Оқулық баспа Философия тарихы Болмыс ілімі (Онтология) Эпистемология
жүктеу/скачать 6,25 Mb. Pdf көрінісі
|
Философия ( n altynbekov )
- Бұл бет үшін навигация:
- Нуржігіт Алтынбеков
| Нуржігіт Алтынбеков
107 болса, ол - жан дүниенің қасиеті ғана. Шын дүниеде тек қозғалыс қана бар. Енді тіршілік әлеміне келер болсак, Аристотель оған материя және форма тұрғысынан қарайды. Тірінің денесі материядан тұрса, жаны формадан тұрады. Тіршіліктің жаны оның ішкі энтеле-хиясынан қүрайды да, белгілі бір мақсатка лайықты етіп қозғалтып дамытады. Дүниедегі тіршілік негізінен үшке бөлінгеннен кейін, Аристотель жанды да үшке бөледі: Өсіп-өнетін жан (өсімдіктер әлеміне тән). ; Сезінетінжан(жануарларәлеміне тән). Ойлайтын жан (адамдарға тән). Адамның орны тіршілік әлемінде - ерекше. Ол - ақыл-ойдың иесі. Сондықтан оның жан дүниесі, дене құрылымы да өзгеше. Ол тік жүреді, еңбек етіп, сөйлей алады т.с.с. Адам түйсіктері арқылы заттардың формасын кабылдай алады, барлық түйсіктер бір-бірімен байланысқа түсіп, затты біртұтас құбылыс ретінде қабылдауға мүмкіндік береді. Адам ақыл-ой арқылы сезімдік кейіптерді қабылдап, шығармашылық жолмен игереді. Олай болса, ол қабылдайтын ақыл-ойға және шығармашылық ақыл-ойға бөлінеді. Соңғыны Аристотель «әрекетті ақыл-ой» дейді. Оның қайнар көзі - «форманың формасы» - Құдайда. Көп адамдар өмірдің мәнін ләззат алумен теңестіреді. Ол, шынына келгенде, - құлдың арманы; Екіншілер сый-сияпатқа бөленіп, даңқты армандайды, олардың бәрі де басқа біреулердің ықпалымен байланысты, бүгін бар, ертең жоқ; Үшіншілер байлық қуып шаршайды, бүл соңғы - ең мәнсіз, өйткені ол - табиғатқа қайшы келетін нәрсе, өйткені байлық басқа мақсаттарға жетудің құралы ретінде пайдаланылуы мүмкін, мақсат ретінде оның ешқандай мағнасы жоқ, - дейді Аристотель. Нуржігіт Алтынбеков 108 Адамның барлық іс-әрекетінің мақсаты — рақатқа жету. Адам ақыл-ойдың иесі болғаннан кейін, әрине, рақаттың ең биік түрі -Дүниені ақыл-оймен шолу. Бірақ адам тірі пенде болғаннан кейін, ең алдымен емір сүру керек, ол үшін басқа адамдармен қарым-қатынасқа түсуі қажет. Әрине, кедейлік, ене бойы керекті нәрселердің жетіспеушілігі, ауру, бақытсыздық т.с.с. адамды рақаттан алыстатады. Егер бай болсаң, калағаныңның бәрі қол астыңда болса, денсаулығың, күш-қуатың мол болса, онда өзіңді бақытты сезінесің. Бірак ол рақатқа жақьшдатқанымен, оның өзі емес. Рақатқа жетудің негізгі жолы ол - арете (arete - грек сөзі, ізгілік, ішкі салмактылық). Сонымен рақат дегеніміз - ізгілікті іс-әрекеттің нәтижесі, яғни ақыл- оймен шектелген ләззат. Олай болса, ол туа бітпеген, оған үйрену керек. Әңгіме біржактылықтан аулақ болып, әр нәрсе, іс-әрекет, жүріс-тұрыстың жүктеу/скачать 6,25 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|