between A and B кезектесіп отыру, алма кезек
келіп отыру ♦Rainy days ~d with dry ones. – Жауынды күндер құрғақ күндермен алмасып отырды. ♦The weather ~d between rain and sunshine. - Ауа-райы біресе жауып, біресе ашылып отырды. ♦Their work ~s between Lon- don and New York. – Олардың жұмысы біресе Лондонда, біресе Нью-Йоркте. C. [ɔ:l’tз:nət] n орынбасар, дублер
alternate angles (матем)~ angles бір-біріне
қарсы əрі жанас бұрыштар
alternately [‘ɔ:ltəneitli] adv [қ-з: alternate B.]
alternating current (abbrAC) ауыспалы ағын
(белгілі бір уақыт мөлшерінде өзінің бағытын
кері өзгертіп отыратын электр ағыны)
alternation [,ɔ:ltə’neiʃn] n ауысып, кезектесіп
отыру♦~ of day and night – күн мен түннің ауысып отыруы alternative [ɔ:l’tз:nətiv] A. adj 1. басқа, балама,
бөлек ♦tofi nd ~ means of transport – көліктің балама (басқа) түрін табу ♦Have you got an ~ suggestion? – Басқа нендей кеңесің бар? 2.(idm) *the ~society балама қоғам (қоғамда
қалыптасқан нормаларға сай өмір сүргісі
келмейтін адамдар тобы) В.n (балама, басқа)
талғам, жол, мүмкіндік ♦You have the ~ of mar- rying or remaining a bachelor. – Үйленсең де, бойдақ қалам десең де - өз еркің. ♦Caught in the act, he had no ~ but to confess. – Қылмыс үстінде ұсталған соң оның мойындамасқа амалы болмады. ♦One of the ~s open to you is to resign. – Саған ашық тағы бір жол – орныңнан кету. alternatively [ɔ:l’tз:nətivli] adv немесе, тіпті
болмаса ♦We could take the train or ~ go by car. – Біз пойызбен, тіпті болмаса машинамен барар едік. alternator [‘ɔ:ltəneitə(r)] n (электр) динамо,
ауыспалы токтың генераторы
although (US кейде altho) [ɔ:l’ðəu] conj 1.қарамастан, дегенмен, солай болса да ♦Al- though he had only entered the contest for fun, he won fi rst prize. – Ол жарысқа ермек үшін қатысса да, бірінші орынды жеңіп алды. ♦Al- though the car is old it still runs well. – Көлік
70
71
көне болса да жақсы жүреді. 2. дегенмен,
алайда, десе де ♦He said they were married, ~ I’m sure they aren’t. – Олар үйленгенбіз дегенмен мен олай емес екеніне сенімдімін. altigraph [‘æltigrα:f] n (авиацияда) альтиграф
(биіктікті анықтайтын құрал, аспап)
altimeter [‘æltimi:tə(r); US ,æl’timətər] n альтиметр, биіктікті өлшегіш
altitude [‘æltitju:d; US -tu:d] n 1.(теңіз
деңгейінен) биіктік ♦What is the ~ of this vil- lage? – Мына ауылдың теңіз деңгейінен биіктігі қанша? ♦We are fl ying at an ~ of 20000 feet. – Біз 20 мың фут биіктікте ұшып бара жатырмыз. 2. (көбінесе pl) биіктік ♦It is diffi cult to breathe at these ~s. – Мынадай биіктікте дем алу қиын. 3. (астрон) жұлдыз
не планетаның көкжиектен бұрыш арқылы
өлшенетін биіктігі
alto [‘æltəu] n (pl ~s) (музыка) альт 1. ең
жіңішке əйел дауысы, контральто 2. осындай
дауысы бар əнші 3.арнайы осындай дауысқа
жазылған музыкалық шығарманың бөлімі 4.
дауыс биіктігі жағынан екінші музыкалық
аспап ♦an ~ saxophone - альтосаксафон alto-cumulus [‘æltəu’kju:mjuləs] n (метео) (2.5-7 км) биіктіктегі буырыл қою, түйдек бұлттар
altogether [,ɔ:ltə’geðə(r)] A. adv 1.мүлде,
толық♦I don't ~ agree with you. – Мен сенімен мүлде келіспеймін. ♦It seems to have vanished ~. – Бұл мүлде ғайып болғанға ұқсайды. 2.
бəрін қосқанда, жалпы ♦You owe me £68.03 ~. – Ұзын саны маған £68.03 қарызсың. 3.бəрін
ескергенде, жалпы алғанда ♦The weather was bad and the food dreadful. Altogether the holiday was very disappointing. – Ауа райы нашар, тамақ жаман болды. Қорытқанда, демалыс өте көңілсіз болды. B.n (idm) *in the ~ жалаңаш, киімсіз
alto-stratus [‘æltəu’streitəs] n (метео) (2.5-7 км) биіктіктегі жолақ қабатты, қатпарлы
бұлттар
altruism [‘æltru:izəm] n альтруизм, жомарттық
(өзінен бұрын өзгені ойлаушылық)
altruist [‘æltru:ist] n альтруист, жомарт адам
altruistic [,æltru:’istik] adj [қ-з: altruism]
altruistically [,æltru:’istikli] adv [қ-з: altruism]
alumI [‘æləm] n 1.ашудас (медиц-да,
бояғанда қолд. ақ мин. тұз) 2.attr ~earth =
alumina
alumII [‘æləm] n оқу орнының бұрынғы
студенті, оқушысы
alumina [ə’lju:minə] n глинозем, алюминий
тотығы (топырақта кездесетін)
aluminium [,ælju’miniəm] (USaluminum [ə’lu:minəm]) n (хим) алюминий ♦~ foil – алюминий фольгасы (тамақ орау үшін қажет) aluminiumsulphate [,ælju’miniəm ‘sʌlfeit]
(USaluminum [ə’lu:minəm]) n (хим) күкірт
қышқылды алюминий
aluminous [ə’lju:minəs] adj [қ-з: alumina]
alumna [ə’lʌmnə] n (pl -nае [-ni:]) (US) оқу
орнының бұрынғы əйел, қыз оқушысы
alumnae [ə’lʌmni:] npl of alumna alumni [ə’lʌmnai] npl of alumnus alumnus [ə’lʌmnəs] n (pl-ni [-nai]) (US) оқу
орнының бұрынғы ер оқушысы alveolar [,æl’viələ(r); ,ælvi’əulə(r)] adj, n (фонетика) альвеолды (м.: /т/, /д/ дыбыстарын
айтқанда тіл ұшы тіс үстіндегі қызыл етке
тиеді, осындай дыбыстарды альвеолды дейді)
♦~ abscess – тістің қызыл етінің ісуі alveolate [æl’vi:əlit] adj өте қуыс, терең қуыс
(ара ұясының қуысы сияқты)
alveoli [æl’viəlai] pl of alveolus alveolus [æl’viələs] n (pl -li[-lai]) (анат)
альвеола, қуыс
always [‘ɔ:lweiz] adv 1.ылғи, ұдайы, əрқашан,
қашан да ♦I ~ think of her in that dress. – Мен оны ылғи да анау бір көйлекпен елестетемін. ♦I have ~ wanted to go to Paris. – Менің ылғи да Парижге барғым келетін. 2.(idm) *as ~ əдеттегідей, күндегідей♦As ~ he was late. - Əдеттегісінше, ол кешікті. am I [æm (екпінді түрі), əm, m (екпінсіз
түрі)] to be етістігінің осы шақтағы
бірінші жақтағы түрі: -мын, -мін, -пын, -пін,
-бын, -бін ♦I ~ a student. – Мен студентпін. ♦I ~ happy. – Мен бақыттымын.
am II [,ei ‘em] (USAM) abbr түске дейін (түнгі
0-ден түскі 12-ге дейінгі уақыт, латынша: ante
meridiem) ♦ at 3, 5, 10 am – таңғы сағат 3-те,
5-те, 10-да
amalgam [ə’mælgəm] n 1. амальгама
(сынаптың басқа металмен қоспасы) ♦The dentist used ~ to fi ll my teeth. – Дентист (тіс дəрігері) менің тісіме пломба салу үшін амальгама қолданды. 2.қоспа, аралас
amalgamate [ə’mælgəmeit] v~ (smb/smth) (with smb/smth) қос(ыл)у, бірігу, біріктіру,
аралас(тыр)у ♦Our local brewery has ~d with another fi rm. – Біздің жергілікті сыра заводы (зауыты) басқа бір фирмамен қосылды. amalgamation [ə,mælgə’meiʃn] n қос(ыл)у,
бірігу, біріктіру, аралас(тыр)у (əрекеті)♦Amal- gamation was the only alternative to going bank- rupt.–Тек бірігу ғана банкротқа ұшыраудың алдын алды. amanuenses [ə,mænju’ensi:z] pl ofamanuensis amanuensis [ə,mænju’ensis] n (pl -ses [-si:z])
(архаизм, кітаби) жеке хатшы, айтқанды
жазып алушы
amaranth [‘æmərænθ] n 1. (бот) амарант
2.қара қошқыл немесе қан қызыл
amaranthine [,æmə'rænθain] adj 1.солмайтын
2. пурпур, қара қошқыл, қан қызыл
amass [ə'mæs] v жинау, қордалау, үю ♦to ~ a fortune – дəулет жию ♦to ~ enough evidence – жеткілікті айғақ жию amateur [‘æmətə(r)] n 1. əуесқой, əуесшіл ♦~
photographer, golfer, boxer - əуесқой фотограф, гольфшы, боксшы ♦~ theatricals, talent groups - əуесқой қойылымдар, өнерпаз топтар 2.
(жағымсыз мағ.) епсіз; тəжірибесіз
amateurish [‘æmətəriʃ] adj (көбінесе жақтырмай) епсіз; тəжірибесіз, білімсіз
amateurishly [‘æmətəriʃli] adv [қ-з: amateurish]
amateurism [‘æmətərizəm] n əуесқойлық,
əуесшілдік
amative [‘æmətiv] adj сүйгіш, ғашық,
құмартқыш
amatol [‘æmətɔl] n аматол (жарылғыш зат)
amatory [‘æmətəri; US -tɔ:ri] adj (кітаби я əзілдей) ғашық(тық), ынтық(тық) ♦~ poems, an ~ look – ғашықтық өлеңдері, ғашықтық көзқарас amaze [ə’meiz] v таң қалдыру, таңырқату;
ошарылту, аңырту, аңтарылту ♦He ~d every- one by passing his driving test. – Ол жүргізу сынағынан өтіп, бəрін таңдандырды. ♦Dave ~d his friends by suddenly getting mar- ried. – Дейв тосыннан үйленіп достарын таңдандырды.
amazement [ə’meizmənt] n таң қал(дыр)у,
таңырқ(ат)у; таңқалыс ♦He looked at me in ~. – Ол маған аңтарыла қарады. ♦To my ~ she came up and shook my hand. – Ол маған келіп қолымды қысқанда таңырқап қалдым. amazing [ə’meiziŋ] adj тамаша, керемет; таң
қаларлық, қызық (көбінесе оң мағ.) ♦an ~ speed, player – керемет жылдамдық, тамаша ойыншы ♦an ~ story – аса қызықты оқиға amazingly [ə’meiziŋ] adv таң қаларлықтай,
тамаша amazon [‘æməzən; US -ɒn] n 1.бойшаң,
дене бітімі мықты əйел 2. Amazon (грек
мифологиясында кездесетін) жауынгер əйел,
амазонка
amazonian [,æmə’zəuniən] adj [қ-з: amazon]
ambassador [æm’bæsədə(r)] n 1.елші ♦~ ex- traordinary and plenipotentiary – арнайы жəне төтенше елші ♦~ at large – арнайы (өкілеті бар) елші 2.арнайы өкіл, елші > ambassadorial [æm,bæsə’dɔ:riəl] adj елші(нің, -лік)
ambassadress [æm’bæsədəris] n (өте сирек
қолд.) 1.елші əйел 2. елшінің əйелі ambassa- dor-at-largen (pl -dors-at-large) (көбінесе US)
арнайы тапсырмамен жүрген елші
amber [‘æmbə(r)] n 1.янтарь, кəріптас
(сарғыш қоңыр түсті, қылқан жапырақты
ағаш-ң шайырынан түзілген органикалық зат)
2.светофордың сары түсі
ambergris [‘æmbərgri:s; US –gris] n амбра (кит
тұқымдас ірі теңіз жануарларынан алынып
парфюмерия өндірісінде қолданылатын хош
иісті, қоңыр түсті зат)
ambi - comb form (сөз құрауға қатысады – екі,
қос деген мағ. білд.) мысалы: ambidextrous, ambivalent.
ambiance = ambience ambidextrous [,æmbi’dekstrəs] adj екі қолын да
бірдей дəрежеде қолдана алатын
ambience (кейде ambiance) [‘æmbiəns] n қоршаған орта, айнала, төңірек ♦a restau- rant with friendly ~ - қонақжай ресторан (мейрамхана) аmbient [‘æmbiənt] adj (кітаби) қоршаған
орта(ның), айнала(ның), төңірек(тің)
ambiguity [,æmbi’gju:əti] n екіұштылық,
екіойлылық, көмескілік ♦to speak with ~ - екіұшты сөйлеу ambiguous [,æm’bigju:əs] adj 1. екі ұшты, екі
ойлы ♦an ~ sentence – екі ұшты сөйлем 2.
көмескі, анық емес, жұмбақ ♦an ~ smile, glance – жұмбақ жымиыс, қарас ambiguouslyadv [қ-з: ambiguous]
ambiguousnessn [қ-з: ambiguous]
72
73
ambit [‘æmbit] n шек, көлем, шеңбек (биліктің,
құзыреттің, т.с.с.)
ambition [æm’biʃn] n ~ (to be/do smth)
1.амбиция, құлшыныс ♦fi lled with ~ to become famous, rich, powerful – атақты, бай, қуатты болмақ ой бойын билеген/ болуға деген құлшыныс ♦Your problem is that you have no ~.
– Сенің бар мінің – құлшынысыңның жоқтығы
2. амбиция, көздеген мақсат, арман ♦toachieve/ realize/fulfi l one’s ~s – дегеніне жету ambitious [æm’biʃəs] adj 1. ~ (to be/do smth);
~ (for smth) амбицияға толы, құлшынған,
бойын биік мақсат билеген ♦an ~ young man- ager – жігерлі жас менеджер ♦~ to succeed in life - өмірде табысқа жетуге құлшынған 2.намысқа толы, атышулы, биік мақсат
көздеген ♦~ plans to complete the project ahead of schedule – жобаны кестеден бұрын бітіру жөніндегі атышулы жоспарлар ambitiouslyadv [қ-з: ambitious]
ambivalence[æm’bivələns] n қарама-қарсылық,
қайшылық, кереғарлық
ambivalent [æm’bivələnt] adj қарама-қарсы,
қайшы, кереғар ♦~ feelings – кереғар сезімдер ambivalentlyadv [қ-з: ambivalent]
amble [‘æmbl] A.v 1. (адам ж.) жеңіл жүру,
жеңіл əрі еркін жүріспен жүру ♦We ~d along for miles. – Біз біраз миль жүрдік. 2.(жылқы
ж.) жорғалау, жорғалап жүру B.n жеңіл жүріс;
жорға жүріс, жорғалап жүру
ambler [‘æmblə(r)] n жорға (жылқы)
ambrosia [æm’brəuziə; US -əuʒə] n [U] 1.(грек
миф.) құдайлар асы 2.өте дəмді тағам, ас,
деликатес
ambulance [‘æmbjuləns] n жеңіл жəрдем
көлігі
ambulant [‘æmbjulənt] adj 1.жылжымалы, ауыса
алатын 2.жүруге халі бар науқас (пациент)
ambulatory [‘æmbjulətəri] A.adj (a)
амбулаториялық, жүретін (науқас, пациент)
(b) жылжымалы, қозғалмалы ♦an ~ explora- tion of the countryside – ауылды жерлерді жүре зерттеу ♦an ~ court – жылжымалы сот (c) кезбе ♦an ~ tribe – кезбе тайпа (d)
(заң) бекімеген, қайта қарауға болатын
жылжымалы, ауыса алатын B.n (a)
монастырьдің қыдыруға арналған жабық ішкі
галереясы (b) кезбе адам (c) амбулаториялық
науқас, пациент
ambuscade [,æmbəs’keid] = ambush ambush [‘æmbuʃ] A.n 1. тосқауыл, торуыл,
тұтқиылдан бас салуға арналған таса жер ♦to lie/wait in ~ - торуылдап жату, күту2.(a)
тұтқиылдан шабуылдау, бас салу ♦They laid an ~ for the enemy patrol. – Олар жау патруліне тұтқиылдан шабуыл жасады. (b) тұтқиылдан
шабуылдаушы (c) тосқауыл құрылған таса жер
B.v тұтқиылдан шабуылдау ♦to~ an enemy pa- trol – жау патрулін тасадан шабуылдау ameba = amoeba ameliorate [ə’mi:liəreit] v (кітаби) жақсар(т)у,
жетіл(дір)у ♦to~ conditions, circumstances, liv- ing standards – жағдайды, ахуалды, өмір сүру деңгейін жақсарту amelioration [,əmi:liə’reiʃn] n 1. жақсар(т)у,
жетіл(дір)у 2. мелиорация
amen [α:’men, ei’men] interj, n əумин (дұға,
бата соңында айтылады)
amenability [ə,mi:nə’biliti] n [қ-з: amenable]
amenable [ə’mi:nəbl] adj 1. ~ (to smth)
көнетін, келісетін; жібитін ♦~ to kindness, advice – жақсылыққа жібитін, ақылға көнетін ♦I fi nd him ~ to argument. – Ол нақты дəлелдерге иланады екен. 2. ~ to smth (a)
заңға бағынышты ♦~ to the law – заң алдында жауапты (b) сынауға болатын ♦This case is not ~ to the normal rules. – Бұл істі кəдуілгі ережелермен сынауға келмейді.
amenably [ə’mi:nəbli] adv сəйкес, сай, тиісті
♦~ to the rules – ережеге сəйкес amend [ə’mend] v 1. түзету, жетілдіру,
өзгерістер енгізу ♦to ~ a document, proposal, law – құжатты, ұсынысты, заңды жетілдіру 2. (кітаби) жақсар(т)у, жетіл(дір)у♦You must ~ your behaviour. – Жүріс-тұрысыңды жақсартуға тиіссің. amendable [ə’mendəbl] adj түзетуге,
жетілдіруге болатын
amendment [ə’mendmənt] n 1.~ (to smth)
(заңға, құжатқа, т.с.с) түзету, қосымша ♦Parlia- ment debated several ~s to the bill. – Парламент заңға енгізілмекші бірнеше түзетуді талқылады. 2.түзету, жетілдіру (əрекеті)
amends [ə’mendz] n [pl] (idm) *tomake ~ (to smb) (for smth) (реніштің, шығынның, т.с.с.)
орнын толтыру, өтеу ♦The court ordered that ~ to be made to the widow. – Сот жесір əйелге өтемақы төлену керек деп ұйғарды.
amenity [ə’minəti; кейде ə’menəti] n 1. [көбінесе pl] қойлайлы, жайлы нəрсе,
бірнəрсенің қызығы ♦People who retire to the country often miss the amenities of a town. – Ауылға оралған елдер қала қызығын жиі сағынады. ♦A sauna in the hotel would be a useful ~. – Қонақ үйдегі сауна қолайлы нəрсе бола алады. 2. (кітаби) жайлылық,
рахатшылық ♦He immediately noticed the ~ of of his new surroundings. – Ол жаңа ортасының жайлылығын бірден байқады. American [ə’mеrikən] A.adj американ,
америкалық (солт. не оңт. америкалық, əсіресе
АҚШ-тық деген мағ.) В. n 1.америкалық
адам (жалпы солт. Не оңт. америкалық)
2.американ, америкалық (АҚШ азаматы) 3.
(кейде American English) АҚШ-та сөйленген
ағылшын тілі
Americanism [ə'mеrikənizəm] n 1.американизм
(АҚШ-тағы ағылшын тіліне ғана тəн сөз, сөз
тіркесі не дыбыс) 2.АҚШ-қа құштарлық 3.тек
АҚШ-қа ғана тəн əдет, қылық
Americanize, -ise [ə'mеrikənaiz] v американда(н)у, американшалау
Americanization [ə,mеrikəni'zeiʃn] n американда(н)у, американшалау ♦to re- sist the ~ of their culture – мəдениетінің американдануына қарсылық American Indian (кейде Amerindian)n, adj Американың байырғы тұрғыны, үндістер
Amerindian [,æmə’rindiən] n = American Indian American tiger [ə’mеrikən’taig ə] n ягуар,
америка жолбарысы
amethyst [‘æmiθist] n аметист, қара қошқыл
жəне көк түсті асыл тас
amethystine [,æmi'θistain] adj аметист
amiability [,eimiə'biləti] n жылы жүзділік,
жайдарылық, ақ жарқындық
amiable ['eimiəbl] adj жылы жүзді, жайдары,
ақ жарқын ♦an ~ character, mood, conversation – жайдары мінез, ақ жарқын көңіл күй, жылы жүзді əңгіме amiably [‘eimiəbli] adv amianthus [,æmi’ænθəs] n (минер) асбест кені
amicable ['æmikəbl] adj жылы жүзді, бауыр-
мал; оңды ♦An ~ settlement was reached. – Оңды шешімге қол жетті. amicability [,æmikə’biləti] n жылы жүзділік,
бауырмалдық
amicably [‘æmikəbli] adv жылы жүзді,
бауырмал(дықпен); оңды ♦They lived together ~ for several years. –Олар бірге бірнеше жыл тату-тəтті өмір сүрді. amid [ə’mid] (also amidst [ə’midst]) prep (көне қолд., кітаби) ортасында, арасында (деген
мағ.) ♦Amid all the rush and confusion she for- got to say goodbye. –Асып-сасып жүріп ол қоштасуды ұмытып кетіпті.
amidships [ə’midʃips] (кейде mid-ships) adv кеме(нің) ортасында
amidst [ə’midst] = amid amino acid [ə,minəu ‘æsid] (хим)
аминокислота, амин қышқылы
amir [ə,miə(r)] = emir amiss [ə’mis] adj, adv 1.қате, жөнсіз, дұрыс
емес ♦Something seems to be ~ - can I help? – Бірнəрсе дұрыс емес сияқты – көмектесейін бе? 2.(idm) *(not) to come/go~ орынды
(-нсыз), жағымды (-мсыз) болу ♦A cup of tea would’t go ~. – Бір кесе шай (ішсе) жаман болмас еді. *to take smth ~ өкпелеу, ренжу ♦Would she take it ~ if I offered to help? – Көмектеспек болсам, ол ренжімес пе екен? amity [‘æmiti] n жылы қарым-қатынас,
татулық ♦to live in ~ with one's neighbours – көршілерімен тату-тəтті өмір сүру ammeter [‘æmitə(r)] n амперметр
ammonia [ə’məuniə] n 1. (хим) аммиак (азот
пен сутегі қосындысынан жасалған ащы
иісті түссіз газ) ♦liquid ~ - сұйық аммиак
(осы газдың судағы ерітіндісі, тазалағанда
қолд.)
ammoniac [ə’məuniək] adj аммиак(тың)
ammonite [‘æmənait] n (геол) аммонит
ammunition [,æmju’niʃn] n оқ-дəрі (оқ, бомба,
снаряд, т.б.)
amnesia [æm’ni:ziə; US -’ni:ʒə] n (медиц)
амнезия (жартылай есінен айырылу)
amnesty [‘æmnəsti] n амнистия, рахымшылық,
кешірім
amoeba (USameba) [ə’mi:bə] n (pl~s не ~e [-bi:]) (зоол) амеба (бір клеткалы жəндік)
amoebaе [ə’mi:bi:] pl of amoeba amoebic [ə’mi:bik] adj амеба(ның), амеба
қоздырған
amok [ə’mɒk] (кейде amuck [ə’mʌk]) adv (idm)
*to run~ есі шыға, жан ұшыра жүгіру ♦The tiger escaped from the zoo and ran ~ for hours. –
74
75
Жолбарыс зоопарктен босанып кетіп бірнеше сағат қашып жүрді.