,  схема,  график, 
таблица т.б./ түрінде талдауы. 
8.
 
Мәтінде берілген мазмұнға ұқсайтын өзінің өмірлік тәжірибесінен мысал. 
9.
 
Мәтіндегі  негізгі  емес,  бірақ  соны  ашуға  қажет  болып  тұрған  жанама  ойларды 
анықтау. 
10.
 
Мәтіндегі  мазмұнға  өзінің  сыни  көзқарасын,  немесе  қарама  -  қарсы  дәлелдер 
келтіре білу. 
Лингвоелтанымдық мәтіндерді  тілдік ерекшеліктері тұрғысынан талдауда мәтіндегі 
жай,  құрмалас  сөйлемдердің  өзара  байланысуы  туралы  мәселеден  бастау  керек.  Мәтінде 
берілетін  жай  және  құрмалас  сөйлемдер  ой  берілуінде  қажетті  болып  табылатын  тілдік 
конструкциялардың  мәтін  құраудағы  үйлесімділік  қызметін  таныта  алады.  Мәтін  ішінде 
жай және құрмалас сөйлемдердің орындарын ауыстыра отырып, мәтіннің композициясын 
мәтіннің мазмұны қалыптасуында зор роль атқаратынын дәлелдеуге болады.  
Лексикалық материалмен жұмыс жасау арқылы студенттер қазақ тіліндегі сөздердің 
мағыналық  құрылымымен  тереңірек  таныса  алады.  Лексикалық  тұлғаларды  сөйлеу 
кезінде  қолдана  білу  үшін  тіл  үйренушінің  меңгеруге  тиісті  ережелер  тәртібі  мынадай 
болып келеді: 
- қажетті сөздер мен сөздік құрамды игеру; 
- сөздердің ішкі мәні мен мағынасын, түрлі семантикалық қасиеттерін жете меңгеру; 
- тиісті грамматикалық норма арқылы бұл тұлғаларды айтар ойға сәйкес бір-бірімен 
тіркестіру, байланыстыру; 
- мағыналық байланысқа түскен тіркестерден сөйлем құрай білу; 
-  сөйлемдерді  ойдың  жүйесіне  сай  етіп,  мәтін  құрамына  енгізіп,  тілдік  қолданыста 
пайдалану; 
- фонетикалық норманы сақтай отырып, осы лексикалық тұлғаларды дұрыс айтқызу.  
Сонымен қатар, қазақ тілін меңгертудің әр түрлі деңгейінде қолданылатын сөйлеудің 
лексикалық дағдыларын қалыптастыруға арналған жаттығулар кешенінің де қажет екенін 
атап өту керек. Ол үшін тапсырмада мына тұжырымдар ескерілді: 
1.  Лексикалық  дағды  қалыптастырудың  маңызды  көрсеткіші  белгіленген  сөздердің 
сөйлеудегі қолданыс жиілігін ескеру. 
2.  Белгілі  бір  сапа  және  қолданыс  аясымен  айқындалатын  сөздердің  санының 
белгіленуі. Бұл жерде міндетті түрде студенттің жас ерекшелігі ескерілуі тиіс.  
Көрсетілген  тұжырымдарға  сүйене  отырып,  зерттеу  жұмысында  лексикалық  дағды 
қалыптастыруда  қолданылатын  жаттығулардың  ең  тиімдісі  ретінде  лексикалық 
тапсырмалар жүйесі алынды. Студенттердің қазақша лексикалық сөздік қоры екіге: актив 
және  пассив  сөздерге  бөлінетіні  белгілі.  Осындағы  актив  сөздік  қор  дегеніміз  –  түрік 
студенттердің  қазақша  сөйлеуінің  өзегі,  ядросы  болып  табылады.  «Сөздік  қорды  активті 
және пассивті деп ажырату тілді үйрету барысында қандай сөздерге айрықша көңіл бөлу 
керектігін  және  сабақ  үстінде  алдымен  қай  лексикадан  бастау  қажеттігін,  сөздердің 
қолданылу  жиілігі  мен  тіркесу  қабілетінде  қайсысы  негізгі  екендігін  т.б.  анықтап  алуға 
мүмкіндік  береді»  [3].  Лексикалық  тапсырмаларды  анықтап,  оларды  әдістемеге  енгізу 
барысында  сөздердің  мағынасына,  тақырыпты  ашу  қызметіне,  айтылуына,  әуезділігіне 
назар аударылды. 
Белгілі  әдіскер  И.А.Грузинская  «сөзді  мәтіннен  еркін  танып  білу»  және  «сөзді 
сөйлеу тілінде игере білу» үшін сөздік қордың бекіту әдістерінің түрлі болу қажеттілігін 
айтады.  Осылай,  мәтінді  оқу  барысында  сөзді  тез  түсіну  мақсатында  сөзді  нақты  игеру 
үшін  сөздің  ауызша  бірнеше  рет  оқылуы  мен  айтылуы  қажет,  өйткені  дыбыс-моторлы 
түрде  ғана  сөз  нақты  есте  сақталады.  Актив  сөздігін  игеру  үшін  ауызша  жаттығулар 
қажет. Әр жаңа сөз біріншіден дауыстап айтылады. Ал, компьютермен оқыту барысында 
сөзді  студенттер  іштей  және  дауыстап  айтқызып,  сонан  соң  өзінің  сөзін  тыңдату  керек. 

 
248 
Осындай жағдайда нақты моторлық - есту сезім арқылы сөздің есте сақталуына мүмкіндік 
туады.  
Ал көрсетілген лексикалық жаттығуларды компьютер арқылы орындату барысында 
сөздің  есте  сақталу  деңгейі  жоғарылайды.  Өйткені  компьютерден  микрофон  арқылы  өз 
сөзін  дауыстап  жазып,  сонан  соң  тыңдап,  одан  басқа  сөзді  көріп  отыру  арқылы  көру 
тірегінің болуы лексиканы игеруге көмегі зор. Сонымен қатар көру тірегі пассив сөздігін 
игеру үшін өте тиімді, өйткені мәтінді оқу барысында сөзді танып отыру маңызды үрдіс 
болып  табылады.  Әдіскерлер  лексикалық  дағды  қалыптастыруға  қажетті  сөздерді 
топтауда келесі әдістемелік ұстанымдарды ұсынады: 
- түбірі бір сөздер тобы; 
- бір тәсіл арқылы жасалған сөздер тобы; 
- тура және ауыспалы мағынада айтылатын сөздер тобы; 
- синонимдер тобы; 
- антонимдер тобы; 
- бір сөз табынан болған сөздер тобы; 
- термин сөздер тобы. 
- бір тақырыптағы сөздер тобы. 
Лексиканы оқыту әдісінің негізгі жолы қайталау болып табылады. Қайталау мәселесі 
жөнінде көптеген әдіскерлер құнды пікірлер айтып келеді. Дидактика мен психологияның 
беретін  мәліметтеріне  сүйенсек,  қайталау  –  игерілген  оқу  материалын  бекіту,  тереңдету 
және  жүйелеу  мақсатын  қояды.  Осылай,  қайталау  лексиканы  оқытуда  сөздермен  жұмыс 
барысында  арнайы  кезең  болып  анықталады.  Осыған  байланысты  қайталау  түрлері  де 
пайда болады.  
Әдістемелік әдебиеттерде қайталау негізінен екі түрге бөлінеді: ағымдағы қайталау 
(АҚ)  және  қорытынды  қайталау  (ҚҚ).  Жаңа  лексиканы  оқыту  үрдісінде  өтілген 
материалды ағымдағы қайталау маңыздырақ болады. Өйткені меңгертілген оқу материалы 
жаңа сөз оралымдарында қайталанып отырады да, студенттің есте сақтауына көмектеседі.  
Лексикалық  жаттығулардың  ішінде  қорытынды  қайталау  жаттығуларының  түрлері 
мынадай болып келеді: 
- жаңа және өтілген сөздерден сөз тіркесін құру;  
- бір түбірдегі сөздерді жаңа сөздермен топтастыру;  
- жаңа және өтілген сөздермен топ түрлерін құру.  
Қорытынды  қайталау  (ҚҚ)  жаттығулары  бойынша  студенттер  мынадай  әдістер 
бойынша жұмыс жасайды: 
- студенттер екеуара отырып өзіндік диалог құруы; 
- мәтінді тұтас немесе үлкендеу үзінді алып жаттау; 
- мәтінді компьютерден бірнеше рет қайталап тыңдау. 
 
 
 
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР  
 
1
 
Акушина А.А., Каган О.Е. Учимся учить. – М.: Рус.яз. Курсы. – 2004. – 34 c. 
2
 
Қадашева Қ. Қазақ тілін оқыту әдістемесі. – Алматы, 2005. 
3
 
Азимов  Э.Г.,  Щукин  А.Н.  Словарь  методических  терминов.  –  Санкт-Петербург: 
Златоуст, 1999. 
 
 
 
 
 
 
 

 
249 
 
РЕЗЮМЕ 
 
В  данной  статье  рассматриваются  эффективные  методы  работы  с  текстом  в  обучении 
казахского  языка  в  лингвострановедческом  аспекте.  Текст  является  одним  из  ярких  образцов  в 
изучении  казахского  языка  иностранцами.  Использование  лингвострановедческих  текстов  как 
средства развития коммуникативных навыков повышает мотивацию изучения языка иностранных 
студентов. 
 
RESUME 
 
The effective methods of t ypes of works in teaching the Kazakh language in the sphere of lingvo 
study are investigated in this article.  
The  text  is  a  sample  of  linguistic  phenomena  which  shows  the  functional  peculiarities  of  the 
Kazakh  language.  These  texts  are  used  as  the  meaning  of  developing  students’  communicative  skills. 
Moreover  the  role  of  the  texts  which  are  related  to  lingvo  study  is  very  important  in  developing  the 
students’ language skills.  
 
 

 
250 
АВТОРЛАР ТУРАЛЫ МӘЛІМЕТ 
 
СВЕДЕНИЯ ОБ АВТОРАХ 
 
Абакасов М.С. 
докторант PhD кафедры международного права ЕНУ им. Л.Н.Гумилева 
Абдрахманова А.Е. 
Еуразия  гуманитарлық  институты  қазақ  және  орыс  филологиясы 
кафедрасының доценті, филология ғылымдарының кандидаты 
Аймолдина А.А. 
докторант PhD кафедры теоретической и прикладной лингвистики ЕНУ 
им. Л.Н.Гумилева 
Айтуғанова С.Ш. 
Л.Н.Гумилев  атындағы  ЕҰУ-дың  қазақ  әдебиеті  кафедрасының 
доценті, филология ғылымдарының кандидаты 
Альжаппарова Б.К. 
старший  преподаватель  кафедры  истории  Казахстана  ЕНУ  им. 
Л.Н.Гумилева, кандидат исторических наук 
Акынова Д.Б. 
докторант PhD кафедры теоретической и прикладной лингвистики ЕНУ 
им. Л.Н. Гумилева 
Аубакирова Х.А. 
декан гуманитарного факультета КазАТУ им. С. Сейфуллина, кандидат 
исторических наук, доцент 
Әбішева Ш.С. 
Ш.  Есенов  атындағы  Каспий  мемлекеттік  технологиялар  және 
инжиниринг  университетінің  доценті,  филология  ғылымдарының 
кандидаты 
Әлтай А.Д. 
Л.Н.Гумилев  атындағы  ЕҰУ-дың  қазақ  әдебиеті  кафедрасының 
профессоры, филология ғылымдарының докторы 
Бабенко Е.В. 
доцент кафедры романо-германских языков и перевода Национального 
университета 
биоресурсов 
и 
природопользования, 
кандидат 
филологических наук, Киев,  Украина 
Базыкен Б. 
Л.Н.Гумилев 
атындағы 
ЕҰУ-дың 
алгебра 
және 
геометрия 
кафедрасының оқытушысы 
Байжанова Г.Д. 
ведущий  научный  сотрудник  отдела  истории  индустриально-
инновационного  развития  и  этносоциальных  процессов  Института 
истории  государства
 
Комитета  науки  МОН  РК,  кандидат 
экономических наук 
Дәуренбекова Л.Н. 
Назарбаев  университетінің  қазақ  тілі,  әдебиет  және  мәдениет 
кафедрасының доценті, филология ғылымдарының кандидаты 
Джампеисова Ж.М. 
доцент кафедры истории Казахстана ЕНУ им. Л.Н.Гумилева, кандидат 
исторических наук 
Дюсекенева И.М. 
преподаватель  кафедры  иностранной  филологии  Государственного 
университета имени Шакарима 
Жұматаева З.Н. 
Назарбаев  Университетінің  қазақ  тілі,  әдебиет  және  мәдениет 
кафедрасының ассистент-профессоры 
Жұматаева С.Н. 
Қ.А.  Ясауи  атындағы  Халықаралық  қазақ-түрік  университетінің  қазақ 
тілі кафедрасының оқытушысы, филология магистрі 
Загатова С.Б. 
профессор  кафедры  иностранных  языков  Евразийского гуманитарного 
института, кандидат филологических наук 
Ивашкевич Э.З.  
доцент  кафедры  общей  психологии  и  психодиагностики  Ровенского 
государственного 
гуманитарного 
университета, 
кандидат 
психологических наук, Ровно, Украина 
Ильин И.А. 
докторант  PhD  кафедры  теоретических  основ  физической  культуры  и 
спорта  Казахской  академии  спорта  и  туризма,  двукратный 
Олимпийский чемпион, заслуженный мастер спорта Казахстана 
Камешева А.К. 
магистрант 
кафедры 
международных 
отношений 
ЕНУ 
им. 
Л.Н.Гумилева 
Какенова Ж.С 
магистрант 
кафедры 
международных 
отношений 
ЕНУ 
им. 
Л.Н.Гумилева 
Кәкімжанов Ә.С. 
ассистент  Директора  Индийского  Культурного  Центра  Посольства 
Республики  Индии  в  Республике  Казахстан,  магистрант  кафедры 
международных отношений ЕНУ им. Л.Н. Гумилева 

 
251 
 
Коваль И.А. 
доцент  кафедры  общей  и  медицинской  психологии  и  педагогики 
Национального  медицинского  университета  им.  А.А.Богомольца, 
кандидат психологических наук, Киев, Украина 
Кондыкерова К.Ж. 
докторант  кафедры  внешней  политики  и  дипломатии  Академии 
государственного управления при Президенте Республики Казахстан 
Кыдыралина Ж.У. 
первый  заместитель  директора  Института  истории  государства 
Комитета науки МОН РК, доктор исторических наук 
Қосыбаев М.М. 
Л.Н.  Гумилев  атындағы  ЕҰУ-дың  түркітану  кафедрасының  PhD-
докторанты 
Малыбаева Б.С. 
доцент  кафедры  социально-гуманитарных  дисциплин  Казахского 
университета технологии и бизнеса, кандидат исторических наук 
Наурызбаева Ж.С. 
 
Қазақстан  Республикасы  Президентінің  жанындағы  Мемлекеттік 
басқару 
академиясы 
мемлекеттік 
және 
жергілікті 
басқару 
кафедрасының магистранты 
Нұрлыбекова Б.С. 
Л.Н.Гумилев 
атындағы 
ЕҰУ-дың 
алгебра 
және 
геометрия 
кафедрасының магистранты 
Потапчук Т.В. 
научный  корреспондент  Института  проблем  воспитания  НАПН 
Украины,  заместитель  декана  по  воспитательной  работе  музыкально-
педагогического 
факультета 
Ровенского 
государственного 
гуманитарного  университета,  кандидат  педагогических  наук,  доцент, 
Ровно, Украина 
Руденко И.В. 
научный  сотрудник  лаборатории  эстетического  воспитания  Института 
проблем  воспитания  Национальной  академии  педагогических  наук, 
преподаватель  кафедры  изобразительного  искусства  Института 
педагогики 
и 
психологии 
Национального 
педагогического 
университета имени М. П. Драгоманова, Киев, Украина 
Рыкун А.А. 
преподаватель  кафедры  возрастной  и  педагогической  психологии 
Ровенского  государственного  гуманитарного  университета,  Ровно, 
Украина 
Сабитова С.Ж. 
магистрант  кафедры  общего  языкознания  и  теории  перевода  ЕНУ  им. 
Л.Н. Гумилева 
Сактаганова И.С. 
доцент  кафедры  государственно-правовых  дисциплин  Евразийского 
гуманитарного института, кандидат юридических наук 
Сарсенова А.М. 
«Тұран-Астана» университеті психология кафедрасының магистранты 
Сарсекеев А.С. 
Л.Н.Гумилев 
атындағы 
ЕҰУ-дың 
алгебра 
және 
геометрия 
кафедрасының аға оқытушысы, педагогика ғылымдарының кандидаты 
Синицкая Т.В. 
научный  сотрудник  отдела  социальной  и  клинической  наркологии 
Украинского  научно-исследовательского  института  социальной, 
судебной психиатрии и наркологии МОЗ, Киев, Украина 
Смагулов А.А. 
старший  преподаватель  кафедры  бизнес  технологий  Казахского 
университета технологии и бизнеса 
Танирбергенова А.Ш.  «Тұран-Астана»  университеті  психология  кафедрасының  доценті, 
педагогика ғылымдарының кандидаты 
Томашевский В.В. 
доцент  кафедры  декоративно-прикладного  искусства  и  дизайна 
Криворожского национального университета, кандидат педагогических 
наук, Кривой Рог, Украина 
Хаустов С.И. 
профессор кафедры теоретических основ физической культуры и спорта 
Казахской академии спорта и туризма, доктор педагогических наук 
Шапауов Ә.Қ. 
Ш.Уәлиханов  атындағы  Көкшетау  мемлекеттік  университетінің  қазақ 
филологиясы  кафедрасының  доценті,  филология  ғылымдарының 
кандидаты 
Шормақова А.Б. 
Еуразия  гуманитарлық  институты  қазақ  және  орыс  филологиясы 
кафедрасының доценті, педагогика ғылымдарының кандидаты 
Яцюрик А.А. 
старший  преподаватель  кафедры  возрастной  и  педагогической 
психологии Ровенского государственного гуманитарного университета, 
Ровно, Украина