Құрастырғандар

93 
 
қаншалықты сапалы?  

 
Топпен 
жұмыс. 
«Ежелгі 
дәуірдегі  керемет  жазбалар» 
тақырыбына  зерттеу  жасап 
көріңдер. 
Қазіргі 
қызығушылығыңа 
жоғары 
баға бере аласың ба? 
3.Талантты және дарынды. 

 
«Талантты 
жазушының 
талантты  оқырмандары»  сөз 
оралымдарының 
астарына 
үңіліңдер.  

 
«Мен  қандай  әдебиетшімін?» 
сұрағына  жауапты  жазбаша 
ой иірімдерімен беріп көр.  
 
 
 
1. 
Формативті 
бағалау. 
-Ынталандыру 
сөздері: 
«Жарайсың!», 
«Ақылдым!», 
«Мен 
сенен 
осыны  күткем!», 
т.б. 
2. 
Сабақтың 
келесі 
күнгі 
сапасын арттыру 
мақсатымен  кері 
байланыс 
аламын. 
2. 
Тақырыбы: 
Түркі 
халықтарына 
ортақ 
әдебиет. 
«Алып  Ер  Тоңа» 
дастаны 
Мақсаты: 
Ер 
Тоңа 
образын 
талқылау,  жасау 
және 
халық 
жоқтауына  баға 
бере алу. 
1.Жаңа тәсілдер. 

 
АКТ.  «Көне  заман  сөйлейді» 
бейнекөрсетілімі 
арқылы 
тақырыпты ашу. 

 
Ішкі 
реттелу. 
Тренинг 
«Жағымсыз 
эмоциялардан 
арылу» 
 
2. Сыни тұрғыдан талқылау 
Ашық сұрақтар беру: 

 
«Қазақ» 
пен 
«қай 
сақ» 
ұғымдарының 
бір-біріне 
байланысы болуы мүмкін бе? 

 
«Жоқтау»  ұғымы  қазаққа 
керек 
пе 
әлде 
мүлде 
жойылғанын 
құптайсыңдар 
ма?  

 
«Алып 
ер 
Тоңа» 
жоқтауындағы 
ұйқасты 
Абайдың  «Ғылым  таппай, 
мақтанба» 
өлеңінің 
ұйқасымен  салыстыра  қарап 
көріңдер. 
3.Көшбасшылық. 

 
Ер  Тоңаға  халық  «алып» 
атағын берді. Сен сыныптағы 
қай досыңа жақсы баға берер 
едің және неліктен? 
4.Талантты және дарынды. 

 
Суретші  баланың  суретін 
Суретке 
бейім 
оқушылармен 
жеке жұмыс. 
-Алып 
ер 
Тоңаны 
қалай 
елестете  алдың? 
Қағаз 
бетіне 
түсіре  алар  ма 
едің? 
(салған  суретін 
әңгімелей 
жеткізу  кезінде 
жақсы 
ой, 
жүйелі 
сөйлемдер 
шығуы мүмкін)  
-Образ 
ұғымын 
қалыптастырады; 
-Алып  ер  Тоңаның 
бейнесін жасайды. 
-Оқушы 
шығармашылыққа  бет 
бұрады. 
Смайликтер 
арқылы 
үй 
тапсырмасын 
тексеруде 
оқушылар  бірін-
бірі 
ынталандырады. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ежелгі 
дүние 
тарихы 
(оқулық) 
 
«Жоқтау  –  қазақ 
үшін  керек.  Асылын 
қадірлеген,  анасын 
құрметтеген,  әкесін 
асқар  тауға  балаған, 
ағаны – жаға, ініні – 
жан 
тынысына 
балаған 
қазақпыз. 
Осындай 
асылдар 
дүниеден 
озып 
жатқанда, 
еріннің 
ұшымен  ғана  «қаза 
қайырлы 
болсын» 
дегеннен гөрі, іштегі 
қимастықты  бір  сәт 
сыртқа іздей шығару 
қазаққа  тән  дүние. 
Бірақ 
ретсіз 
айғайлап 
жылап 
емес,  сөз  мәнерін 
келістіре,  шынайы 
іздеу 
керек 
деп 
түсінемін» 
(пән 
мұғалімі 
Төлеуова Г.Д.) 
1 сағат 

94 
 
көрсету,  оқушының  еңбегін 
ынталандыру, 
сөйлеудегі 
алғашқы 
сәтті 
баспалдақтарына жақсы тілек 
білдіру.  
 
 
1.Бағалау 
критерийлері 
2. Рефлексия 
3. 
Тақырыбы: 
Фирдоуси 
«Шаһнама»даста
ны 
Мақсаты: 
ақындық 
жолы 
туралы 
ақпараттану. 
Өлең  мазмұнын 
түсіне 
отырып, 
талдай 
білу, 
негізгі ойды ашу. 
1.АКТ 

 
Тақырыпты 
ашу 
мақсатындағы 
көрсетілім 
(слайд) 
2.Оқытудың жаңа тәсілдері. 

 
Блум 
токсономиясының 
элементтерін 
сұрақтар 
арқылы ұсыну. 

 
Сыни 
тұрғыдан 
ой 
жинақтауы: Дастаннан өзіңе 
қажеттіні  ала  алдың  ба?  Бұл 
саған 
қандай 
пайдасын 
тигізеді деп ойлайсың?  
3.Талантты және дарынды. 

 
Шабыттанады  

 
Өлең  шығаруда  қабілетін 
танытады. 
4.Көшбасшылық. 

 
Ақын  өз  «Шахнамасымен» 
әлемге 
танылды. 
Сенің 
қандай 
да 
бір 
ерекше 
қабілетің бар ма? 
 
-Топтағы жұппен 
жұмыста 
досымен 
ой 
бөлісуі мүмкін. 
-Өлең 
мазмұнын 
түсіне 
талдайды, 
топпен 
жұмыста 
белсенділік танытады. 
-Негізгі 
ойды  аша 
алады. 
-Оқушы 
өзі 
жазған 
өлеңін, 
эссесін, 
әдемі 
сөз 
оралымдарын 
ата-аналарына 
алып бара алады. 
Мұнда  мұғалім 
тарапынан алғыс 
сөз 
жазылуы 
керек. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1.Бағалау 
критерийлері. 
2.Рефлексия. 
Тарихи 
дерек 
көздері 
 
«Шахнама» 
- 
«Патшалар  кітабы». 
Әбілхасым 
Фирдоуси 
заманының 
шындығын 
жаза 
білген 
ақын, 
«Шахнамаға» 
35 
жыл  өмірін  арнаған 
ақынның 
еңбегі 
орасан.  Бұл  еңбек 
Т.Ізтілеуовтің 
«Рүстем-
Дастанының» 
дүниеге 
келуіне 
себепші 
болды. 
Ақындар 
жалғастығын 
жалғастырды... 
1 сағат 
4. 
Тақырыбы: 
Орхон 
ескеркіштері. 
Күлтегін жазуы  
Мақсаты: 
ескерткіш 
жазуының 
құпиясына  үңілу, 
қабылдау. 
Түсініксіз 
сөздердің 
мағынасын 
анықтау. 
1.Жас ерекшелігі. 
1.
 
«Мен 
саған 
сенемін...» 
тренингі. 

 
Топқа 
бөліну. 
«Орхан», 
«Тоныкөк»,  «Білге  қаған», 
«Есті 
сөз», 
«Тәңірі» 
топтарына  осы  ұғымдарға 
байланысты 
орайластыра 
құрылған сөздерден құрылған 
сөйлемдер арқылы бөлінеді. 
2.АКТ 

 
Тақырыпты  ашу,  ой  шақыру. 
«Ата Түрік» көрсетілімі. 
 
 
3.Жаңа  тәсілдер  арқылы  топтық 
талқылау  жұмысын  ұйымдастыру. 
Өз топтарын қорғау мақсатында: 
 
- 
Топта 
ой 
қосуы, 
сұрақ 
қоюы мүмкін. 
-Досынан, 
мұғалімнен 
өз 
бетімен 
көмек 
сұрауы мүмкін. 
-Ескерткіш  жазуының 
ерекшелігін 
түсіне 
алады; 
-Сөздікпен 
жұмыс 
жасай алады. 
-Өзге  шығармалармен 
салыстыра, 
ой 
қорытуы мүмкін. 
-Сыныптасына 
шынайы  баға  бере 
алады. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ежелгі 
дәуір 
әдебиеті 
(оқулық); 
Ғаламтор 
желісі 
Көне  түрік  қағанаты 
дәуірінде, 
дәлірек 
айтсақ 
VІІІ 
– 
ғасырда  әрбір  әрпі 
құлпытасқа 
қашап 
жазылған,  әрбір  сөзі 
адамның 
жан 
жүйесін 
еріксіз 
тебірентетін,  әрбір 
шумағы 
астарлап 
айтылған 
ой-
толғаныстарына 
толы, 
қадым 
замандардан 
сақталып, 
бізге 
жеткен  сөз  патшасы 
бүгінгі  оқырманына 
да әмірін жүргізеді – 
оған 
эстетикалық 
1 сағат 

95 
 

 
Тезистік 
оқыту.(сыни 
тұрғыдан талқылау жасауға 
сұрақтар беріледі) 
1.
 
Не білемін? 
2.
 
Не білгім келеді? 
3.
 
Қандай мәселе туындап отыр, 
оны 
шешудің 
жолдарын 
қалай қарастырамын? 
4.
 
Шығарған  шешімім  көңілге 
қонымды ма? 
5.
 
Досымнан,  мұғалімнен  көмек 
қажет пе? 
4.Талантты және дарынды. 

 
Ескерткіштен 
кез 
келген 
үзіндіні 
49-беттегі 
Махамбеттің  «Мен  –  құстан 
туған  құмаймын»  өлеңінің 
жолдарымен 
салыстырып 
көріңдер.  Негізгі  ой  ұйқасқа 
қатысты болуы керек. 
5.Көшбасшылық.  

 
Стикерлер 
таратылып, 
«Сыныптағы нағыз жанашыр, 
сынып 
қамын 
ойлайтын 
оқушы  туралы  пікір»  жазу 
тапсырылады. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Кері байланыс 
Бағалау 
критерийлері 
 
ләззат  беріп,  ой  мен 
сезім 
әлеміне 
жетелейді.  Қиыннан 
қиыстырып, 
айтар 
сөзін 
айшықтап, 
ажарлап,  сан  түрлі 
бояумен  құбылтып 
жеткізген 
ежелгі 
заман 
ақынының 
шеберлігіне 
таңырқап, талантына 
тәнті боласыз.  
«ТҮРКІ 
ХАЛЫҚТАРЫНЫҢ 
ЖАЗБА 
ЕСКЕРТКІШІ 
ЖӘНЕ 
ОНЫҢ 
КӨЗДЕРІ»  (арнайы 
сайттан алынды) 
 
5. 
Тақырыбы: 
Қорқыт 
ата 
кітабы  
Мақсаты: 
Қорқыт  туралы 
аңыз 
мәнін 
түсіну, 
нақыл 
сөздердің 
мағынасын  сыни 
тұрғыдан ашу. 
1.Жаңа тәсіл. 

 
«Геометриялық 
фигуралар» тренингі 
Төртбұрыш – өте еңбекқор, төзімді, өз 
жұмысының шебері, істі аяғына дейін 
жеткізетін жандар. 
Үшбұрыш – көшбасшылық қабілеті 
бар, алдына қойған мақсатына жететін 
жандар. 
Тік төртбұрыш – жаңа идеяға жақын, 
білуге құмар жандар. 
Овал – өте мейірімді, өзгенің 
қайғысын, қуанышын бөлісе алатын 
жандар. 
Бесжұлдыз – жұлдызы жоғары, 
бақытты жандар. 

 
Фигураларға сәйкес бес топқа 
бөлінеді. 
2.АКТ.  

 
Тақырыпты ашу 
Қорқыттың «Елім-ай» күйі 
-Топта  өз  пікірін 
білдіре 
алуы 
мүмкін. 
-«Қыз» 
немесе 
«ұлға»  қатысты 
тақырыптарға 
етене  араласуы 
мүмкін.  
-Музыкаға 
қабілетті 
балалар байқалады. 
-Сыни  тұрғыдан  ой 
жинақтайды. 
-Әр 
дүниеге 
жан-
жақты 
көзқараспен 
қарауға үйренеді. 
-Жазуға 
қызығушылығы оянуы 
мүмкін. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
«Қорқыт 
ата» 
кітабыны
ң 
электрон
ды 
нұсқасы, 
ғаламтор 
желісі. 
Мұғалім 
жазбасынан: 
-Жаңа 
шыққан 
туындыдан 
ләззат 
аласың, бірақ азабын 
айт... 
-Қалтыраған 
адамнан  жарқыраған 
сөз 
қайдан 
шықсын?.. 
-Тіршілікте  тұйыққа 
тірелген 
жақсы, 
болашағыңа  мақсат 
қоясың... 
-Өзің туралы өзгенің 
теріс  пікірін  тыңдау 
ауыр 
тиеді. 
Дегенмен  өмір  сүре 
түсуге  оң  әсерін 
береді. 
-Өмірде 
жақсы 
1 сағат 

96 
 
ұсынылады. Осы арқылы 
оқушы өздері білетін Қорқыт 
туралы аңыздармен бөлісе 
алады. 
3. Сыни тұрғыдан талқылау.  

 
Тәкаппарлықты тәңірі 
сүймес. 

 
Күл төбе болмас, күйеу бала 
ұл болмас. 

 
Қыз анадан көрмейінше өнеге 
алмас... 

 
Қонақ келмеген үйдің 
құлағаны артық. 

 
Тізесін бүгіп отырған 
инабатты әйел көрікті... 
4. Талантты мен дарынды.  
Мұғалім өзінің жазба ой 
толғаныстарымен бөліседі 
(сілтеме-мұғалім 
тұжырымдамасында). Мақсат: 
қабілетті оқушылардың жазуға 
құлшынысын ояту. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Кері байланыс 
Бағалау 
критерийлері 
 
адамдар 
азайып 
барады 
деген 
адамдардың 
ниетінде 
кемшілік 
бар. 
 
 
 
Қорқыт, әруағы 
қозған, 
Қобыз, қиялынан 
озған. 
Шежіре шер артады. 
Өнердің алды 
аспаны. 
 
Қобыз - дүниенің 
шегі, 
Қорқыт - тәңірімнің 
тегі. 
Мәрттігін 
мақұлдатқан, 
Өлместің отын 
жаққан,- 
 
деп, ақын  Оңталап 
Нұрмахановтың 
сөзімен аяқтасам 
деймін. 
6. 
Тақырыбы: Оғыз 
қаған жыры 
 Мақсаты:  аңыз 
ерекшелігін 
түсіну,  жырдың 
мазмұнын  ұғына 
отырып,  кейбір 
мәселелерге 
сыни  көзқарасын 
білдіру. 
1. АКТ.  

 
Жанды  дауыспен  жақсы  бір 
аңыз оқылады. 

 
Сабақты  қорыту  (мұғалім 
тұжырымдамасы 
үшін). 
«Қазақ 
мифологиясы» 
бейнекөрсетілімі. 
2.Жаңа тәсілдер. 

 
Сыныптағы  диалог.  Жұппен 
жұмыс.Үш  қатарда  отырған 
сыныпты  І,ІІ  нұсқаға  сәйкес 
тапсырма орайластыру. 
І нұсқаға: Оғыздың дүниеге келуі мен 
Қатпен  соғысын  қызықтыра  әңгімелей 
отырып,  оның  екі  рет  үйленуіне  деген 
өз пікіріңді қалай жеткізер едің? 
ІІ нұсқаға: Оғыздың балалары, Үрімге 
жорығы  туралы  ертегіше  баянда. 
-Жұппен 
жұмыста 
өзін 
еркін сезінеді; 
-Ертегіше 
баяндауға 
тырысады. 
-Аңыздың 
өзіндік 
ерекшелігін ұғынады; 
-Мәселеге 
сыни 
көзқараспен 
қарай 
алады; 
салыстыра 
алуы мүмкін. 
-Өзінің 
ерекше 
қабілетін 
байқай 
алады. 
Экстернаттар 
үшін, 
жақсы 
зерттеулер  үшін 
формативті 
бағалауды  үнемі 
жүзеге  асырып 
отыру. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Қазақ 
әдебиеті 
(оқулық); 
ғаламтор 
желісі 
«Қазақ 
мифологиясы» 
бейнекөрсетілімін 
ұсына  отырап,  Көк 
тәңірі,  Умай  ана 
туралы 
ойлармен 
сабақты 
қорытындылау. 
 
1 сағат 

97 
 
«Қыздың  көзі  көктен  де  көгірек» 
дегенді  немен  байланыстырар  едің? 
Ойланып көр. 
(Жұптаса 
әңгімелесуде 
бірін-бірі 
оқытады, 
мұғалімнің 
көмегіне 
сүйенеді) 
3.Талантты мен дарынды. 

 
Сөздікпен  жұмыс  (қысқа 
мерзімде 
есте 
сақтау 
қабілеттері 
байқалады, 
экстернаттар шығуы мүмкін) 
 
 
 
 
 
 
 
Кері байланыс 
Бағалау 
критерийлері 
 
7. 
Тақырыбы: 
Шығарма 
«Нақыл 
сөздердің нәрі» 
 Мақсаты:  жеке 
шығармашылықт
ың  қиындығын 
ұғыну, 
сөз 
өнерінің 
қадір-
қасиетін түйсіну. 
1.Жас ерекшелігі. 

 
«Қос 
шеңбер» 
тренингі 
арқылы  бүгінгі  күнге  бір-
біріне  сәттілік  тілеп,  жақсы 
ниеттерімен бөліседі.  

 
Түрлі-түсті  қағаздар  арқылы 
бес топқа бөлінеді.  
2. АКТ. 

 
Тақырыпты  ашу.  Тақтада 
сазды 
әуен 
ырғағымен 
бірнеше  нақыл  сөздердің 
тізбегі 
оқылады. 
Мұнда 
дауысқа  жақсы  мән  берілуі 
керек.  

 
Шығарма және оның жазылу 
деңгейі  туралы  ақпаратты-
таныстырылым 
сабақ 
ортасына қарай ұсынылады. 
3.Талантты мен дарынды 

 
Шығарма  туралы  топта  ой 
бөлісуде 
белсенділік 
танытады. 
Өз 
ойынан 
шабыттанып,  жақсы  дүние 
туындауы мүмкін. 
-Жеке жұмыстың 
салмағын 
түсінеді. 
-А 
оқушыға 
сұрақ 
қойып, 
пікір 
алмасуы 
мүмкін. 
-Мұғалімнен 
көмек 
сұрай 
алады. 
-Жақсы 
дүние 
жасауға 
талпынады. 
-Әр  қолданған  нақыл 
сөздің 
астарына 
үңіледі. 
-Өз  жазған  ойының 
дұрыс-бұрыстығына 
сыни 
көзқараспен 
қарай алады. 
-Жолдастық  көмектен 
тартынбайды. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Кері байланыс 
Бағалау 
критерийлері 
 
«Қазақты
ң мақал-
мәтелдері
»,  
Қазақ 
әдебиеті 
(оқулық) 
«Адамға  билік  бер, 
сонда 
оның 
кім 
екенін білесің», 
«Мүмкін  емес»  – 
бұл  ақымақтардың 
сөздігінде 
қолданылатын  сөз» 
деген 
тамаша 
ойлардың 
авторы 
Наполеон  Бонапарт 
– 
жарты 
әлемді 
жаулаған 
тарихи 
тұлға.  Оны  саяси 
қайраткер  деп  қана 
емес, ұлы қолбасшы, 
соғыс 
өнерінің 
білікті 
маманы 
ретінде  де  танимыз.  
 
 
1 сағат 
8. 
Тақырыбы: 
Ислам 
дәуіріндегі 
әдебиет  
Мақсаты:  ислам 
дәуіріндегі 
әдебиеттің  шығу 
себебін  анықтау, 
тарихпен 
салыстыру. 
1.Жаңа тәсілдер. 

 
Қазан айында дүниеге  келген 
балалар 
туралы 
жұлдыз 
жорамал  оқып  беру  (қалған 
балаларға 
қызығушылық 
ояту,  өз  бетімен  ізденуге  ой 
тастау). 

 
Бес  түсті  ленталар  арқылы 
сыныпты топқа бөлу. 
2.АКТ. 

 
Тақырыпты 
ашу 
және 
талқылау.  
-түрткі 
болу 
сұрақтарына 
жауап 
бере 
алады. 
-сынақтан  өткізу 
сұрақтарына 
ойланады. 
-Ислам 
дәуіріндегі 
әдебиеттің  шығу  тегін 
анықтайды. 
-Сынақтан 
өткізу 
сұрақтарына 
жауап 
беру 
мақсатында 
ізденеді, 
салыстырады. 
-Дәлелдер 
келтіру 
үшін 
мысалдарды 
сыни 
көзқараспен 
іздейді. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ғаламтор 
желісі, 
Ежелгі 
дәуір 
тарихы 
(оқулық) 
Қазақтың  сөз  өнері 
ықылым 
заманнан 
дамып, бүгінгі күнге 
дейін  өшпей  келеді. 
Бұл  сөз  өнерінің 
қадірін  түсінетін  сөз 
зергерлерінің 
арқасында 
жүзеге 
асып  келді.  Ислам 
дәуірі әдебиетінің де 
бізге  бере  өнегесі, 
тәрбиелік  мәні  аса 
1 сағат 

98 
 
«Ислам 
мәдениеті» 
тақырыбында 
бейнекөрсетілім ұсыну. 
3.Сыныптағы диалог. 

 
Түрткі  болу:  Көрсетілімнен 
не  байқадыңдар?  «Ислам» 
сөзін  қалай  түсінесіңдер? 
Алғашқы 
дінтаратушылар 
кімдер еді?.. 

 
Сынақтан 
өткізу: 
Ислам 
дәуіріндегі  әдебиеттің  негізі 
қайдан  шыққанына  қандай 
дәлел  келтіре  алар  едіңдер? 
Мысал  ретінде  бір  тарихи 
дерек  айта  аласыңдар  ма? 
(дерек  көздеріне  сүйеніп, 
ізденіске барады) 

 
Қайта  бағыттау:  ...Осы  ойға 
тағы кімдер пікір қоса алады? 
Кім немес қай топ көмек бере 
алар екен?  
 
4. Талантты мен дарынды. 

 
Дәптермен жұмыс.  
Сабақтан 
алған 
әсерін 
ойтолғау ретінде жазу. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Кері байланыс 
Бағалау 
критерийлері 
 
 
зор. 
Бұл 
туралы 
алдағы 
сабақтарымызда 
білетін боламыз. 
9. 
Тақырыбы:  Әл-
Фараби. 
«Қашықтасың 
туған 
жер», 
«Бауырым, 
қанша 
сүйгенмен» 
өлеңдері  
Мақсаты:  өлең 
мазмұнын, 
ондағы  идеяны 
ашу, 
ұйқас 
тұрғысынан 
салыстыра 
талдау. 

жүктеу/скачать 1,91 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: