Қазақстан республикасы президентінің жанындағЫ Әйелдер істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі ұлттық комиссия

52
возраста с предоставлением полного 
туристского снаряжения, лодок.
Имеются маршруты: озеро Шалкар - 
жемчужина Приуралья, экскурсионные 
маршруты по городу Уральск. 
Привлекательным фактором для туристов 
являются уникальная архитектура 
отдельных зданий и сооружений, например: 
дома купцов Карева и Овчинникова и другие 
постройки конца 18-го начала 19-го веков, а 
также музеи ЗКО.
Особой популярностью для развития 
местного и международного туризма может 
служить степное озеро Шалкар, самое 
крупное в западном регионе, достигающее в 
длину 18 км в ширину 15 км.
ЭТО УНИКА ЛЬНЫЙ ПАМЯТНИК 
ПРИРОДЫ БОГАТЫЙ РАСТИТЕЛЬНЫМ 
И ЖИВОТНЫМ МИРОМ, ОБЛА ДАЕТ 
ЛЕЧЕБНЫМИ СВОЙСТВАМИ. 
ОГРОМНОЕ ВОДНОЕ ПРОСТРАНСТВО 
И БЛАГОПРИЯТНАЯ РОЗА ВЕТРОВ, 
АРОМАТ СТЕПНОГО ВОЗДУХА, ОБИЛИЕ 
СОЛНЕЧНЫХ ДНЕЙ ОКАЗЫВАЮТ 
ЗАМЕТНОЕ БЛАГОТВОРНОЕ ВЛИЯНИЕ 
НА ФИЗИЧЕСКОЕ СОСТОЯНИЕ 
ОТДЫХАЮЩИХ.
Особой популярностью у туристов 
пользуется маршрут «Охота и рыбалка». 
Степная и полупустынная территория, 
покрытая лугами, камнями, сетью рек и 
озер, создает условие для распространения 
сайгака, косули, вблизи водоемов с 
тростником - кабанов, в пойменных частях 
рек -выхухоли и ондатры. 
Большая плотность животных и 
великолепные трофеи предоставляют 
возможности на увлекательную и 
результативную охоту. В области 
зарегистрировано 31 охотничьих и 12 
рыболовных угодий.
Тур «Рыбацкие зори» - это путешествие 
в поисках рыбацкого счастья на озеро 
Шалкар, к реке Урал, на Бетикское, 
Донгелекское и Кировское водохранилище; 
посещение заповедных рыбацких угодий, 
где сохранились крупные щуки и сазаны, 
судак и лещ, караси и сомы.
Туристскими фирмами области 
проводятся обзорные автобусные 
экскурсии, например: «Уральск - старейший 
город Казахстана», где знакомят с историей 
памятники п. Урда
памятные места и 
музеи п. Чапаево
историко-
культурные 
памятники и музей  
п. Жымпиты
природно-
рекреационные:
Озеро Шалкар.
Гора Сантас
Грязи Альжансора.
Меловые горки
Гора Большая Ичка
Красная школа
Ландшафты склонов 
горы Актау.
Петровские пески.
Лесная дача Кара-
Агаш.
Пески Аккумы
Урдинский бор и 
ольшатники
Битикское 
водохранилище
Донгелекское 
водохранилище.
Кирсановский 
государственный 
заказник
Бударинский 
государственный 
заказник
Жалтыркольский 
государственный 
заказник
Подготовка 
кадров для сферы 
обслуживания и 
туризма ведется 
в  Западно-
Казахстанском 
государственном 
университете им. 
М.Утемисова.
 
ШЕЖІРЕ

53
Батыс Қазақстан облысы
города от Яицкого городка до современного 
города; «На поиски «Капитанской дочки»» с 
посещением музея А.С. Пушкина в экскурсии 
рассказывается о главных событиях крестьянской 
войны под предводительством Е.Пугачева а также 
о великом мыслителе, поэте казахского народа 
А.Кунанбаеве, о национально-освободительном 
движении под руководством С.Датова (1783-
1797гг)
Автобусная экскурсия «Шолохов и наш край» с 
посещением Дом-музея М.А. Шолохова в поселке 
Дарьинск, экскурсия проходит по местам где 
бывали А.С. Пушкин, В.Г. Короленко, М.А. Шолохов 
и X. Есенжанов; теплоходные экскурсии «Были 
седого Урала» - об историческом прошлом реки 
«Золотом донышке и жемчужных бережках» 
о ее богатстве, известных людях побывавших 
на Урале; здесь можно полюбоваться птицами, 
прибрежными рощами.
Ежегодно в области проводятся традиционные 
туристско-экологическая экспедиция «Жайык - 
Урал», международный туристский фестиваль 
«Европа - Азия».
БОЛЬШУЮ РАБОТУ ПО РАЗВИТИЮ 
ТУРИЗМА ПРОВОДЯТ ОБЛАСТНОЙ 
ЦЕНТР ДЕТСКО-ЮНОШЕСКОГО ТУРИЗМА, 
ТУРИСТСКО-ОЗДОРОВИТЕЛЬНЫЕ 
КОМПЛЕКСЫ «ЕВРАЗИЯ» И «АТАМЕКЕН».
Детско-юношеский туризм - один из 
основополагающих факторов развития 
внутреннего туризма и воспитания туристской 
культуры. Являясь активным видом туризма 
способствуют: воспитанию воли и духовности 
у подрастающего поколения, приобщению его 
в здоровому образу жизни через общение с 
природой, практическому познанию родного края, 
знакомству с окружающей природой, памятниками 
истории и культуры. Занятие различными видами 
туризма с детских лет позволяет воспитывать 
чувство гражданственности, туристскую культуру и 
правило гостеприимства, при реализации которых 
туризм как действенный сектор экономики 
будет способствовать обеспечению устойчивого 
развития государства с минимальными 
последствиями для природы и общества.
Областной центр Детско-Юношеского туризма 
и экологии работает в трех направлениях: туризм, 
экология и краеведение.

54
Мы дружбою крепки
С
егодня областная 
Ассамблея народа 
Казахстана как и во 
всех регионах нашей 
страны, вобравшая 
многонациональный опыт и 
развивающая единство на этой 
основе, настолько вошла в жизнь 
каждого из нас, что сейчас трудно 
представить наше общество без этого 
своеобразного прочного символа 
стабильности государства.  
На сегодняшний день в 
областную ассамблею входит 49 
этнокультурных объединений, 
из которых 16 этнообъединений 
работают  в г.Уральск, а остальные 
функционируют в районах области.
Традиционными праздниками 
стали корейский Сольналь, 
украинская Сорочинская ярмарка, 
еврейский Песах, татарский Сабантуй 
и другие. Мы как одна сплоченная 
семья на всех мероприятиях 
Ассамблеи вместе  обсуждаем, 
беседуем, спорим, радуемся и 
также вместе принимаем решения, 
направленные на консолидацию 
общества. То есть между нами 
всегда складывается  деловой  и 
конструктивный диалог.
2015 ГОД, ОБЪЯВЛЕННЫЙ 
ГЛАВОЙ ГОСУДАРСТВА 
ГОДОМ АССАМБЛЕИ НАРОДА 
КАЗАХСТАНА, ДОЛЖЕН 
СТАТЬ ДЛЯ ВСЕХ НАС ГОДОМ 
ОСМЫСЛЕНИЯ ПРОЙДЕННОГО 
ПУ ТИ И ПОСТАНОВКИ НОВЫХ 
СТРАТЕГИЧЕСКИХ ЗА ДАЧ, 
НАЦЕЛЕННЫХ НА ДА ЛЬНЕЙШЕЕ 
УКРЕПЛЕНИЕ СТАБИЛЬНОСТИ В 
ОБЩЕСТВЕ.
В рамках года Ассамблеи в 
Западно-Казахстанской области 
совместно с государственными 
органами, этнокультурными 
объединениями и общественными 
организациями запланирован 
и проводится ряд значимых 
мероприятий. Среди них – 
организация 
научно-
практических 
конференций, выпуск 
книг и буклетов, проведение 
месячника заботы о ветеранах 
Великой Отечественной войны, 
разбивка парка ассамблеи в рамках 
программы «Жасыл Ел», культурно-
массовые мероприятия, посвященные 
70-летию Победы, 20-летию 
Конституции Республики Казахстан, 
550-летию образования казахского 
ханства, фестивали Дружбы, Дни 
культуры и искусства этносов, 
проживающих в области и многие 
другие. 
ДРУ ЖБА НАРОДОВ

55
Батыс Қазақстан облысы
НА ЦЕЛЫЙ ГОД БЫЛИ 
РАСПИСАНЫ МЕРОПРИЯТИЯ 
ЭТНОКУЛЬТУРНЫХ ОБЪЕДИНЕНИЙ, 
ПОЛНЫМ ХОДОМ ИДЕТ 
РЕА ЛИЗАЦИЯ ДОРОЖНОЙ КАРТЫ 
МИРА И СОГЛАСИЯ, АКЦИИ 
«20 ДОБРЫХ ДЕЛ». РАБОТАЕТ 
ВОЛОНТЕРСКОЕ ДВИЖЕНИЕ ПО 
ОКАЗАНИЮ ПОМОЩИ РАЗНЫМ 
КАТЕГОРИЯМ ГРА Ж ДАН. 
На заседаниях научно-
экспертного совета, совета по связям 
с общественностью обсуждаются 
вопросы укрепления общественного 
согласия. Действующая при областном 
маслихате депутатская группа 
«Ынтымақ» в своей деятельности 
решает вопросы дальнейшей 
демократизации политической 
системы, реализации 
задач, нацеленных на 
укрепление межэтнического и 
межконфессионального согласия и 
толерантности. 
Одной из первых Западно-
Казахстанская область выполнила 
поручение Главы государства по 
созданию в регионах учреждений, 
обеспечивающих деятельность 
ассамблеи. В июне 2014 года 
было создано коммунальное 
государственное учреждение 
«Қоғамдық келісім». Завершается 
строительство Дома дружбы.
В районах и в городе 
175 советов общественного 
согласия занимаются 
вопросами совершенствования 
взаимодействия между госорганами 
и общественными институтами, 
реализуют общественные 
инициативы, которые принимаются 
на форумах председателей советов 
общественного согласия.  
У каждой группы разная 
социальная и возрастная 
аудитория, но цель одна – 
укрепление духа солидарности и 
общей отвественности за судьбу 
страны, укрепление  мира и согласия 
в обществе.
Системой общегражданских 
ценностей выступает идея «Мәңгілік 
Ел». Для многонационального 
Казахстана, где в мире и согласии 
живем как один народ, нация единого 
будущего, особую значимость 
приобретает дальнейшее укрепление 
казахстанской идентичности, которая 
должна основываться на принципе 
гражданства.
ВСЯ ДА ЛЬНЕЙШАЯ 
ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ ОБЛАСТНОЙ 
АССАМБЛЕИ БУДЕТ НАПРАВЛЕНА 
НА РЕА ЛИЗАЦИЮ ПЯТИ 
ПОИСТИНЕ НАРОДНЫХ 
РЕФОРМ, КОТОРЫЕ СТАНУ Т 
СИЛЬНЫМ ОТВЕТОМ НА 
ГЛОБА ЛЬНЫЕ ВЫЗОВЫ НАШЕЙ 
ГОСУДАРСТВЕННОСТИ, ЕЕ 
УСТОЙЧИВОСТИ И УСПЕШНОСТИ 
ВО ИМЯ ПОДЛИННОГО 
РАСЦВЕТА НАШЕЙ РОДИНЫ – 
НЕЗАВИСИМОГО,  СВОБОДНОГО 
КАЗАХСТАНА.

56
ОРАЛ 
ҚАЛАСЫ

57

58
Қ
азіргі Орал қаласы –  Батыс Қазақстан 
облысының әкімшілік орталығы. Бұл ежелгі 
ғасырлар қойнауынан бастау алған белгілі 
тарихы бар, мәдениеті бай,  Қазақстандағы 
көне әрі көркем қалалардың бірі. Бұрыннан ұлы өзеннің 
жағалауына орналасып, халық әр түрлі кезеңдерде Яик, 
Орал және Жайық деп атаған қала, тек өлкенің ғана емес, 
барша Қазақстанның дамуына ықпал жасаған көптеген 
саяси және тарихи оқиғалардың эпицентрі болды. 
ОРА Л ҚА ЛАСЫНЫҢ ЖЕРЛЕРІ ОБЛЫСТЫҢ 
ОРТА ЛЫҚ БӨЛІГІНІҢ СОЛТҮСТІГІН А ЛЫП Ж АТЫР. 
ОЛ Ж АЙЫҚ ӨЗЕНІНІҢ ОҢ Ж АҒА ЛАУЫНДА ЗЕЛЕНОВ 
АУДАНЫМЕН, СОЛ Ж АҒА ЛАУЫНДА ТЕРЕКТІ 
АУДАНЫМЕН ШЕКТЕСЕДІ. ОҢТҮСТІГІНДЕ Ж АЙЫҚ 
ӨЗЕНІНІҢ ОҢ Ж АҒА ЛАУЫНДА СОЛТҮСТІК-
БАТЫСҚА ҚАРАЙ КОЖЕВНИКОВ КЕНТІМЕН, СОЛ 
Ж АҒА ЛАУДАҒЫ ӨЗЕН Ж АЙЫЛМАСЫНА ДЕЙІНГІ 
АРА ЛЫҚТАҒЫ КРУГЛООЗЕРНОЕ МЕН СЕРЕБРЯКОВО 
КЕНТТЕРІНІҢ ТЕРРИТОРИЯЛАРЫ КІРЕДІ. БҰЛ 
АУМАҚТАР БАТЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНЫҢ 
ОРТА ЛЫҒЫ – ОРА Л ҚА ЛАСЫНА Ж АТА ДЫ. 
Соңғы археологиялық қазба жұмыстары 
көрсеткендей, қазіргі Орал қаласы орнында орта 
ғасырлық кезеңде отырықшы халықтар мекендегені 
дәлелденді. XIII-XV ғасырлар аралығында Алтын Орда 
кезеңіне жататын Орал қаласы маңынан табылған 
«Жайық қалашығын» алуға болады. Аумағы 8 га болатын 
айналасы суға толы шұңқырмен қоршалған ірі қала 
болған. Осы қала маңында кірпіш таспен қаланып, 
керамикамен өрнектелген кесене орналасқан. Бұл 
Қазақстандағы ең ірі кесененің бірі болып табылады. 
Орал қаласында Алтын Орда кезіндегі халықтан салық 
жинаушының орны- Басқақшының көпірі атауы сақталып 
қалған.
Алтын Орда кезеңінің күйреуіне байланысты қаланың 
бірте-бірте қараусыз қалуы және кірмелі «қарақшы 
элементтердің» тонауы толығымен жойлуына әкеліп 
соқтырды. Кірмелі адамдар жергілікті (автохтонды) 
халықпен қосыла отырып Жайық (Орал) казачествосын 
қалыптастырып және  кіші-гірім  елді мекен пайда болды. 
Е.И.Пугачев бастаған шаруалар көтерілісі талқандалған 
соң, императрица II Екатерина бұйрығы бойынша Жайық 
қонысы мен Жайық өзені Орал болып өзгертілді. 
сырға толы қарт Орал!
Жайық жағасындағы
АТАМЕКЕН

59
Батыс Қазақстан облысы
Жайық жағасындағы

60
Ресейліктердің табандап қазақ 
даласының түкпіріне енуі, Оралдың 
рөлі мен қызметін өзгертті. 1868-
1869 жылдардағы реформалардың 
нәтижесінде, сол кезде құрамына 
қазіргі Қазақстан Республикасының 
Батыс Қазақстан, Атырау және Ақтөбе 
облыстарының территориясы, сондай-
ақ қазіргі Ресей Федерациясының 
Орынбор облысының бір бөлік 
жерлерін қамтыған Орал облысы 
құрылды. 
Орасан зор аймақты оның 
әлеуетімен біріктіру, дала мен 
отырықшы өңірде нарықтық 
қатынастарды дамыту, жаңа 
салық жүйелерін енгізу - облыс 
орталығының келбетіне шұғыл 
өзгерістер алып келді. Орал қаласы 
бірте-бірте тас ғимараттар мен әдемі 
үйлер бой көтерген еуропалық қалаға 
айнала бастады. Нақтырақ айтсақ, ХIХ 
ғасырдың екінші жартысынан сауда 
мен өнеркәсіптің өсуі, қала мен дала 
арасындағы байланыстың нығаюы- 
Орал қаласының экономикалық 
көркеюіне себепші болды.
Орал қаласы қашанда саяси 
өмірдің орталығы болды, осы жерде 
Е.Пугачев бастаған шаруалар соғысы  
(1773 – 1775 ж.ж.), С.Датов басқарған 
ұлт азаттық қозғалыс (1783 – 1797 
ж.ж.), Ж.Тіленшиевтің отарлауға қарсы 
көтерілісі (ХIХ ғ. 20-40 ж.ж.), 
1874 жылғы Орал казактарының 
қарсылықтары және басқа бірқатар 
тарихи оқиғалар. Революциялық 
дәстүр кейінгі жылдары да жалғасын 
тапты, мұны Оралға жер аударған 
ақын-петрашевец А.Плещеев, поляк 
революционері З.Сераковский, 
азат ойлы украиндық Т.Шевченко, 
революциялық демократ М.Михайлов 
кезеңдерінен аңғаруға болады. 
ХХ ғасырдың басында бірінші Ресей 
социал-демократиялық жұмысшы 
партиясы ұяшығы пайда болды. 

61
Батыс Қазақстан облысы

62
1905 жылы Орал қаласында орыс драма театры 
ғимаратында алдыңғы қатарлы қазақ зиялыларының 
бірінші жиналысы өтті. Бұл қазақтардың мемлекеттік 
өзін-өзі билеу күресінің шыққан нүктесі болды. Бұл уақыт 
А.Байтұрсынов, Ә.Бөкейханов, М.Дулатов, Х.Досмухамедов 
және   Ж. Досмухамедовтың есімдерімен байланысты. 
 Алаш партиясының тарихы өлке тарихымен тығыз 
байланысты, 1918-1922  жылдар аралығында Алаш 
партиясының батыс бөлімшесі Жымпиты уезінде 
орналасты. 
Азамат соғысы және Оралда кеңестік билікті орнату 
жылдары мемлекеттік және қоғам қайраткерлері 
С.Сейфуллин, М.Фрунзе, Б.Қаратаев, В.Чапаев және  т.б. 
қызмет етті. Олардың есімдерін есте сақтау мақсатында 
аталмыш қайраткерлерге қалада көптеген ескерткіштер 
мен мемориал тақталар қойылған. 
ҚАЗАҚСТАН МӘДЕНИЕТІНІҢ ДАМУЫНА 
ОРА ЛДЫҢ ҚОСҚАН ҮЛЕСІ ЕРЕКШЕ ЖОҒАРЫ. ХIХ 
ҒАСЫРДЫҢ СОҢЫ МЕН ХХ ҒАСЫРДЫҢ БАСЫНДА 
ҚА ЛА ДА ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ А ЛҒАШҚЫ ТЕАТР 
(1858 Ж.), БАСПАХАНА (1862 Ж.), КІТАПХАНА (1824 
Ж.) ЖӘНЕ КИНОМАТОГРАФ (1908 Ж.) АШЫЛЫП, 
ХА ЛЫҚҚА ҚЫЗМЕТ КӨРСЕТЕ БАСТА ДЫ. ҚА ЛАНЫҢ 
МӘДЕНИ ӨМІРІ ОСЫ ЖЕРГЕ ТАБАН ТІРЕГЕН ІРІ 
АҚЫН Ж АЗУШЫЛАР ЕСІМІМЕН БАЙЛАНЫСТЫ. 
БҰЛАР ТЕК ҚАЗАҚ ПЕН ОРЫС ӘДЕБИЕТІНІҢ 
ҒАНА МАҚТАНЫШЫ ЕМЕС, ӘЛЕМ ӘДЕБИЕТІ МЕН 
МӘДЕНИЕТІНІҢ ДАҢҚЫН ШЫҒАРУШЫ А.ПУШКИН, 
Л.ТОЛСТОЙ, Ғ.ТОҚАЙ, М.ШОЛОХОВ, Х.ЕСЕНЖ АНОВ, 
Ж.МОЛДАҒА ЛИЕВ, Қ. МЫРЗА ӘЛИ ЖӘНЕ  Т.Б. 
Қазіргі Орал Қазақстанда қайталанбас өзіндік сәулет 
мәнері бар қала. Орал өңірі Қазақстандағы тың игерудің 
негізгі орталықтарының бірі болды, бұл қалада өндіріс, 
көлік, жол және құрылыс мекемелерінің өсуіне оң ықпал 
жасады.  
Орал бүгінгі таңда инфрақұрылымы дамыған қалаға 
айналды.  
Қала дамуының жаңа кезеңі Егеменді Қазақстан 
Республикасының қалыптасуымен тығыз байланысты. 
Оралдың қоғамдағы ролі мен орны уақыт 
көшінен қалмай айтарлықтай өсті. Қазіргі таңда 
Орал мемлекетіміздің батыс қақпасы, көрші Ресей 
аймақтарымен халықаралық экономикалық және іскери 
байланыс орталығы. Облыс мемлекеттегі бірден бір шұғыл 
дамитын аймаққа айналды. 
АТАМЕКЕН

63
Батыс Қазақстан облысы
ӘСКЕРИ ШАРУАШЫЛЫҚ БАСҚАРМАСЫ
Әскери  шаруашылық  басқармасының  ғимараты 
1838  жылы  Орал  қаласына  Петербургтан  шақыртылған 
итальяндық  архитектор  Дельмединоның  жобасымен  са-
лынды.  Кейіннен  осы  ғимаратта  әскери  мұрағат  болған. 
Қазіргі  уақытта  бұл  ғимаратта  облыстық  Х.Есенжанов 
атындағы  балалар  мен  жасөспірімдер  кітапханасы 
орналасқан.
КӨПЕС КАРЕВТІҢ ҮЙІ
1901  жылы  бірінші  гильдиялық  көпес  А.Т.Карев 
салдырған. Бұл қаладағы ең әдемі эәне ескі ғимараттардың 
бірі. Сол кезде қазақтар бұл зәулім үйді «Нар үй» немесе 
«Дом-верблюд»  деп  атаған.  Карев  үйі  үш  қабатты,  оның 
қаскелбеті  жарты  колоннамен,  жақтаулармен,  сәулет 
белдеулерімен,  ал  оның  шатырмен  жабылған  төбесі 
ойылған ағаш терезелерімен безендірілген. Үйдің ең әдемі 
архиткутуралық  бөлшектері  –  балкондары:  ортадағы 
үлкені және жанындағы екі шағыны. Шатырмен жабылған 
әшекейленілген  төбенің  үстінде,  франтонда  салынған 
жылы  көрсетілген  –  «1900».  Бірінші  қабатта  А.Т.Токарев, 
А.А.Шмидт,  Р.Ф.Функ  және  т.б.  көпестердің  дүкендері 
болған.  Екінші  қабатта  офицерлер  мәжілісі  өтетін  орын, 
кейіннен коммерциялық клуб орналасқан. Үшінші қабатта 
– «нөмірлер», ол туралы ғимараттың солтүстік жағындағы 
үлкен  жазулар  дәлелдейді.  1907  жылдың  көктемінде  Ка-
рев үйінде дүкендер витриналарын жарқыратып алғашқы 
рет  электр  лампасы  пайдаланылған.  1908-1909  жыл-
дары  екінші  қабаттағы  залда  «Электробиоскоп  Пате» 
және «Парижский кинематограф» жұмыс истей бастаған. 
Кино картиналар рояль мен скрипканың сүйемелдеуімен 
көрсетілген.
ТАҒАЙЫНДАЛҒАН АТАМАНДАР ҮЙІ (госпиталь)  
Госпиталь Н.Савичев көшесі 43 үйде орналасқан. Ғимаратты итальяндық сәулетші М.Дельмедино салған. Үй атаман 
Д.М.Бородинге тиесілі болған. XIX ғасырда бұл үйге көптеген жазушылар тоқтаған: А.С.Пушкин (1833 ж.) осы үйге тоқтап 
Е.Пугачевтың басшылығымен 1773-1775 ж.ж. болған шаруа көтерілісі туралы материалдар жинаған.  
Қазіргі  уақытта  бұл  ғимаратта  ҚР  ІІМ  облыстық  ішкі  істер  департаментінің  госпиталы  және  А.С.Пушкин  атындағы 
мұражай орналасқан. 
ОРЫС-ҚАЗАҚ ҚОЛӨНЕР МЕКТЕБІ 
(Батыс Қазақстан облыстық тарихи-
өлкетану мұражайы)
Ғимарат  арнайы  орыс-қазақ  қолөнер 
мектебі үшін салынған. Бұл Қазақстандағы 
осындай типті бірінші оқу орны. Ғимарат 
екі  қабатты  жартылай  жертөлелі  мав-
ритан  стилінде  салынған.  Ғимараттың 
құрылымы анық жоспарланған, бөлмелер 
доғалы  тоғыспалармен  біріктірілген, 
қасбет  жабыстырылып  мәнерленген 
сәулет элементтерімен безендірілген. 
Қазіргі  уақытта  бұл  ғимаратта 
облыстық  тарихи-өлкетану  мұражайы 
орналасқан. 

64
АТАМЕКЕН
МЕЗОНИНДІ ҮЙ
Қазіргі уақытта бірінші қабаты дүкендерден, ал екінші қабаты тұрғын үйлерден тұрады. Ғимарат тарих және архитек-
тура ескерткіші ретінде мемлекеттік қорғауға алынған.
МИХАИЛ АРХАНГЕЛ ШІРКЕУІ
40-51 ж.ж. XYIII ғ.
Михаил  Архангел  шіркеуі-Орал  қаласындағы  бірінші 
тас   ғимараттарының бірі. Оның негізі 1740 жылы қаланған. 
Құрылыс 1751 жылы аяқталды. Оның қасында 1774 жылы 
Е.И.  Пугачев  жарып  жіберген  шіркеу  мұнарасы  болған. 
Екінші  ағаш  мұнара  1859  жылы  найзағайдан  жанып  кет-
кен.  Қазіргі  тас  мұнарасы  мен  трапезасы  1861  жылы  са-
лынды. Шіркеу өзінің сәулетімен және   тарихымен облыс 
аймағынан тыс жерлерде де белгілі.
М.ӨТЕМІСОВ АТЫНДАҒЫ БАТЫС ҚАЗАҚСТАН  
МЕМЛЕКЕТТІК  УНИВЕРСИТЕТІНІҢ БАС 
ҒИМАРАТЫ
Төрт қабатты кірпіштен қаланған ғимарат. Ғимараттың 
оң  және  сол  жақ  қанаттары  бастапқы  есікке  симитрия-
лы  түрде  орналасқан.  Ғимарат  қасбеті  дінмаңдайшамен 
әспеттелген,  алты  жартылай  бағанмен  безендіріліген. 
Олардың өзара капителиямен ұзартылған арасы аркамен 
біріктірілген. Осы арка арқылы ғимаратқа кіруге болады. 
Сәнделген сырт ернеу «сухариктерімен» безендірілген.
М.Өтемісов  атындағы  БҚМУ-дың  бас  ғимаратының 
құрлысы 1937 жылы басталып, 1939 жылы аяқталды. Жоба 

65
Батыс Қазақстан облысы
авторы-архитектор Рогольский. Құрылысты осы мақсатта 
пединститут жанынан құрылған құрылыс кеңсесі жүргізді.
Ғимарат  тарих  және  архитектура  ескерткіші  ретінде 
мемлекеттік қорғауға алынған.

жүктеу/скачать 17,75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: