Абдыкалыков Улан Кадырбекұлы Симтиков ж омарт Құдайбергенұлы а 14 Саясаттану. Жоғары оқу орындарының студенттеріне арналған оқулық
жүктеу/скачать 3,44 Mb. Pdf көрінісі
|
Абдыкалыков У. К. Саясаттану
| Этнос және ұлт.
Қогамдагы ұлттың және этникалық қатынастар 81 Соңғы онжылдықтарда Батыс саясаттануында этникалық саясат деген бағыт пайда болды. Ол - дүние жүзіндегі болып жатқан этникалық дау- жанжалдарды, үлттық шиеленістерді түсіндіруге, оларды шешу жолдарын анықтап, сондай-ақ белгілі бір аймақтарда мүндай дау-дамайлардың болуын алдын ала болжай білуге арналған жалпы теория. Бүл теория этникалық дау- жанжалдарға плюралистік қоғамда әрдайым кездесіп түратын әдеттегі жағдай сияқты қарайды. Ұлттық саясат әр елде әр кезеңде әртүрлі болуы мүмкін. Бүгінгі таңда бүл салада ассимиляция, сегрегация, геноцид сияқты саясаттар белгілі. Ассимиляция дегеніміз - бір халықтың өз тілін, мәдениетін, үлттық сана- сезімін жоғалтып, екінші халыққа сіңіп кетуі, жойылуы. Бүл саясат оны заң жүзінде сініскен халықпен тең деп санайды, бірақ оның өзіндік ерекшілігін танып, мойындамайды. Қалайш а өзгеріске ұшырамауға болады? Сегрегация деп елдің халқын нәсілі бойынша еріксіз топтарға бөлушілікті айтады. Бүл адамдар арасындағы айырмашылықты бекітіп, «екінші» халықты теңдік жөнінде қандай болмасын мәселе көтеруге мүмкіншілік бермейді. Соңғы кезге дейін сегрегация Оңтүстік Африка Республикасында бой көрсетті. Әдетте, үлттық топты алалау нәсілдің теңдік принципін формалды түрде мойындаумен қатар жүрді. 82 • «Сегрегация» - раздельное существование • 05.1867 - Образование в США Ку-Клукс- • 1895 - Букер Вашингтон произносит речь, призывающую негров учиться ведению хозяйства и ремёслам, чтобы завоевать уважение белых. Со временем в его учении разочаровались - зародилось движение за гражданские права. Сегергация - ақ пен қара нәсілдерге бөлудің болуы. 1867 жылы АҚШ Ку-Клус-Кланның қүрылуы. 1895 жылы Букер Вашингтон ақ нәсілдер арасында беделге ие болу үшін негрлерді шарушылық жүргізу мен қолөнерді үйренуге шақырып сөз сөйледі. Содан кейін азаматтық қүқық қозғалысы туындады. Геноцид деп адамдарды шығу тегіне, бір үлттың өкілді болуына байланысты қыруды немесе қудалауды айтады. Басқа сөзбен айтқанда, бүл белгілі бір әлеуметтік, мәдени немесе биологиялық топтың қатарына жатуын кінәлаудың жасырын түрі. Мүнда үлттық немесе нәсілдік топқа енуді желеу етіп, бір халықты түгелдей жауапкершілікке тарту жатыр. 83 |