Оқулық Алматы, 014 Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің «Оқулық»
жүктеу/скачать 7,97 Mb. Pdf көрінісі
|
Даму психологиясы (Бапаева М.К.) (z-lib.org) 2
| 3. Қарым-қатынастың рөлі
Баланың психикалық дамуындағы қарым-қатынастың мəні төмендегідей деректермен дəлелденеді; ● қарым-қатынас жетіспеушілігінің немесе əлеуметтік депривацияның баланың дамуына ықпалымен; ● балалардың жануарлармен тəрбиеленуімен: адамдармен қарым-қатынас болмаса, даму да болмайды; ● соқырмылқау балалардың тəрибесімен дəлелденуде. Егер осындай бала тəрбиенің əлеуметтік жағдайынан тыс қалатын болса, оның интеллектісінің сақталғандығына қарамастан, ақыл- ойының терең кемістігіне əкелуі мүмкін. Тəрбиенің арнайы жүйесі толыққанды дамуды қамтамасыз ете алады. Бала қарым-қатынасының дамуының қызметтері, құрылысы жəне заңдылықтары М. И. Лисинаның еңбектерінде қарастыры- лады. Қарым-қатынас қатынасу іс-əрекеті ретінде мəдени тəжірибені жеткізеді; біріккен іс-əрекетті ұйымдастырады; тұлғааралық қатынастарды қалыптастырып, дамытады; адамдардың бірін-бірі жəне өзін-өзі тануына мүмкіндік береді. Қарым-қатынастың құрылысы қарым-қатынастағы серіктес ретіндегі зат пен басқа адамнан; қарым-қатынастағы қажеттіліктен, басқа адамдарды тану мен бағалауға ұмтылысынан, ол арқылы өзін-өзі тану мен бағалаудан; əрекеттер – бастамашыл актілер мен жауап əрекеттерінен; міндеттерден немесе мақсаттардан; құралдардан (вербалды, ым-ишара, заттық) жəне т.с.с.; өнімдерден (материалды жəне рухани сипаттағы құрылыстар) құралады. Əрбір жас ерекшелігі үшін қарым-қатынастың өзіндік түрі тəн. Оларды топтастыру өлшемдері: пайда болу уақыты, баланың тіршілік əрекетіндегі орны, қажеттіліктері, қарым-қатынас мотивтері мен құралдары. 98 М. И. Лисина қарым-қатынастың балалалық шақтың туғаннан жеті жасқа дейінгі жас шамасын қамтитын негізгі төрт түрін көрсетеді (9-кесте): 9-кесте. жүктеу/скачать 7,97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|