Ббк 1. Қаз б 20 Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі Ақпарат және мұрағат комитеті



Pdf көрінісі
бет141/230
Дата08.04.2022
өлшемі2,77 Mb.
#30397
түріБағдарламасы
1   ...   137   138   139   140   141   142   143   144   ...   230
Байланысты:
Тіл-құрал

§ 5. ПЫСЫҚТАУЫШ СӨЗДЕР
Пысықтауыш сөздер деп амал пысықтау үшін айты латын 
сөздерді айтамыз. Сөйлем ішінде нәрсенің ама лын көрсететін 
сөз  –  баяндауыш.  Сондықтан  пысықтауыш  сөздер  баяндау-
ышты  пысықтайтын  сөздер  болып  шығады.  Бұлар  баяндау-
ышты қалай пысықтайды? Әуелі баяндауыш көрсетіп тұрған 


228
амалдың мезгілін айтып, екінші, орнын айтып, үшінші, сынын, 
сыйқын  айтып,  төртінші,  себебін  айтып,  бесінші,  мақсатын 
айтып  пысықтайды.  Сондықтан  пысықтауыш  сөздердің  өзі 
бес топқа бөлінеді. Жана да әр тобы өзінің пысықтау мәнісіне 
қарай:  Мезгіл  пысықтауыш;  Мекен  пысықтауыш;  Сын 
пысықтауыш;  Себеп  пысықтауыш;  Мақсат  пысықтауыш  деп 
аталады. Амалдың мезгілін мекенін, сынын, себебін, мақсатын 
көрсету  бұл  пысықтауыш  сөздердің  ішкі  белгілері,  бұлардан 
басқа тысқы белгілері де бар. Әр пысықтауыш сөздің өз алдына 
жауап беретін сұраулары бар. Олар тысқы белгісі болады. Қай 
пысықтауыш екенін ішкі, тысқы белгілерімен тауып аламыз.
1. МЕЗГІЛ ПЫСЫҚТАУЫШЫ
Мезгіл  пысықтауышы  амалдың  мезгілін  көрсететін  сөз 
болғандықтан, «қашан?», «қай уақыт?» (жалғаулы жалғаусыз) 
сұрауларға  жауап  береді.  Мезгіл  пысықтауышы  болатын  сөз 
таптары: 
Әуелі – мезгіл пысықтауышы болатын – мезгілдік үстеу.
Мысал: Мана қар жауды. Не жауды? – қар не етті? – жауды. 
Қашан жауды? – мана.
Екінші – мезгіл пысықтауышы болатын – мезгілдік үстеуге 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   137   138   139   140   141   142   143   144   ...   230




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет