158
«Комитеттің ережесі бойынша ел ішінен жиналатын. жылулар; көрнекті мү-
шелік жарнасы кемінде 50 сом, қалыпты мүшелік жарнасы 10 сом, бұлардан басқа
зекет, құшыр, пітір, құрбан, педие, киім, тамақ һәм жай жылулар» («Абай»).
Қыдыр. Қызыр. Хидр. Құран кәрімнің «Кәкф» сүресінде келетін Муса пай-
ғамбармен жолыққан Аллаһтың ерекше дарын таратқан құлы. Ол Аллаһтың қала-
уымен әрі бұйрығымен Муса пайғамбарға бірнеше үлгі болатын сабақтар үйрет-
кен. Сол салихалы адамды «Хидр», «Қыдыр» және «Қызыр» деп бірнеше вариантта
атайды. Қазақ әдебиетінде, көркем шығармаларда жиі кездесетін жасаған дұғасы
қабыл болатын, өзі жолықтырған адам үшін қабыл болатын дұға жасайтын тұлға.
Кейбір деректерде ол, Құдайдың қалауымен, ұзақ өмір сүретін адам. Кейбір көзқа-
растарда оны тек салихалы адам ғана кезіктіре алады.
«Сол Масғұт
қыдыр шалдан бата алыпты,
Соңында Шәмсі-жиһан атаныпты.
Мағынасы «бұл дүниенің күні» деген.
Жетіліп бізге ғибрат сөз қалыпты» (Абай, Шығармалары).
«Дәулет құсы қонды басыңа,
Қыдыр келді қасыңа.
Бақ үйіне түнедің.
Алыстан тоят тіледің» (Алдаспан).
«Қонақ келсе сыртыңа
Жүгіріп шық, кешікпе.
Қырықтың бірі Қыдыр-ды,
Дұғасы тиер нешік те» (Кердері Әбубәкір, Қазағым).
«Жасымда жетім болып безіп кеттім,
Қаңғырып айдаланы кезіп кеттім.
Түсімде Қабекеңнен өлең алып,
Қызырға бай қылатын кезікпеппін» (Бақтыбай ақын, Жел қобыз).
«Жылап жатқан жерінде,
Тілегін құдай береді.
Ақ сақалды кісі боп,
Хазірет қызыр келеді» (Батырлар жыры).
Достарыңызбен бөлісу: