Х. Досмұхамедов атындағы Атырау му хабаршысы №4(39), 2015

Х.Досмұхамедов атындағы Атырау МУ Хабаршысы 
 № 4(39), 2015 
131 
 
ӘОЖ 574 
Г.С. Дүйсенғалиева, М.С. Есенаманова  
Х.Досмұхамедов атындағы Атырау  мемлекеттік университеті 
Қазақстан Республикасы, 060011, Атырау қ., Студенттік даңғылы 212 
 
ҚАЛДЫҚТАРМЕН КҮРЕС – МАКУЛАТУРАҒА ЕКІНШІ ӨМІР БЕРУ 
 
Аңдатпа 
Мақалада 2011-2013 жылдар аралығында бір жыл ішінде Атырау облысында 
пайда  болған  қатты  тұрмыстық  қалдықтардың  саны  зерттелген.  Жалпы  облыс 
бойынша  ҚТҚ  саны  азайғаны  байқалды,  бірақ  кейбір  аудандарда  ҚТҚ  саны 
көбейген.  Одан  басқа,  қалдықтардың  негізгі  бөлігін  қағаз  бен  картонның 
қалдықтары құрайтыны анықталған, оларды екінші реттік қайта өндеуге болады.  
Негізгі сөздер: 
қатты тұрмыстық қалдықтар, қағаз қалдығы, Атырау облысы. 
 
Қазақстан  Республикасы  Президентінің  2013  жылғы  30  мамырдағы  №577 
жарлығымен  бекітілген  Қазақстан  Республикасының  «жасыл  экономикаға»  көшуі 
жөніндегі  тұжырымдамада  «тұрмыстық  қатты  қалдықтарды»  басқару  саласын 
жетілдіру  негізгі  бағыттардың  бірі  ретінде  белгіленген.Осы  Бағдарлама  тұрмыстық 
қатты  қалдықтармен  жұмыс  істеу  жүйесін  жетілдіруге,  тұрмыстық  қатты 
қалдықтарды  жинау,  тасымалдау,  кәдеге  жарату,  өңдеу  және  көму  жөнінде 
көрсетілетін  қызметтер  кешенінің  тиімділігін,  сенімділігін,  экологиялық  және 
әлеуметтік  қолайлылығын  жоғарылатуға,  заманауи  технологиялар  мен  басқару 
әдістерінің  негізінде  тұрмыстық  қатты  қалдықтар  секторын  жаңғыртуға,  сондай-ақ 
Қазақстан  Республикасының  экологиялық  заңнамасының  талаптарын  бұлжытпай 
орындау  жөніндегі  шараларды  қабылдауға  бағытталған.«Бағдарламаны  іске  асыру 
тұрмыстық қатты қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы көрсетілетін қызметтердің 
сапасын  жоғарылатады,  жиналатын  және  өңделетін  қайталама  материалдық 
ресурстардың санын ұлғайтады,  ТҚҚ энергетикалық әлеуетін барынша пайдалануға 
мүмкіндік  береді,  сондай-ақ  ТҚҚ  –мен  жұмыс  істеу  нәтижесінде  қоршаған  ортаға 
тигізілетін  келеңсіз  әсерді  барынша  азайтуға  мүмкіндік  береді.  Сол  арқылы, 
Бағдарлама  Қазақстан  Республикасы  азаматтарының  тұрмыс  сапасы  мен 
жағдайларын айтарлықтай жақсартатын болады» делінген [1]. 
         Қалдықтардың  жылдан-жылға  көбеюі  –  қазіргі  нарықтық  заманда  тауар 
өндірушілердің  маркетинг  талабы,  тұтыну  тауарларының  бір  реттік  пайдаланылуы, 
әртүрлі  өлшемдерде  дайындалуы,  жаңартылған  үлгілердің  ескіні  аз  уақытта  орын 
алмастыруы, жарнама  ретінде,  санитарлық норманы  сақтауда,  сыртқы  туындайтын 
жағдайлардан  қорғау  мақсатында  көптеген  материалдарды  пайдалануға  да 
байланысты  деп  білеміз.  Нәтижесінде  пайдаланылған  материалдар  граммнан 
мыңдаған,  миллиондаған  тоннаға  дейін  жетуде.  Бұл  қалдықтар  –  бүкіл  әлемде 
шешімін түпкілікті таппаған мәселе және экологиялық ахуал. 
         Қазақстан Республикасы бойынша жылдық қалдықтардың жиналуы 5-6 млн. 
тоннаны  құраса,  жиналған  қалдықтар  100  млн.  тоннаға  жуық  екен,  бұны  текше 
метрмен  көтеріп  жинаса  бес  қабатты  үйдің  жиырма  үш  мың  сегіз  жүзін  (23800) 
көруге болады, бұл дегеніміз мемлекетіміздің халқы сыйатын үйдің көлемі. 
         Күнделікті  адам  шаруашылығында,  яғни  тағам  дайындауда,  үй-жайды 
тазалауда, жөндеу жұмыстары жүргізілгенде, сонымен қатар сауда орындары, бала-
бақша, оқу орындары, мейрамханалар, қоғамдық тамақтану орындары және әр-түрлі 
саладағы мекемелердің күнделікті шығарып отырған мыңдаған текше қағаз-қатырма 

Х.Досмұхамедов атындағы Атырау МУ Хабаршысы 
 № 4(39), 2015 
132 
 
қағаз,  целлофанды  әмбебап  пакеттер,  политиленді  орамалар,  пластикалық 
бөтелкелер,  пластмасса,  ағаш  кесінділері,  тамақ  қалдықтары,  шыны,  резинка, 
металл, істен шыққан немесе ескірген тұрмыстық жиһаз, техника, киім-кешек, ыдыс-
аяқ  және  тағыда  басқа  заттардың  қалдықтары-  тұрмыстық  қатты  қалдықтар  екені 
белгілі.  
   
Атырау  облысына  келетін  болсақ,  біздеде  тұрмыстық  қатты  қалдықтардың 
іріктелуі,  өңделуі  төменгі  сатыда.  Облыс  бойынша  төрт  кәсіпорын  қалдықтармен 
айналысады,  олар  Эко-Техникс  ЖШС,  Уралэнергострой  (филиал)ЖШС,  Вест  Дала 
ЖШС  және  Adem  Ecology  ЖШС.  Осы  кәсіпорындармен  жиналған  қалдық  мөлшері 
төмендегі 1 - кестеде көрсетілген.  
 
1  кесте  -  «Атырау  облыстық    статистика  басқармасының  департаменті»  мәліметі 
бойынша [2]. 
 
Аймақ (облыс, 
қала, аудан, елді-
мекен) 
Барлығы 
(тоннамен) 
оның ішінде 
Қатты 
тұрмыстық 
және 
өнеркәсіп 
қалдықтары 
ның полигон 
саны 
Көше 
қалдықтары 
Өндірістік 
(тұрмыстық 
қалдыққа 
пара-пар) 
Қалдық 
өңдеуші 
зауыттарға/ 
ұйымдарға 
жіберілгені 
2011 жыл 
Атырау облысы 
65536 
12049 
 
 
2 
Атырау қаласы 
40276 
4318 
 
 
1 
Жылой ауданы 
13016 
5239 
 
 
 
Индер ауданы 
3926 
1192 
 
 
 
Исатай ауданы 
1760 
720 
 
 
 
Макат ауданы 
1160 
580 
 
 
 
Махамбет ауданы 
5398 
 
 
 
1 
2012 жыл 
Атырау облысы 
53197 
17820 
12040 
5520 
2 
Атырау қаласы 
32694 
4500 
12040 
5520 
1 
Жылой ауданы 
6652 
5332 
 
 
 
Индер ауданы 
2718 
953 
 
 
 
Исатай ауданы 
3545 
3545 
 
 
 
Макат ауданы 
2144 
2144 
 
 
 
Махамбет ауданы 
5444 
1346 
 
 
1 
2013 жыл 
Атырау облысы 
51967 
12196 
24641 
4098 
2 
Атырау қаласы 
37302 
4900 
20122 
4098 
1 
Жылой ауданы 
4060 
3326 
 
 
 
Индер ауданы 
1558 
545 
 
 
 
Исатай ауданы 
700 
700 
 
 
 
Макат ауданы 
1774 
1774 
 
 
 
Махамбет ауданы 
6573 
951 
4519 
 
1 
 
         1-ші кестеге байланысты 
Атырау облысында қолға алатын мәселе қағаз 
қалдықтарын, яғни макулатураны тиімді пайдалану, өңдеп оларға екінші өмір беру 
болып  табылады.  Жыл  сайын  планетадағы  өсімдіктер  150  млрд  тонна  көміртекті 
өңдеп, атмосфераға 25 млрд тоннадан астам оттек бөліп шығаратындығын, ауданы 
1  гектарға  тең  орман  алқабы  1  күнде  40  тонна  суды  буландыратындығын    есепке 
алсақ,  қағаз  қалдығын  қайталама  шикізат  көзі  ретінде  пайдалану  жасыл  ағашты 

Х.Досмұхамедов атындағы Атырау МУ Хабаршысы 
 № 4(39), 2015 
133 
 
үнемдеп,  азда  болса  орман  қорын  сақтаумен  бірге  табиғат  ластануының  алдын-
алуға болар еді. 
Келесі 1 суретте 2011 жылы Қазақстанның 9 қаласындағы талдау бойынша 
қалалық жерлердегі ТҚҚ-ның морфологиялық құрамы келтірілген, мұны «Fichtner» 
компаниясы ұсынған. 
 
 
 
 
Сурет  1  -  Қазақстан  Республикасының  9  өңірі  бойынша  ТҚҚ  орта  есеппен 
үлесі,% 
 
Мәліметте көрсетілгендей қағаз бен қатырма қағаздың үлес салмағы екінші 
орында.  
   
Бірінші кезекте қағаз қалдығын өңдеу үдерісі, оның шығарылымында бастау 
алу  қажет,  яғни  қалдық  сұрыпталып,  бөлек  жиналуы  керек.  Бұл  көптеген 
туындайтын  жағдайлардан  –  басқа  қалдықтармен  араласқанда  майды,  ыдырайтын 
органикалық  заттарды  сонымен  бірге  жоғары  дәрежеде  ылғалды  сіңіру  арқылы 
екінші реттік өңдеуге жарамай қалуынан қорғайды.   
 
Екінші  кезекте  жиналған  қағаз,  картон  қалдықтары  тасылатын  арнайы 
көліктер бөлек болуы және қағаз қалдығы жабық ангарларда сақталуы қажет. 
 
Үшінші  кезекте  екінші  реттік  шикізат  көзін  өңдейтін  цех  жобаларын  жасау 
немесе  өңдейтін  үлкен  кәсіпорындарға  төмен  бағамен  жеткізілуін  қамтамасыз  ету 
керек. 
 
Қазіргі таңда әлем бойынша пайдаланылған қағаз бен қатырма қағаздың 50 
пайызына  дейін  қайта  өңделуге  жіберіледі  екен.  Қағазды  қайта  өңдеу  3-5 

Х.Досмұхамедов атындағы Атырау МУ Хабаршысы 
 № 4(39), 2015 
134 
 
айналымды  өткере  алады,  одан  кейін  байланысқа  түсетін  талшықтар  қатынасы 
ыдырап  бұзылады.  Бірақ  бұған  қарамастан,  қағаз  қалдықтарын  қайта  өңдейтін 
өндіріс нысандары артып келеді. 
 
Қағазды  сұрыптау  әр  түрлі  белгілеріне  қарай  жүреді,  яғни  түсіне, 
тығыздығына  және  алынған  ағаштын  морфологиясына  байланысты.  Ол  одан  әрі 
өңделген екінші реттік шикізаттың қайда пайдаға асатынын шешеді. 
Макулатураны  қайта  өңдеу  технологиясының  ең  қарапайымы  –  суда  еріту 
әдісі.  Бұл  әдіс  бойынша  алдымен  қағазды  суда  арнайы  құрылғымен  айналдырып 
езеді,  езілген  қоспаны  циклондыққұрылғыда  бөгде  заттардан  тазартады,  қоспаны 
мұқият  тазалайды  және  електен  сүзеді.  Сонан  соң,  сүзіліп  сығылған  қағаз 
қатырмаларынан соңғы өнімдер дайындалады. 
 
Өңделген  қағаздың  75  пайызы  өндіріске  қаптама  қатырма  қағаз  ретінде 
және  дәретхана  қағазын  жасауға  жіберілсе,  қалғаны  құрылыс  материалдарын 
шығару өндірісіне жарамды [3].  
Сонымен,  облыста  қағаз  қалдықтарын,  яғни  макулатураны  тиімді 
пайдалануды қолға алып, өнім дайындап, қайда дайындалғаны жөніндегі мәліметпен 
бірге, екінші реттік шикізаттан өңделгендігідайын тауардың жасалу анықтамасында 
жазылып көрсетілуі тиіс.  
 
Әдебиеттер тізімі 
1  Тұрмыстық  қатты  қалдықтарды  басқару  жүйесін  жаңғыртудың  2014  –  2050 
жылдарға арналған бағдарламасы. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 
9 маусымдағы № 634 қаулысы. adilet.zan.kz/kaz/docs/P1400000634   
2  atyrau.stat.kz 
3 
 
svoy-bisiness.com/nachalo-deyatelnosti/vidyi-biznesa/pererabotka-musora-kak-
biznes.html 
 
Резюме 
В статье исследовано количество твердых бытовых отходов, образующихся 
в Атырауской области за год в 2011-2013 годах. Отмечено, что в общем по области 
количество  ТБО  уменьшается,  однако  в  некоторых  районах  количество  ТБО 
увеличивается.  Кроме  этого,  выявлено,  что  основную  часть  отходов  составляют 
отходы бумаг и картона, которые можно было бы утилизировать вторично.  
 
Summary 
In  the  article  the  annual  quantity  of  the  municipal  solid  waste  generated  in 
Atyrau region for 2011-2013 years is investigated.  The results of researches show that 
the  general  quantity  of  the  municipal  solid  waste  (MSW)  decreases,  but  their  number 
increases in some areas. It is noted that the main part of municipal solid waste is paper 
waste which can be used for secondary utilization. 
Қабылданған күні 19.11.2015 ж 
 
 
 
 
 
 
 

Х.Досмұхамедов атындағы Атырау МУ Хабаршысы 
 № 4(39), 2015 
135 
 
УДК 574.522 
 
Ж.С. Есенаманова, Г. Кожахметова 
Атырауский государственный университет имени Х.Досмухамедова 
Республика Казахстан, 060011, г.Атырау, пр.Студенческий, 212 
 
СПОСОБЫ ЛИКВИДАЦИИ МОРСКИХ РАЗЛИВОВ НЕФТИ  
 
Аннотация 
В  данной  статье  рассматриваются  способы  ликвидации  морских  разливов 
нефти.  При  разливе  нефти  в  море  ее  компоненты  переходят  в  атмосферу, 
растворяются  в  воде,  переходят  в  эмульгированное  состояние  и  в  агрегаты, 
оседают на дно. Рассматриваются процессы самоочищения, а также термические и 
механические  способы  удаления  моря  от  нефти.  Авторы  полагают,  что  для 
удаления нефти с водной поверхности существует множество методов. Каждый из 
них  обладает  определенными  преимуществами  и  недостатками.  Наиболее 
перспективно применение методов в следующей последовательности: механические 
- сорбирующие - диспергирующие - биологические. 
Ключевые слова: 
нефтезагрязнение, самоочищение, диспергирование. 
 
ВВЕДЕНИЕ 
Процесс самоочищения моря при разливах нефти сложен и многогранен. На 
его  скорость  в  наибольшей  степени  оказывают  влияние  (в  порядке  важности): 
температура  воды,  скорость  ветра,  фракционный  состав  нефти,  фотические 
условия, концентрация кислорода. 
Основными факторами, в результате которых происходит удаление нефти из 
водоема, 
являются 
испарение, 
фотохимическое 
физико-химическое 
и 
микробиологическое  окисление,  седиментация.  В  меньшей  степени  на 
самоочищения  влияют  ассимиляция  морскими  животными,  вынос  нефти  в 
атмосферу с пеной. Довольно продолжительное время нефть может оставаться на 
поверхности воды в виде агрегатов. 
При  разливе  нефти  в  море  ее  компоненты  переходят  в  атмосферу, 
растворяются  в  воде,  переходят  в  эмульгированное  состояние  и  в  агрегаты, 
оседают на дно [1].  
При качественных характеристиках нефти, соответствующих тенгизской, от 
50  до  80%  нефти  переходит  в  газообразную  фазу,  10-20%  растворяется,  10-20% 
будут  находиться  в  воде  в  виде  эмульсии,  до  2-5%  нефти  уйдет  на  образование 
агрегатов и 1-3% осядет на дно. 
 
ОСНОВНАЯ ЧАСТЬ 
В  процессе  самоочищения  можно  ожидать,  что  за  счет  испарения  будет 
удалено  50-80%  нефти.  Окислению  сравнительно  быстро  подвергнется  от  20  до 
45% нефти. До 3% нефти может сравнительно долго плавать на поверхности моря 
в виде агрегатов. Менее 2-5% нефти окажется в донных отложениях. 
  При  разливе  в  море  нефти  более  тяжелой,  чем  тенгизская,  с  меньшим 
содержанием  легких  фракций,  произойдет  сокращение  доли  нефти,  удаленной  за 
счет  испарения  и  окисления,  и  возрастет  доля  плавающих  агрегатов  и  нефти, 
осевшей на дно. 

Х.Досмұхамедов атындағы Атырау МУ Хабаршысы 
 № 4(39), 2015 
136 
 
Процессы  самоочищения  наиболее  интенсивно  протекают  на  границах 
раздела  фаз:  вода-воздух  и  вода-грунт.  Необходимым  элементом  при  окислении 
компонентов нефти является кислород. Его расход в среднем составляет 0,4 мг на 
окисление  1  мг нефти.  Так  как  в  1  м
3
  воды  содержится  от  7  г  (летом)  до  14-16  г 
(зимой) кислорода, то в каждом кубометре воды может быть окислено от 17 до 35- 
40  г  нефти.  Для  окисления  1  т  растворенной  или  эмульгированной  нефти  она 
должна быть разбавлена не менее, чем 25-65 тыс.м
3
 воды. 
Дополнительный  источник  кислорода  -  фотосинтез  -  в  условиях  высокого 
содержания  нефти  подавлен.  Поступление  кислорода  из  атмосферы  в  воду 
ограничено  из-за  существования  барьера  из  нефтяной  пленки.  Поэтому  наиболее 
интенсивно  окисление  будет  проходить  в  поверхностной  пленке.  Там  обеспечено 
поступление  кислорода  из  атмосферы,  солнечным  излучением  инициируется 
фотохимическое  окисление,  наиболее  высокая  численность  нефтеокисляющих 
микроорганизмов. 
В  обычных  условиях  нефтеокисляющие  микроорганизмы  составляют  менее 
1% от всего микробного населения. При наличии питательной среды  - нефти - их 
доля возрастает до 10%, а численность - до 10
6
-10
8
 кл/мл. 
Скорость  испарения  нефти  определяется  долей  легкой  фракции  в  нефти, 
температурой  и  скоростью  ветра.  Для  тенгизской  нефти  легкие  фракции  в 
зависимости от внешних условий могут испариться за время от 1 до 19 суток. 
Скорость  окисления  нефти  связана  с  температурой.  Она  снижается 
примерно  в  2  раза  с  понижением  температуры  на  10
0
С.  При  температуре  20-25
0
С 
период полураспада нефти в водах Северо-Восточного Каспия составил 246 часов, 
т.е. 10,25 суток. Время снижения концентрации нефти в воде до ПДК определяется 
начальной  концентрацией  нефти.  Окисление  наиболее  высокомолекулярной  части 
нефти  может  растянуться  на  месяцы.  В  поверхностной  пленке  летом  скорость 
микробного окисления в Каспийском море составляет 2,4 мг/м
2
 сут., в то же время 
за счет фотохимического окисления она может доходить до 2 г/м
2
 сут. 
Агрегирование  и  седиментация  нефти  начинаются  после  испарения 
основной части легкой фракции, т.е. через 5-10 дней после разлива. Этот процесс 
может быть растянут во времени и продолжаться от нескольких дней до нескольких 
месяцев. 
Растекание нефти при  ее  разливе и  при наличии постоянно  действующего 
источника  нефти  происходит  сначала  в  виде  круга,  затем  пятно  вытягивается  в 
одну  сторону,  радиус  пятна  увеличивается  во  времени  и  при  средней  скорости 
поступления нефти 1  т/час  (0,3  кг/сек)  составит  через  3,5 ч  -  12 м. Если на  этом 
поступление  нефти  прекратится,  то  при  растекании  пятна  удаление  фронта  от 
источника составит через 5 ч - 1 м, 10 ч - 30 м, 15 ч - 50 м. 
С  увеличением  скорости,  с  которой  выливается  нефть,  пропорционально 
увеличивается  заливаемая  площадь.  Под  действием  ветра  пятно  сдвигается  со 
скоростью,  составляющей  15-20%  от  скорости  ветра.  При  разливе  3,5  т  нефти 
толщина слоя будет уменьшаться от 1 см через 3,5 часа до 0,1 см через сутки и до 
0,01 см через 10 суток [2]. 
Анализ существующих методов борьбы с разливами нефти показал, что не 
существует одного универсального метода. Каждый из них имеет свои достоинства 
и  недостатки.  Для  локализации  нефтяного  пятна  могут  быть  использованы 
механические,  термические  и  физико-химическиё  методы.  Наиболее  широко  для 
этой цели применяются боновые заграждения. 

Х.Досмұхамедов атындағы Атырау МУ Хабаршысы 
 № 4(39), 2015 
137 
 
Сбор  и  удаление  разлитой  нефти  производится  механическими, 
термическими,  физико-химическими  и  микробиологическими  методами.  Если  для 
грубого удаления нефти наиболее просты механические методы, то тонкая очистка 
от  остатков  нефти  наиболее  эффективно  производится  с  помощью 
микроорганизмов.  Недостатком  последнего  является  большая  длительность 
процесса  разложения  нефти.  Оптимальным  вариантом  является  комбинация 
различных  методов  очистки  с  локализацией  разлива  на  как  можно  меньшей 
площади.     
  При  термическом  способе  (поджоге  нефти)  морские  стационарные  и 
подвижные  инженерные  сооружения  могут  оказаться  в  эпицентре  горящего  пятна 
нефтяного поля, перемещающегося по поверхности моря под воздействием течения 
и  ветра,  а  также  происходит  загрязнение  атмосферы  продуктами  горения  нефти. 
Однако,  в  районах,  особо  чувствительных  к  нефтяному  загрязнению,  этот  способ 
ликвидации  нефти  является  более  приемлимым,  чем  физико-химические  методы 
(затопление  или  диспергирование),  так  как  при  этих  методах  нефть  по-прежнему 
остается в море. 
  В  результате  затапливания  осевшая  нефть  обволакивает  водную  флору  и 
фауну, препятствуя тем самым развитию многих морских организмов, а также при 
перемещении вдоль дна нефть может засорять рыболовные снасти по крайней мере 
в течение некоторого времени после погружения.  
  Несмотря  на  перечисленные  недостатки.  Затопление  нефти  представляет 
быстрый способ удаления ее с поверхности вокруг птичьих колоний, предотвращая 
этим  гибель  многих  особей.  Диспергирование  нефтяного  загрязнения  происходит 
при  использовании  специальных  веществ  –  диспергентов  –  и  имеет  своей  целью 
раздробить  остатки  нефтяных  сливов,  перевести  их  в  эмульсии  и  тем  самым 
ускорить  биохимическое  разрушение  нефти.  Диспергирующие  средства  должны 
обладать  биологической  мягкостью,  нетоксичностью  для  морских  обитателей  и 
обеспечивать оптимальную стабильность эмульсии даже при сильном разбавлении 
водой [4]. 
Использование  сорбционных  методов  очистки  водной  поверхности 
позволяет  понизить  содержание  нефтепродуктов  в  поверхностном  слое  воды  с 
4000-6000  мг/л  до  10-14  мг/л.  Технология  сбора  нефти  с  поверхности  воды 
адсорбирующими  материалами  довольна  проста.  Адсорбирующий  материал 
разбрасывают в сыпучем виде. Он впитывает нефть и образует «густое» нефтяное 
пятно.  В  качестве  адсорбентов  применяют  ряд  минеральных,  синтетических  и 
растительных веществ, обладающих избирательной адсорбирующей способностью к 
нефти и нефтепродуктам. 
Однако,  данный  метод  не  получил  широкого  распространения  из-за 
сложности  работ  по  удалению  адсорбента  с  поверхности  воды.  Сжигание  его  не 
всегда возможно из-за угрозы расположенным вблизи зданиям, сооружениям и т.д.; 
адсорбенты  могут  быть  помехой  при  закачивании  нефти  в  танкеры,  забивая 
входные отверстия и мешая работе насосов; кроме того, при сжигании адсорбента 
загрязняется  воздушная  среда.  Разработка  сорбентов,  поддающихся  регенерации, 
т.е.  способных  к  многократному  использованию,  и  из  которых  механическими 
методами  можно  удалять  нефть  и  утилизировать  ее,  а  также  сорбентов, 
обладающих хорошей плавучестью и мгновенной впитываемостью, позволит более 
широко применять этот способ. 

Х.Досмұхамедов атындағы Атырау МУ Хабаршысы 
 № 4(39), 2015 
138 
 
Исходя  из  предложенного  информационного  материала,  можно  сделать 
вывод,  что  физико-химические  методы  характеризуются  отрицательным 
воздействием  на  бентос  диспергентов  и  других  химических  препаратов, 
относительно  невысокой  поглощаемостью  нефти  по  сравнению  с  ее  собственной 
массой (особенно нефти повышенной вязкости при использовании сорбентов). 
При  механическом  удалении  нефтяного  загрязнения  с  поверхности  моря  в 
некоторых  случаях  невозможно  доставить  на  место  разлива  необходимые 
технические  средства,  а  иногда  требуется  дорогостоящее  оборудование.  Кроме 
того, механический способ не позволяет полностью ликвидировать загрязнение и в 
таких  местах  остается  тонкая  нефтяная  пленка.  Однако,  этот  метод  более 
желателен, чем осаждение или воздействие на водную поверхность эмульгаторами 
[3]. 
Применение микробиологического способа дает возможность удалять нефть 
и  нефтепродукты  с  минимальными  затратами,  большей  эффективностью  и  не 
вызывая дополнительных осложнений в экологии окружающей среды. В этом случае 
основную  роль  в  деструкции  нефтяных  углеводородов  играют  микроорганизмы, 
способные  использовать  углеводороды  в  качестве  единственного  источника 
углерода  и  энергии.  Однако,  при  температуре  морской  воды  ниже  10
0
С 
бактериальное  разложение  прекращается  либо  происходит  медленно.  Кроме  того, 
при  микробиологическом  удалении  загрязнения  невозможно  произвести 
утилизацию разлитой нефти. 

жүктеу/скачать 6,15 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: