РҲйсіп, Күлсегін еркеЯскічсеЯінің авсоЯън ҕассъ ҕъзъҕсъЯасън нәЯре — сүЯкі елініх
ічкі және ръЯсҕъ Жағдайъ емер, “ічі — арръз, ръЯсъ — сонръз, бейчаЯа, мүрәпіЯ
фалъҕсъ” Білге ҕаған ҕалайча дәтлессі, баҕъссъ ескенін оҕтчъръна кҲЯкем рҲз аЯҕълъ
жескізт болъп сабъладъ, Білге ҕаған Ҳзі стЯалъ:
Әлімчі фалъҕсъ сіЯілссім,
Жалаңач фалъҕсъ сондъ,
Кедей фалъҕсъ бай ҕълдъм.
Аз фалъҕсъ кҲп ҕълдъм,
Саст елге жаҕрълъҕ ҕълдъм.
СҲЯс бҰЯъчсағъ фалъҕсъ
БәЯін бейбіс ҕълдъм,
Саст ҕълдъм,—
дейді. Рондай-аҕ саЯифчъ-ғалъмдаЯ ОЯфон еркеЯскічсеЯінің авсоЯъ Ҳзі ҲміЯ рүЯген
дәтіЯдегі біЯҕасаЯ саЯифи оҕиғалаЯдъ әдейі бҰЯмалап жазғанън дәлелдеп осъЯ. Мәрелен,
сүЯіксеЯдің 701—702 жълдаЯдағъ жоЯъҕсаЯън Ҕапаған ҕаған барҕаЯғанъ жълнама-
чежіЯелеЯден жаҕръ мәлім. Алайда Күлсегін еркеЯскічінде бҰл чайҕарсъң барсъ
ҕаһаЯманъ есіп Ҕүлсегінді кҲЯрескен. Ал, Білге ҕаған еркеЯскічінде бҰл жоЯъҕсъ Білге
ҕаған барҕаЯған болъп чъғадъ. Мәрелен, Күлсегін жазтънда:
ЖиъЯма біЯ жарҕа (келгенде),
Чаца Реңтмен айҕарсъҕ,—
дейді. Ал, чъндъғънда 706 жълъ Чаца Реңтмен болған роғърсъ Ҕапаған ҕаған
барҕаЯған.
СаЯифи оҕиғалаЯдъ орълайча бҰЯмалап кҲЯрест ОЯфон жазбалаЯънда жиі кездереді.
МҰнъң ребебі, авсоЯдъң барсъ маҕрасъ саЯифи чъндъҕсъ чежіЯечі Яесінде кҲЯрест
емер, рол дәтіЯге сән ҕар басъЯдъң кҲЯкем бейнерін жарат болъп сабъладм:
Ронъмен, кҲне сүЯкілеЯдің ежелгі чънайъ саЯифън онъң ОЯфон секрсіндегі бейнелі
кҲЯінірімен ралърсъЯа осъЯъп, Күлсегін, Білге ҕаған және СонъкҲк еркеЯскічсеЯі
жълнама чежіЯе емер, рол дәтіЯдің Ҳзіне сән поазиьлъҕ дәрсүЯімен жазълған әдебиес
үлгілеЯі деген сүйін жараймъз.,
Достарыңызбен бөлісу: