ІІ. 1. Финанстыќ жѕне банктік менеджмент таќырыбын ќолдана
отырып, ќарапайым формулалар ќђрыњыз жѕне ќолданыњыз.
2. Жеке эмитенттер бойынша 1999 жылѓа дивидент дењгейі бойын-
ша акция табысын ќойыњыз. Бастапќы мѕндер № 1.3 кестеде берілген.
(NA) – акция номиналы;
(СР) – сату баѓасы;
(Dіv) – 1 жылѓа есептелген дивиденттер
368
Жђмыстыњ орындалу ѕдістемесі
І. 1. Кесте ќђрыњыз, оѓан есептіњ бастапќы мѕліметтерін енгізіњіз;
2. Сатудан тџскен табысты доллармен есептеу џшін, баѓан ђяшыќ-
тарына сѕйкес келетін формулаларды енгізіњіз. Формулаларда ђяшыќ-
тардыњ салыстырмалы адресациялары ќолданылѓан. Формула тек бір
ѓана ђяшыќќа енгізіледі, ал баѓанадаѓы ќалѓан формулалар автотол-
тыру кљмегімен алынады.
3. Сатудан тџскен табысты тењгемен санањыз. Формулаларды орна-
ластыруда ђяшыќтардыњ аралас жѕне абсолютті адрестеулер ќолданы-
лады. Абсолютті жѕне аралас адрестерді орналастыру џшін, сілтемені
енгізгеннен кейін Ѓ4 пернесімен ђсынылѓан нђсќалардыњ ќажетін тањ-
дап алыњыз.
4. Тауарлардыњ барлыќ тџрін сатудан тџскен табыс сомасын сана-
њыз. Баѓанды ерекшелеп, Стандартты (Стандартная) аспаптар па-
неліндегі Автоќосынды (Автосумма) батырмасына “тышќан” (мышь)
манипуляторыныњ курсор кљрсеткішін ќойып, сол жаќ батырмасын
шертіњіз. “Табыс сомасыныњ ќорытындысы” жолына Е баѓанасыныњ
соњѓы ђяшыѓына курсор кљрсеткішін орнатыњыз. Стандартты
(Стандартная) аспаптар панеліндегі Функция Орналастыру(Вставка
функций) батырмасына “тышќан” (мышь) манипуляторыныњ курсор
кљрсеткішін ќойып, сол жаќ батырмасын шертіњіз.
Кесте 1.3
Акция
номи-
налы,
тенге.
Сату
баѓасы,
тенге.
1 жылѓа
есептелген
дивидент
Дивидент
бойынша табыс
Эмитент
NA
ХП %Dіv
тенге.
DіvR
Номи-
налѓа
DN
Наќты
DF
Сібіргаз банкі
10000
17780 400%
Инкомбанкі
10000 22900 400%
Сургутнефте-
газбанкі
5000 5600 320%
Нефтехимбанк
1000 2015 653%
Сбербанк
1000 2482 736%
КБ Аккобанк
1000
1000 325%
СКБ банк 50000
27050
360%
Промстройбанк
1000
1200
1535
%
369
Экранда пайда болѓан сђхбаттасу Функциялар шебері (Мастер
функций) терезесініњ Категория(Категория) параѓыныњ Математи-
калыќ (Математический) категориясында “тышќан” (мышь) мани-
пуляторыныњ курсор кљрсеткішін ќойып, сол жаќ батырмасын шертіњіз.
Терезеніњ оњ жаќ бљлігінде пайда болѓан тізімніњ Ќосынды(Сумм)
функциясына “тышќан” (мышь) манипуляторыныњ курсор кљрсеткішін
ќойып, сол жаќ батырмасын шертіњіз.
5. Алынѓан нѕтижелерді талдањыз;
ІІ. 1. Сѕйкес баѓандарѓа шыѓаратын кљрсеткіштерді есептеу џшін
тљмендегі формулаларды енгізіњіз:
DіvR(і)=NA(і)*Dіv(і);
DN(і)=Dіv(і);
DF(і)=DіvR(і)CP(і),
Мђндаѓы, і=[1,N], N - ќарастырылып отырѓан эмитенттер саны.
2. Бастапќы «Жеке дивиденттер бойынша акция табысыныњ ќђжаты
негізінде келесі мѕндерді есептењіз:
- барлыќ эмитенттер бойынша акция сатылуыныњ орташа баѓасын
есептеу џшін, “Сатылу баѓасы” баѓанасын таќырыпсыз ерекшелењіз;
- Стандартты(Стандартная) аспаптар панелініњ Функция ше-
бері (Мастер функций) батырмасына “тышќан”(мышь)
манипулято-
рыныњ курсор кљрсеткішін ќойып, сол жаќ батырмасын шертіњіз;
- экранда пайда болѓан сђхбаттасу терезесініњ Категория параѓы-
ныњ Статистикалыќ (Статистическая) категориясына “тышќан”-
(мышь)
манипуляторыныњ курсор кљрсеткішін ќойып, сол жаќ батыр-
масын шертіњіз;
- экранныњ оњ жаѓында пайда болѓан тізімніњ СРЗНАЧ (орпта мѕн)
функциясында “тышќан”(мышь) манипуляторыныњ курсор
кљрсеткішін ќойып, сол жаќ батырмасын шертіњіз;
3. Барлыќ эмитенттер бойынша акция сатылуыныњ ењ жоѓарѓы ба-
ѓасын аныќтау џшін тљмендегі ѕрекеттерді орындањыз:
- “Сатылу баѓасы” баѓанасын таќырыпсыз ерекшелењіз;
- Стандартты(Стандартная) аспаптар панелініњ Функция ше-
бері (Мастер функций) батырмасына “тышќан”(мышь)
манипулято-
рыныњ курсор кљрсеткішін ќойып, сол жаќ батырмасын шертіњіз;
- экранда пайда болѓан сђхбаттасу терезесініњ Категория бљлігінде
Статистикалыќ (Статистическая) категориясына “тышќан”
(мышь)
манипуляторыныњ курсор кљрсеткішін ќойып, сол жаќ батыр-
масын шертіњіз;
370
- экранныњ оњ жаѓында пайда болѓан тізімніњ МАКС (Максимум)
функциясын тањдањыз.
4. Барлыќ эмитенттер бойынша акция сатылуыныњ ењ тљменгі баѓа-
сын аныќтау џшін тљмендегі ѕрекеттерді орындањыз:
- “Сатылу баѓасы” баѓанасын таќырыпсыз ерекшелењіз;
- Стандартты(Стандартная) аспаптар панелініњ Функция ше-
бері (Мастер функций) батырмасына “тышќан”(мышь)
манипулято-
рыныњ курсор кљрсеткішін ќойып, сол жаќ батырмасын шертіњіз;
- экранда пайда болѓан сђхбаттасу терезесініњ Категория бљлігінде
Статистикалыќ (Статистическая) категориясын тањдањыз;
- экранныњ оњ жаѓында пайда болѓан тізімнен МИН (Минимум)
функциясын тањдањыз.
5. Есептеудіњ нѕтижесін 1.5 кесте тџрінде толтырыњыз:
6. Бастапќы кестедегі жазуларды дивидент бойынша наќты табыс-
ты љсу ретімен сђрыптањыз. Бђл џшін кестені алањ атауынсыз жѕне “Орта
мѕні” жолынсыз ерекшелењіз. Мѕліметтер(Данные) мѕзірініњ Сђрып-
тау(Сортировка) жарлыѓын орындањыз.
Кесте 1.4
A B C
D E
F G
1 Тауардыњ аты
баѓа-
сы,
долл.
сатудан
тџскен
пайда, долл.
сатудан тџскен
пайда, тењге
дол-
лар
курсы
2 Телевизорлар 300 10 =C3*D3
=$E3*$G$3
3
Видеомагнито-
фондар
320 5 =C4+D4 =$E4*$G$3
4
Музыкалыќ
орталыќтар
550 6 =C5*D5 =$E5*$G$3
5
Видео-
камералар
700 2 =C6+D6 =$E6*$G$3
6 Видеоплеерлер
198 7 =C7*D7 =$E7*$G$3
7 Аудиоплеерлер 40
4
=C8+D8 =$E8*$G$3
8
Сатудан тџскен
жалпы пайда
=СУММ
(E3:E8)
=СУМММ
(F3:F8)
27.1
Кесте 1.5
Есептелетін шамалар
Мѕндері
Акция сатылуыныњ орташа баѓасы
Акция сатылуыныњ ењ жоѓарѓы баѓасы
Акция сатылуыныњ ењ тљменгі баѓасы
Акцияныњ ењ жоѓарѓы наќты табысы
Акцияныњ ењ тљменгі наќты табысы
сатыл-
ѓаны,
дана
371
7. Наќты табысы орта мѕнінен жоѓары болѓан эмитенттерді тањдап
алып, кестені сџзгіден љткізіњіз.
Сџзгіден љткізу џшін тљмендегі алгоритмді орындањыз:
- кестедегі бір ќатар бойында орналасќан таќырыптарды ерекше-
лењіз;
- Мѕліметтер(Данные) мѕзірініњ Сџзгі(Фильтр)
→
Автосџзгі (Ав-
тофильтр) жарлыѓын орындањыз;
- “Наќты табыс” баѓанасыныњ таќырыбыныњ арнайы батырма-
сында “тышќан”(мышь) манипуляторыныњ сол жаќ батырмасын басу
арќылы ашылатын тізімніњ Шарт (Условие) бљлімін тањдањыз;
- пайдаланушыныњ автосџзгісі (пользовательского автофильтра)
терезесінде “>” орта мѕнініњ шартын кірістіріњіз.
6. Сџзгініњ нѕтижесін жања жђмыс кітабына келесі ретпен орналас-
тырыњыз:
эмитент; сату баѓасы;
акция номиналы; наќты дивидент бойынша табыс.
7. Ms Excel 97 кестелік процессорыныњ жеке жђмыс параѓында ѕрбір
эмитенттіњ сѕйкес секторларын дивидент бойынша наќты пайданы
кљрсететін шењберлі диаграмма ќђрыњыз. Бђл џшін тљмендегі ѕрект-
терді орындањыз:
- “Эмитент” жѕне “Наќты табыс” баѓаналарын ерекшелењіз;
- негізгі мѕзірдіњ Орналастыру(Вставка)
→
Диаграмма (Диаграм-
ма) жарлыѓын тањдап, диаграмма ќђрыњыз (Диаграммалар ќђру таќы-
рыбын ќарањыз);
- ќђрылѓан диаграммада табыс мѕндерін кљрсетіњіз. Тџсініктеме
орнатып, диаграммаѓа “Дивидент дењгейі бойынша акцияныњ наќты
табысыныњ талдауы” деп таќырып енгізіњіз).
8. Ms Excel 97 кестелік процессорыныњ жђмыс параѓында аралас
диаграмма ќђрыњыз. Гистограмма тџрінде номиналь мѕні жѕне ѕрбір
эмитент џшін акцияныњ сатылу баѓасын кљрсетіњіз. Олардыњ наќты та-
бысын сол диаграммада сызыќтыќ график тџрінде кљрсетіњіз. Тџсінікте-
мені шыѓарып, график таќырыбын “Әртџрлі эмитенттердіњ акция
табысыныњ талдауы” деп енгізіњіз.
Аралас график ќђру џшін тљмендегі алгоритмді орындањыз:
- “Эмитент”, “Акция номиналы” жѕне “Сату баѓасы” баѓаналарын
ерекшелењіз;
- Орналастыру(Вставка) мѕзірініњ Диаграмма пунктін тањдањыз;
372
- Ашылѓан сђхбаттасу терезесініњ Стандартты (Стандартная) пара-
ѓыныњ Тип бљлігінде диаграмманыњ Гистограмма типін тањдањыз;
- сђхбаттасу терезесініњ оњ жаѓында пайда болѓан гистограмма
тџрлерініњ бірін ќалауыњызша тањдањыз;
9. “Дивидент бойынша наќты табыс” сызыќтыќ графигін ќосу џшін
тљмендегі ѕрекеттерді орындањыз:
- “тышќан”(мышь) манипуляторыныњ оњ жаќ батырмасын
шертіњіз;
- экранда пайда болѓан жанама мѕзірдіњ Бастапќы мѕндер (Исход-
ные данные) пунктін тањдањыз;
- ашылѓан сђхбаттасу терезесініњ Мѕліметтер диапазоны (Диапа-
зон данных) параѓында Жол бойынша (В строках) терезешесінде
жалауша орнатыњыз;
- Орналастыру (Вставить) батырмасын шертіп, “Аты” (Назва-
ние) жолында жол таќырыбын “Табысы” деп љзгертіњіз;
- “Мѕн” (Значение) жолына дивидент бойынша наќты табысќа
сѕйкес келетін сандар аралыѓын енгізіњіз;
- ќђрылѓан диаграмманыњ баѓанасына “тышќан” (мышь) мани-
пуляторыныњ курсор кљрсеткішін орнатыњыз;
- “тышќан”(мышь)
манипуляторыныњ оњ жаќ батырмасын
шертіњіз;
- экранда пайда болѓан жанама мѕзірдіњ Диаграмма тџрі(Тип
- диаграммы)
→
График(График) жарлыѓын тањдањыз;
10. Есептеудіњ нѕтижесін жѕне диаграмманы баспаѓа (Файл
→
Бас-
паѓа шыѓару (Печать) жарлыѓы) шыѓарыњыз.
Лабораториялыќ жђмыс №5
Таќырыбы: Электрондыќ кестемен мѕліметтер ќоймасы
ретінде жђмыс жасау.
Жђмыстыњ маќсаты:
-Электрондыќ кестені мѕліметтер ќоймасы ретінде ќолдану тѕсілде-
рімен танысу;
-Мѕліметтер ќоймасында ѕртџрлі белгілеріне ќарай мѕліметтерді
іздеу ѕрекеттерін мењгеру;
-Мѕліметтерді сђрыптауды џйрену.
373
1.14 - сурет Кџн жџйесіндегі планеталар
Мѕліметтер ќоймасыныњ негізгі тџсініктері
Кестеніњ А2:Ѓ12 аймаѓын мѕліметтер ќоймасы ретінде ќарастыруѓа
болады. Осы кестеніњ А, В, С, D, Е, Ѓ баѓаналары алањ (поля), ал 3-12
жолдары жазбалар (запись) деп аталады. А2:Ѓ2 аймаѓында алањныњ
аттары жазылѓан.
Егер кесте мынадай талаптарды ќанаѓаттандырса оны мѕліметтер
ќоймасы ретінде ќарастыруѓа болады:
♦
Кестеніњ бірінші ќатарында ќайталанбайтын алањ атаулары орна-
ласса;
♦
Кестеніњ біріншіден басќа ќатарлары ешќандай бос орын ќал-
майтындай болып, жазбалармен толтырылса;
Жђмыстыњ орындалу ѕдістемесі
1. Кестені 1.14- суретке сѕйкес келетіндей Кџн жџйесіндегі плане-
талар туралы мѕліметпен толтырып, Кесте N 5 деген атпен саќтап ќой-
ыњыз.
Кестеде ќолданылатын љлшем бірліктері:
-Орбита бойынша айналу периоды (Период обращения по орбите);
-Кџннен ара ќашыќтыѓыныњ орта мѕні, млн. км.;
-Экваторлыќ диаметрі, мыњ. км.;
-Массасы – х 10
24
кг.
374
♦
Алањ бойымен (баѓана бойынша) орналасќан мѕліметтер біртек-
тес, яѓни тек сандар немесе мѕтін болса;
Мѕліметтер ќоймасымен атќарылатын негізгі жђмыс оныњ ќђра-
мынан айрыќша белгілеріне ќарай мѕліметтерді іздеу болып табыла-
ды. Жазбалар саны неѓђрлым кљп болѓан сайын мѕліметті іздеу ќиын-
дай береді. EXCEL-97 бђл ќиындыќты шешуді мѕліметтерді сђрыптау
арќылы орындауѓа мџмкіндік береді.
Жазбаларды екшеп алу
Деректер
→
Сџзгі (Данные
→
Фильтр) жарлыѓын орындау арќы-
лы ќажетті жазбаларды басќалардан бљліп алуѓа, екшеп алуѓа болады.
Екшеп алуды автоматты тџрде Автосџзгі(Автофильтр) жарлыѓыныњ,
жѕй ѕрекеттер арќылы (ќолмен) Кењейтілген сџзгі (Расширенный
фильтр) жарлыѓыныњ кљмегімен орындауѓа болады.
Автосџзгі(Автофильтр)
Автосџзгіні(Автофильтрді) пайдалану кезінде курсорды мѕлімет-
тер ќоймасы арасына орналастыру керек немесе оларды белгілеп алу
керек. Одан кейін Деректер
→
Сџзгі
→
Автосџзгі (Данные
→
Фильтр
→
Автофильтр) жарлыѓын орындаймыз. Нѕтижесінде алањ аттары ма-
њында тљмен ќарай баѓытталѓан тілсызыќ батырмалар пайда болуы ке-
рек. Осы батырмаларды шерту арќылы ѕрбір алањдаѓы мѕліметтерді
екшеп алу критерийлерін тањдап аламыз. Пайда болѓан ішкі менюдегі
Барлыѓы
(Все) бљлімі (1.15-сурет) сџзгіден љткізуді тоќтатады, ал Шарт
(Условие) бљлімін тањдау нѕтижесінде екшеп алу параметрлерін таѓай-
ындау мџмкіндігін беретін сђхбат терезесі ашылады (1.16-сурет). Бір
алањдаѓы мѕліметтерді ЖӘНЕ не НЕМЕСЕ логикалыќ функциялары-
мен байланысќан екі шартты бір уаќытта тексере отырып, екшеуге бо-
лады.
2. Автоcџзгіні(Автофильтр) пайдалана отырып, “С” немесе “Ю”
ѕріпінен басталатын, массасы 600
.
10
24
кг-нан кем емес планеталарды
іздењіз. Ол џшін:
Деректер
→
Сџзгі
→
Автосџзгі (Данные
→
Фильтр
→
Авто-
фильтр) жарлыѓын орындањыз.
Мѕліметтер ќоймасыныњ алањдарында батырмалар пайда болуы ке-
рек. Планета алањындаѓы батырманы шертіњіз де, Шарт…(Условие…)
бљлімін тањдањыз.
375
1.15-сурет Сџзгіден љткізуді тоќтату терезесі
1.16-сурет Пайдаланылатын Автосџзгі сђхбат терезесі
3. Пайдаланылатын Автосџзгі (Пользовательский Автофильтр)
сђхбат терезесінде 1.16-суретке сѕйкес келетін критерийлерді енгізіњіз
де,ОК батырмасын шертіњіз.
Тексеріњіз! Мѕліметтер ќоймасында Кџн, Юпитер, жѕне Сатурн пла-
неталары ќалуы керек.
4. Масса алањындаѓы батырманы шертіњіз де, Шарт… (Условие…)
бљлімін тањдањыз.
5. Пайдаланылатын Автосџзгі (Пользовательский Автофильтр)
сђхбат терезесінде кретерийді енгізіњіз: Масса алањында батырмасын
шертіп, аз (меньше) шартын тањдап, сол жаѓында 600 санын теру ке-
рек.
376
Нѕтижесінде тек Сатурн ќалуы керек.
6. Деректер
→
Сџзгі
→
Барлыѓын кљрсету (Данные
→
Фильтр
→
Ото-
бразить все) жарлыѓын орындањыз.
7. Автосџзгіні пайдаланып, љз бетіњізше орындањыз:
1) экваторлыќ диаметрлі 50 тыс. км-ден жѕне массасы 4
.
10
24
кг кем
емес планеталарды іздењіз (Меркурий, Марс, Плутон);
2) Кџннен ара ќашыќтыѓы 100 млн. км аспайтын, массасы 3
.
10
24
-
500
.
10
24
кг аралыќта болатын жѕне 2-ден артыќ серігі бар планеталар-
ды іздењіз (Венера, Жер, Нептун).
Кењейтілген сџзгі(Расширенный фильтр)
Кењейтілген сџзгіні пайдаланбас бђрын мынадай џш аймаќты аныќ-
тап (ќђрып) алу ќажет:
-Тізім аралыѓы (интервал списка) – мѕліметтер ќоймасы аймаѓы
біздіњ мысалымызда (А2:?12);
-Кретерийлер аралыѓы (интервал критериев) – екшеуден
љткізілетін аймаќ (А14:?15);
-Шыѓарып алу аралыѓы (интервал извлечения) – екшеу нѕтижесі
орналасатын аймаќ (А17:?21).
Барлыќ аралыќтаѓы алањ аттары бірдей болуы керек.
Кењейтілген сџзгі(Расширенный фильтр) кљмегімен мѕліметтерді
екшеп алу џшін, Деректер
→
Сџзгі
→
Кењейтілген сџзгі (Данные
→
Фильтр
→
Расширенный фильтр) жарлыѓын орындаймыз. Экранда пай-
да болѓан кењейтілген сџзгі сђхбат терезесінде аралыќтардыњ коорди-
наталарын кљрсету керек. Егер екшеу нѕтижесін шыѓарып алу аралы-
ѓында кљрсету ќажет болса, онда Нѕтижені басќа орынѓа кљшіру
(Скопировать результат в другое место) ауыстырѓышын іске ќоса-
мыз.
8. Кењейтілген сџзгіні ќолдана отырып, 2 ден кем емес серігі бар
жѕне айналу периоды 10 жер жылдан артыќ планетаны іздењіз. Ол џшін:
9. Критерийлер жѕне шыѓарып алу аралыѓын ќђрыњыз.
10. Іздеу кретерийі мен кретерий аралыѓын жазыњыз.
11. Курсорды мѕліметтер ќоймасы аралыѓына, яѓни А2:?12 аралы-
ѓына орналастырыњыз.
12. Деректер
→
Сџзгі
→
Кењейтілген сџзгі (Данные
→
Фильтр
→
Расширенный фильтр) жарлыѓын орындањыз.
13. Кењейтілген сџзгі сђхбат терезесінде Нѕтижені басќа орынѓа
кљшіру (Скопировать результат в другое место) ауыстырѓышын іске
ќосыњыз.
377
14. Аралыќтардыњ дђрыс берілгеніне кљз жеткізіњіз де, ОК батыр-
масын шертіњіз.
Нѕтижесінде планеталар тізімінен Юпитер, Сатурн, Уран, Нептун
планеталары табылуы керек.
15. Алынѓан нѕтижені Планета атымен файлѓа саќтап ќойыњыз. А13
ђяшыѓына “Іздеу кретериі”, ал А16 ђяшыѓына “Іздеу нѕтижесі” де-
ген таќырыптар жазѓан соњ, жђмыстыњ нѕтижесін ќаѓазѓа басып шыѓа-
рыњыз.
16. Кењейтілген сџзгіні ќолдана отырып, љз бетіњізше орындањыз:
Айналу периоды 2 жер жылдан артыќ, экваторлыќ диаметрі 50 мыњ
км.ден кем емес планетаны іздењіз (Уран, Плутон).
3) Кџннен 1000 млн км. Артыќ ара ќашыќтыќта орналасќан,
серігініњ саны бірден артыќ планетаны іздењіз (Сатурн, Нептун, Уран).
Мѕліметтерді сђрыптау
Деректер
→
Сђрыптау (Данные
→
Сортировка) жарлыѓы
мѕліметтер ќоймасын реттеу (сђрыптау) мџмкіндігін береді.
Сђрыптау ѕрекетін орындау џшін, мѕліметтер ќоймасын белгілеп
немесе курсорды сол аймаќќа орналастырѓан соњ, Деректер
→
Сђрып-
тау (Данные
→
Сортировка) жарлыѓын орындау керек. Осы жарлыќ
орындалѓаннан кейін экранда Сђрыптау ауќымы (Сортировка диа-
пазона) сђхбат терезесі ашылады. Осы терезеде Жазбаларѓа (Ауќым-
ныњ бірінші ќатары) (Подписям, первая строка диапазона)
ауыстырѓышын ќосып, сђрыптау жџргізетін алањ атын тањдаймыз.
Сонымен бірге, сђрыптау тѕсілініњ љсу ретімен немесе кему ретімен
екі мџмкіндігініњ бірін тањдап алѓаннан кейін ОК батырмасын шер-
теміз.
Осы ѕрекеттер орындалѓан соњ, мѕліметтер ќоймасы реттеледі. Сим-
волдыќ мѕтіндерден тђратын алањдар алфавиттік ретпен сђрыпталады.
17. Кестедегі мѕліметтер ќоймасын серіктер саныныњ кемуі бойын-
ша сђрыптањыз.
18. Кестедегі планеталарды алфавит бойынша орналастырыњыз.
19. Мѕліметтерді Кџннен ара ќашыќтыѓыныњ љсу реті бойынша
сђрыптањыз.
20. Ќорытынды шыѓарыњыз.
378
Лабораториялыќ жђмыс №6
Таќырыбы: Тізімдегі берілгендерді сђрыптау.
Жђмыстыњ маќсаты: Кестелік мѕліметтерді сђрыптау (сортиров-
ка) ѕрекеттерін мењгеру. Сђрыптау ретімен танысу жѕне кењейтілген
сђрыптауды пайдалануды игеру.
Тапсырма.
1. Азот тотыќтары, кљміртегі тотыќтары жѕне кљмірсутектері бой-
ынша 1.6 кестедегі мѕндерді љсу реті бойынша сђрыптањыз.
2. 1.6 – кестедегі мѕліметтерді келесі белгілер жиынын пайдала-
нып сђрыптау: азот тотыќтары жѕне кљміртегі тотыќтары бойынша;
кљмірсутектер жѕне ќалалар аты бойынша; ластаушы зат мљлшері бой-
ынша.
Жђмыстыњ орындалу ѕдістемесі
1. Жања жђмыс кітабын ќђрыњыз (Файл мѕзіріндегі Ќђру(Создать)
жарлыѓы) жѕне оны Ekologі.xls деген атпен саќтањыз (Файл мѕзіріндегі
Ќалай саќтау…. (Сохранить как) жарлыѓы).
2. Пішім (Формат)
→
Ђяшыќтар(Ячейки) жарлыѓын тањдап, тљмен-
Достарыңызбен бөлісу: |