Ббк 1. Қаз б 20 Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі Ақпарат және мұрағат комитеті
жүктеу/скачать 2,77 Mb. Pdf көрінісі
|
Тіл-құрал
| ع (жоқ), ق (жоқ), ك (к), ل (л), م (м), ن (н) бәрі он үш, жетпейтіні
төртеу. Жарты дауысты дыбыстар: (жоқ) ي (й)-екеу (түгел). Дауысты дыбыс қазақ тілінде бесеу: оларға тура келетін араб әліппесінде бір де харіф жоқ. Дауыссыз дыбыстар қазақ тілінде он жеті. Оларға тура келетін араб әліппесіндегі харіфтер он үш, демек, төртеу: жетпейді. Бұл харіф жетпейтін дауыссыз төрт дыбыс үшін харіфтер бұрын арналған. Арналған харіфтер бәрібір араб харіфтері, бірақ олай-бұлай шет пұшпақтары ғана өзгертілген; мәселен, ب (б) харфінің нүктесін өзгертіп, پ (п) жасаған. ج харфінің нүктесін өзгертіп, ج (ш) жасаған; ـك (к) харфінің үстін қосарлап َـك (г) жасаған; ـك (к) харфінің үстіне үш нүкте қойып ڭ (ң) жасаған. Осы даяр харіфтерді біз де қабыл етеміз. Дауысты дыбыстардың харіф жетпейтіндері үшін мұндай арналған даяр харіфтер жоқ. Олай болған соң, жоғарғы үлгі бой- 61 ынша араб әріптерінің негіз тұлғасын бұзбай, шет пұшпағын ғана өзгертіп дауысты дыбыстарға да харіф арнау тиіс. 1) Араб харфі тура келмейтін дауысты дыбыс: ат, жат, бо- ран деген сөздерде: 1-сөзде ең әуелі естілетін, 2-сөзде «ж»-дан соң естілетін, 3-сөзде «р»-дан тең естілетін дыбыс; бұл дыбыс орысша «а» харфімен жазылады. Араб харфінен бұл дыбыс үшін ا (а) харфін арнадық. 2) Араб харфі тура келмейтін дауысты дыбыс: боқай, тоғай, қомағай деген сөздерде: 1-сөзде «б»-ның соңында, 2-сөзде «т»-ның соңында, 3-сөзде «қ»-ның соңында естілетін дыбыс. Бұл дыбыс орысша «о» харфімен жазылады. Араб харфінен бұл дыбыс үшін жарты дауысты و харфін арнадық. Басқаны алмай мұны алудағы мәніс: жарты дауыстыو дыбысы қазақ сөзінде дауысты дыбыстардың соңында ғана айтылады; «о» дыбысы қазақ сөзінде һеш орнында дауысты дыбыстан соң айтылмай- ды. Олай болған соң дауысты харіфтің соңындағы و харфін «о» шығар деп күдіктенуге орын жоқ, дауыссыз харіфтің соңындағы жүктеу/скачать 2,77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|