126ЖМ Назарқұл Еркебұлан
Ерікті зейін адамның ақыл-ой әрекетін саналы түрде және әдейі таңдалған зейін
объектісіне бағыттаудан тұрады (оқушы проблеманы шешуі үшін оның жағдайына назар
аударып, белгілі бір түрде оның ақыл-ой әрекетін жауап іздеуге бағыттауы керек) ).
Ойлау - бұл жекелеген заттар мен құбылыстар арасындағы ішкі байланыстардың көрінісі,
шындықтың тұтас көрінісі.
Нақты-бейнелі және абстрактілі-логикалық ойлауды (жоқ, яғни абстрактылы, заттар мен
құбылыстарды байланыстыру қабілеті 11-де қалыптасады) бөлу -16 жас).
Ойлау қабілеті оқыту арқылы жеке тұлғаны дамыту барысында қалыптасады. Адам
ойлауының тән, айрықша ерекшелігі - оның сөйлеумен ажырамас байланысы.
Сана - шындықты бейнелеудің жоғарғы формасы. Адам санасының негізі - қоршаған
әлемді тікелей сенсорлық сезімдер арқылы ғана емес, сонымен қатар
абстрактілі ойлауға
дейін анағұрлым күрделі формалар арқылы бағалау мүмкіндігі.
Сана дегеніміз - бар тәжірибенің аясында жүретін және субъективті шындықтың бір түрі
ретінде қабылданатын берілген тұлғаның субъективті тәжірибелері. Санаға адамның өзіне
деген қатынасы, сондай-ақ оны қоршаған барлық нәрсеге субъективті қатынасы тән.
Сонымен қатар, сана - бұл әр адамның жеке-дара сатып алуы ғана емес. Мұрагерлік
арқылы тек санаға ие болу қабілеті ғана беріледі және оның өзі адамға бүкіл
адамзаттың
тәрбиесі мен оқуы кезінде берілетін жалпы адамзаттық меншікке негізделген.
Сананың рудименттері алдымен жоғары дәрежеде ұйымдастырылған жануарларда пайда
болды, ал адамдарда олар ең жоғарғы деңгейге жетті. Бұл көбіне санада жұмыс істейтін
сөйлеу тілінің дамуына байланысты.
Сананың критерийлеріне мыналар кіреді:
· Қоршаған ортаның әр түрлі құбылыстарына назар аударту, оларды қабылдау қабілетін
анықтайтын зейіннің болуы;
· Абстрактілі ойлау,
ойлармен жұмыс жасау, сонымен қатар оларды сөзбен немесе кез
келген басқа тәсілмен білдіру қабілеті;
· Алдағы әрекетті бағалау мүмкіндігі;
· «Мен» туралы хабардар болу және басқа адамдарды тану.
Достарыңызбен бөлісу: