Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті Пәннің оқу – әдістемелік кешені Басылым: бесінші ЕҰУ Ф 703-08-15. ПОӘК. Бесінші басылым
, мұнда
соқтығысудың эффективті диаметрі, ол
соқтығысатын екі (1 және 2) молекуланың орталықтарының әрекеттесу
болмаған кездегі ең кіші ара қашықтығынатең.
- шамасы соқтығысу қимасы
деп аталады.
Газдардың молекулалық - кинетикалық теориясы бойынша, бір түрлі екі
молекуланың 1 секундта, 1 м
3
көлемде соқтығыскан санын (Z
АА ) есептеуге
болады:
(молекула/м
3
с)
(3)
мұнда
- А молекуласының 1м
3
көлемдегі саны;
- бөлшектердің
массасы, кг.
Егер молекулалардың радиустарын ескеретін болсақ, онда
(За) мұнда М
А
- молекуланың молярлық массасы.
Егер әр түрлі екі молекула әрекеттесетін болса, онда
(молекула/м
3
с) (4)
мұнда
,
- А және В молекулаларының 1м
3
көлемдегі саны;
-
орташаландырылған
диаметр, ол
келтірілген масса болатындықтан
(4) – теңдеуді былай жазамыз:
(молекула/м
3
с) ( )
Енді ( )-теңдеуді молекулалардың радиустары арқылы жазсақ:
( а)
Химиялық кинетиканың постулаты бойьшша А+В
С реакциясының
жылдамдығы:
. Активті соқтығысу теориясы (Льюис)
бойынша активті соқтығысу санының жылдамдыққа тәуелділігі:
.
-нің мәнін ( ) теңдеуден алып қойсақ жылдамдықтың
теңдеуі мына түргс келеді:
(молекула/м
3
с) (6)
Егер
=1 болса, онда
K, сондықтан
=1 болғанда
жылдамдық константасының теңдеуі:
(7)
Бұл
теңдеуді
Авогадро
санына
(
)
көбейтсек
жылдамдық
константасының размерлігі моль/м
3
с болады:
