Қазақстанның «Ақ жол» Демократиялық партиясы Ақылдастар алқасы: Азат Перуашев

141
кириллицу выдающихся представителей культуры от аль-Фараби, 
Яссауи до Махамбета, Абая, Шакарима и плеяды мыслителей и де-
ятелей первой половины ХХ века. 
В результате научно-педагогических трудов Ахмета Байтур-
сунова мы имеем киргизскую азбуку, фонетику, синтаксис и эти-
мологию киргизского языка, теорию словесности и историю куль-
туры. Он поднял киргизскую словесность на высокую ступень и 
заложил прочный фундамент для национальной школы и родной 
литературы. 
Дулатов  Миржакып  -  поэт,  писатель,  публицист,  просвети-
тель-педагог,  вместе  с  Букейхановым  и  Байтурсыновым  составил 
тройку, которая обозначила веху возрождения национального само-
сознания казахов в XX в. Первое собрание его стихов «Оян, казак» 
вышло в 1909 году и сразу разошлось, в 1911 году было переиздано.
Важным  событием  для  Казахстана  стала  инициатива  Фонда 
«Зерде» по возвращению в страну оригиналов журнала «Яш Тур-
кистан»,  издававшегося  в 20 – 30-е  годы  в  Германии  и  Франции 
Мустафой  Шокаем.  Кроме  того,  по  заказу  Фонда  была  написана 
история политических учений Казахстана. 
5) (п.10)  Земельный  вопрос:  требование  вернуть  казахам 
землю.
Земельный вопрос относится к категории экономических, но в 
1917 году он скорее имел социальный характер и был стержне-
вым вопросом в проведении переселенческой политики, переходе 
от традиционного образа жизни казахов к оседанию. 
Букейханов  обратился  к  народу: «Лозунг  народа – единение, 
справедливость,  демократическая  республика.  Спешно  обсудите 
аграрный вопрос… земля тому, кто извлекает доход из нее ското-
водством  и  земледелием».  Горные  богатства  должны  составлять 
достояние государства, но ближайшим хозяином являются органы 
местного самоуправления (земства). 
6) Женский вопрос. 
Впервые обсуждалось бесправное положение женщин в обще-
стве. На Общеказахском съезде в Оренбурге 21-26 июля 1917 года 

142
были рассмотрены 14 вопросов, один из них – женский: женщи-
ны  должны  были  обладать  равными  с  мужчинами  правами, 
запрещался  калым.  В  казахском  общественно-политическом  и 
литературном  журнале  демократического  направления  «Айкап» 
и  газете  «Казах»  публиковались  статьи,  призывавшие  к  борьбе  с 
унижающими достоинство женщины пережитками (калым, много-
женство, аменгерство  - обязанность женщины после смерти сво-
его мужа стать женой его близкого родственника), выдача замуж 
девушек против их желания за пожилых мужчин. 
Таким образом, партия «Алаш» свою силу и энергию на-
правляет на достижение народного благосостояния, «ведет на-
род по пути прогресса», «отстаивает справедливость». 
4. Идеи движения «Алаш» - фундамент Конституции РК. 
Сегодня мы являемся свидетелями того, как за короткий исто-
рический  период  Казахстан  совершил  впечатляющий  рывок  в 
своем  развитии: сформирована  национальная  государственность. 
Конституция Республики Казахстан, вобравшая идеи и концепции 
конституций  развитых  демократий  мира,  закрепляет  основные 
общечеловеческие  и  демократические  ценности.  Но  не  следует 
забывать, что именно идеи алашординцев стали фундаментом ос-
новного Закона страны. 
5. «Ак жол» - последователь движения «Алаш». 
Проведя сравнительный анализ программ партий «Ак жол» и 
«Алаш», становится очевидным, что наша партия не без основа-
ний считает себя продолжателем дела алашординцев. Идеи соци-
альной модернизации общества, где главной ценностью является 
человек, составляет основу программы «Ак жола». 
Многое  из  программы  партии  «Алаш»  реализовано:  сегодня 
образование  является  обязательным,  в  школах  детей  обучают  на 
родном языке, издаётся литература и периодическая печать на ка-
захском языке, приняты законы, защищающие рабочих, женщины 
получили права равные с мужчинами и т. д. 
Но ещё больше предстоит сделать! Социальная платформа 
партии «Ак жол» предлагает системный подход к решению су-
ществующих проблем. 

143
Мы добиваемся:
- неуклонного повышения уровня жизни населения, особенно 
в сельской местности; 
- достойной государственной поддержки незащищённых слоёв 
населения - детей, многодетных матерей, ветеранов, инвалидов;
-  повышения  качества  жизни  населения,  которое  напрямую 
связано с обеспечением прав граждан на получение качественно-
го  образования,  своевременной,  качественной  и  гуманной  меди-
цинской  помощи  и  улучшением  системы  здравоохранения.  Остро 
стоит вопрос качества средне-специального и высшего. Образова-
тельные стандарты должны быть приближены к требовани-
ям профессиональных стандартов. Тогда, наконец, казахстанцы 
будут доверять своим специалистам. Учиться и лечиться казах-
станцы должны на Родине, а не за границей. Улучшения требу-
ет качество учебных программ, учебников и учебных пособий для 
всех  уровней  образования.  Следует  расширять  сеть  учреждений 
среднего образования, особенно в сельской местности. 
Алашординцы  предлагали  ввести  бесплатное  обучение, 
однако в реальности его удельный вес неуклонно снижается. 
Высшее  образование  сегодня  преимущественно  платное. «Ак 
жол»  настаивает  на  обеспечении  бесплатного  обучения  за  счет 
государственных грантов в государственных вузах не менее 80% 
студентов и в коммерческих вузах - не менее 40% студентов. Сле-
дует систематически повышать реальную оплату труда работников 
бюджетной сферы, включая учителей, врачей, работников науки и 
культуры до уровня зарплат в коммерческих организациях. Необхо-
димо обеспечить высокую динамику реформ в целом в социальной 
сфере, прежде всего, в образовании, здравоохранении, культуре.
-  Приоритетным  направлением  являются  снижение  уровня 
безработицы, прежде всего среди молодежи и в сельской местно-
сти, и обеспечение максимально возможной занятости.
 
- Особое место уделяется человеку труда. Надлежит предо-
ставить социальные гарантии работникам организаций и предпри-
ятий любой формы собственности, улучшать условия труда. При 

144
равных  квалификационных  характеристиках  оплата  труда  казах-
станских и иностранных рабочих в организациях и предприятиях 
с участием иностранного капитала должна быть равной. Важным 
фактором является создание профессиональных союзов, призван-
ных защищать интересы трудящихся. Необходимо повысить моти-
вации к производительному труду и созданию новых рабочих мест. 
-  Относительно  женского  вопроса,  обозначенного  алашор-
динцами,  можно  с  уверенностью  сказать,  что  гендерное  равен-
ство обеспечено: женщины уравнены в правах с мужчинами и ос-
вобождены от дискриминационных уз старых традиций. Однако 
в исполнительных и представительных органах количество жен-
щин, по-прежнему, остаётся небольшим.
- Коррупция, к которой абсолютно негативно относились ала-
шординцы, сегодня стала стихийным бедствием. За годы незави-
симости Казахстана её масштабы катастрофически увеличились и 
сегодня  достигли  размеров,  угрожающих  национальной  безопас-
ности страны. Она наносит не только экономический, но и мораль-
ный ущерб нашему обществу. Государственная служба для многих 
стала бизнесом. Кризис мотиваций обусловил профессиональную 
несостоятельность коррумпированных чиновников. 
Как  сказал  японский  учёный  Томохико  Уяма,  эксперт  по 
Центральной  Азии,  изучавший  наследие  движения  «Алаш», 
«Многие  японцы,  работающие  в  Центральной  Азии,  гово-
рят, что в Казахстане народ хороший, но чиновники ужасные, 
очень  надменно  себя  ведут.  Я  не  говорю,  что  все  чиновники 
плохие, но есть такая тенденция». 
И это в XXI веке, в условиях независимости, о которой мечта-
ла Алашская интеллигенция. Стало быть, уроки и идеалы Отече-
ственной истории начала XX века не всем пошли впрок. 
В сфере противодействия коррупции необходимы экстренные 
меры, вот некоторые из них: 
- ввести декларирование доходов государственных служащих 
и их родственников;
-  обеспечить  равенство  всех  перед  законом  (не  должно  быть 
«неприкасаемых»);
- обеспечить эффективную систему контроля за использовани-
ем бюджетных средств.

145
Алашординцы ставили перед собой грандиозные задачи по 
социальной модернизации общества в очень сложной полити-
ческой обстановке. Сегодня же для этого созданы благоприят-
ные условия, однако скорость и качество реформ в социальной 
сфере оставляют желать лучшего. 
Глава  государства  предложил  Программу  социальной  модер-
низации, имеющей большое концептуальное значение. «Ак жол» 
поддержал  эту  программу,  так  как  она  на  одной  волне  с  нашим 
видением решения назревших проблем в обществе. 
Наиболее ценным из наследия движения Алаш является пре-
данность и жертвенность ради интересов народа, националь-
ной идеи. Именно эти качества помогут казахстанцам достичь на-
стоящего процветания страны.
Партия «Ак жол», являясь одним из последователей движения 
«Алаш», ставит своей целью постепенную адаптацию казахского 
общества к современным реалиям на основе разумного сочетания 
национальных традиций с лучшими достижениями цивилизации. 
Наследие  движения  «Алаш»  поистине  бесценно,  это  кла-
дезь идей, которые актуальны и сегодня.

146
Қазыбек Иса
«Ақ жол» партиясы 
төрағасының орынбасары
 АЛАШ ИДЕЯСЫ – ТƏУЕЛСІЗ ҚАЗАҚСТАН ИДЕЯСЫ
Бүгін Алаш тарихындағы 95 жылда алғаш рет осындай Пар-
ламентте  фракциясы  бар  саяси  партияның  ұйымдастыруымен 
ауқымды деңгейде Алашқа арналған ұлттық ғылыми-тəжірибелік 
конференция  өтіп  отыр!  Тұңғыш  рет  билік  төрінде,  парламентте 
Алаштың  атын  атап,  Үкіметке  депутаттық  сауал  жолданды.  Бұл 
баяғы 1987 жылы  болу  керек,  Өзбекəлі  Жəнібековтың  ел  идео-
логиясы  тізгінін  ұстап  тұрған  кезінде  Алаш  арыстарын  ақтаған 
Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетінің қаулысынан кейінгі 
билік қабырғасынан естілген, Алаштың аруағын қозғаған қайрат-
қарекет.  Ақ  жол»  партиясының  депутаттық  сауалы  парламент 
қабырғасынан естіле салып, ол «Жас қазақ үні» газеті мен басқа 
да  интернет  сайттарында  жариялана  салысымен  Алаш  туралы 
мақалалар ағылып сала берді. Осылай Алаштың аруағы тербеліп, 
ақ түйенің қарны жарылып жатқанда сөйлемей қалғанымыз жара-
мас деп, мінбеге шығып отырған жайымыз бар.
 Алаш арманы – бүгінгі Тəуелсіз Қазақстан!  Ендеше біз, əрбір 
азамат осы  жүз жыл бұрынғы  ұлттық  ұлы идеялардың  бүгінгі 
Тəуелсіз Қазақстанның да негізі ретінде  берік  орнығуына мүдделі 
болуға  тиіспіз.  Өйткені  Алаш  идеясы – ұлттық  идеология!  Ол  
отаншылдыққа, мемлекетшілдікке, бірлікке үндейді
Алаш партиясының басты бес бағыты:  1. Жерге ең алды-
мен    қазақ  ие    болу  керек. 2. Жердің  асты-үстіңгі  байлығын 

147
қазақ  пайдалануы  керек. 3 Өз  өнімін  өзі  өндіретін  ұлттық 
экономика, 4. Қазақ  тілінің  мемлекеттілігі,  діні  мен  ділінің 
үстемдігі, 5. Білімнің дамуы,  міне осы бес бағыт  бір ғасырдан 
кейін , бүгін де өте өзекті болып отыр.
 Алаш партиясы идеяларын елге танытуда қазақ баспасөзінің 
рөлі өте жоғары болды. Ахмет Байтұрсынов: «Баспасөз – халықтың 
көзі,  тілі  жəне  құлағы»  деп  бағаласа,  Міржақып  Дулатов: «Қай 
елдің  баспасөзі  мықты  болса,  сол  елдің  болашағы  мықты»  деп 
дəл  анықтама  берген.  Алаш  идеясын  насихаттауда  келесі  жылы 
100 жыл толатын «Қазақ» газетінің ролі өте зор. Қазір бұл газетті 
белгілі  жазушы  Қоғабай  Сəрсекеев  шығарып  келеді.  Ол 1911 
жылы шыққан «Айқап» журналын да қайта шығаруды қолға алу-
да. Ал 1920-1926 жылдар  бойы ұлтымыздың біртуар қайраткері 
Сұлтанбек Қожанов бас  редакторы болған, Алаш пен ұлттық иде-
яны насихаттап келген «Ақ жол» газетінің бүкіл тарихын «Ақ жол» 
партиясы мүшесі, қазақтың белгілі ақыны Ханбибі Есенқарақызы 
зерттеп, кітап етіп шығарды.
Біздің  білуімізше,  Алаш  арыстарының  еңбегі  сіңген,қаны 
төгілген  тарихи  отаны,  Алаш  Ордасы  болған    Семейдің  сол 
жағалауында  Əлихан  Бөкейхановтың  шағын  бюстінен    басқа 
ауызға  ілінер  ештеме  жоқ.  Семейде  қазіргі  күнде 877 көше  бар 
екен,  солардың  тек 76-сы  ғана  өзгерген.  Алаш  арыстарынан 
Міржақып  Дулатов,  Мағжан  Жұмабаевқа    ғана  көше  берілді. 
Олардың көпшілігі қаламыздың шеткері, көзден таса  жерлерінде 
орналасқан.  Ал, Алаш арыстарының атымен аталатын  мектептер 
атымен жоқ.
Алаш көсемі Ə.Бөкейханұлын Семей жұртшылығы құшақ жая 
қарсы  алған  ғимарат  бар.  Онда  ешқандай  белгі  жоқ.  Əлиханның 
Семейге  келуі  үлкен  мереке  болып,  Шəкəрім  қажы  сөз  сөйлеп, 
С.Торыайғыров  өлең  оқып,  Ə.Тəңірбергенов  домбырамен  толғау 
айтқан  екен.  Алаш  қайраткерлерінің  тұрған    «Совет  көшесі, 60» 
«Ғабдолла Тоқай көшесі, 92 үйлерде де ешқандай естелік белгілер 
жоқ.  Мынандай  масқараны  қараңыз,  алаштың  атын  өшіруге  ты-
рысып, Алашорда үкіметі ғұмырын тоқтатқан Советтің атында əлі 
көше бар да, Алаш атында Тəуелсіздігімізге 20 жылдан асса да  əлі 
көше жоқ…

148
 1921-22 жылдары Ə.Бөкейханұлы мен М.Дулатов Семейдегі 
қазақ  зиялысы  Əнияр  Молдабаевтың  Комиссарская  (қазіргі 
Бөгенбай  батыр)  көшесі 17 үйдегі  екі  қабатты  жекеменшік  үйде 
тұрған. Мұнда бір кездері  М.Əуезов те тұрыпты. Қазір М.Əуезов 
атындағы мұражай болып табылады. Онда М.Əуезов туралы мате-
риалдар болғанмен,  Алаш арыстары туралы ешнəрсе жоқ. Ең ал-
дымен мектеп оқулықтарында жеткілікті көлем берілуі керек. Ал 
қазір «Қазақстан тарихы» оқулығында бар болғаны бір жарым бет 
қана. Бұл ешқандай елде болмайтын келеңсіздік.
  Біздің  кешегі  жасаған  депутаттық  сауалымызға 10 күннен 
асса  да,  əлі  жауап  келген  жоқ.  Біз  жауап  күтіп  жүргенімізде 
жауаптылығы  зор,  ұлттық  мəні  бар  Алаштың 95 жылдығы  өтіп 
кетіп жүрмей ме? Алдымен осыны ойлануымыз керек.
Алаш  идеясы – ұлттық  идеология.  Ендеше  ұлт  болып 
жұмылып, Алаш арманын іске асыруымыз керек.
Алаш  партиясының  ізбасарымыз  деген  «Ақ  жол»  партиясы 
шама-шарқынша  ұлттық  мүдделерді  ұлықтауға  тырысып  келеді. 
Биыл  мамыр  айында  партияның  Мəжілістегі  фракциясы  былтыр 
барлық  қоғамдық  ұйымдар  дайындаған  Мемлекеттік  тіл  туралы 
заң жобасын жетілдіріп, парламентке өткізуге тырысты. Кім қарсы 
болды дейсіздер ғой. Елбасы барша қазақстандықтар мемлекеттік 
тіл  аясында  бірігуі  керек  дейді.  Ал  Президентіміздің  үкіметі 
мемлекеттік  тілге  қарсы  шығады.  Сөйтіп, «Ақ  жол»  дайындаған 
мемлекеттік  тіл  туралы  заң  жобасын  парламентке  жеткізбей, 
үкіметтегі    кабинеттерде  үнін  өшіруге  тырысты.  Мемлекеттік 
тіл  туралы  заң  жобасы  сəтсіздікке  ұшырады.  Бірақ  «Ақ  жол» 
мұнымен тоқтап қалмау керек деймін. Өйткені біздің сайлаудағы 
уəделеріміз бен бағдарламаларымыз бар.
Оның  үстіне,  біздің  тағы  бір  үмітіміз,  жақында  ғана 
тағайындалған жаңа Премьер –Министр, мемлекетшіл қайраткер 
Серік  Ахметов  өткен  аптада    ғана  «Үкімет  енді  тек  қана  қазақ 
тілінде сөйлейді» деп, үкімет мəжілісін мемлекеттік тілде өткізді.
Біз  бұрын  да,  талай  айтып  келе  жатқанымыздай,  жаңа  да 
Амангелді Айталы ағамыз айтып өтті, ең алдымен мемлекетіміздің  
атын  дұрыстап  алуымыз  керек.  Қазақстан  Республикасы  емес, 
Қазақ Республикасы болуы тиіс. Кешегі кеңес империясы кезінің 

149
өзінде  Қазақ  (Советтік  Социалистік)  Республикасы  атанғанда, 
Тəуелсіз  кезімізде  қайдағы  бір  «станға»  жабысып  қалдық…  Со-
нымен бірге менің айтарым, осы шет тіліне, мысалы халықаралық 
ортақ  тіл  ағылшын  тіліне  біздің  елдің  аты  неге  қазақ  тілінен 
емес,  өзімізді  кеше  отарлап  келген  Ресей  тілінен  аударылады? 
Неге «Kazakhstan» деп  орыстың  «Казахстан»  сөзінен  аударыла-
ды? Неге «Қазақстан» деген өзіміздің қазақ тілінен  «Qazaqstan» 
деп тəржімаланбайды? Міне, құлдық психологияның басы қайда 
жатыр?  Бас  атауымызда,  БҰҰ-да  жатыр…  Сонда  оны  аударып, 
жазып  беретіндер  қазақ  емес,  Тəуелсіз  Қазақстан  Азаматы  емес, 
Ресей азаматтары болғаны ма? Ал Сыртқы істер министрі болып, 
екінші рет тағайындалып отырған, өзі айтпақшы «миын ауыстыр-
маса,  қазақ  тілін  үйрене  алмайтын»  Ерлан  Ыдырысовтың  бұған 
миы жете ме?.. Баяғы да Балтық елдері əр əріптерінің ұлттық, төл 
тұрғыға  негізделуі  үшін  күресті.  Мысалы,  Эстонияның  астана-
сы Таллин қаласының атына тағы бір «н» қосылып, Таллинн бо-
лып өзгертілді. Не деген ұлттық мінез, не деген сауаттылық пен 
жауаптылық десеңізші…
Сол секілді  тəуелсіз қазақ елінің азаматтары да өз есімдерінен 
«ов», «ова», «ев», «ева»-деген құлдық жалғауларды алып тастай-
тын уақыт жетті. Бұған біз алдағы уақытта арнайы тоқталамыз.
Біз  бірлік  туралы  айтқанда,  алдымен  ұлттар  бірлігін  айтуға 
тырысамыз.  Еліміздегі  ел  бірлігі  мен  ынтымақтастығы  туралы 
сарабдал  да,  салмақты  саясат  өз  жемісін  берді  десек  те  болады. 
Енді  Тəуелсіздігімізге 20 жылдан  асқанда  бізде  тек  мемлекетті 
құраушы Қазақ деген бір ғана ұлт бар екенін, қалғандары ұлыстар 
екенін  мəлімдейтін  кез  жетті.  Бұл  ұлттық  мəн-маңызы    зор 
мəселені осы уақытқа дейін қазақтың нанын жеп, ауасын жұтып, 
бірақ  сөзін  сөйлемеген  Қазақстан  Халқы  Ассамблеясы  көтергені 
дұрыс  шығар.  Біз  енді  қоғамдық  ұйымдар  мен  қозғалыстардың, 
саяси  партиялардың,  бір  сөзбен  айтқанда  қоғамның  бірлігін  сөз 
етіп, соны мақсат тұтуымыз керек.
Мынау  залда  студент  жастар  көп  екен.  Ұлы  Мағжан  «Мен 
жастарға  сенемін!»-деген  болатын.  Осы  жастарға  қарата  айта-
рым – сендер  елдің  тірегісіңдер!  Біз  бүгін  отарлық  құлдықтан 
құтылғанымызға  20 жылдан  асқанда,  ең  басты  баламасыз 

150
бақытымыз, барымыз да, нарымыз да, бағымыз да -Тəуелсіздігімізді 
сақтау үшін ешнəрседен де аянбаймыз.
Бұл кешегі саңлақ сақтардан, дүбірі дүниені дүрілдеткен Түркі 
қағанатынан, орыс княздары билікке бекітілу үшін Бату хандардың 
табанының  ізі  басылған  таңбаны  сүйіп,  ант  беретін  болған  Ал-
тын  Ордадан,  Бүгінгі  Тəуелсіз  Қазақстанның  бастауы  Жəнібек-
Керей бастаған Қазақ ордасынан, бас сүйегі отарлаушы ел Ресей-
де жатқандықтан əліге дейін басымыз орысша  ойлайтын кешегі 
қайсар  Кенесары  ханнан,  қазақ  тарихында  тұңғыш  рет  заманауи 
саяси партия мен үкімет құрған Алашордадан, сан ғасырдан бері 
осы кең байтақ даланы ақ найзаның ұшымен, ақ білектің күшімен 
сақтап, бізге табыстап кеткен ата-бабалардан қалған Аманат!
Ендеше  Аманатқа  адал,  Тəуелсіздігіміз  үшін  алынбас  қамал 
болайық, арда туған Алаш халқы!

151
Амангелді Айталы
философия ғылымдарының 
докторы, профессор,
«Ақ жол» партиясы 
Ақылдастар Алқасының 
төрағасы. 
АЛАШ ИДЕЯСЫ: КЕШЕ ЖƏНЕ БҮГІН
Бағзы заманнан Алаш атауы қазақ халқының синонимі ретінде 
пайдаланылады. Махамбеттің «Алты сан Алаш ат болып, тізгінін 
берсін  қолыма»  деген  өлеңінде  Алаш  сөзі  қазақ  атауының  бала-
масы. «Атамыз-Алаш,  керегеміз-ағаш»  деп  қазақ  бостандық  пен 
бірлікті  ұран  етіп  алған.  Осы  тəуелсіздік  жолында  өмірге  Алаш 
қозғалысы,  Алаш  автономиясы,  Алаш  партиясы  келген.  Бүгінгі 
Алаш идеясы дегеніміз бастауын ХХ ғасырдың басындағы Алаш 
көсемдерінен  алатын  бүгінгі  қазақ  мəселесі.  Осылай  кешегі  мен 
бүгінгі ұлт идеясы сабақтастығын тауып отыр. Бүгін бірақ Алаш 
идеясын өткен шақта қарастыру басым. 
  Тəуелсіздікті  жариялаумен  тəуелсіздікке  қол  жеткізу  ұзаққа 
созылатын тарихи кезең. Қазақ ұлтының бүгінгі болмысы, тұрмыс 
тіршілігі  «Ақ  жол»  партиясы  үшін  сайлау  алды  жеңіл-желпі  ай-
тыла  салған  популистік  идея,  іс-шаралар  емес.  Алаш  идеясы, 
немесе  қазақ  идеясы  мазмұны  жағынан  терең,  бір  партияның  іс-
əрекетімен,  бағыт-бағдарымен  сарқылмайтын  құндылық.  Ком-
мунистерден  басқа  партиялар  қатарында  да  алашшыл  азаматтар 
баршылық. Ал «Ақ жолдың» орны бөлек, жүгі ауыр, ұлт идеясын 
сабақтастық дəстүрімен жалғастырушы партия.
  Ұлт  идеясы  дегенде  партия  жалаң  ұранмен,  аттандаудан 
аулақ. Зар жылап, қара жамылып, «қазағым» деп пессимизмге де 
салынбайды.  Қоғамда  ұлтсыздықтың,  қазақты  кемсітушіліктің 

152
барлығын да ақжолдықтар біліп, көріп отыр. Қазақ өзін, өзінің ру-
хани қуатын өзбекпен, басқамен салыстырып, жағдайының кемшін 
екенін, орыс рухы үстемдік құрған Ресейдің бір автономиясында 
тұратындай сезінеді. Кеден одақ орыс идеясын одан əрі күшейтеді.
Ұлт  мəселесі  қоғамдық  санада,  БАҚ-та,  саяси  жиындарда, 
ғылыми ортада қызу талқыланғанмен, атқарушы органдар ел ішін 
тыныштық, жайбарақат, қаперсіз бей-жай қамсыз көңілге итерме-
леп  отыр.  Бір  нұротандық  белсенді  орысшалап, «ненадо  чесать, 
там  где  чешется»  деді.  Политкорректность,  саяси  əдеп  сақтайық 
дегені  болар.  Ұлтаралық  мəселе,  қазақ  ұлтының  жағдайына 
алаңдайтын негіз жоқ сияқты, елді жалықтыратын насихат жүріп 
жатыр.  Көптеген  күрделі  мəселелер  ашық  айтылмағандықтан 
сыртқа шықпайды, іштей ренжитіндер көбеюде.
«Алаш» 
партиясының 
саясы-идеологиялық 
мұрасына 
негізделген,  əлемдік  тəжірибеге  де  сүйеніп  «Ақ  жол»  партиясы 
2010  жылы  «Қазақстан  Республикасының 2011-2020 жылдарға 
арналған  ұлттық  саясат  Тұжырымдамасын»  дайындап,  оны 
партияның  басқару  органдары  мақұлдады. «Тұжырымдама» 
баспасөзде жарияланды.
«Тұжырымдаманы»  дайындауға  Əлихан  Байменов,  Бөріхан 
Нұрмұханбетов,  Қазыбек  Иса,  Людмила  Жуланова,  Нұрлан 
Жылқышиев,  Əбдіразақ  Сұлтановтар,  ақын,  жазушылар,  оның 
ішінде  «Алаш»  сыйлығының  иегерлері  де  бар,  филиалдар 
төрағалары өз үлестерін қосты. Ақжолдық емес ғалым-саясаткерлер 
де  оң  бағаларын  берді. «Ақ  жол»  ұлттық  саясат  бағдарламасын 
дайындаған Қазақстандағы жалғыз саяси партия.
«Тұжырымдаманың»  басты  қағидасының  бірі  қазақ  ұлтын 
еліміздегі  көп  этникалық  топтың  бірі  емес,  мемлекет  құраушы 

жүктеу/скачать 2,57 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: