Бас редактор с. Ж. Пірәлиев абай атындағы ҚазҰпу ректоры, педагогика ғылымдарының докторы, профессор



Pdf көрінісі
бет1/10
Дата03.03.2017
өлшемі1,7 Mb.
#6072
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   10

2

БАС РЕДАКТОР

С.Ж. ПІРӘЛИЕВ

Абай атындағы ҚазҰПУ ректоры, педагогика ғылымдарының докторы, профессор,

ҚР ҰҒА корреспондент-мүшесі

РЕДАКЦИЯ АЛҚАСЫ:

Нуриев М.А. - Абай ат. КазҰПУ, Интеллектуалды ұлт қалыптастыру ҒЗИ директоры, 

ҚР Жоғары мектебіне еңбегі сіңген қызметкер, профессор, бас редактордың бірінші орын­

басары;

Сейсенбаева  Ж.А.  Абай  ат.  КазҰПУ,  Интеллектуалды  ұлт  қалыптастыру  ҒЗИ 

директорының орынбасары, ф.ғ.к., жауапты редактор;



Айдемір Окай - Ыстамбұл университетінің байланыс факультетінің деканы, профес­

сор;


Әлмұхамбетов Б А. - Абай ат. КазҰПУ, көркем-сурет факультетінің деканы, пед.ғ.д., 

профессор;



Байсабаев Б.А. - ф.ғ.к., Ж.Баласагұн атындағы Қырғыз Ұлттық университетінің доценті

Бейсенова  Ә.С.  -  Абай  ат.  КазҰПУ-дың  «География  және  экологиядан  ғылыми-

әдістемелік орталығының» меңгерушісі, геогр.ғ.д., профессор, ҚР ҰҒА акедемигі;



Бөлеев Қ -  Тараз мемлекеттік педагогикалық институтының «Педагогика және этнопе­

дагогика» кафедрасының меңгерушісі, пед.ғ.д., профессор;



Ғаббасов С. - жазушы, КСРО Денсаулық сақтау iсінің үздігі, медицина және педагогика 

ғылымдарының докторы, профессор;



Есполов Т.И. – Қазақ ұлттық аграрлық университететінің ректоры, э.ғ.д., профессор, 

ҚР ҰҒА академигі;



Исамидинов  И.Ч.  –  Жүсіп  Баласағұн  ат.  Қырғыз  ұлттық  университетінің  ректоры, 

пед.ғ.д., профессор;



Иманбаева С.Т. - Абай ат. КазҰПУ, «Ұлттық тәрбие және өзін-өзі тану» кафедрасының 

меңгерушісі, пед.ғ.д., профессор;



Кирабаев С.С. - ф.ғ.д., профессор, ҚР ҰҒА академигі;

Мардахаев Л.В. - Ресей Мемлекеттік әлеуметтік университетінің «Әлеуметтік және от-

басы педагогикасы» кафедрасының меңгерушісі, пед.ғ.д., профессор;



Михайлова Н.Б. - пс.ғ.к., доцент, Халықаралық білім және ғылыми ақпараттандыру 

орталығының директоры (Германия);



Молдабеков  Ж.Ж.  -  филос.ғ.д.,  әл-Фараби  ат.  КазҰУ  «Мәдени-антропология» 

кафедрасының профессоры;



Мұтанов F.M. - әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университетінің ректоры, тех.ғ.д., 

профессор, ҚР ҰҒА құрметті мүшесі;



Нәрібаев К.Н. - ҚР ҰҒА қоғамдық және гуманитарлық бөлімше төрағасының орынба­

сары, э.ғ.д., профессор, ҚР ҰҒА академигі;



Нөкетаева Д.Ж. - Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің ректоры, 

ед.ғ.к.;


Сманов  Б.Ө.  -  аппарат  жетекшісі,  Абай  ат.  ҚазҰПУ  профессоры,  пед.ғ.д.,  ҚР  ҰҒА 

корреспондент-мүшесі, Халықаралық педагогикалық білім беру (Ресей) және Халықаралық 

Айтматов (Қырғызстан) академияларының академигі;

Шаханова  Р.Ә.  -  Абай  ат.  ҚазҰПУ-дың  Магистратура  және  PhD  докторантура 

институтының филология мамандыктары кафедрасының меңгерушісі пед.ғ.д., профессор, 

ХПБҒА мүше-корреспонденті.


3

ГЛАВНЫЙ РЕДАКТОР

С.Ж. ПРАЛИЕВ

Ректор КазНПУ имени Абая, доктор педагогических наук, профессор,

 член-корреспондент НАН РК

СОСТАВ РЕДАКЦИОННОГО СОВЕТА:

Нуриев М.А. - директор НИИ по Формированию интеллектуальной нации КазНПУ им. 

Абая, Заслуженный работник высшей школы РК, профессор, первый заместитель главного 

редактора;

Сейсенбаева Ж.А. - зам. директора НИИ по Формированию интеллектуальной нации 

КазНПУ им. Абая, к.ф.н., ответственный редактор;



Айдемир Окай - декан факультета связи университета Стамбул, профессор;

Альмухамбетов Б.А. - декан художественно-графического факультета КазНПУ им. Абая, 

д.пед.н., профессор;



Байсабаев  Б.А.  -  к.ф.н.,  доцент  Кыргызского  Национального  университета  им. 

Ж.Баласагына;



Бейсенова А.С. - руководитель научно-методического центра по географии и экологии 

КазНПУ им.Абая, д.пед.н., профессор, академик НАН РК;



Болеев К. - зав. кафедрой «Педагогика и этнопедагогика» Таразского государственного 

педагогического института, д.пед.н., профессор; .



Габбасов С. - писатель, Заслуженный работник здравоохранения КСРО, доктор меди-

цинских и педагогических наук, профессор;



Есполов Т.И. - ректор Казахского национального аграрного университета, д.э.н., про-

фессор, академик НАН РК;



Исамидинов  И.Ч.  -  ректор  Кыргызского  национального  университета  имени 

Ж.Баласагына, д.пед.н., профессор;



Иманбаева СТ. - зав. кафедрой национального воспитания и самопознания КазНПУ им. 

Абая, д.пед.н., профессор;



Кирабаев С.С. - д.ф.н., профессор, академик НАН РК;

Мардахаев Л.В. - заведующий кафедрой социальной и семейной педагогики Российско¬го 

государственного социального университета, д.пед.н., профессор;



Михайлова Н.Б. - директор центра международного образования и научной информати­

зации (Германия), к.пс.н., доцент;



Молдабеков  Ж.Ж.  -  профессор  кафедры  культурной  антропологии  КазНУ  им.  Аль-

Фараби, д.филос.н.;



Мутанов  Г.М.  -  ректор  Казахского  Национального  университета  имени  аль-Фараби, 

д.тех.н., профессор, почетный член НАН РК;



Нарибаев К.Н. - зам.председателя отделения общественных и гуманитарных наук НАН 

РК, д.э.н., профессор, академик НАН РК;



Нукетаева Д.Ж. - ректор Казахского Государственного женского педагогического уни-

верситета, к.пед.н.;



Сманов Б.О. - руководитель аппарата Казахского национального педагогического универ­

ситета имени Абая, д.пед.н., профессор КазНПУ имени Абая, член-корреспондент НАН РК, 

академик Международной академии наук педагогического образования (Россия), Междуна­

родной Айтматовской академии (Кыргызская Республика);



Шаханова Р.А. - завкафедрой филологических специальностей Института Магистрату-ры 

и PhD докторантуры КазНПУ им. Абая, д.пед.н., профессор, член-корреспондент МАН-ПО.



4

EDITOR-IN-CHIEF

S.ZH. PRALIEV

the rector of KazNPU named after Abai, the doctor of pedagogical sciences, the professor,

corresponding-member of the NAS RK

EDITORIAL STAFF:

Nuriev M.A. - the director of scientific research institute of Intellectual Formation nation of 

KazNPU named after Abai, the deserved worker of the higher school of the RK, the professor, first 

deputy chief editor;

Seysenbaeva ZhA.-the deputy director of scientific research institute of Intellectual Formation 

Nation of KazNPU named after Abai, the candidate of philological science, the managing editor;



Aydemir Okay - dean of the Faculty of Communications Istanbul University, the professor;

Almukhambetov B.A. - the dean of art-graphic faculty KazNPU named after Abai, the doctor 

of  pedagogical  sciences,  the  professor,  the  academician  of  the  National  Knowledge Academy 

named after YAltynsarina;

Baisabaev BA. - the candidate of philological science, the docent Kyrgyz National University 

named by Zh. Balasagyn;



Beysenova A.S. - the chair of sud department «the scientifically-methodical centre on geography 

and ecology» the doctor of pedagogical sciences, the professor, academician of the NAS RK;



Boleev K. - the university chair of "Pedagogics and ethnopedagogics" of Taraz State Pedagogical 

Institute, the doctor of pedagogical science, professor;



Gabbasov C. - the writer, the deserved worker of public health services KSRO, the doctor of 

medical and pedagogical sciences, the professor;



Espolov  T.I.  -  the  rector  of  Kazakh  national  agrarian  university,  the  doctor  of  economical 

sciences, the professor, the academician of the NAS RK;



Isamidinov I.Ch. - rektor of Kyrgyz National University named by Zh.Balasagyn, doctor of 

pedagogical sciences;



Imanbaeva S.T - Head of the Department of "national education and samoponaniya" KazNPU 

them. Abaya, the doctor of pedagogical sciences, the professor;



Kirabaev S.S. - the doctor of philology, the academician of the NAS RK;

Mardahaev L.V. - Head of the Department of Social and Family Pedagogy of the Russian State 

Social University, doctor of pedagogical sciences, professor;



Mikhailova N.B. - Ph.D., Associate Professor, Director, Center for International Education and 

Information Science (Germany);



Moldabekov  Zh.Zh.  -  the  academician  of  social  academy,  the  academician  of  Academy 

International acmyology, the doctor of philosophic sciences, the professor of the chair "Cultural 

anthropology" of KazNU named after Al-Farabi;

Mutanov G.M. - the rector of the Kazakh National University named after Al-Farabi, the doctor 

of technical science, the professor, honorary member of the NAS RK;



Naribaev K.N. - vice-chairman of separation of social and humanitarian sciences of NAS RK, 

the doctor of economics, the professor, academician of the NAS RK;



Nuketaeva D.Zh. - rector of Kazakh State Female Pedagogical University, the candidate of 

pedagogical sciences;



Smanov B.U. - head of the office of the Kazakh national pedagogical university of a name 

of Abay, doctor of pedagogical sciences, professor KazNPU of a name of Abay, corresponding 

member  of  National Academy  of  sciences  of  the  Republic  of  Kazakhstan,  academician  of  the 

International academy of Sciences of pedagogical education (Russia), International Aytmatovsky 

academy (Kyrgyz Republic);

Shahanova R.A-the university chair of philological specialties of PhD studies and magistracy 

Institute  of  KazNPU  named  after  Abai,  the  doctor  of  pedagogical  sciences,  the  professor, 

corresponding-member of the IASPE.

Меншік иeci: Абай атындағы Қазақ ұлттык педагогикалық университеті

Журнал Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінде 2010 жылдың

4-ші ақпанында тіркеліп, №10674-Ж куәлігі берілді.

© Абай атындағы ҚазҰПУ, 2014


5

Кез  келген  ауылда  мұғалім  ең  құрметті,  ең  зиялы  адам  болған.  Біз 

ұстаздың осы мәртебесін көтеретін боламыз. Мен мұғалімдеріміздің лайықты 

өмір сүргенін қалаймын



Н.Ә.Назарбаев.

«Садағаң кетейін, айналайын халқым!» Егемен Қазақстан газеті. 09.12.2013ж.



6

ҰЛТТЫҚ ТӘРБИЕ

ӘОЖ 37.012



М.А. Нуриев

Қазақстан Жоғары мектебіне еңбегі сіңген қызметкер, профессор

Интеллектуалды ұлт қалыптастыру ҒЗИ директоры

Ж.Б. Кдыралиева

Интеллектуалды ұлт қалыптастыру ҒЗИ эксперті

ЖАН-ЖАҚТЫ БІЛІМ МЕН БІЛІК – ТАЛАПКЕРЛЕРГЕ ҚОЙЫЛАР БАСТЫ 

ТАЛАП!

Бұл мақалада талапкерлердің білім сапасын жақсарту, ынталандыру, танымдық бел сен-

ділігін  арттырудың  жолдары  берілген.  Қоғам  өмірінің  жаңа  сапасының  негізін  құрайтын 

және елдің экономикалық қуаты мен ұлттық қауіпсіздігінің аса маңызды факторлары әрі 

базасы болып табылатын, қоғамдық даму деңгейінің өлшемдері  ретінде, қазіргі білім беру 

жүйе сінің адами капиталының рөлі мен мәнін арттыру. Бітірушілердің рухани жан дүниесі 

мен ой-қиялын дамыту мен білімге жол сілтеп, ілгері жетелеудің педагогикалық шарттары 

жан-жақты қарастырылған. 



Түйін сөздер: талапкер, жоғары сынып, оқыту әдістері, әлеует, дамыту.

В данной статье показаны пути улучшения качества образования, мотивации, повышения 

познавательной  активности.  Написано  о  увеличении  роли  и  значимости  человеческого 

капи тала нынешней системы образования, в качестве уровня социального развития, кото-

рое  является очень важным фактором и базой экономической мощи и национальной без-

опасности страны и основным состовляющим нового качества социальной жизни. Обширно 

рассмотрены педагогические условия, развития духовного мира и фантазии, а также ука зы-

ваю щие на знание и вперед.



Ключевые слова: абитуриент, старший класс, методы обучения, развитие, потенциал.

This  article  shows  how  to  improve  the  quality  of  education,  motivation,  increase  cognitive 

activity. Written about the increasing role and importance of human capital in the present education 

system,  as  the  level  of  social  development,  which  is  a  very  important  factor  and  the  base  of 

economic strength and national security of the country and the main composes a new quality of 

social life. Widely considered the pedagogical conditions of the spiritual world and fantasy, as well 

as pointing to the knowledge and forth. 

Keywords: applicant, high school, teaching methods, development, potential.

Елбасының білім беру жүйесіне қамқор-

лы ғы  Қазақстан  халқына  жолдауынан  ай-

қын     байқалады.  Елбасы  өзінің  «Қазақстан 

–  2030»  атты  жолдауында:  «Білім  беру 

реформасының басты өлшемі – тиісті білім 

мен  білік  алған  еліміздің  әр  бір  азаматы 

әлем   нің кез келген елінде қажетке жарайтын 

ма ман  болатындай  деңгейге  көтеруіміз  ке-

рек»  [1],  -  деген  болатын.  Бұған  қосымша 

ҚР Білім туралы заңында айтылғандай білім 

бе ру  жүйесінің  міндеті  де  жеке  адамды 

қалыптастыру, дамыту, білім алу үшін жағ-

дайлар жасау делінген. Сондықтан да, мем-

ле кет  басшысы  болашақта  қазақ  елінің 

көсегесін көгертіп, ғылымын көркейтер де-

ген  үмітпен  жас  ұрпаққа  үлкен  назар  ауда-

руда, қолдау көрсетуде. Осы орайда қан дай 

да  болмасын  білім  беру  мекемесі  оқу шы-

ларға  мемлекеттік  білім  стандартына  сай 

бі лім берумен шектеліп қоймай, оларды ғы-

лыми ізденіс жұмыстарына тартып, шы ғар-

ма шылық,  дарындылық  қабілетін  дамыту 


7

ҰЛТТЫҚ ТАҒЫЛЫМ

бағытында жұмыс жүргізуі тиіс. Қазіргі таң-

да білім беру жүйесінің мақсаты – бәсекеге 

қа білетті маман дайындау. Ғылым, білім мен 

мәдениет  жетістіктері  арқылы  адамдардың 

жал пы  мәдениеті  мен  әлеуметтік  белсен-

ді лікті  дамытуға  бағытталған  танымдық 

іс -әрекетке  ынталандыру,  бүгінгі  білім  бе-

ру  парадигмасы  «білікті  адамға»  бағыт-

тал ған  білімнен  «мәдениет  адамына» 

бағыт  талған  білімге  көшуді  көздейді.  Яғ-

ни,   өткен  ғасырдың  «Ғылым-өндіріс-бі-

лім»    макроүлгісінен  «Мәдениет-білім-

та  рих»  макроүлгі  аясына  ауысып,  білім 

беру  ге  деген  жаңа  көзқарас  туды.  Қазіргі 

за  ман,  адамның  осы  құзыреттілікті  мең-

ге  ре  отырып  тек  «кәсіби  икемділігін  оң-

тай лан дыруды  қамтамасыз  ету  ғана  емес, 

іс ке  асырылу  мүмкіндігін  «үнемі  оқып-

үйре ну»  және  «өзін-өзі  жасау»  талабын 

қалыптастыруға дағдылану. Пассивті оқыту 

түрінен активті оқытуға көшу оқу танымын 

ұйымдастырудағы  бастамашылдығына  жағ-

дай  туғызу, субьективтік позицияны қалып-

тас тыру болып табылады.

Білім беру жүйесі өте маңызды және күр-

де лі  болғандықтан,  бұл  іске  бүкіл  қоғам 

бо лып  ат  салысу  қажет.  Білім  мен  ғылым 

мемлекетіміздің,  халқымыздың  болашағы 

де сек,  бұл  мәселеден  ешкім  шет  қалмауы 

тиіс.  Қазіргі  қоғам  талабына  сай  тұлғаның 

бі лім ді  болуы  жеткіліксіз,  бүгінгі  білімнің 

көз де гені  білім,  білік  дағдымен  қарулануы 

емес,  солардың  негізінде  дербес  өзгермелі 

қоғам да лайықты өмір сүріп, жұмыс жасай 

алуы на  әлеуметтік  және  кәсіби  біліктілікке 

ақпа ратты өзі іздеп тауып, ұтымды пайдалана 

алатын жан-жақты дамыған, білімді, өз ісіне 

және өзгенің ісіне әділ баға бере алатын жеке 

тұлғаны қалыптастыруды талап етіп отыр. 

Өйткені, заман бір орында тұрмайды, қо-

ғам   өз ге реді,  өседі,  дамиды,  соған  бай ла-

нысты білімге қойылатын талаптар да өзге-

ре ді.  Осыған  сәйкес  білім  жүйесі  де,  оның 

маз мұны, деңгейі, оқыту технологиясы мен 

әдіс-тәсілдері  де  ұдайы  дамып  отырады. 

Бі лім  мен  ғылым  жақсы  дамыған  ел  ғана 

бә се келестікке  шыдап,  өсіп  өркендейді. 

Бұ лай  болмаған  жағдайда  өркениеттің 

ше тін де  қалып  қоймақ  [2].  Уақыт  өткен 

сайын  білім  беру  сапасын  анықтау  про-

цес стерін  жетілдіруде  көптеген  күш  салы-

нуда.  Соның  бірі  –  елімізге  Ұлттық  бірың-

ғай   тестілеудің  енуі.  Ұлттық  бірыңғай 

тес  тілеудің  енгізілуі  2004  жылы  мектеп 

бітіру шілердің  колледждер  мен  жоғарғы 

оқу   орындарына  түсу  емтихандары  және 

қорытынды  аттестациясын  біріктіріп  қана 

қой май,  орта  білім  беру  жүйесінің  жүйелік 

сапа сына  тәуелсіз  сыртқы  бақылауды  енгі-

зуге мүмкіндік беруді көздейді. Демек, Ұлт-

тық  бірыңғай  тестілеу  (бұдан  әрі  –  ҰБТ)  – 

ор та  білімнен  кейінгі  немесе  жоғары  бі лім 

беретін  білім  беру  ұйымдарына  түсу  ем ти-

хандарымен  біріктірілетін,  жалпы  орта  бі-

лім   беру  ұйымдарында  білім  алушыларды 

қоры тынды  аттестаттау  нысандарының  бі-

рі.  Сондай-ақ,  Ұлттық  бірыңғай  тестілеуді 

ен гі зудің  мақсаты  білім  беру  қызметін 

объек тивті  бағалауға,  олардың  нақты  рей-

тинг терін  анықтауға,  жалпы  орта  білім  бе-

ру  мәселелеріне  жұртшылықтың  назарын 

кү шей туге,  оқушылар  мен  мұғалімдердің 

оқу  қорытындысын  дәлелдеуге,  білім 

бағы тын  және  мазмұнын  жетілдіруге,  оқу 

бағдарламасын,  оқулықтардың  тех но ло гия-

сын  оқытуға,  мұғалімдерді  даярлауға  мүм-

кін дік беретін болады.

Бүгінгі күнге дейін бір жарым миллионнан 

ас там  қазақстандықтар  Ұлттық  бірыңғай 

тес тілеу  сынағынан  өтті.  Солардың  осы 

күн ге  дейінгі  көрсеткіштеріне  көз  жүгіртіп 

өтсек. 

ҰБТ тапсырған талапкерледің көрсеткіші:



1-кесте

Жылы

Қатыскандар 

саны

100-ден жоғары 

балл иелері

Межелі нәтижеден өте 

алмағандар саны

Жоғары балл 

жинағандар саны

2004


179216

1200


43354

1

2005



182300

5184


24610

42

2006



159400

6555


39484

2


8

ҰЛТТЫҚ ТӘРБИЕ

2007


142700

15097


43644

2

2008



116200

6998


44415

3

2009



106805

11374


15476

8

2010



107543

24278


11594

43

2011



126168

32681


12138

30

2012



117432

10755


40519

3

2013



95487

11167


27465

7

2014



87593

13137


20236

4

Диаграмма түрінде: 



 

 

 



 

 

 



 

1­диаграмма 

 

 

2­диаграмма 



 

 

3­диаграмма 



 

 

 



2004  2005  2006 

2007 


2008 

2009 


2010 

2011 


2012 

2013 


2014 

1200  5184  6555 

15097 

7637  11374 

24278 

32681 

10127  11 167  13137 

43354 

24610 

39484  43644  44415 

15476 

11594  12138 

40519 

27465 

20236 

100­ден жоғары жинағандар саны 

төмен балл жиниғандар саны 

жоғары балл жинағандар  саны 



52,5 

60,4 

63,3 

71,1 

82,09  76,9  84 

83,08 

64,6 

64 

80,16 



10 

20 

30 

40 

50 

60 

70 

80 

90 

2004 

2005 

2006 

2007 

2008 

2009 

2010 

2011 

2012 

2013 

2014 

Орташа балл көрсеткіштері 

1200 

5184 

6555 

15097 

7637 

11374 

24278 

32681 

10127  11 167 

13137 

2443 

1540 

3078 

3145  3212 

2845 

3573 

4982 

5761 

4568 

4321 

748  1028 

1213 

1854 

993 

1550  2529 

3259  1446  1553  1824 

1000 



2000 

3000 


4000 

5000 


6000 

7000 


8000 

9000 


10000 

11000 


12000 

13000 


14000 

15000 


16000 

17000 


18000 

19000 


20000 

21000 


22000 

23000 


24000 

25000 


26000 

27000 


28000 

29000 


30000 

31000 


32000 

33000 


2004 

2005 

2006 

2007 

2008 

2009 

2010 

2011 

2012 

2013 

2014 

100-ден жоғары жинағандар саны 

Алтын белгіге үміткерлер саны 

Алтын белгі алғандар саны 

9

ҰЛТТЫҚ ТАҒЫЛЫМ

2-кесте



Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет