К ә с І би білім беру г. Н. Федорова бағдарламалық модульдерді біріктіруге қатысу

122 
5.13-сурет. Күйлердің өту диаграммасының шартты белгілері: а –
бастапқы және соңғы күйі; б – аралық күйі; в – өту 
Күй диаграммасы мағынасына қарай кейбір автомат болатын арнайы 
түрдегі сызбалы бейне болып табылады. Автоматты UML мәнмәтінінде 
түсіну автоматтар теориясына негізделген арнайы өзіне тән мәні бар. 
Бұл сызбалы бейненің шыңы тиісті графикалық символдармен 
бейнеленетін автоматтың өзге элемент типтері (жалған күйі) мен күйі 
болып табылады. Сызбалы бейненің иіндері бір күйден бір күйге өтуді 
көрсетуге арналған. Өткелдер мен күйлерді көзбен көрсетуге арналған 
қарапайым мысалы автоматтар формализмі негізінде компьютер 
сияқты, техникалық құрылғының дұрыс жұмыс істеуіне байланысты 
жоғарыда қарастырылған жағдай болады. Бұл жағдайда екі ең жалпы 
күйі «бұзылған» және екі өткел «істен шығу» мен «жөндеу» қарастыруға 
шығарылады. Графикалық бұл ақпарат төменде көрсетілген компьютер 
күйінің диаграммасы түрінде берілуі мүмкін (5.14-сурет).
Автомат формализміне кіретін негізгі ұғым күйі мен өткелдері болып 
табылады. Олардың арасындағы басты айырмашылық жүйенің жеке 
күйінде көп уақыттан артық болуында, ол басқа күйге өтуіне 
жұмсалады. Өту уақыты шегінде бір күйден екінші күйге өту нөлге тең 
екендігі болжанады (егер қосымша ештеңе айтылмаған болса). Басқаша 
айтсақ, нысанның бір күйден бір күйге өтуі лезде болады.
5.14-сурет. Компьютер үлгісіндегі техникалық құрылғыға арналған күй 
диаграммасының қарапайым үлгісі 

123 
Нақты күйі диаграммасының семантикасын түсіну үшін 
модельденетін мағынаның әрекет ету ерекшеліктерін біліп қана қоймай, 
сонымен қатар автоматтар теориясы жөніндегі жалпы мәліметтерді де 
білу қажет. 
Пайдаланушы интерфейсі дамыған интерактивті бағдарламалық 
қамсыздандыру үшін негізгі басқарушы әрекет - пайдаланушының 
командалары, нақты уақытта бағдарламалық қамсыздандыру үшін - 
датчиктерден және/немесе өндірістік процесс операторларынан 
сигналдар. Интерактивті бағдарламалық қамсыздандыру үшін түрлі 
үлгідегі командаларды алу тән, ал нақты уақыттағы бағдарламалық 
қамсыздандыру үшін - бір үлгідегі сигналдар, не болмаса көптеген 
датчиктерден алу, не болмаса кейінірек өңдеуді талап ететін. 
Бағдарламалық қамсыздандырудың бұл үлгілері үшін кезекті 
басқарушы әрекетті алғанға дейін жұмысты жүйе тоқтата тұратын күту 
күйінің 
болуы 
болып 
табылады. 
Интерактивті 
жүйелердің 
айырмашылығында нақты уақыт жүйелері үшін әдетте желідегі 
жұмысқа бағдарланған бағдарламалық қамсыздандыру жатады. Мұндай 
шектеу уақытта жүйенің әрекеттерін қосымша зерттеуді орындау қажет 
болады.
Бағдарламалық қамсыздандыруға, күйлердің өту диаграммасын құру 
арқылы олардың ерекшеліктерін анықтап алу талап етіледі және бұл 
ретте әдетте сервер мен клиенттің әрекет моделі жеке құрады, ол 
басқарушы әрекеттер түрінде берілетін хабарламаларды береді.
Күйлер диаграммасын құру үлгісін келтіреміз.
Ұсынылатын диаграммада (5.15-сурет) күйлер мен өткелдердің 
мүмкін бірізділігі сипатталады, олар жиынтығында «Көтерма сауда 
қоймасы» автоматтандырылған ақпараттық жүйесінің «Тапсырыс» 
нысанының әрекеттерін сипаттайды (келіп түсу, өңдеу, жеткізуді 
қалыптастыру). Мұнда белгілі бір күйде «Тапсырыс» нысаны 
орындайтын функциялар көрсетіледі.
Әрекеттің таңбалары келесі синтаксисте болады: орындау/< әрекет > 
(мысалы, орындау/жолды тексеру). 
Өткелдердің таңбалары бар, олардың синтаксисі міндетті емес үш 
бөліктен тұрады: <Оқиға> <[Шарт]> (мысалы, [барлық 
жолдар алынған жоқ]/келесі жолды алу). 

124 
5.15-сурет. «Құжат-Тапсырыс» нысанының күй диаграммасы 
Күйлердің диаграммаларын әр түрлі пайдалану нұсқаларында кейбір 
нысандардың әрекеттерін сипаттау үшін қолданған жақсы. Олар өзара 
байланысты нысандардың бірқатарының әрекетін сипаттау үшін 
жарамды бола бермейді. Күй диаграммаларын мағынасына қарай басқа 
құралдармен үйлестіру тиімді.

жүктеу/скачать 4,31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: