«Қазіргі заманғы білім беруді дамыту тенденциялары: даму бағыттары, тәжірибе, мәселелер»

353 

 

353 

 

Инклюзивті  білім  беру  балалардың  әр  түрлі    дене,  психикалық,  зияткерлік,  мәдени- 

этникалық,  тілдік  және  өзге  де  ерекшеліктеріне  қарамастан,  сапалы  білім  беру  ортасына 

айрықша  білім  алу  қажеттіліктері  бар  балаларды  қосуды,  барлық  кедергілерді  жоюды, 

олардың сапалы білім алуы үшін және олардың әлеуметтік бейімделуін, социумге кірігуін 

көздейтін оқыту түрі. Француз тілінен аударғанда «Инклюзив» сөзі-өзімді қосқанда ал, латын 

тілінен аударғанда -қосамын деген мағынаны білдіреді [2].  

Н.В Борисова, С.А Прушинский және М.Перфильева инклюзивті білім берудің негізгі 

ұғым  түсініктерін  қарастырушы  ғалымдар  болып  табылады.  Осы  ғалымдадың 

редакциялауымен  жарық  көрген  «Инклюзивное  образование:  ключевые  понятие»  оқу 

құралында ең негізгі ғылыми аппаратқа тоқтала отырып, ұғым түсініктердің мәнін ашты.  

Ал, инклюзивті білім беру негізін қарастырушы Қазақстандық ғалымдар Искакова А.Т., 

Мовкебаева  З.А.,  Закаева  Г.,  Айтбаева  А.Б.,  Байтурсынова  А.А  оқу  құралында,  алдымен 

ізгіліктілік- философиялық сипатына, құқықтық- нормативтік негізіне, көппәнділік жүйесіне 

байланысты    жайлы  әрі  жағымды    орта  құруға,  білім  беру  процесіне  бейімдеумен,оған  

өзгерістер енгізуге, отбасымен жұмыс істеуге, білім нәтежесін бағалауға мән бере отырып 

арнайы педагогиканың мүмкіндіктері мен ерекшеліктерін жан-жақты ашады.  

Дегенмен,  инклюзивтік  білім  беруде  категориялық  аппарат  толық  айқындалмаған. 

Себебі,ғалымдардың  бір  қатары    инклюзивті  білім  беруде  «мүмкіндігі  шектеулі  тұлға» 

ұғымын  пайдаланса,    бұл  ұғымға  қарсы  шығушы  ғалымдар  да  бар.Олар      «ерекше 

қажеттіліктері бар тұлға»  ұғымын пайдалануды ұсынады.  

Алайда, аталған  бұл екі ұғым да инклюзивті білім беруді дамытудың негізгі бағыттарына 

сай  қолданылатын  сөздерді,  ұғым  түсініктерді  әлі  де  нақтылау  қажеттігін  түсіндіреді. 

Сондықтан,инклюзивті білім беру қазіргі таңда ғалымдардың басты назарында.  

Осы  жаһандық  мәселеге  қатысты    әлем  ғалымдары  мынадай  анықтама  береді:  яғни, 

инклюзивтік білім беру дегеніміз - барлық балаларды, соның ішінде мүмкіндіктері шектеулі 

балаларды  жалпы  білім  үрдісіне  толық  енгізу  және  әлеуметтік  бейімдеуге,олардың 

жынысына,  шығу  тегіне,  дініне,  жағдайына  қарамай,  балаларды  айыратын  кедергілерді 

жоюға,  ата-аналарын  белсенділікке  шақыруға,  баланың  түзеу-педагогикалық  және 

әлеуметтік  мұқтаждықтарына  арнайы  қолдау,  яғни,  жалпы  білім  беру  сапасы  сақталған 

тиімді оқытуға бағытталған мемлекеттік саясат. 

Осыдан кейін, инклюзивті оқыту – ерекше мұқтаждықтары бар балалардың жалпы білім 

беретін  мектептердегі  оқыту  үрдісін  сипаттауда  қолданылады.  Демек,  инклюзивті  оқыту 

негізінде  балалардың  қандай  да  бір  дискриминациясын  жоққа  шығару,  барлық  адамдарға 

деген  теңдік  қатынасты  қамтамасыз  ету,  сонымен  бірге  оқытудың  ерекше  қажеттілігі  бар 

балаларға  арнайы  жағдай  қалыптастыру  идеологиясы  жатыр.  Осы  бағыт  балаларды  оқуда 

жетістікке жетуге ықпал етіп, жақсы өмір сүру жағдайын  қалыптастырады. 

Жоғарыда  көрсетілген  сипаттамалардан  кейін  инклюзивті  білім  берудің  мақсаты  

айқындалады,ол–  барлық  оқушыларға  барынша  толыққанды  әлеуметтік  өмір,  ұжымға, 

жергілікті қауымдастыққа белсене қатысуға мүмкіндік бере отырып, сол арқылы оларға бір-

бірімен  қауымдастық  мүшелері  ретінде  толық  өзара  әрекеттестік  пен  қамқорлықты 

қамтамасыз  ету  болып  табылады.  Өз  кезегінде,  бұл  мәселенің  шешімі  балалардың  сапалы 

білімге қолжетімділігін қамтамасыз етеді, олардың өмірмен байланысының кедергісін жоюға 

және жалпы қоғамға кірігуіне жағдай жасайды. 

Инклюзивті білім беру  мәселесі шет елдерде 1970 жылдан бастау алады, ал 90 жылдары 

АҚШ  пен  Еуропа  өздерінің  білім  беру  саясатына  инклюзивті  білім  беру  бағдарламасын 

толық енгізді. Біздің елімізде инклюзивті білім беру жүйесінің дамуы туралы ресми дерек 

«Қазақстан  Республикасының  Білім    беруді  дамытудың  2010-2020  жылдарға  арналған 

мемлекеттік  бағдарламасында» көрсетілді. 

Инклюзивті  білім  беруді  дамыту  ең  алғаш  АҚШ,  Ұлыбритания,  Дания,  Испания, 

Финляндия,  Германия,  Италия  және  Австралия  елдерінде  білім  беру  саясатының  жетекші 

бағдарына  айналды.  Жоғарыда  аталған  елдерде  балалардың  дамуы  мен  әлеуметтік 

бейімделуі  үшін  тиісті  психологиялық-педагогикалық  жағдай  жасалған  жалпы  білім  беру 

354 

 

354 

 

ұйымдарында  психикалық  және  дене  бұзылыстары  бар,  дамуында  артта  қалушылығы  бар 

балалар  қалыпты  дамыған  құрдастарымен  бірге  табысты  білім  алуда.Инклюзивті  білім 

берудің халықаралық тәжірибесін қарастырсақ, 1991 жылдан бастап  Ресейде  «Мүмкіндігі 

шектеулі балаларды интеграциялау» жобасын іске асыру басталды. Жобаның нәтижесінде 

он бір  аймақта мүмкіндігі шектеулі балаларды интеграциялап оқытудың экспериментальды 

алаңдары құрылды  [3].  

 Бұл елде  мүгедек балаларды оқытудың инклюзивті білім беруден басқа да нұсқалалары 

бар:  арнайы  мектептер  мен  интернаттар,  коррекциялық  мектептер,  интернат-үйлер,  үйден 

оқыту және қашықтықтан оқыту. 

Швецияда 

ерекше 

қажеттілікке 

мұқтаж 

балалар 

қарапайым 

сыныптарға 

орналастырылған және юалалар  онда қажетті қолдау алуда. Әр сыныпта арнайы педагогтың 

немесе  ассистенттің  көмегі  және  көмекші  арнаулы  құралдарды  қолдану  арқылы  білім 

беріледі..  

Есту, көру қабілеттері бұзылған, ойлауында артта қалушылығы бар балалар ауытқулары 

бойынша бөлінген арнайы мектептерде білім алады және онда  21-23 жасқа дейін оқи алады.   

Арнайы мектептер қазір жалпы білім беретін мектептегі сыныптарға кірістірілген балаларды 

қолдау ресурстарының орталығы болып табылады. Ойлауы артта қалған балаларға арналған 

арнайы мектептер жалпы білім беретін мектептердің ғимараттарына сыныптарды біріктіру 

жолымен орналасқан [3]. 

Америка Құрама Штаттарын қарастырсақ, мүмкіндігі шектеулі балаларды оқыту жалпы 

және арнайы оқытуды біріктіру ұсыныстарынан тұрады.Оның 3 негізгі жолдары бар:яғни, 

«негізгі  бағыт»,  «жалпы  білім  инициативасы»,  «енгізу».  Алайда,бұл  арнайы  білім  беру 

алаңында үлкен дау  тудыруда. 

Мысалы,негізгі  бағыт-  мүмкіндігі  шектеулі  балаларды  оқыту  негізгі  мектептерде 

оқытуды  көздейді.  Екінші  жолы  жалпы    білім  беру  инициативасы-дамуында  ауытқуы  бар 

оқушыларға  білім  беру  шарттарына  фундаментальды  өзгеріс  енгізуді  ұсына  отырып, 

жоғарыда аталған негізгі бағыттан  ары қарай дами түскен.  

Өз  кезегінде  осы  сала  мамандары  дефектологтар  мен  негізгі  мектептің  басшылары 

жалпы  білім  беру  инициативасын  мақұлдаса,  кейбір  дефектологтар  мен  негізгі  мектептің 

мұғалімдері  ауытқуы  бар  балаларға    жалпы  білім  беру  инициативасының  әсер  ету 

мүмкіндіктерін түсіну үшін  қосымша сынақтар мен зерттеулер қажет дейді. 

Үшінші жолы енгізу моделі,ол балаларды ауытқу түріне және көріну деңгейіне тәуелсіз 

тұрған  жері  бойынша  жалпы  білім  беру  үрдісіне  енгізуді  көздейді.  Осындай  балаларға 

мамандар  тобы  жеке  оқыту  бағдарламасын  құрады,  сол  бойынша  оқушының  жетістігі 

бағаланады [3]. 

Франциядағы  арнайы  білім  беру  жалпы  білім  беретін  мектептерге  дамуында 

жетпіспеушілігтері  бар  балалардың  санын  неғұрлым  көбейтуге  бағытталған.  Дамуында 

ауытқулары бар балаларды  жалпы білім беру үрдісіне енгізу 4 нұсқада жүзеге асырылады. 

Біріншісі,мұнда бала қарапайым мектеп бағдарламасы бойынша оқиды, бірақ мектепте 

немесе  одан  тыс  уақытта  оған  қосымша  қызмет  көрсетіледі:  емдеу  шаралары,  тәрбиелеу 

жұмыстары т.б. қарастырылған. 

Екінші нұсқа бойынша, бала қарапайым мектеп бағдарламасы бойынша оқиды, қосымша 

күтім алады және қосымша  арнайы бағдарлама бойынша оқиды. 

Үшінші  нұсқа,бала  мектептегі  негізгі  уақытта  арнайы  сыныпта,  арнайы  бағдарлама 

бойынша  оқиды,мұндай  типте    психикалық  дамында  кешігушілік  бар  балалар 

қарастырылған.Ал,  уақытының  басқа  бөлігінде  қарапайым  бағдарлама  бойынша  өз 

жасындағы оқушылармен дайындалады. 

Төртінші  нұсқа  бойынша,бала  тек  арнайы  бағдарлама  бойынша  арнайы  сыныпқа 

барады,бұл типте  әдетте ойлау қабілеті бұзылған балалар білім алады [3]. 

Соған  қарамастан  бала    мектеп  өміріне  белсене    қатысады,яғни  бірге    таңғы  ас  ішу, 

тәрбие шараларына біріккен қатысу, спорттық және басқа да іс-шараларға қатысу. 

355 

 

355 

 

Әр елдің  тәжірибелерін қарастыра отырып,біздің көретініміз шет елдерде инклюзивті 

білім беру мәселесі біздің елге қарағанда едәуір жолға қойылған. Бұл елдерде инклюзивті 

білім беру XX ғасырдың 70 жылдарынан басталған, ал біздің елде екінші мыңжылдықтың 

басында қолға алына бастады. Европа елерін алатын болсақ, инклюзивті білім беру көптеген 

мәселелерді  шешкен.  Бұл  елдерде  мүгедек  балаларға  жалпы  білім  беретін  мектептерде 

қосымша көмек жолдары ұсынылған.  

Біздің  елімізде  мүмкіндігі  шектеулі  балаларды  жалпыға  білім  беру  ортасына  қарай 

бейімдеу 2002 жылдан басталды. Сол жылы Қазақстан ТМД елдерінің арасында алғаш рет 

«Мүмкіндігі шектеулі балаларды әлеуметтік және медика-педагогикалық тұрғыдан қолдау» 

туралы заңды қабылдады. Осы заң аясында балаларға ерте бастан білім беру мәселесіне мән 

берілген.  Оларды  білім  беру,  әлеуметтік,  медициналық  тұрғыда  қамтамасыз  ету 

қарастырылған.  

Халықаралық  тәжірибелерді  жан  жақты  қарастыра  отырып,оларды  толық  зерттеп, 

еліміздің даму стратегиясын, экономикасын, білім беру жүйесін, әлеуметтік саясатын, қоғам 

қажеттілігін, тіпті еліміздің менталитетін ескере отырып,  тәжірибелерді осы ескерулерге сай 

өзгертулер мен толықтырулар енгіп жүзеге асыру қажеттілігі туындап отыр.  

Ал,  біздің  ойымызша,    қазіргі  таңда  инклюзияны  жүзеге  асыру  табыстылығы  тікелей 

болашақ  мамандардың даярлығына байланысты болып табылады. 

 

Пайдаланылған әдебиеттер 

1.

 

Қазақстан Республикасындағы Білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған 

мемлекеттік бағдарламасы. Астана. 2010 ж.  

2.

 

Таубаева Ш.Т. Педагогика әдіснамасы, Алматы Қарасай батыр, 2011 ж. 

3.

 

Грозная Н.С. Инклюзивное образование за рубежом. От мечты к реальности  2011. №1  

4.

 

Қазақстандағы инклюзивті білім // egov.kz мемлекеттік порталы. 

 

 

ИНКЛЮЗИВНОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 

 

Чернышева Любовь Николаевна 

Рассказова Светлана Романовна 

ОКШИДС №68, воспитатели 

 

Когда речь заходит об инклюзивном образовании, с точки зрения родителей многое 

остаётся расплывчатым и туманным. Особенно, когда говорят о такой его разновидности, как 

дошкольное образование инклюзивного характера. 

Инклюзивное дошкольное образование подразумевает совместное обучение в ДО здоровых 

детей и детей с особенными потребностями. В этой статье освещены ответы на самые часто 

задаваемые вопросы, затрагивающие инклюзивное дошкольное образование. 

Каким бывает инклюзивное дошкольное образование? 

Инклюзивное дошкольное образование реализуется в двух основных формах. 



 

При  ДО  могут  быть  организованны  специальные  группы  для  детей  с  особыми 

потребностями.  Несмотря  на  то,  что  особенные  дети  обучаются  отдельно,  они 

остаются  включёнными  в  социальную  жизнь  ДО,  наравне  со  здоровыми  детьми 

участвуют  в  общественных  мероприятиях  и  т.д.  Обыкновенно,  в  специальных 

группах  обучаются  дети,  имеющие  отклонения  и  задержки  в  психическом  и 

интеллектуальном развитии. 



 

В  другой  форме  инклюзивное  дошкольное  образование  реализуется  путём 

непосредственного включения детей с особыми потребностями в состав группы, где 

они  занимаются  на  общих  основаниях  со  всеми  детьми.  Этот  вариант  чаще 

применяется при условии сохранности интеллекта у детей-инвалидов 

356 

 

356 

 

 

 нашем детском саду с проблемой инклюзивного образования столкнулись впервые. Дело в 

том,  что  в  прошлом  году  в  детский  сад  поступили  два  ребенка  с  ОВЗ.  Как  выяснилось, 

педагоги не совсем готовы к решению данной проблемы, так как ранее не сталкивались с 

подобной  ситуацией.  Нас,  как  воспитателей  эта  проблема  заинтересовала,  и  мы  решили 

искать  пути  ее  решения.  Главной  целью  является  комфортное  пребывание  детей  с  ОВЗ  с 

остальными детьми в одном коллективе. Пообщавшись с коллегами из других садов, почитав 

специальную  литературу,  мы  поняли,  что  на  сегодняшний  день  проблема  инклюзивного 

образования  является  актуальной.  С  каждым  годом  количество  детей  с  особыми 

образовательными потребностями увеличивается. Для решения этой проблемы необходимо 

создать  инклюзивную  группу.  Ее  основной  целью  должно  являться  социализация  и 

интеграция в широком аспекте понимания детей с ОВЗ в обществе.  

Инклюзивное образование, помимо решения сугубо образовательных задач, в значительной 

мере способствует улучшению качества жизни людей.  

Поддерживая  культуру  инклюзивного  образования,  реализуя  инклюзивную  практику, 

образовательное учреждение действует в инновационном режиме.  

При  этом  одной  из  основных  становится  задача  создать  устойчивую,  развивающуюся, 

эффективно 

действующую 

систему 

психолого-педагогического 

сопровождения 

инклюзивного образования в учреждениях разных типов и видов.  

На  всех  этапах  инклюзивного  образования  сопровождение  обеспечивает  положительное 

эмоциональное  самочувствие  воспитанников,  положительную  динамику  в  развитии  и 

положительные учебные достижения, способствует развитию взаимодействия детей.  

Мы пришли к выводу, что необходимо создать специальную программу по инклюзивному 

образованию  в  детском  саду.  Данная  программа  должна  строиться  с  учетом  следующих 

принципов: 

Принцип индивидуального подхода  - выбор наиболее оптимальных форм, методов, 

приемов и средств обучения и воспитания с учетом индивидуальных потребностей каждого 

ребенка.  Реализуя  этот  принцип,  специалистами  инклюзивной  группы  разрабатываются 

индивидуальные планы развития каждого воспитанника.  

Принцип понимания инвалидности - концепция равных прав и равных возможностей 

для  всех  членов  общества.  Это  означает,  что  ребенок  с  особыми  образовательными 

потребностями имеет возможность обучаться среди нормально развивающихся сверстников. 

В  этих  условиях  у  детей  с  особенностями  психофизического  развития  формируется 

социальная компетентность, навыки общения с окружающими, преодолевается социальная 

изоляция, расширяются возможности произвольного взаимодействия со сверстниками. У тех 

и у других формируется определенная степень социальной зрелости и понимания факта, что 

ребенок с ОВЗ не хуже и не лучше других – он такой же, как все.  

Принцип активного включения в образовательный процесс всех его участников – создание 

оптимальных условий для взаимодействия всех воспитанников группы и их родителей.  

Принцип партнерского взаимодействия с семьей  –  установка доверительных отношений с 

родителями ребенка. Оказание им поддержки, консультирование по вопросам воспитания и 

обучения ребенка.  

Особенности особых детей нивелировать невозможно приходится изменять педагогическую 

практику,  чтобы  профессионально  решать  проблемы  образования  таких  детей  вместе  с 

другими. Но если мы начинаем создавать особые условия для «особых» детей, то нарушаем 

принцип равных прав для других детей. Чтобы сохранить его, надо научиться работать со 

всеми детьми, учитывая их индивидуальные особенности. 

Такая программа требует ответов на следующие вопросы: 

Как  соединить  в  педагогической  деятельности  требования  дошкольной  программы  и 

особенности разных детей, которые должны ее освоить? 

Как учитывать эти особенности при построении индивидуального плана развития ребенка, 

при планировании работы в группе?  

357 

 

357 

 

Как  сделать  качественным  образование  и  социальное  взаимодействие  детей  с  учетом  их 

индивидуальных различий? 

 

Такое образование требует постоянного творческого вклада от каждого, в творческий 

процесс  образования  включаются  все  его  участники  –  педагоги,  родители,  дети, 

администрация. Сейчас мало кто в нашей стране готов к такому повороту событий. 

Основа учебного процесса – собственная учебная деятельность воспитанника, и чтобы она 

была  успешной,  необходимо  развивать:  мышление,  воображение,  рефлексию,  понимание, 

осмысление, способность к коммуникации и самоорганизации действий и деятельностей.  

Также необходимо использовать проблемный метод обучения. Педагог ставит перед детьми 

определенную  проблему,  воспитанники  совместными  усилиями  стараются  совместными 

усилиями  найти  пути  ее  решения.  Данный  метод  не  только  развивает  мыслительные 

способности детей, но и способствует сплочению детского коллектива.  

Три раза в год должен проводиться мониторинг освоения индивидуальной образовательной 

программы ребенком. Если воспитанник не усваивает программный материал, для него надо 

разработать новую индивидуальную программу или откорректировать предыдущую.  

Построение  инклюзивного  процесса  в  группе  детского  сада  выполняется  следующим 

образом: 

1. Диагностика индивидуальных особенностей развития детей инклюзивной группы 

1.

 

Беседа и анкетирование родителей 

2.

 

 Диагностика развития ребенка 

3.

 

Наблюдение за поведением в группе 

2.  Междисциплинарное  оценивание  ресурсов  и  дефицитов  ребенка,  составление 

Индивидуального образовательного маршрута и Индивидуального образовательного плана. 

3.  Планирование  образовательного  процесса  с  учетом  индивидуальных  образовательных 

потребностей детей группы. 

4. Организация совместной жизнедеятельности детей в условиях инклюзивной группы. 

Специалистам, для повышения своего профессионального мастерства, обязательно пройти 

курсы  повышения  квалификации.  Необходимо,  на  наш  взгляд,  изучить  различные 

программы и технологии работы с детьми с ОВЗ, чтобы создать индивидуальную программу 

развития ребенка.  

Мы считаем, что если подобная работа будет проделана, то социализация пройдет успешно.  

Каждый ребенок особенный, это бесспорно. Но все так мы не можем называть «особенными» 

детей, которые во многом ограничены. И наша задача, как педагогов создать максимально 

комфортные условия для таких детей, чтобы они не чувствовали разграничения со своими 

сверстниками.  Мы  считаем,  что  с  такими  детьми  должны  заниматься  дополнительно: 

логопед  и учитель-дефектолог.  

Индивидуальные  занятия  направлены  на  развитие  и  поддержку  функциональных 

способностей ребенка в соответствии с его возможностями. Содержание встреч, планируется 

согласно  состав-ленному  индивидуальному  плану.  Специалисты  (логопед,  психолог, 

дефектолог, медсестра по массажу, кинезиотерапевт) в своей работе опираются на различные 

отечественные  и  зарубежные  программы,  методы  и  техники.  Индивидуальные  встречи 

проводятся специалистами в соответствии с составленным графиком. 

Фронтальные формы организации активности детей могут решать как познавательные, так и 

социальные  задачи.  Фронтальные  формы  могут  проходить  по  разному.  Для  организации 

инклюзивного  процесса  больше  всего  подходит  занятие  в  форме  круга  –  специально 

организованного, занятия, на котором дети и взрослые играют вместе в особой – спокойной, 

доверительной атмосфере. 

Детско-родительские группы. Это комплексные занятия для детей и родителей, включающие 

в  себя  игры,  творческие  занятия,  музыкальные  занятия.  Группы  ведут  специалисты: 

психолог,  логопед,  дефектолог,  музыкальный  руководитель.  Основными  факторами 

взаимодействия специалистов с родителями являются позитивное отношение ко всем детям, 

демонстрация конструктивных способов поведения, позитивное подкрепление эффективных 

358 

 

358 

 

взаимодействий  и  информационная  поддержка  родителей.  Важно  и  то,  что  родители 

включаются  в  игры,  упражнения,  песни,  лепку,  которыми  наполнено  занятие  –  и  этим,  с 

одной  стороны,  помогают  своим  детям  включиться,  с  другой  –  сами  получают 

эмоциональную разрядку, отдыхают и получают новый опыт общения со своим ребёнком. 

После  занятия  родители  могут  задать  специалистам  вопросы,  обсудить  волнующие  их 

проблемы,  получить  информационную  и  психологическую  поддержку.  Присутствие  на 

занятии  детей  с  типичным  развитием  дает  возможность  «особым»  следовать  за  своими 

сверстниками  и  учиться  у  них,  а  они,  в  свою  очередь,  привыкают  быть  в  одной  среде  с 

«особенными» детьми, получают позитивный опыт общения с ними. 

Праздники,  экскурсии,  конкурсы,  походы  выходного  дня  важная  составляющая 

инклюзивного  процесса.  Они  создают  позитивный  эмоциональный  настрой,  объединяют 

детей  и  взрослых,  являются  важным  ритуалом  группы  и  всего  сада.  Атмосфера  при 

подготовке этих мероприятий творческая. Они могут быть подготовлены взрослыми – тогда 

это будет сюрпризом для детей, что тоже влияет на создание положительной атмосферы. 

Назрела острая необходимость в понимании их проблем, уважении и признании их прав на 

дошкольное  образование,  желание  и  готовность  включить  их  детское  сообщество,  а  не 

спрятать  за  стенами  специального  учреждения  или  оставлять  дома,  стоящими  у  окна  и 

наблюдающими за сверстниками.  

Таким  образом,  инклюзивное  образование  в  Казахстане  стоит  только  в  начале 

развития,  что  потребует  от  педагогической  общественности  терпения  и  стремления  к 

самообразованию. 

 

 

жүктеу/скачать 13,05 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: