Бердібек соқПАҚбаев
жүктеу/скачать 0,66 Mb. Pdf көрінісі
|
Berdibek Sokpakbaev Menin atym Kozha
| OH EКIHШI ТАРАУДА
«Жанар, сені сағындым» дейтін өлеңнің дүниеге келу тарихы айтылады. Жол бойы менің ойымнан Жанар шықпады. Мен оны кӛрмегеніме бір ай емес, кӛп-кӛп уақыт ӛткен тәрізді. Қазір ол қайда екен: үйінде ме екен, жоқ әлде екінші кезектегі лагерьге кетті ме екен? Машинадан түскен бойда мен әдейі орағытып, Жанар үйі тұрған кӛшемен ӛттім. Міне, олардың үйі. Қоражайдың тӛңірегін қаулап ӛскен қалақай, алабота басып кетіпті. Қақпаның маңдайшасында бірнеше суық торғай қонақтап жырлап отыр. Тырс еткен пенде жоқ, жым-жырт. Қораның сырт жағын айналып кӛз тастадым, есікке құлып салынбаған. Қабырғаға шапталған жас тезектер бұл үйдегі қытымыр қара кемпірдің осында екенін баяндап тұр. Кенет құлағымның дәл түбінен: - Кімді іздеп жүрсің? — деген суық үн саңқ ете қалды. Жалт қарадым — Жантас қу. Жүрегім су етіп, сасып қалдым. - Не қыласың? — деген сӛз аузымнан абайсыз шығып кетті. Жантастың бір иығында ауыр рюкзак. Қағаз пилотканың астынан қоңыр кӛздері жылт-жылт етеді. Кӛнтиіп жарылып кеткен еріндерін жалап қойып: - Сағынып қалдың ба? — дейді. - Кімді? Нені? — деп, Жантасқа айбаттана бұрылдым. Жантас қу саусағын жебеп тайқи берді. - Білем, білем кімді қарап тұрғаныңды... - Білсең, біле бер. Ох, бұл сӛзді мен қалай батыл айтып салдым десеңші. Қай мағынада айтқанымды аңдап, ӛзім селк ете қалғандай болдым. Не болса, со болсын, бұным ерлік болды. «Мейлі, Жантас қуға сол керек». Соңынан білдім, Жанар ауылда жоқ екен, лагерьге кетіпті. Құлазыған далада жалғыз қалғандай болдым. Екі иінімнен зіл батпан кӛңілсіздік басты. 37 Sauap.org Түн. Тӛргі бӛлмеде ӛлең дәптерімді алдыма жайып қойып, жападан- жалғыз ӛзім отырмын. Бірнеше жынды кӛбелек құлдыраңдап айнала ұшып, шамның шынысына соғылды. Келші бермен, шабытым! Қайдасың! Кеудем толы сезімді сүйкетейін жыр етіп. Бүгінгі жырымның тақырыбы — Жанар. Жол ортасына әдемілеп «Жанар, сені сағындым» деп жазып қойдым. Бірінші шумақ кӛкейімде күндізден сайрап жүр еді, мӛлдіреп түсе қалды заматта: Жанар, сені сағындым, Келші, келші тезірек Жатпай-тұрмай ойлаймын, Іші-баурым елжіреп. Бірнеше қайталап оқимын, жаман шықпаған тәрізді. Мүмкін, кӛркемдігі пәлендей жүйрік бола қоймас, бірақ шындық бар, сезім бар. Әлде кӛптен қолыма қалам ұстамағандықтан, кеудем жырға толып кеткен бе, әлде Жанарға деген сағыныш сезімінің тасқындап құйылған түрі осы болды ма, шүпілдеген екі бет елеңді тапжылмастан, ешбір қиналыссыз жазып тастадым. Ӛте-мӛте сәтті шыққаны соңғы қорытынды шумағы болды: Жанар, сендей жан тумас, Туса, туар, артылмас. Бір ӛзіңнен басқаға Сағынышым айтылмас. Шіркін-ай, мойынға алған жұмысыңды тындырып тастап, рахатқа бататын кездерің де болады-ау! Сондай бір жетіскен халде орнымнан түрегелдім, сағатқа қарасам, он бір болып қалыпты. Ұйықтайтын уақытым болған екен. Тысқа шығып келдім де, жатып қалдым. Бірақ мұндайда ұйқы келе қоя ма. Жанар шықпайды ойымнан. «Мақтаншақ Қожа. Мен енді сені бұдан былай Мақтаншақ Қожа деп атаймын». Осыны айтып, қолын қуана шапалақтап, Жанардың дӛңгелене жӛнелген кейпі кӛз алдыма келеді. Жаңағы оған арнап жазған ӛлеңім түп-түгел тілімнің ұшында тұр. Жатталып қалыпты. Қараңғы үйде шалқамнан жатып алып, соны бастан-аяқ сықпыртып, мылқау фильм тәрізді үнімді шығармай тақпақ етіп айтам. Жанар, сені сағындым... Кенет ӛлеңнің соңғы шумағын кӛкейімде тағы бір қайталап айта бергенімде, «тоқта!» деген бір сұрау кӛмейіме кӛлденең тұра қалғандай болды. «Бұл ӛлең сенікі емес тәрізді ғой?» дейді әлгі сұрау шүбәланып. «Енді кімдікі?». «Ойланып кӛрші». Ойланамын. «Иә, шынында да...». Кенет кӛзім бақырайып, тынысым бітіп қалғандай болды. Мәссаған! Әкем-ау, мынауым Абай ӛлеңі ғой! Дәл ӛзі. «Айттым сәлем, Қаламқас» деп басталатын Абай атамыздың ӛлеңі. Әркімнен ұрдап-қарлап ақын болу деген менің ойым түгіл, түсіме кірмейтін сұмдық нәрсе. Ӛзімнің мына қылығыма тӛбе шашым тік тұрып кеткендей болды. Әрине, ұрлық дейді бұның атын. Жай ұрлық емес, әдеби ұрлық. Оны әлгі... не деуші еді... бірдеңе деген термині де бар. Әлгі арада ұшып түрегеліп, Абай атамнан ауысып кеткен шумақты сызып тастамақ болып бір тұрдым да, тағы да ойға қалдым. Бұған, біріншіден, дәптер былғанады. Ал екіншіден, Абай болса, ұлы ақын. Мен тәрізді жас талапкер оның бір шумақ ӛлеңін кәдеге жаратқан екен, одан ұлы 38 Sauap.org ақынның шалқар мұрасы, немене, азайып қала ма? Мен оны бәрібір баспаға ұсынып жатқан жоқпын. Сондықтан тұра берсін, сызбаймын. Сайып келгенде, Абай кім, мен кім? Екеуіміз де қазақпыз, екеуіміз де ақынбыз. Ақын ақынға қарайласпасын, жәрдемдеспесін деп еш жерде жазылмаған. |