244
(9.11)
(9.9) теңдеуі Эйнштейн — Смолуховский заңы деп аталады. Осы
заңға сәйкес, орта ауысымның квадраты диффузия коэффициентіне және
уақытқа сәйкес келеді.
Коллоидтық бӛлшектердің Броун қозғалысының жылулық
табиғатының
теориялық
және
эксперименталдық
дәлелдері
ультракрикреометриялық
дисперс
жҥйелерінің
молекулярлық-
кинетикалық теорияның молекулалық жҥйелер (газдар мен ерітінділер)
сияқты заңдарына бағынады деген маңызды қорытындыға әкелді.
Мысалы,
қатты
бӛлшектердің
дисперсті
фазасындағы
бӛлшектердің
диффузия
коэффициентін
білу
ҥшін,
Эйнштейн-
Смолуховский теңдеуі олардың мӛлшерін анықтау ҥшін пайдаланылуы
мҥмкін. Сфералық бӛлшектер ҥшін диффузия коэффициентіне арналған
ӛрнек келесідей:
(9.10)
мҧнда
k
B
— Больцман константы;
Т — температура; п — дисперсиялық
ортаның тҧтқырлығы;
r — бӛлшектің радиусы.
Микроскоптың кӛмегімен зерттеліп отырған заттың белгілі бір уақыт
аралығындағы орташа ауысуын ӛлшеу арқылы оның радиусын есептеуге
болады:
Бҧл есептерді алғаш рет 1909 жылы Т. Сведберг жҥргізді. Кейінірек Ж.
Перрен Эйнштейн-Смолуховский заңын судағы гумгигуттың коллоидтық
бӛлшектерін зерттеу кезінде Авогадро санын анықтау ҥшін пайдаланды
және басқа әдістермен алынған мәндермен жақсы келісім алды. Бҧл
Авогадро санының алғашқы эксперименттік анықтамалары болды.
Достарыңызбен бөлісу: