163
6. Ыс тық көл са па рын да ғы Шо қан ға мі нез де ме бе рің дер, мә-
тін сөз де рі мен дә лел дең дер.
7. Шы ғар ма да кел ті ріл ген аңыз дар
маз мұ нын су рет тер ар-
қы лы бе рің дер.
8. «Ға лым» жә не «тіл ші» рө лдерін де сұх бат құ рың дар.
«Тал дау»
1. «Ыс тық көл са па рының күн де лі гін де» су рет тел ген қыр-
ғыз дар өмі рін қа зақ өмі рі мен са лыс ты рың дар.
2. «Ыс тық көл са па ры ның күн де лі гі» маз мұ ны на тал дау жа-
саң дар:
Ха лық тұр мы сы ның кө рі ні сі
На ным-се ні мі
Салт-дәс тү рі
Ав тор лық көз қа рас
«Жи нақ тау»
Шо қан ға тән қа си ет тер ді топ тау
сыз ба сы ар қы лы көр се-
тің дер.
Шо қан
«Бағалау»
1. Шо қан Уәли ха нов ту ра лы пі кір ле рің ді «ПОПС фор му-
ла сы» ар қы лы біл ді рің дер:
«Ме нің ой ым ша, ...»
«Се бе бі, мен оны бы лай ша тү сін ді ре мін...»
«Оны
мен мы на дә лел дер мен, фак ті лер мен дә лел дей ала-
мын...»
«Осы ған бай ла ныс ты мы на дай ше шім ге кел дім...».
Талдау
Жинақтау
Бағалау
А
РМ
А
Н
-П
В
б
ас
па
сы
164
2. «Пе тер бург те қыр ғыз дар
си рек кез де се ді, бес-ал ты адам
жи на ла қо яр ма екен? Сол бар лар дың өзі жал пы еуро па лық
әс ке ри ки ім ки іп жү ре ді. Ал со лар дың
ішін де өмір де мен
бар мын деп ерек ше лен бей тін бір ға на адам бар. Ол – өте
жас, ка ва ле рия офи це рі, сұл тан Шо қан Шың ғы сұ лы Уәли-
ха нов», – де ген П.И.Не бель сон пі кі рі Шо қан ды қан дай
адам ре тін де та ны та ды?
3. Егер Шо қан қа зір гі за ман да өмір сүр се, қан дай игі іс тер ат-
қа рар еді деп ой лай сың дар? Ой ла рың мен бө лі сің дер.
4. С.Бе га лин нің «Шо қан асу ла ры» по ве сі маз мұ ны мен та ны сың-
дар (хрес то ма тия да үзін ді бе ріл ген). «Шо қан – қа зақ тың тұң-
ғыш ға лы мы» та қы ры бын да аргументативті эс се жа зың дар.
Шо қан нан қал ған асыл мұ ра лар дың бі рі – бей не леу өне рі са ла сын да ғы ең бек те рі
оның қа зақ тың тұң ғыш кә сі би су рет ші сі еке нін та ны та ды. Ол порт рет, та би ғат кө рі ні
сі, пей заж, ха лық тың тұр мыссал тын бей не леу жан ры мен ай на лыс қан.
1847–1852 жыл дар да сал ған су рет те рін Шо қан «Кор пус тан ел ге де ма лыс қа бар
ған кез де сал ған су рет тер» деп атай ды. Г.Н.По та нин: «Ка дет
кор пу сы ның соң ғы
курс та рын да оқып жүр ген ке зі міз де Шо қан
өзі нің әң гі ме ле рі мен ме нің дәп те рім ді тол
тыр ды. Біз
қа зақ тар дың сұң қар са лып, саят
құ ру сал тын то лық жа зып ал дық. Шо қан сұң
қар ды қа лай бап тап кү ту дің әді сін өте жақ сы
бі ле тін. Дау ыл паз бен сұң қар дың т.б. су рет
те рін са лып, ол ме нің жаз бам ды то лық ты ра
тү се тін», – деп жаз ды.
Шоқанның суреттері 1860 жыл дар дың ба
сын да «Все мир ная ил лю ст ра ция», «Сак ра»,
«Русс кий ху до же ст вен ный лист» жур нал да
рын да, «Орыс Геог ра фия қо ға мы ның ха бар
шы сын да» жа рия лан ған.
«Танымаладамдар» н иклопедиясы
Достарыңызбен бөлісу: