жағдайда ол бір жылдан аспайтын мерзімдерге де тағайындалуы мүмкін (45-
хабарламай тұрақты тұратын, жұмыс iстейтiн жəне оқитын жерiн өзгертпеу,
жəне жұмыстан бос уақытта тұрғылықты жерiнен кетпеу, басқа да жерлерге
296
бармау мiндеттерiн орындауды жүктейдi. Сот, бас бостандығын шектеуге
сотталған адамға оның түзелуiне ықпал ететiн басқа да мiндеттердi орындауды:
алкогольге салынудан, нашақорлықтан, уытқұмарлықтан, жыныс жолдары
арқылы жұғатын аурулардан емделу курсынан өтудi, отбасын материалдық
қолдауды жүзеге асыруды жүктей алады (ҚК-нің 45-бабы 1-бөлігі).
Бас бостандығын шектеу түрiндегi жазаны өтеу кезеңiнде сот сотталған
адамның мiнез-құлқын қадағалауды жүзеге асыратын органның ұсынысы
бойынша сотталған адамға бұрын белгiленген мiндеттердiң күшiн толық немесе
iшiнара жоя алады(ҚК-нің 45-бабы 4-бөлігі).
Жазаның бұл түрі негізгі жаза ретінде жеке – дара ретінде
тағайындалады. Бас бостандығынан шектеу негізгі жазаға балама ретінде
Қылмыстық кодекстің Ерекше бөлімінің көптеген баптарының
санкцияларында арнайы көрсетілген. Мысалы, 108 - баптағы денсаулыққа
жан күйзелісі жағдайында зиян келтіру, 101 - баптағы абайсызда кісі өлтіру,
102 - баптағы өзін - өзі өлтіруге дейін жеткізу, т.б. құрамдар. Бас
бостандығынан шектеуге сотталғандар арнаулы мекемелерде – қоныс
колонияларында Республика көлемінде өтейді. Жергілікті өкімет жəне
басқару органдары осы жазаны өтеуге жіберілгендерді еңбекке
орналастыруға міндетті. Бас бостандығынан шектеу мерзімі заңда 1 жылдан
5 жылға дейінгі мерзім деп белгіленген. Заң бойынша бас бостандығынан
шектеу мына адамдарға қолданылмайды:
- ауыр немесе аса ауыр қылмысы үшін сотталғандығы бар адамдарға,
əскери қызметшілерге, сондай-ақ тұрақты тұратын жері жоқ адамдарға (45-бап,
3-бөлігі).
Бас бостандығын шектеуге сотталған адам жазаны өтеуден əдейі
жалтарған жағдайда сот бас бостандығын шектеудің өтелмеген мерзімін
нақ сол мерзімге бас бостандығынан айыру түріндегі жазамен ауыстыра
алады. Бұл орайда бас бостандығын шектеуді өтеу уақыты бас бостандығын
шектеудің бір күн үшін бас бостандығынан айыру мерзіміне есептеледі
(45-бап,2-бөлігі).
Достарыңызбен бөлісу: