2 Бес томдық шығармалар жинағы Телжан Шонан лы Оқу құралдары, оқулықтар

Бес томдық шығармалар жинағы
19
Кеңседе кім бар?
Қараңдар, қата бар ма? – Қата жоқ. – Жақсы, ж. Петроп, сен отыр, енді 
ж. Сбеткоп, сен мұнда кел, бор ал, мына сұрауға жауап жаз.
Мекемеде жұмыс қашан басталады?
Қызметкерлер жұмысты қалай істейді?
Қараңдар, қата бар ма? – Қата бар. – Қата қайда? – Қата «істейді» деген 
сөзде бар. – Он не керек? – Онда йот (й) керек. – ж. Сбеткоп түзет! Болды, 
жарайды, енді отыр. 
№ 2. Сабақ. 
§ 1. Əңгіме (беседа, рассказ, разговор). 
Азаматтар,  отырыңдар,  тыңдаңдар!  Сабақ  бастаймыз,  қазақша  сабақ 
бастаймыз. Жұмыс бастаймыз. Сабақта кім жоқ? – Сабақта ж. Степанып 
жоқ. Ол неге жоқ? – Ол бүгін аурұу. Тағы кім жоқ? – Қалғаны түгел. Енді 
кітап алыңдар, енді кітапты ашыңдар. №3 сабақты табыңдар! Таптыңдар 
ма? – Таптық. Енді оқыймыз. Енді §2 оқыймыз. Жолдас, Ілійін сен оқы! 
§ 2. Жазұу. 
Настоящее-будущее время. 
Основой казакских глаголов является 2-е лицо един. числа, повелитель-
ного наклонения, мысалы: кел, кет, отыр, тұр, айт, сұра, бер, тыңда, оқы.
Жекеше (единств. ч.) 
Көпше (множ. ч.)
 
 
 
     
Твердое слово:
Жаз.
1. Мен жазамын. 
Біз жазамыз.
 
Біздер жазамыз. 
2. Сен жазасың. 
Сендер жазасыңдар. 
 
Сіз жазасыз (вежливая форма).
 
Сіздер жазасыздар (вежливая  форма, множ.ч.)
3. Ол жазады. 
Олар жазады.
Мягкое слово:
 Бер.
1. Мен беремін. 
Біз береміз.
 
Біздер береміз. 
2. Сен бересің. 
Сендер бересіңдер. 
 
Сіз бересіз (вежл. форма).
 
Сіздер бересіздер (вежл.ф. мн.ч.)
3. Ол береді. 
Олар береді
Слово с конечной гласной в основе:
Істе. 
1. Мен істеймін. 
Біз істейміз.
 
Біздер істейміз. 

Бес томдық шығармалар жинағы
20
2. Сен істейсің. 
Сендер істейсіңдер. 
 
Сіз істейсіз (вежл. форма).
 
Сіздер істейсіздер (вежл.ф.мн.ч.)
3. Ол істейді. 
Олар істейді.
Қорытұу. 1. Личное окончание настоящего-будущего времени в твер-
дых словах начинается с а, в мягких – с е, а после гласных с й. 2. Третье 
лицо и для единственного, и для множественного числа имеет одно оконча-
ние. 3. Личные окончания первого и второго лиц обоих чисел н. -б. време-
ни есть не что иное, как видоизмененные личные местоимения: мен=мін, 
сен=сің, біз=міз, сіз=сіз, сыз. 4. Мн.ч. второго лица имеет три формы:
1. Жазасыңдар, бересіңдер – множеств. число от обычной формы. 
2. Жазасыз, бересіз – форма, употребляемая при вежливом обращении 
к одному лицу. 
3. Жазасыздар, бересіздер – множ. число вежливой формы. 
Жұмыс: Проспрягать письменно в настоящем-будущем времени гла-
голы в предложениях:
1. Қазақша біл.
2. Қазақша сұра. 
3. Қазақша айт.
Проспрягать устно:
1. Қат жаз.
2. Гəзет оқы.
3. Нан же.
4. Шай іш.
5. Шам жақ.
6. Жұмыс істе. 
7. Жұмыс қыл. 
§ 3. Оқұу.
Біз қызмет қыламыз. Біз жұмыс қыламыз. Біз мекемеде қызмет істей-
міз. Біз өндірісте жұмыс қыламыз. Біз ерте тұрамыз. Біз ертеңгі сағат жеті-
де тұрамыз. Сонан соң кійінеміз, салқын сұумен жұуынамыз, онан соң нан 
мен қантпен шай ішеміз. 
Сағат  сегізде  біз  қызметте  боламыз.  Сегізде  оқытұушы  келеді,  сабақ 
басталады. Біз бір сағат қазақша оқыймыз. Тоғыз сағатта сабақ бітеді, ме-
кемеде қызмет басталады. 
Əуелі  мен  нөмір  аламын.  Сонан  соң  жұмысқа  кірісемін.  Бізде  күнде 
алты сағат қызмет болады. Жұмыс ортасында жарты сағат үзіліс болады. 
Үзілісте біз демаламыз, шай ішеміз. 
Сағат  үш  жарымда  жұмыс  бітеді,  біз  қайтамыз,  тамақ  ішеміз,  дема-
ламыз. Кешке мекемеде жұмыс істейміз, немесе кітапқанада кітап, гəзет, 
жорнал оқыймыз, немесе тыйатырда боламын. 
 
Прочитать  рассказ,  переделывая  множественое  число  на  единствен-
ное и наоборот. Затем прочтите рассказ от второго лица, сохраняя число. На-
конец расскажите устно о вашем рабочем дне по аналогии с этим рассказом. 

Бес томдық шығармалар жинағы
21
№ 3. Сабақ. 
§ 1. Сөйлесүу. 
Жолдастар, сабақ бастаймыз, жұмыс бастаймыз. Мен сұраймын, сендер 
жауап беріңдер. Сен қайда жұмыс қыласың? – Мен мекемеде жұмыс қы-
ламын. Жұмысшы қайда жұмыс қылады? – Жұмысшы пəбірікте, зауытта, 
сапқозда жұмыс қылады. – Сен мекемеде не істейсің? Мен онда нұсқаушы, 
бастық, інспектір, тергеуші, жұмысшы. – Жарайды енді мұнда кел, бор ал, 
тақтаға жаз!
Кімде бор бар? Бор менде, міне бор, алыңыз. – Бұл жаман бор, кімде 
жақсы бор бар? – Менде жақсы бор бар. – Жолдастар, қараңдар қата бар 
ма? – Енді қайда? неге? кімге? деген сұрауларды үйренеміз. 
§ 2.
Мен өндіріске жұмысқа барамын. 
Сен мекемеге қызметке барасың. 
Ол қалқозға сембілікке барады. 
Біз базарға нанға барамыз. 
Сіз ауданға науқанға барасыз.
Олар күрортқа демалысқа барады.
Балаға сүт берүу керек.
Қорытұу.  Слова,  отвечающие  на  вопросы  қайда?  (куда),  неге?  (зачем? 
почему? чему? за что и т.д.), кімге? (кому), указывают на  н а п р а в л е н и е  
или на  ц е л ь и  ставятся в барыс жалғау (падеж направления и цели). Барыс 
жалғау принимает приставку:
в мягких после звонких и гласных -ге, после глухих -ке. 
в твердых словах после                «-ға,                   « «-қа.
Жазұу.
При списывании вместо черточки поставьте приставку барыс жалғау:
Мен мекеме- қызмет- барамын. Сен мектеп- оқұу- бар. Ол өндіріс- жұ-
мыс- барады. Сен мына қағазды пошта- сал! Мен кітап- бір сом төледім. 
Сен қалқоз- бар. Мен асқана- тамақ- барамын. 
§ 3. Күнді мен қалай өткіземін.
Күнде  мен  ертеңгісін  жеті  сағатта  тұрамын.  Сонан  соң  кійінемін, 
жұуынамын, таранамын. Мен салқын сұумен жұуынамын. Онан соң шай 
ішүуге  үстелге  отырамын.  Мен  қантпен,  сүтпен,  нанмен  екі  стақан  шай 
ішемін. Сағат сегізде гүудөк болады. Сегізде мен өндіріске келемін. Əуелі 
мен нөмір аламын, сонан соң өз орныма келемін. Берстакта құралдар жа-
тады. Мен жұмысқа кірісемін. 
Жұмыстан соң үйге қайтамын, демаламын. Кешке кейде жұмысқа, кей-
де бақшаға, кейде кійноға, кейде тыйатырға, кейде құлыпқа, кейде кітапқа-
наға, кейде жыйылысқа барамын.

Бес томдық шығармалар жинағы
22
№ 4. Сабақ
§ 1. Сөйлесүу. 
Жолдастар, аман-есен бе? Жолдастар, қалай тұрасыңдар? – Жақсы тұра-
мыз. – Азаматтар, іс қалай? – Іс жақсы. Іс нашар. – Жолдастар, қарқынды 
күшейтүу керек. Істі түзеу керек. Жұмысты қайта құрұу керек. Азаматтар, 
жалқаулармен күресүу керек. Азаматтар, жалқау – өндірістің жауы. 
Жолдастар, енді жұмыс бастаймыз. Бүгін қызыл бұрыш тұуралы оқый-
мыз. Енді кітап алыңдар! Оқыймыз.
§ 2. Оқұу.
Бізде қызыл бұрыш бар. Қызыл бұрышта ортада үлкен үстел тұрады. 
Үстелде гəзет, жорналдар жатады. Алда Ленін сүуреті, жанында ж. Сталин 
сүуреті бар. Оңда есік, солда терезе бар. Бұрышта қызыл тұу тұрады. Қа-
бырғаларда пылакаттар, ұрандар, сүуреттер ілүулі. 
Біз қызыл бұрышта кітап, гəзет, жорнал оқыймыз. Біз қызыл бұрышта 
жыйылыс жасаймыз. Қызыл бұрыш – демалыс орны. Қызыл бұрыш – оқұу 
орны. Қызыл бұрыш – камүнестік тəрбійе орны. 
§ 3. Жазұу. 
Опишите по следующим вопросам ваш красный уголок или обстановку 
и назначение той комнаты, где вы работаете. 
Сізде қызыл бұрыш бар ма? Алда не бар? Артта не бар? Жанда не бар? 
Жоғарыда не бар? Астында не бар? Оңда не бар? Солда не бар? Есік қайда? 
Терезе қайда? Ышкап қайда? Ышкапта не бар? Үстел қайда? Онда не бар? 
Қандай сүуреттер бар? Ұрандар, пылакаттар бар ма? Қызыл бұрышта не 
істейсіңдер?
№ 5. Сабақ.
§ 1. Əңгіме. 
Жолдастар, отырыңдар, қараңдар, тыңдаңдар! Жұмыс бастаймыз. Са-
бақ оқыймыз. Əуелі түгендейміз. Бүгін сабақта кім жоқ? Бүгін жұмыста, 
мекемеде,  қызметте  кім  жоқ? – Бүгін  қызметкерлер  түгел.  Жақсы,  бүгін 
нəрсе түстерін үйренміз. Түстер мыналар: ақ, қара, қызыл, көк, жасыл, сұр, 
сары, қоңыр, ала, шұбар. 
Енді  мен  сұраймын,  сендер  сұрауға  жауап  беріңдер.  Мен  қазақша 
сұраймын, сендер қазақша жауап беріңдер. 
Мынау қандай нəрсе?
Бұл  ақ  нəрсе.  Бұл  қара  нəрсе.  Бұл  қызыл  нəрсе.  Бұл  көк  нəрсе.  Бұл 
қоңыр нəрсе. Бұл жасыл нəрсе. 
Мынау қандай кітап?
Бұл сары кітап. Бұл шұбар кітап. Бұл көк кітап. 
Мынау қызыл қарындаш па? 
Иа, ол қызыл қарындаш. Жоқ, ол қызыл қарындаш емес, көк қарындаш. 
Жоқ ол қарындаш қызыл емес, көк. 

Бес томдық шығармалар жинағы
23
§ 2. Оқұу. 
Мынау ақ қағаз. Бұл көк қарындаш. Анау сары үстел. Бұл қоңыр орын-
дық. Бұл сұр ышкап. Ол қара тақта. Бұл қызыл тұу. Ол жасыл сыйа. 
Қызыл тұу қызыл бұрышта тұр. Көк шөп далада өседі. Іс ышкапта жа-
тыр. Ақ қағаз үстелде жатыр. Ала кітап терезеде жатыр. Шұбар кітап мен-
де. Қоңыр қағаз сенде. Сұр сорғыш мұнда. 
§ 3. Жазұу. 
Төменгі сұрауларға жауап жазыңдар:
Сұрау: 
Жауап:
Мынау қандай қалам? 
Бұл...
Сенде қандай қарындаш бар? 
Менде...
Онда қандай сыйа бар? 
Онда...
Мұнда қандай ышкап тұр? 
Мұнда...
Солда қандай үстел бар? 
Солда...
Оңда қандай есік бар? 
Оңда...
Артта қандай орындық бар? 
Артта...
Алда қандай сыйа тұр? 
Алда...
№ 6. Сабақ (жалғасы).
§ 1. Əңгіме. Оқұу. 
Азаматтар,  тынышталыңдар,  тыңдаңдар,  қараңдар,  сабақ  бастаймыз. 
Мен сұраймын, сендер қазақша жауап беріңдер!
Мынау  қандай  үй? – Бұл  үлкен  үй. – Бұл  үйде  неше  бөлме  бар? 
– Бұл үйде бес бөлме бар. – Мынау қандай бөлме? – Мұнда қандай үстелдер 
бар? – Бұл аласа, бійік, үлкен, жазық бөлме. Бұл бөлме аласа ма, бійік пе? – 
Мұнда үлкен бійік, кішкене, ұзын, қысқа, жаман, жақсы, ескі, жаңа үстелдер 
бар.
Бұл бөлмеде ағаш орындықтар, темір пеш бар. Мұнда телепон тұр. Арт-
та бійік ышкап тұр. Алда ұзын үстел тұр. Үстелде ескі қағаз ақша жатыр. 
Қорытұу. Прилагательное отвечает на вопрос қандай? и в предложении 
служит  определением.  Определение  в  казакском  языке  ставится  перед 
определяемым  словом  и  не  согласуется  со  своим  определяемым  ни  в 
числе, ни в падеже, т.е. при изменении определяемого слова определение 
остается  без  изменений  (в  именительн.  падеже,  единств.  числе)  напр: 
Мен үлкен ағаш үйде тұрамын. 
В  казакском  языке  прилагательные  не  имеют  особых  окончаний. 
Поэтому первое из двух рядом стоящих существительных имеет значение 
прилагательного. 

Бес томдық шығармалар жинағы
24
§ 2. Жазұу.
Перепишите следующие пары слов так, чтобы одно из существитель-
ных стало прилагательным-определением для другого и фразу поставьте в 
падеже жатыс жалғау. 
1. Жол, темір. 2. 
Арба, ат.
3. Үй – тас. 4. 
Ақша, қағаз. 
5. Пеш, темір. 6. 
Еден, ағаш.
7. Шам, електір. 8. 
Сауыт, əлүмен.
9. Ет, тамақ. 10. 
Сұу, менерал.
11. Керүует, темір. 12. 
Қағаз, ақ.
№ 7. Сабақ. 
§ 1. Өткен шақ (прошедшее время)
Жекеше (ед.ч.):
 
шақыр 
оқы 
аш 
іш
1. Мен  шақырдым 
оқыдым 
аштым 
іштім
2. Сен  шақырдың 
оқыдың 
аштың 
іштің
3. Ол   шақырды 
оқыды 
ашты 
ішті
Көпше: 
1. Біз 
шақырдық 
оқыдық 
аштық 
іштік
2. Сіз  шақырдыңыз 
оқыдыңыз 
аштыңыз 
іштіңіз
Сіздер  шақырдыңыздар  оқыдыңыздар  аштыңыздар  іштіңіздер
Сендер  шақырдыңдар 
оқыдыңдар 
аштыңдар 
іштіңдер
3. Олар  шақырды 
оқыды 
ашты 
ішті
Қорытұу. Личная приставка прош. времени начинается после звонких 
и гласных с «д», а после глухих с «т». 3-е лицо имеет одно окончание для 
обоих чисел. 2-е лицо имеет через «ң» в обоих числах.
§ 2. Əңгіме оқұу. 
Жолдас кірүуге бола ма? Кірүуге мүмкін бе? – Кірүуге болады, жолдас, 
кіріңіз, амансыз ба? Не жұмыспен келдіңіз, айтыңыз?
– Мен оқұуға кірүуге келдім, жұмысқа кірүуге келдім. Мен қызметке 
кірүуге келдім. Сізде маған жарайтын қызмет бар ма? – Сіз қазақша білесіз 
бе? – Мен қазақша шамалы сөйлеймін, жазамын. – Онда сіз бастыққа арыз 
беріңіз, жауабын ертең алыңыз. 
Мен қысқаша арыз жаздым. Мені қатшылыққа алды. Маған екі жүз сом 
жалақы берді. Мен бүгін іспен таныстым. Мен бүгін іске кірістім. Мен бү-
гін мекемеде жұмыс қылдым. 
Бүгін сен не қылдың? Бүгін сіз не істедіңіз? Бүгін ол не қылды? 
Жолдастар жұмыс қылұу керек!

Бес томдық шығармалар жинағы
25
Жолдастар қарқынды күшейтүу керек!
Қорытұу. Отглагольное существительное, стоящее перед словом 
керек или в падеже направлениия и цели, передает значение русского 
инфинатива (неопределенного наклонения); мысалы, күресүу керек. 
Жұмысқа кірүуге келдім, сабақ оқұуға келдім. 
§ 3. Жазұу.
Проспрягать письменно в прошедшом и настоящем-будущем временах 
глаголы:
Кір, кіріс, көрсет, түзет, жаз, айт. 
№ 8. Сабақ.
§ 1. 
Оқытұушы келді. Ол бізбен амандасты. Біз оқытұушымен амандастық. 
Сабақ басталды. Біз отырдық, сабақ тыңдадық. Біз бүгін сан үйрендік жəне 
қанша? неше? деген сұрау үйрендік. 
Біз əуелі онға шейінгі сандарды үйрендік, онан соң ондықтарды, жүзді, 
мыңды, мүлійенді үйрендік. Онға шейінгі сандар мыналар. 
1 – бір    
6 – алты
2 – екі    
7 – жеті 
3 – үш    
8 – сегіз 
4 – төрт  
9 – тоғыз 
5 – бес    
10 – он
§ 2. 
Ондықтар мен жүз, мың, мүлійен. 
10 – он 70 
– 
жетпіс
20 – жыйырма 80 
– 
сексен 
30 – отыз 90 
– 
тоқсан
40 – қырық 100 
– 
жүз
50 – елүу 1000 
– 
мың 
60 – алпыс 1000000 
– 
мүлійен
Мына сыйпырларды оқыңыз: 
11 – он бір 89 
– 
сексен тоғыз
12 – он екі 99 
– 
тоқсан тоғыз 
13 – он үш 101 
– 
жүз бір
15 – он бес 102 
– 
жүз екі
19 – он тоғыз 200 
– 
екі жүз
24 – жыйырма төрт 202 
– 
екі жүз екі
35 – отыз бес 105 
– 
жүз бес

Бес томдық шығармалар жинағы
26
47 – қырық жеті 500 
– 
бес жүз
58 – елүу сегіз 915 
– 
тоғыз жүз он бес 
62 – алпыс екі 23004 
– 
жыйырма үш мың төрт
74 – жетпіс төрт 25111 
– 
жыйырма бес мың жүз он бір
Мына сыйпырларды қазақша атаңдар: 
17    23    59    77    97    105    725
14    33    66    81    99    301    836
16    38    63    82    93    402    947
18    44    68    88    94     514   1859
21    55    72    89    95     600   2967
§ 3. 
Мына сұрауларға жауап жазыңдар:
Күнде неше сағат жұмыс қыласың? ...
Кешке сағат нешеде ұйықтауға жатасың? ...
Ертеңгіде неше сағатта тұрасың? ...
Неше сом жалақы аласың? ...
Мекемеде неше қызметкер бар? ... 
Өндірісте неше жұмысшы бар? ...
Базарда бір кійло нан қанша тұрады? ...
Қарағанды күніне қанша көмір шығарады? ...
Доссор күніне қанша мұнай шығарады? ...
Қазағыстанда қанша адам бар? ...
Қазағыстанда қанша мал бар? ...
Қазағыстанда қанша мал бар? ...
Қазағыстанда 1934-жылы неше гектір егіс салынды? ...
Партыйаның 17-сійезі қашан болды? ...
Қорытұу. 1. Единицы,  десятки,  тысяча  и  миллион  имеют  особые 
названия. 2. Остальные числа считаются с высшего разряда и постепенно  
переходят на низший. 3. В противовес русскому языку, числительные не 
требуют    после  себя  ни  косвенных  падежей,  ни  множественного  числа 
мысалы: бір орындық, екі орындық, төрт орындық, он орындық, бес жүз 
орындық.
№ 9. Сабақ (жалғасы).
§ 1. Əңгіме. 
Бүгін  əрі  қарай  сан  үйренеміз.  Бүгін  реттік  сан,  просент  жəне  ондық 
бөлшек үйренеміз. Онан соң нешінші? қай? қайсы? деген сұрау үйренеміз. 
Қазыр қай ай? – Қазір декəбір айы. Декəбір нешінші ай? – Декəбір он 
екінші ай. ғынұуар нешінші ай? – ғынұуар бірінші ай. Алтыншы ай қай ай? 
– Алтыншы ай үйел. Жақсы, енді мынаны былай оқыймыз:
1,5 – бір бүтін бес ондық.
10,3 – он бүтін үш ондық.

Бес томдық шығармалар жинағы
27
25,7 – жыйырма бес бүтін жеті ондық.
34,02 – отыз төрт бүтін екі жүздік.
3,05 – үш бүтін бес жүздік. 
2,003 – екі бүтін үш мыңдық.
Енді мынаны өздерің оқыңдар:
1) 4,6  2) 5,07  3) 10,4  4) 8,008  5) 30,05
Просентті былай оқыймыз:
1% – бір просент
10% – он просент
100% – жүз просент
10,5% – он бүтін бес ондық просент
20,9% – жыйырма бүтін тоғыз ондық просент.
Енді мынаны өздерің оқыңдар:
1) 2%  2) 15%  3) 26,3%  4) 50,2%  5) 95,4%
Қорытұу.  Числительные  порядковые  образуются  посредством 
прибавления  к  последней  цифре  приставки  -ыншы  или  -інші  (после 
согласных) и -ншы, -нші (после гласных), мысалы: алтыншы, жетінші, 
оныншы, үшінші. 
§ 2. Оқұу. 
Бір жылда он екі ай бар. Бір айда отыз күн немесе 31 күн бар. Пебралда 
28 немесе 29 күн болады. Бір сөткіде 24 сағат бар. Бір сағат 60 мүйнет. Бір 
мүйнетте 60 секүнт.  Жылда 4 мезгіл:  қыс,  жазғытұр,  жаз,  күз.  Біз 5 күн 
жұмыс қыламыз, алтыншы күн демаламыз. 
Бірінші ай ғынұуар. Екінші ай пебрал. Үшінші ай март. 4 ай əпрел. 5 ай 
май. 6 ай үйен. 7 ай үйел. 8 ай ағұс. 9 ай сентəбір. 10 ай өктəбір. 11 ай ной-
абір. 12 ай декəбір. Декəбір, ғынұуар, пебрал қыс айлары. Март, əпрел, май 
жазғытұр айлары. Үйен, үйел, ағұс жаз айлары. Сентəбір, өктəбір, нойабір 
күз айлары. 
Бір жылда 365 немесе 366 күн. 7-8 нойəбір өктəбір мыйрамы. Өктəбір 
мыйрамы  күз  болады. 1-2 май  інтернатсынал  мыйрамы.  Бұл  мыйрам 
жазғытұры болады. 
§ 3. Жазұу.
Төменгі сұрауларға жауап жазыңдар:
Бұл қай ай? Бұл нешінші ай? Бүгін айдың нешесі? Ертең айдың нешесі? 
Бұл нешінші сабақ? Қазыр сағат неше? Бір айда неше күн бар? Бір сөткіде 
неше сағат бар?
Бүгін  қашан  тұрдың?  Бұл  мекемеге  қашан  кірдің?  Қазақша  неше  ай 
оқыдың? Бұл нешінші сағат? Бүгін жұмысқа қашан келдің?

Бес томдық шығармалар жинағы
28
Төменгі санды сөзбен жаз:
3,5 52% № 1 
20-ый
37,05 99%  № 5 
65-ый
40,005 14,2%  № 6 
100-ый
100,1 98,7% № 100 
1000-ый
№ 10. Сабақ. 
§ 1. Оқұу. 
4-өктəбір күні. 
Бұл  ай  өктəбір.  Ертең 4-өктəбір. 1920-жылы 4-өктəбірде  Қазағыстан 
бірінші кеңестер сійезі шақырылды. Сійез Қазағыстан аптономыйалы сат-
сыйалдық  Кеңес  республійкесін  жарыйалады.  Бұл  сөз  қысқаша  ҚАСКР 
деп жазылады. Сійез Орталық атқарұу кəмійтет сайлады. Сонан соң сійез 
Қалық кəмесерлер кеңесін сайлады. 
Орталық  атқарұу  кəмійтет,  Қалық  кəмесерлер  кеңесі,  Кəмесерійеттер 
– Қазағыстан үкіметі. Сонан соң обылыстық жана аудандық атқарұу кəмій-
теттер сайланды. 
Кеңестер  сійезі  атқарұу  кəмійтет,  Қалық  кəмесерлер  кеңесі,  кəмесе-
рійеттер Алматыда. Алматы – Қазағыстан астанасы. Алматыда үкімет үйі 
бар. 
4-өктəбір – Қазағыстан респүблійкесінің күні. 4-өктəбір Қазағыстанда 
үлкен мыйрам. Жыл сайын біз 4-өктəбірде мыйрам жасаймыз. 
§ 2. Жазұу. 
Төменгі сұрауларға жауап жазыңдар:
Төңкеріс кəлендері. 
Өктəбір төңкерісі қашан болды? . . . 
Қазағыстан респүблійкесі қашан жарыйаланды? . . . 
Парыйж камүнесі қай жылы құрылды? . . . 
Пебрал төңкерісі қашан болды? . . . 
Май мыйрамы қашан болды? . . .
Қызыл əскер күні қашан болады? . . .
Жұмысшы əйелдер күні қашан болады? . . . 
Жас пійəнер күні қашан болады? . . .
Прансұз ұлы төңкерісі қай жылы болды? . . . 
Патша тақтан қашан құлады? . . .

Бес томдық шығармалар жинағы
29
Ленін қашан өлді? . . .
Ленін қай жылы тұуды? . . .
1883-жылы 14-мартта Лондында кім өлді? . . . 
№ 11. Сабақ. 

жүктеу/скачать 3,61 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: