Лекция Такырыбы: Пәнге кіріспе Жоспары

4. Адамның жас кезеңдері 
Жас кезеңдері деп өсуі мен дамуы ұқсас, физиологиялық ерекшеліктері бірдей уақыт мөлшерін айтады. 
Әрбір жас кезеңдерінің белгілі бір ерекшеліктері болады. Бір кезеңнен екінші кезеңге ауысу уақытын өзгеру 
немесе ауысу мезгілі деп атайды. Өзгеру мезгілінде адам ағзасы көп күш жұмсап, денедегі біртіндеп 
жиналған өзгерістерге жаңадан бейімделеді, сондықтан адам ағзасы біршама әлсіреп, сыртқы орта 
жағдайларының өзгерістерін қиналып өткізеді. Бұл кезде жүрек-тамырлар жүйесі мен жүйке жүйесіне 
түсетін салмақ ауыр болады. Жас өскен сайын өзгеру мезгілін өткізу қиын болады.  
Қазіргі кезде жас кезеннің жалпы мойындаған классификациясы жоқ. 1965ж. Мәскеуде өткен 
жиналыста адамның барлық өмірін 12 кезеңге бөлген. Осы жіктеуді негізі кең қолданады. 
Адамның жас кезеңдерін құрсақтық даму, балалық шақ және ересектік шақ деп 3 сатыға бөледі. 
I. Құрсақтық(антенатальдық) даму. Бұл даму сатысы эмбриогенез (0-3 ай) және фетогенез (3 айдан 9 
айға дейін) кезеңдерінен тұрады. 
II. Балалық шақ (постнатальдық-құрсақтан тыс даму) бірнеше кезеңнен тұрады: 
1) жаңа туған (неонатальдық) нәрестелік кезең – туғаннан 4 аптаға дейін 
2) еметін немесе бөбектік шақ – 4 аптадан 1 жасқа дейін 
3) алғашқы балалық немесе сәбилік шақ – 1-3 жас 
4) бірінші балалық немесе естиярлық шақ – 4-7 жас 
5) екінші балалық немесе бүлдіршіндік шақ – ұл 8-12, қыз 8-11 жас
6) жеткіншектік немесе пубертаттық шақ – ұл 13-16, қыз 12-15 жас 
7) кәмелеттік немесе бозбалалық шақ- ұл 17-21, қыз 16-20 жас 
III. Ересектік шақ бірнеше кезеңнен тұрады:
8) кемел жас - ерлер 22-35, әйелдер 21-35 жас 
9) кемел жас – ерлер 36-60, әйелдер 36-55 жас 
10) егде жас – ерлер 60-74, әйелдер 55-74 жас 
11) қариялық немесе кәрілік – 74-90 жас 
12) ұзақ өмір сүрушілер - 90 жастан асқандар