ҰЛТТЫҚ ТӘРБИЕ Бұл үрдерістің барысындағы ең ма ңыз -
дысы мұғалімнің қарым-қатынас шығар ма-
шылығы болып табылады. Бірдей тапсыр ма-
ны, бірдей әңгімені мұғалім әр түрлі ырғақ-
пен, әр түрлі көңіл-күймен беріп, өт кізе ала ды.
Педагогикалық қарым-қатынас тың ма ңыз-
ды лығын ескере отырып «Сынып қа кіретін
педагогқа бірнеше ереже» ұсыныбақшымыз:
•
Мұғалім балалармен қарым-қатынасы
ту ралы алдын ала ойлап, оны ойша құруы
керек.
•
Педагогикалық қарым-қатынас құру
кезінде педагогикалық мақсатты ғана көздеп
қоймай, баланың мүддесін де ескеруі тиіс.
•
Педагогикалық іс-әрекетте қарым-
қатынас жасаудың барлық түрлерін қолдану
керек (ақпарат алмасу, өзара әрекеттестікті
ұйымдастыру, баланың тұлғалық қасиеттерін
аша білу, оған ықпал ету және т.б.).
•
Қарым-қатынас жасау арқылы шешетін
мәселені айқын және нақты тұжырымдап алу.
•
Қарым-қатынас жасаудың стратегиясы
мен әдіс, жолдарын ойластырып алып, бала-
ның санасы мен мінез-құлқына ықпал ететін
әдістерді таңдап отыруы керек.
•
Тәрбиеленушілермен қарым-қатыста
тілдесуді «тік», жоғарыдан төменге қарай емес
(педагог баладан биік), керісінше, «көлденең»
(педагог пен оқушы бірдей) дәрежесінде
ұйымдастырған жөн.
•
Балалармен қарым-қатынас жасауда
олардың көңіл-күйін түсінуге талпыну керек,
сыныптағы климаттың кішкентай болса да
өзгерістеріне назар аударып тұрған дұрыс.
•
Тілдесу кезінде мұғалім өзін еркін
ұста уы тиіс, ешқандай бөгеліп қалушылық,
бейберекет қозғалыс, бос күлкі болмау керек;
•
Кейбір оқушыларға деген келеңсіз
ойларын қарым-қатынас барысында көрсет-
пеу ге тырысу керек.
•
Мұғалімнің сөзі бір балаға немесе
балалар тобына нақты бағытталуы қажет.
•
Қарым-қатынас
«билік»
түрінде
құрыл мауы тиіс. Ең кішкентай сәбидің де
қарым-қатынаста өз еркіндігіне талпынатыны
әрқашан есте болғаны жөн.
•
Балалар ұжымындағы психологиялық
атмосфераны тани білуі баламен қарым-
қатынасқа көмегін тигізеді.
•
Оқушыларды ести және тыңдай алу
керек.
•
Оқуышалардың мұғаліммен тікелей
қарым-қатынасы кезінде олардың көңіл-күйін
сезе білуі тиіс.
•
Балалар арасында теке-тірестер орын
алуы әбден мүмкін екенін және мұғалім өзінің
педагогикалық дәрменсіздігі арқылы оны
ушықтырып алуға болатынын ұмытпағаны
абзал.
•
Баланың қателігін айту кезінде әдеп-
тілік танытқаны дұрыс.
•
«Қиын» мәселелерден аулақ болу үшін
«неге?», «не үшін?» деген сұрақтан бастағаны
жөн.
•
Қарым-қатынас барысында бастама-
шыл болғаны дұрыс.
•
Қарым-қатынас кезінде әсіресе қыздар-
ға көңіл бөлінуі қажет. Олар мейлінше нәзік,
әрі эмоцияға жақын.
•
Балармен қарым-қатынас кезінде бір
қалыпта (тура жоспар бойынша) әрекет жасау-
дан аулақ болуы керек.
•
Кейбір балаларға деген жеккөрініш
сезімінен аулақ болып, оны жеңе білуі мұғалім-
нің педагогикалық шеберлігін білдіреді.
•
Констурктивті бастамасыз жасалған
жұмыс (тек қана сынау) еш нәтиже бермейді.
•
Балаларға жиі күлімсіреу қажет. Күлкі
балалармен тілдесуге, қарым-қатынас жасауға
көмектеседі.
•
Оқушының «жүзіне қарап оқи алу».
•
Оқушылармен ерекшеліктеріне орай
байланыс жасай алу.
•
Балаларды жиі қолдап, мадақтап,
мақтап отыру.
•
Оқушы мұғалімінің өзіне қалай қарай-
тын дығын білуі тиіс. Баланың тәртібіне берген
баға оның мұғалімге деген қарым-қатынасын
қалыптастырады.
•
Әр әңгімеге дайындалып, әңгімелесу
стратегиясын құру керек.
•
Балалардың өсіп келе жатқаны және
олар дың алғашқы тәртібі өзгеріп отыратыны
әрқашан есте болғаны жөн.