Хабаршы «Педагогика ғылымдары» сериясы

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №4(48), 2015 г. 
5 
ҚАЗІРГІ БІЛІМ БЕРУДІҢ МӘСЕЛЕЛЕРІ 
ПРОБЛЕМЫ СОВРЕМЕННОГО ОБРАЗОВАНИЯ 
 
«МӘҢГІЛІК ЕЛ» ҰЛТТЫҚ ИДЕЯСЫ НЕГІЗІНДЕ БОЛАШАҚ МАМАНДАРДЫҢ ҰЛТТЫҚ 
САНА СЕЗІМІН ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ КӨКЕЙКЕСТІ АСПЕКТІЛЕРІ 
 
С.Ж. Пірәлиев – Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің ректоры, ҚР ҰҒА академигі 
 
Мемлекет  басшысы  Нұрсұлтан  Назарбаев  «Қазақстан  жолы  -  2050:  Бір  мақсат,  бір  мүдде,  бір  болашақ»  атты 
Жолдауында  (2014  жыл,  17  қаңтар)  «Мәңгілік  ел»  идеясын  патриоттық  акт  тұрғысынан  қабылдауды  тапсырды. 
Мемлекет басшысы «Мәңгілік ел» идеясын ұлттық идея тұрғысынан ұсынып отыр. Сонымен қатар, Елбасы барлық 
қазақстандықтарды  өз  жұмыс  орындарында  «Қазақстан-2050  Стратегиясында  қамтылған  негізгі  ережелерді  іске 
асыруға байланысты жұмыстарға белсене қатысуға шақырды.  
«Мәңгілік  Ел»  ұлттық  идеясы  Елбасының  барлық  Жолдауларында,  әсіресе,  соңғы  жолдауында  басты  орын 
алады.  «Нұрлы  жол  -  болашаққа  бастар  жол»  атты  Жолдауында  (11  қараша  2014)  «Мәңгілік  ел»  жалпыұлттық 
идеясы  тек  «Қазақстан-2050»  Стратегиясының  негізі  тұғырнамасы  емес,  сондай-ақ,  ХХІ  ғасырдағы  Қазақстан 
мемлекетінің қалыптасуындағы мызғымас берік идеологиялық негізі болып табылады», - деп атап көрсетеді.  
Біз жоғарыдағы жолдауларда айтылған негізгі стратегиялық міндеттерден, мемлекет басшысы ұсынысымен қолға 
алынып  отырған  «Мәңгілік  Ел»  ұлттық  идеясын  іске  асыруда  алдағы  жылдары  атқарылатын  негізгі  шаралар:  1) 
әлемнің 30 экономикасы дамыған және табысты елдердің қатарына қосылу; 2) жалпыға ортақ еңбек қоғамына көшу 
қажеттілігі;  3)  «Қазақстан  жолы  -  2050  Стратегиясындағы»  негізгі  бағыттарды  іске  асырудың  маңыздылығы; 
«Мемлекеттік құрылыстың одан арғы 100 нақты қадамы» атты Ұлт Жоспарын 
жүзеге асыру тұр. 
 
Аталған міндеттерді тиімді шешу үшін, мемлекетке «жоғары білікті, бәсекеге қабілетті мамандар және ғылыми 
дәрежелі ғалымдар керек. Білімді, сауатты адамдар - бұл ХХІ ғасырдағы адамзат дамуының басты қозғаушы күші 
болып табылады ...», - деп Елбасы атап көрсеткендей бәсекеге қабілетті мамандарды даярлау  
Қазақстан Республикасы жоғары білім беру жүйесінің негізгі міндеті болып отыр. 
Осы  жағдайда,  еліміздің  экономикалық  дамуы  үшін  белсенді  әрекет  ететін,  мемлекетіміздің  тұрақтылығы, 
тәуелсіздігі  мен  қауіпсіздігін  сақтап,  өзге  мәдениет  өкілдерімен  сындарлы  диалог  құра  алатын  білімді,  біліктілігі 
жоғары, бәсекеге қабілетті мамандар мен ғалымдардың жаңа ұрпағын қалыптастыру үшін, олардың бойында жоғары 
ұлттық сана, ұлттық рух, елжандылық, азаматтылық және әлеуметтік белсенділік, тарихи санаға тәрбиелеу арқылы 
ғана мүмкін екендігін түсіну қажет болып отыр. 
Бұл  мәселе  Елбасының  Жолдауларында  бірнеше  рет  қарастырылған  болатын.  Мәселен,  «Қазақстан  –  2050» 
Қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты Стратегисында» рухани бірлік пен ұрпақтар арасындағы сабақтастық, 
ұлттық  сана  сезім  мен  жаңа  қазақстандық  патриотизмді  қалыптастыру  мәселелерін  өзектендіре  отырып,  Елбасы, 
бұның бәрі жақын болашақта Мықты және Қуатты Қазақстан мемлекетін өркениетті жолмен құрудың қажетті шарты 
екеніне баса назар аударды. 
«Қазақстан  –  2050»  Стратегисын  жүзеге  асыруда  үлкен  жауапкершілікті  мемлекет  құрушы  ұлт  ретінде  қазақ 
халқына  жүктей  отырып,  Президент,  тек  мәдени  жадыны  (код)  (тіл,  руханият,  салт  дәстүр)  сақтай  отырып  қана, 
қиындықтарға  жауап  қайтара  алатындығымызға  баса  назар  аударды.  Жолдауда  көрсетілгендей,  «Егер  ұлт  өзінің 
мәдени жадысын жоғалтса, онда ол ұлттың өзі де жойылады». Осыған байланысты, көптеген ғалымдардың, «ұлттық 
идеологиялар ұзақ өмір сүреді және ұлттар өзінің жеке «мені» үшін күреседі, онсыз ұлт туралы және оның тарихи 
болашағы туралы сөз қозғау мүмкін емес», - деген пікірлері орынды.  
Бұл  заңды  құбылыс,  өйткені  ұлттың  құрамдас  -  бөлігі  заманауи  адам  санасының  ажырамас  бөлігі.  Барлық 
өркениетті елдерде заманауи білім берудің негізгі мәні, іс-әрекет пен ойлаудың әр түрлі формалары мен түрлі мәдени 
мәндерді іздестіру барысында диалогқа түсе алатын ұлт адамын тәрбиелеу болып табылады.  
Оқушы - жастарға ұлттық тәрбие беру мәселелерін зерттеген ғылыми еңбектерде: тұлғаның ұлттық сана сезімі 
белгілі  бір  ұлтқа  қатыстылығымен,  ұлттың  өткен  тарихына  бүгінгісіне  және  болашағына  қатынасын,  ана  тілін 
меңгеру  белсенділігіне,  халықтық  мәдениетті  зерттеуде,  ұлттық  құндылықтарды  түсіну  мен  қабылдауына 
байланысты болатындығы көрсетілген.  
Жоғарыда  айтылғандарды  ескере  отырып,  соңғы  он  жылдықта  қоғамда  жастардың  рухани  дамуындағы 
адамгершілік,  әлеуметтік,  физикалық  және  психикалық  аспектілерінде  рухани  дағдарыстың  үдей  түсуімен 
байланысты қиын кезеңді бастан өткізіп отырған айтпауға болмайды.  
Мұндай тұжырымға төмендегідей мәселелер негіз бола алады: 
біріншіден, Қазақстан жастарының белгілі бір бөлігінде ұлттық сана сезім мен ділінің (менталитет), азаматтық 
және  патриоттық  деңгейінің  құлдырауы,  жастар  арасында  түрлі  діни  ағымдардың  көбеюі,  ең  алдымен,  өзінің  ана 
тілін ғана емес, тарихын, салт-дәстүрін білмейтін қазақ жастары қалыптасты.  
Осыған байланысты қазақ жастарының ана тілін білмеуімен қоса, төл тарихы мен өз халқының салт-дәстүрлерін 
де жете білмейтін бөлігі аса үлкен қауіп пен алаңдаушылық тудырып отыр. Себебі халықтың құрдымға кетуі үшін 
оны  тұтастай  жоюдың  қажеті  жоқ:  жадысынан,  ойы  мен  сөзінен  айырылған  ел  –  жанынан  айырылған  ел.  Бұл  – 
қарапайым шындық; 

Вестник КазНПУ им. Абая, серия «Педагогические науки», №4(48), 2015 г. 
6 
екіншіден,  кәмелетке  толмаған  жасөспірімдердің  арасында  қылмыстың  өсуі;  маскүнемдік,  шылым  шегу, 
нашақорлық;  өзіне  қол  жұмсау  жағдайларының,  әскери  борыш  пен  әскери  кәсіпке  деген  жағымсыз  қатынас  және 
дене дайындығының әлсіреуі арқылы сипат алатын жас ұландарымыздың өз Отанын қорғауға дайын еместігі.  
Жастар арасындағы дағдарыстық жағдайдың туындауы түрлі себептердің, соның ішінде, Қазақстан Республика-
сының шынайы өміріндегі қалыптасқан саяси, экономикалық, мәдени-әлеуметтік жағдайлар ықпалынан туындауда.  
Жастардың  рухани-адамгершілік  деңгейлерінің  төмендеуі  тікелей  ұлттың  салауаттылығының,  оның  зияткерлік 
әеуетінің,  бәсекеге  қабілеттілігінің,  жалпы  еліміздің  ұлттық  қауіпсіздігінің  деңгейіне  әсер  етуде.  Қазіргі  таңда 
бәсекеге қабілетті адамзаттық капиталы бар елге апарар және жалпыға ортақ Еңбек Қоғамына жеткізер жол, өмірдің 
мүлде  басқа  сапасына  қол  жеткізер  жол  ұлттың  рухани-адамгершілік  түлеуі  арқылы  ғана  ашылмақ.  Бұл  бүгінгі 
күннің бұлжымас аксиомасына айналуы тиіс. 
Тұлғаның  рухани-адамгершілік  сапасының  төмендеуі  тереңдігі  мен  әсері  күшті  әр  түрлі  бағыттағы  үрдістерді 
туындатуда. Сондықтан да бұл үрдіс дұрыс бағытта, қоғамға қайшы келтірмейтіндей жолға қойылуы керек. Осындай 
жағдайда қазіргі Қазақстан азаматтарының бойында, соның ішінде болашақ мамандарда, қоғам талабына сай ұлттық 
сана-сезімдерінің жоғарғы деңгейін қалыптастыру қажеттілігі туындап отыр. 
Ұлттық  сана-сезім  тұлғаның  күрделі  құрылымдық  білімі  ретінде  оқыту  мен  тәрбиенің  әсерінен  қалыптасады, 
оның мазмұнымен, оқытудың бағыттылығы мен әдістерімен анықталады, ол теориялық және қолданбалы мәнге ие 
дербес ғылыми пән объектісі болуы тиіс.  
2013  жылы  12  желтоқсанда,  Қазақстан  Республикасының  Тәуелсіздік  күнінің  қарсаңында  Абай  атындағы 
ҚазҰПУ-де «Қазақ елі – жаңа заман талабы» тақырыбында дөңгелек үстел жұмысы өткен еді.  
Дөңгелек үстелдің мақсаты: «Қазақ елі» пәнін Тұжырымдамасын талқылау, бұл пәннің Қазақстанның жоғары 
оқу орындарында енгізудің мәні мен рөлін негіздеу. 
Аталған  пәнді  дайындауға  2013  жылы  3  қыркүйекте  Елбасының  Астана  қаласындағы  №  64  орта  мектепте 
өткізген  патриотизм  сабағында  білім  беру  мекемелерінде  «Қазақ  елі»  пәнін  енгізу  қажеттілігі  жайлы  айтқан  ойы 
түрткі болды.  
Дөңгелек үстел жұмысына  жастардың ұлттық сана-сезімдерін қалыптастыру тарихы мен теориясы, патриоттық 
тәрбие, қазақтану мәселелерімен айналысатын жетекші зерттеуші-ғалымдар, сонымен  қатар  білім алушы жастарға 
ұлттық тәрбие беру мәселелерімен айналысатын Абай атындағы ҚазҰПУ-нің, әл - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық 
университетінің, Гумилев атындағы Еуразиялық ұлттық университетінің, Қазақ қыздар педагогикалық университеті-
нің, Х.А. Яcсави атындағы Халықаралық қазақ-түрік университетінің және т.б. университеттердің жетекші ғалымда-
ры (тарихшылар, философтар, әлеуметтанушылар, саясаттанушылар, педагогтар, психологтар) қатысты. 
«Қазақ  елі»  пәнін  тұжырымдамасын  талқылау  белсенді  дискуссиялық  сипатта  өтті  (Тұжырымдаманы  талдау 
кезіндегі  таныстырылымдағы  слайдтарды  көрсету).  Құжатты  талдау  кезінде  оның  мазмұнын  жетілдіру  бойынша 
бірқатар  ескертулер  мен  ұсыныстар  айтылды.  Сол  ұсыныстардың  барлығына  терең  талдау  жасау  негізінде 
талқыланып отырған пән Тұжырымдамасының мазмұны жетіле түсті.  
Аталған  құжатты  педагогикалық  қауымдастық  арасында  кеңінен  талқылау  мақсатында  «Қазақ  елі»  пәнінің 
Тұжырымдамасының жобасы қазақ және орыс тілдерінде «Қазақстан мұғалімі» газетінде (№ 1-3(2954) қаңтар айы 
2014  жылы  жарияланды;  еліміздің  30-дан  астам  мемлекеттік  және  жеке  жоғары  оқу  орындарының  сайттарына 
орналастырылды;  оның  кейбір  аспектілері  «Егеменді  Қазақстан»  газетінде,  зерттеу  жобасына  қатысушылардың 
Республикалық  (Шымкент  қ.-  2014ж.,  ҚазМемлҚызПУ-2014ж.,  «Маслихаттың  20  жылдығы»,  2014)  және 
халықаралық (Франция- шілде, 2014) конференциялардағы ғылыми мақалаларында, баяндамаларында, жарияланды.  
Жалпы алғанда,  талқыланып отырған  құжат  оң  бағаға ие болды.  Оның мазмұны  туралы  көптеген  жазбаша оң 
пікірлер келді: К.И.Сатбаев атындағы ҚазҰТУ, Гумилев атындағы Еуразиялық ұлттық университеттен, Астананың 
агротехникалық  университетінен,  Халықаралық  қазақ-түрік  университетінен,  Шәкәрім  атындағы  мемлекеттік 
университеттен (Семей қаласы). 
Тұжырымдаманы  жетілдіру  барысында  авторлар  «Мәңгілік  Ел»  ұлттық  идеясына  негізделе  отырып,  оның 
атауын,  соған  сәйкес,  оқулық  атауын  өзгерту  туралы  шешім  қабылдады.  Қарастырылып  отырған  құжат  ауқымды 
атауға, атап айтсақ: «Қазақстаның жоғары оқу орындарында «Мәңгілік Ел» ұлттық идеясын жүзеге асыру Тұжырым-
дамасы» атауына ие болды. 
2014  жылдың  наурыз  айында  (университетішілік,  ректор  гранты  жобасы  аясында,  аталған  Тұжырымдаманы 
негізге ала отырып, барлық мамандықтардың 1 курс студенттеріне арналған «Мәңгілік ел» оқулығы құрастырылды. 
Оқулық  авторларының  құрамына  Абай  атындағы  ҚазҰПУ  нің  ғана  емес,  басқа  оқу  орындарының  да  (әл-Фараби 
атындағы ҚазҰУ, Гумилев атындағы Еуразиялық университет, Қ.И. Сәтпаев атындағы ҚазҰТУ, А.Яссауи атындағы 
халықаралық қазақ-түрік университеті, Тараз педагогикалық институты) белгілі ғалымдары жұмылдырылды.  
2014 жылдың қазан айында барлық мамандықтардың 1 курс студенттеріне арналған «Мәңгілік Ел» (қазақ және 
орыс тілдерінде), эксперименттік жобадағы оқулығын жазу аяқталды.  
2014-2015 оқу жылының екінші семестрінде аталған пән, Абай атындағы ҚазҰПУ базасында, университетішілік 
таңдау  компонент  ретінде,  күндізгі  және  сырттай  оқу  бөлімінің  барлық  мамандықтарында  сынақтан  өтті  (барлық 
студенттердің қолында оқулықтың электронды нұсқасы болды). Сынақ нәтижелері оң көрсеткіштер берді.  
Бүгінгі  таңда,  барлық  мамандықтардың  1  курс  студенттеріне  арналған  «Мәңгілік  Ел»  (қазақ  және  орыс 
тілдерінде)  оқулығы  баспадан  шықты.  (слайд  көрсету).  Аталған  оқулық  Қазақ  хандығының  550  -  жылдығына, 
Қазақстан Республикасы Атазаңының және Қазақстан халықтар Ассамблеясының 20 - жылдығына арналған.  

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №4(48), 2015 г. 
7 
Аталған  пән  ғылыми  -  әдістемелік  тұрғыда  толық  қамтамасыз  етілген.  Жұмыс  оқу  бағдарламасы,  силлабус, 
дәрістер жинағы және оқулықтың өзі. Аталған материалдармен  
Біздің ойымызша, аталған пән оқушы - жастардың, оның ішінде болашақ мамандардың ұлттық санасын дамытуға 
бағытталғандықтан, Қазақстанның жоғары оқу орындарының білім кеңісітігінде өзінің тиісті орнын алатындығына 
сеніміміз мол.  
«Мәңгілік  Ел»  оқулығын  құрастыру,  біз  үшін  Қазақстанның  жоғары  оқу  орындарында  «Мәңгілік  ел»  ұлттық 
идеясын жүзеге асыру барысындағы патриоттық қадам деп есептейміз.  
Өмірлік  философиясы  контекстінде  «Мәнгілік  Ел»  пәні  жоғары  білікті,  ақыл-парасаты  дамыған,  бәсекеге 
қабілетті  мамандарды  дайындау,  олардың  түсінігін  ұлттық  сана-сезіммен,  азаматтық  және  патриоттық  сезіммен 
ұштастыруға, ашық мәдениетті сұхбатқа бейімдеу, сол талаптарға жұмылдыру арқылы уақыттың жаңа талабына  - 
әлемдегі 30 дамыған елдердің қатарына қосылу сұранысын жүзеге асыруды іріктейді. 
 
АКТУАЛЬНЫЕ АСПЕКТЫ ФОРМИРОВАНИЯ НАЦИОНАЛЬНОГО САМОСОЗНАНИЯ БУДУЩИХ 
СПЕЦИАЛИСТОВ В КОНТЕКСТЕ НАЦИОНАЛЬНОЙ ИДЕИ «МӘҢГІЛІК ЕЛ» 
 
С.Ж. Пралиев – ректор Казахского национального педагогического университета имени Абая, 
академик НАН РК, доктор педагогических наук, профессор 
 
В Послании народу Казахстана  «Казахстанский путь – 2050: Единая цель, единые интересы, единое будущее» 
(17января 2014г.) Глава государства Нурсултан Назарбаев поручил разработать и принять патриотический акт 
«Мәңгілік  Ел».  Глава  государства  назвал  «Мәңгілік  Ел»  национальной  идеей.  Одновременно  он  призвал  всех 
казахстанцев, каждому на своем рабочем месте» «активно включиться в работу, по реализации основных положений 
«Стратегии «Казахстан-2050». 
 Мысль  о  национальной  идее  «Мәңгілік  Ел»  красной  нитью  проходит  через  все  последующие  Послания 
Президента И в последнем в частности. Важным в этом плане является Послание «Нұрлы жол - путь в будущее» 
(11 ноября 2014г.), где сказано: «общенациональная идея «Mәңгілік Ел» должна стать крепкой идейной основой не 
только  Стратегии  «Казахстан  2050»,  но  и  нерушимой,  непоколебимой  идейной  основой  становления  государства 
Казахстан ХХI века.  
Если исходить из основных стратегических задач, обозначенных в вышеуказанных Посланиях, то содержатель-
ная  часть  национальной  идеи  «Мәңгілік  Ел»,  обозначенная  Главой  государства,  на  ближайшие  годы  должна 
предопределяться: 1) стремлением страны войти в число 30-ти экономически развитых и успешных государств мира; 
2)  необходимостью  осуществления  перехода  к  Обществу  Всеобщего  Труда;  3)важностью  реализации  основных 
направлений «Стратегии «Казахстан – 2050»; актуальностью выполнения «Плана нации – 100 конкретных шагов к 
современному государству для всех». 
Для эффективного решения этих задач государству нужны «тысячи высококвалифицированных, конкурентоспо-
собных специалистов и дипломированных ученых. Образованные, грамотные люди - это основная движущая сила 
развития  человечества  в  XXI  веке…»  (Н.А.Назарбаев).  Подготовка  таких  специалистов  задача  системы  высшего 
образования Республики Казахстан. 
В  этих  условиях  требуется  осознанное  понимание  того,  что  формирование  нового  поколения  образованных, 
высококвалифицированных, конкурентоспособных специалистов и дипломированных ученых, ориентированных на 
активные действия по экономическому развитию страны, сохранению стабильности, независимости и безопасности 
нашего государства, способных строить конструктивный диалог с представителями других культур вне воспитания 
у них высокого уровня национального самосознания, национального духа, духа патриотизма, гражданствен-
ности и социальной активности, развитого исторического сознания и социальной памяти невозможно  
Об этом неоднократно отмечалось в Посланиях Главы государства. В частности, в «Стратегии «Казахстан-2050» 
- Новый политический курс состоявшегося государства», актуализируя вопросы, связанные с проблемами духовного 
единения и преемственности поколений, формирования у нее национального самосознания и нового казахстанского 
патриотизма,  Президент  отметил,  что  это  есть  необходимое  условие  построения  цивилизованным  путем,  в 
ближайшем будущем, Сильного и Мощного государства Казахстан. 
Возлагая  особую  ответственность  за  реализацию  нового  стратегического  курса  "Казахстан-2050"  на  казахский 
народ,  как  государствообразующую  нацию,  Президент  обратил  внимание  на  то,  что  адекватный  ответ  вызовам 
времени можно дать только при условии сохранения культурного кода нации (языка, духовности, традиций). И, как 
отмечено  в  Послании,  «Если  нация  теряет  свой  культурный  код,  то  разрушается  и  сама  нация».  В  этой  связи 
вполне правомерна позиция ученых о том, что национальные идеологии живут долго и нации борются за них как за 
собственное "я", без которого вообще не может идти речь о нации и перспективах ее исторической жизни.  
И  это  вполне  правомерно,  так  как  национальная  составляющая  -  неотъемлемая  часть  сознания  современного 
человека.  Во  всех  цивилизованных  странах  смыслом  современного  образования  является  воспитание  человека 
национальной культуры, способного включаться в различные формы деятельности и мышления, вступать в диалог с 
целью поиска различных культурных смыслов.  
В научных исследованиях по проблемам национального воспитания учащейся молодежи отмечается: националь-
ное самосознание личности выражает представление о национальной принадлежности, отношение к историческому 

Вестник КазНПУ им. Абая, серия «Педагогические науки», №4(48), 2015 г. 
8 
прошлому нации, её настоящему и будущему, активность в освоении родного языка, изучении народной культуры, 
осознание и принятие национальных интересов и ценностных ориентаций.  
С  учетом  сказанного  выше,  нельзя  не  отметить:  в  последние  десятилетия  общество  переживает  болезненный 
период,  связанный  с  усилением  нравственно-духовного  кризиса  молодёжи  во  всех  ее  аспектах:  нравственном, 
социальном, физическом и психическом. 
Основанием для такого утверждения являются:  
во-первых,  снижение  уровня  национального  самосознания,  менталитета,  гражданственности  и  патриотизма  у 
определенной  части  молодежи  Казахстана,  выражающееся  в  первую  очередь  в  таких  ее  характеристиках  как: 
незнание  истории,  языка, обычаев  и  традиций своего народа;  нарастание среди  молодежи религиозных  воззрений 
самого различного толка. Особенно это касается той части казахской молодежи, которая не только не знает своего 
родного языка, но и не знает должным образом историю, обычаи и традиции своего народа. Пренебрегая тем самым 
простую истину: для гибели народа совсем не нужно его полного физического уничтожения - довольно лишь отнять 
у него память, мысль, слово - и душа народа будет убита; 
во-вторых, рост преступности среди несовершеннолетних, злоупотребление алкоголем, табакокурением, нарко-
тиками; учащение случаев суицида; не готовности некоторой части молодых людей к защите Отечества, что прояв-
ляется в негативном отношении к воинской службе и воинским профессиям, снижении уровня их физической подго-
товки. Кризисная ситуация в среде молодежи является следствием ряда причин, в том числе и сложившиеся полити-
ческие, экономические, социокультурные условия, в реалиях которых находится сегодня Республика Казахстан. 
Снижение нравственно-духовного уровня молодежи напрямую отражается на здоровье нации; ее интеллектуаль-
ном  потенциале,  конкурентоспособности,  национальной  безопасности  страны  в  целом.  Сегодня  должно  стать 
аксиомой - путь в страну с конкурентоспособным человеческим капиталом, путь к Обществу Всеобщего Труда, путь 
к совершенно иному качеству жизни - возможен только через нравственно-духовное возрождение нации. 
Снижение  нравственно-духовной  составляющей  личности  порождает  самые  разнообразные  по 
направленности,  глубине  и  силе  воздействия  процессы.  Именно  поэтому  так  важно,  чтобы  оно  шло  в 
правильном направлении без перегибов и каких-либо асоциальных проявлений. В этих условиях появляется 
необходимость  в  обеспечении  единой  политики  в  области  формирования  у  ныне  живущего  поколения 
граждан  Казахстана  высокого  уровня  национального  самосознания,  соответствующего  требованиям 
современного общества, будущих специалистов в том числе.  
Национальное самосознание как сложное структурное образование личности, формируется под влиянием обуче-
ния и воспитания, определяется его содержанием, направленностью и методами обучения, что должно стать объек-
том внимания самостоятельной научной дисциплины, которая имеет как теоретическое, так и прикладное значение.  
12  декабря  2013  года,  в  предверии  Дня  независимости  Республики  Казахстан,  на  базе  КазНПУ  им.  Абая, 
проходил круглый стол на тему: «Қазақ елі» – проект нового времени».  
Цель Круглого стола: обсуждение Концепции дисциплины «Қазақ елі» обоснование роли и значения внедрения 
данной дисциплины в высших учебных заведениях Казахстана.  
Точкой отсчета для разработки данной дисциплины стало выступление Главы государства 3 сентября 2013 года в 
СШ № 64 г.Астаны при проведении им урока патриотизма, где была высказана мысль необходимости введения в 
организациях образования такой дисциплины как «Қазақ елі».  
В работе Круглого стола приняли участие ведущие ученые (историки, философы, социологи, политологи, педаго-
ги,  психологи)  КазНПУ  им.  Абая,  Казахского  национального  университета  им.  Аль-Фараби,  Евразийского  нацио-
нального университета им. Гумилева, Казахского женского педагогического университета, Международного-казах-
ско-турецкого университета им. Х.А. Яcсави и других, занимающиеся разработкой проблем истории и теории вопро-
са формирования национального самосознания молодежи, этнопедагогического, этнокультурного, патриотического 
воспитания, а также ученые, исследующие проблемы национального воспитания учащейся молодежи. 
Обсуждение  Концепции  дисциплины  «Қазақ  елі»  носило  остро  дискуссионный  характер.  В  ходе  обсуждения 
документа, выступающими было высказано ряд замечаний и предложений по ее усовершенствованию. Аналитиче-
ский  обзор  предложений  и  замечаний  выступающих,  позволил  авторам  усовершенствовать  Концепцию 
обсуждаемой дисциплины.  
С  целью  дальнейшего  широкого  обсуждения  педагогической  общественностью  данного  документа,  Проект 
Концепции дисциплины «Қазақ елі» был: опубликован в газете «Учитель Казахстана» (№ 1-3(2954), январь 2014г.) 
на  русском  и  казахском  языках;  размещен  на  сайтах  более  чем  30-ти  вузов  страны,  как  государственных,  так  и 
частных;  отдельные  его  аспекты  получили  освещение  в  газете  «Казахстанская  правда»,  в  научных  статьях 
участников исследовательского проекта, в их выступлениях на республиканских (г.Шымкент- 2014г., КазГосЖенП-
2014г., «20-летии Маслихата-2014») и международных (Франция- июль 2014) конференциях. 
В целом обсуждаемый документ получил положительную оценку. Были получены положительные письменные 
отзывы:  от  КазНТУ  имени  К.И.  Сатпаева,  от  Евразийского  национального  университета  им.  Гумилева,  от 
астанинского агротехнического унверситета, от Международного-казахско-турецкого университета им. Х.А. Ясави; 
от государственного университета имени Шакарима (г.Семей). 
В ходе доработки Концепции, авторами было принято решение об изменении ее названия и, соответственно, наз-
вания учебника в контексте национальной идеи «Mәңгілік Ел». Разработанный документ получил более расши-

жүктеу/скачать 5,69 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: