Ббк. 58 я73 б 45 Баспага Абай атындагы Казак ¥гту-нщ жанындагы «Бш м» тобындагы мамандьщтар бойынша ку-эд стемел к секциясы жэне кр бем республикалык оку-эдютемелж Keneci сынган- хаттама №10

Сонымен, 
K,a3ipri 
заман мугал1мдерше койылатын жалпы 
талаптарга кэс1би куз1реттшк, бэсекеге кабшеттшк, элеуметпк 
белсендипк, шыгармашылык кабшеттершщ жогары децгейде 
дамытуды жаткызуга болады.
12-жылдык жалпы орта бш1м беру мектебшщ модел! 
жэне ондагы мугал!м ецбегшщ ерекшелжтерь Кдзакстан 
Республикасыньщ б ш м беру саласында дуниежузш к б ш м беру 
кещстшне ену жэне элемдж б ш м беру стандарттарына отандык 
б ш м беруд1 сэйкестенд1ру максатында барлык (мектепке дешнп, 
мектеппк, жогары мектептж) децгейлерде езгерютер ен п зш п
отыр. Солардыц 
6ip i 
- жалпы б ш м беретш 12-жылдыц орта бш м  
беруге ауысуы. Дуниежузш к тэж1рибеде 12-жылдык орта бш м
беру Европа кецесшщ (1992 ж) Декларациясына сэйкес 136 елде 
жузеге асырылуда. Олардьщ катарында Жапония, AKLLI, Франция, 
жэне ТМД елдершен Украина, Беларусь, взбекстан, Балтык елдер1 
осы б ш м беру жуйесш тшмд1 деп тацдаган.
Когамдагы элеуметтш езгерютер кебшесе мемлекет тарапынан 
журпзшетш тужырымдамалар аркылы 
icKe 
асырылатыны аньщ. 
Казакстан Республикасыньщ 12-жылдык жалпы орта б ш м беру 
Тужырымдамасында орта бипм беру жуйесшщ максаты, мшдеттер1, 
Heri3ri 
сатылары 
карастырылган. 
Аталган тужырымдамада 
12-жылдык орта б ш м беруге кешудщ себептер1 ретшде:
- Орта б ш м берудщ жеке тулганыц дамуына емес, формальды 
нэтижелерге багдарлануы;
- Орта б ш м беру жуйесшде диагностикалык максаттылыктыц 
болмауы;
- Оку жетютштерш багалауда окушыны кызыктырмайтын, 
шынайылыкты камтамасыз етпейтш жэне киындык тудыратын 
жагдайга душар ететш есюрген жуйенщ сакталуы;
- Жасесшр1мдердщ тулгалык, азаматтык жэне адамгершшк 
касиеттершщ ж еткш кп дамымауы, езш-ез1 аньщтау мотивтершщ 
болмауы, езшдш кызыгушылыгы мен болашак жоспарын сезшу 
децгешнщ темещ цп аталып керсетыген.
Эрине, осылайша орта б ш м беру узактыгыныц e3repyi 
кездейсок урд!с емес екеш белгш . Буныц 03i педагогикалык 
теория мен практиканыц орынды да шынайы талабы деп тусшуге 
болады. Педагогика гылымыныц тарихында орта б ш м берудщ 
узактыгына байланысты мундай мэселелер кеп кездеседг
110

Мысальт Кдзакстандагы ен алгашкы мектептер ею жылдык кана 
болган болса, кешннен бул мерз1мдер б ш м беру мазмуныныц 
толыктырылуына, курделенуше, жэне баска да заман талаптарына 
сай 3 жылдык, 4-жылдык, 7 жылдык, 8 жылдык, 10 жылдык, 11 
жылдык болып ауысып отырган.
Когамньщ дамуында мектептщ мацыздылыгын жогары багалай 
отырып казак даласында ец алгашкы мектептер ашкызган педа­
гог Ы.Алтынсарин айтып кеткендей «Мектеп - цазацтарга бш м  
берудщ басты туткасы... Умт мектепте, цазац халцыныц 
келешегг мектеппен байланысты». Сондыктан Ka3ipri тацда орта 
бш м беру узактыгын озгерту м эселеа оньщ алдына койылган 
максаттар мен одан кутшетш нэтижелер арасындагы сэйкесЫздштен 
туындап отыр деуге болады. Осы орайда б ш м берудщ тулгальщ- 
багдарлык, гуманистш, аксиалогиялык багыттарыньщ барлык 
багдарламалары мен оку пэндершщ мазмундары, окыту-тэрбиелеу 
эдic-тэciлдepi, технологиялык жобалар аркылы icKe асырылуы ете 
езекть Сонымен катар мектеп непзп элеуметпк институт ретшде 
езшщ элеуметтендiрушiлi к мшдетш дурыс аткара алуы талап 
етшедг
Казакстан 
Республикасыныц 
элеуметпк-экономикалык 
дамуынын жаца кезецшде 12-жылдык жалпы орта б ш м беру 
аркылы жас буын тэрбиес1 когамныц одан 9pi алга дамуына 
мумкшдж жасайтын жагдайы болып табылады. Сондыктан, 
бул кундер1 тэрбие барган сайын когамдык ем1рдщ барлык 
саласына енш, жалпылык сипатка иеленш, тутастай калыптасып 
жаткан уздж аз б ш м беру жуйесшщ 6ip мацызды 6oniri 
ретшде карастырылады. Бул салада мектеп пен жогаргы оку 
орындарындагьт сабактастык, мектеп бiтipyшiлepдiц болашак 
мамандыктарын бешндт окыту аркылы дурыс тацдай алулары, 
сол тацдаган кэсштер! аркылы эр тулганьщ толы к оздерш 
ic K e
асыра алулары кезделген.
Бешндж окытудыц 
6 ip 
артыкшылыгы окушылар тек б ш м алу- 
мен гана шектелмей, ездершщ кызыгушылыктарына, бешмдерше, 
кабшеттерше, икемдшктерше, тацдайтын мамандыктарына карай 
алгашкы Kddou багдар алып шыгуы камтамасыз етшмек. Бул 
эрине утымды кадам, 

жүктеу/скачать 7,01 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: