Строительные нормы и правила строительная терминология
жүктеу/скачать 3,43 Mb. Pdf көрінісі
|
Концентрация напряжений – значительное увеличение механических напряжений, возникающее в местах резких изменений формы тела. Кернеудің шоғырлануы – зат пішінінің күрт өзгерген жерлерінде пайда болатын механикалық кернеулердің едәуір ұлғаюы. Коробление древесины – деформирование пиломатериалов, заготовок и деталей при их высыхании или увлажнении. Ағаштың қисаюы – құрғау немесе ылғалдану нәтижесінде кесілген материалдардың, дайындамалар мен бөлшектердің деформациялануы. Корпус – основная деталь изделия, внутри которой помещаются детали его механизма. Корпус – і шіне өзінің механизмінің бөлшектері орнатылатын бұйымның негізгі бөлшегі. Коррозионная стойкость – 1) способность металлических и неметаллических материалов сопротивляться коррозии; 2) способность материала не вступать в реакции с другими веществами, т.е. способность материала сопротивляться воздействию кислот, щелочей, солей, газов. Тоттану төзімділігі – 1) металл және металл емес материалдардың тоттануға қарсы тұру қабілеттілігі; 2) материалдың басқа заттармен реакцияға түспеуі, яғни материалдың қышқыл, сілті, тұздар, газдар әсеріне қарсы тұру қабілеті. Коррозионная стойкость строительного материала – относительная способность строительного материала в изделии или конструкции в течение определенного срока сопротивляться воздействию агрессивной среды. Құрылыс материалының тоттануға төзімділігі – бұйым немесе құралымдағы құрылыс материалының белгілі бір мерзім аралығында жеміргіш ортаның әсеріне қарсы тұратын салыстырмалы қабілеттілігі. Коррозионная усталость – понижение предела выносливости материала при одновременном воздействии циклических переменных напряжений и коррозионной (агрессивной) среды. Тоттанып қажу - айнымалы циклдық кернеулер мен тоттанатын (жеміргіш) ортаның бір уақытта әсер ету кезінде материалдың төзімділік шегінің төмендеуі. Коррозионное разрушение строительного материала – изменение массы, сечения, прочности или ухудшение других количественных характеристик и показателей качества строительного материала и (или) конструкции вследствие коррозии. Құрылыс материалының тоттанып бұзылуы – тоттану салдарынан құрылыс материалының және (немесе) құралым массасының, қимасының, беріктігінің өзгеруі немесе басқа да сандық сипаттамалары мен сапалық көрсеткіштерінің төмендеуі. Коррозионные испытания – испытания строительных материалов, изделий и конструкций или защитных покрытий с целью определения их коррозионной стойкости и (или) их защитной способности в агрессивной среде. Тоттану сынақтары – құрылыс материалдары, бұйымдары мен құралымдары немесе қорғаныш қабаттарының тоттану төзімділігін және (немесе) жеміргіш ортаға қарсы тұру қабілетін анықтау үшін өткізілетін сынақтар. Коррозия – самопроизвольное разрушение твердых тел вследствие химического или электрохимического взаимодействия их с внешней средой. Тоттану – сыртқы ортамен химиялық немесе электрохимиялық өзара әрекеттесу нәтижесінде болатын қатты заттардың өздігінен бұзылуы. Коррозия бетона – ухудшение характеристик и свойств бетона в результате вымывания (выщелачивания) из него растворимых составных частей (коррозия первого вида); образования продуктов коррозии, не обладающих вяжущими свойствами (коррозия второго вида), и накопления малорастворимых кристаллизующихся солей, увеличивающих объем его твердой фазы (коррозия третьего вида). Бетонның тоттануы – құрамынан ерітілмелі құрама бөліктерін жуып шығару (тоттанудың бірінші түрі); тұтқырлық қасиеттері жоқ тоттану өнімдерінің пайда болуы (тоттанудың екінші түрі), және бетонның қатты фазасының көлемін ұлғайтатын аз еритін кристалданатын тұздардың жиналуы (тоттанудың үшінші түрі), нәтижесінде бетонның сипаттамалары мен қасиеттерінің төмендеуі. Коррозия выщелачивания бетона – коррозия бетона в результате растворения и вымывания (выщелачивания) из него растворимых составных Бетонның жуылып тоттануы – ерітілмелі құрама бөліктерінің құрамынан еріп шығуы нәтижесінде болатын бетонның тоттануы. СНиП РК 1.01-32-2005 83 частей. Коррозия древесины – разрушение структуры древесины при воздействии агрессивной среды. Ағаштың тоттануы – жеміргіш ортаның әсерінен ағаш құрамының бұзылуы. Коррозия железобетона – разрушение железобетона в результате коррозии бетона и (или) арматуры. Темірбетонның тоттануы – бетон және (немесе) арматура тоттануының нәтижесінде темірбетонның бұзылуы. Коррозия строительного материала – необратимый процесс ухудшения характеристик и свойств строительного материала в конструкции в результате химического и (или) физико- химического и (или) биологического воздействий или процессов в самом материале. Құрылыс материалының тоттануы – материалдың өзінде болатын химиялық және (немесе) физика-химиялық және (немесе) биологиялық әсерлер мен процестер нәтижесінде құралымдағы құрылыс материалының сипаттамалары мен қасиеттерінің қайтымсыз төмендеу процесі. Коррозия строительного материала под напряжением – коррозия строительного материала в изделии или конструкции, вызываемая одновременным воздействием агрессивной среды и механических напряжений. Құрылыс материалының кернелу кезіндегі тоттануы – жеміргіш орта мен механикалық кернеулердің бір уақытта әсер етуінен пайда болатын бұйым немесе құралымдағы құрылыс материалының тоттануы. Космодром – комплекс сооружений, технических средств, специально оборудованных земельных участков и т.д., предназначенный для приема, хранения, сборки, испытаний, подготовки к пуску и пуска ракета-носителей с космическими аппаратами, иногда также для посадки космических аппаратов, возвращающихся из космоса на Землю. Космодром – ғарыш аппаратары бар ракета тасушыларды қабылдау, сақтау, жинау, сынау, ұшуға дайындау және ұшыруға, сондай-ақ кейде ғарыштан жерге оралған ғарыштық аппараттардың қонуына арналған арнайы жабдықталған жер телімдерінің, техникалық құралдардың, имараттардың және т.б. кешені. Косоугольность керамической плитки – разница между прямым и измеренным углом плитки. Керамикалық тақташа бұрышының қисықтығы – тік бұрыш пен тақташаның өлшенген бұрышының айырмасы. Котел – устройство, в котором для получения под давлением пара или горячей воды, потребляемых вне этого устройства, используется теплота, выделяющаяся при сгорании органического топлива, протекании технологического процесса, преобразовании электрической энергии в тепловую, а также теплота отходящих газов. Қазан – қысым арқылы бұдан тыс қондырғыларда тұтынылатын бу мен ыстық су алу үшін органикалық отынның жануы, технологиялық процестің өтуі, электр энергиясының жылу энергиясына айналуы кезінде бөлінетін жылуды, сондай-ақ шығатын газдың жылуын пайдаланылуға беретін құрылғы. Котельная – комплекс зданий и сооружений, здания или помещения с котлом (теплогенератором) и вспомогательным технологическим оборудованием, предназначенным для выработки теплоты в целях теплоснабжения. Қазандық – жылумен жабдықтау мақсатында жылу өндіруге арналған қазан (жылу генераторы) және қосымша технологиялық жабдықтар орнатылған ғимараттар мен имараттардың кешені, ғимарат немесе бөлме. Котельная установка – совокупность устройств и механизмов для получения водяного пара или горячей воды за счет теплоты сжигаемого топлива. Қазандық қондырғы – жағылатын отын жылуының есебінен су буы мен ыстық су алуға арналған құрылғылар мен механизмдердің жиынтығы. Котлован – выемка в грунте, предназначенная для устройства оснований и фундаментов зданий и сооружений. Қазаншұңқыр – ғимараттар мен имараттардың негіздері мен іргетастарын орналастыруға арналған жердегі қазба. Котлованокопатель – землеройная машина для разработки котлованов под опоры линий связи, электропередачи, контактных сетей, под осветительные мачты и т.д. Қазаншұңқыр қазушы – байланыс, электр тасымалдау, түйіспе желілердің тіреулерін, жарықтандыру мачталарын және с.с. орнату үшін жер қазғыш машина. Коэффициент естественной освещенности (КЕО) — отношение естественной освещенности, создаваемой в некоторой точке заданной плоскости внутри помещения светом неба (непосредственным или после отражений), к одновременному значению наружной горизон- тальной освещенности, создаваемой светом полностью открытого небосвода; выражается в процентах. Табиғи жарық еселеуіші (ТЖЕ) – бөлменің ішіндегі берілген жазықтықтың бір нүктесінде аспан жарығы түсіретін табиғи жарықтың (тікелей немесе түсіргеннен кейінгі) бірмезгілдегі мәніне толық ашық көк аспан жарығымен жасалатын сыртқы көкжиек жарығының қатынасы; пайызбен көрсетіледі. Коэффициент запаса — расчетный коэффициент, учитывающий снижение КЕО и освещенности в Сақтық еселеуіші – пайдалану процесінде жарық қуыстарындағы жарық өткізгіш СНиП РК 1.01-32-2005 84 процессе эксплуатации вследствие загрязнения и старения светопрозрачных заполнений в световых проемах, источников света (ламп) и светильников, а также снижение отражающих свойств поверхностей помещения. толтырғыштардың, жарық көздерінің (шамдардың) және жарықтандырушылардың дастануы және тозуы, сонымен қатар бөлме беттерінің шағылдыру қасиеттерінің төмендеуі салдарынан болатын ТЖЕ төмендеуі мен жарықтанудың төмендеуін есептейтін еселеуіші. Коэффициент пульсации освещенности — критерий оценки относительной глубины колебаний освещенности в результате изменения во времени светового потока газоразрядных ламп при питании их переменным током. Жарықтың ауытқулық еселеуіші - газ разрядты шамдардың жарық ағынының айнымалы токқа қосылғанда уақыт аралығында өзгеруі нәтижесінде жарықталу тербелісінің салыстырмалы тереңдігін бағалайтын өлшем. Коэффициент размягчения – отношение прочности материала, насыщенного водой, и его прочности в сухом состоянии, числовое значение колеблется от 0 до 1. Жібу еселеуіші – материалдың су сіңірілгендегі беріктігінің құрғақ күйіндегі беріктігіне қатынасы, сандық мәні 0-ден 1-ге дейін ауытқиды. Коэффициент светового климата — коэффициент, учитывающий особенности светового климата. Жарықтық климаттың еселеуіші — жарықтық климаттың ерекшеліктерін есепке алатын еселеуіш. Кран трубопроводный – запорное или регулирующее устройство для перекрытия либо изменения направления потока или напора жидкости (газа) в трубопроводах. Құбырлық кран – құбырлардағы сұйықтың (газдың) ағынын немесе арынын жабу немесе бағытын өзгертуге арналған жапқыш немесе реттеуші құрылғы. Кран-балка – грузоподъемный кран мостового типа, у которого электроталь передвигается по пролетной ездовой балке, оборудованной концевыми балками с ходовыми тележками. Арқалық кран – электроталь жүргіш арбалары бар шеткі арқалармен жабдықталған аралық жүргіш арқа бойынша жылжитын көпір түріндегі жүк көтергіш кран. Кран-укосина – простейший грузоподъемный кран, у которого треугольный кронштейн- укосина с блоками закрепляется на колонне, стене и т.п. Қиғаш кран - үшбұрышты қиғаш тіреуіш блоктарымен ұстынға, қабырғаға және т.с.с. бекітілетін қарапайым жүк көтеруші кран. Кран-штабелер – грузоподъемный кран со сменным оборудованием, предназначенный для штабелирования грузов. Грузоподъемность до 6 тонн. Қатарлаушы кран – жүктерді қатарлап қоюға арналған жабдықтары ауыстырылатын жүк көтеруші кран. Жүк көтергіштігі 6 тоннаға дейін. Красители органические – химические соединения (главным образом, окрашенные), применяемые для крашения различных материалов. Органикалық бояғыштар – түрлі материалдарды бояуға арналған химиялық қосындылар (негізінен, боялған). Краски – однородные суспензии пигментов в пленкообразующих веществах (связующих). Бояулар – үлдір түзетін заттардағы (байланыстырғыштардағы) пигменттердің біртекті жүзгіндері. Краскопульт – переносной аппарат для нанесения на поверхность стен, потолков невязких красочных составов при отделочных работах. Бояғыш пульт - әрлеу жұмыстары кезінде тұтқыр емес бояуларды қабырғалардың бетіне, төбелерге шашуға арналған тасымалы аппарат. Краскотерка – установка для измельчения (перетирания) окрасочных материалов с помощью вальцов, жерновов или дисков. Сырүгіткіш – білікшелер, диірмен тас, дискілердің көмегімен бояғыш материалдарды ұсатуға (үгітуге) арналған қондырғы. Красные линии — границы улиц, проездов. Қызыл сызықтар – көшелердің, жолдардың шекаралары. Кратность воздухообмена – отношение объема воздуха, подаваемого в помещение или удаляемого из него в течение часа, к объему помещения. Ауа алмасу еселігі – бір сағат ішінде үй-жайға берілетін немесе одан шығарылатын ауа көлемінің үй-жай көлеміне қатынасы. Крен – отклонение от вертикали здания или сооружений. Крен – ғимараттардың немесе құрылыстың тіктіктен ауытқуы. Крепежные детали – детали для неподвижного соединения элементов машин и конструкций. Бекіту бөлшектері – машиналар мен құралымдардың бөлшектерін қозғалмалы емес қосуға арналған бөлшектер. Крепь – конструкция, возводимая в подземных выработках для сохранения их заданных размеров и защиты от обрушения и пучения окружающего их грунта. Тіреуіш – жерасты қазулары кезінде берілген өлшемдерін сақтау және олардың айналасындағы топырақтың сусып және қопсып құлауынан қорғау үшін қойылған құралым. СНиП РК 1.01-32-2005 85 Кривая обеспеченности (вероятности превышения) – интегральная кривая, показывающая обеспеченность или вероятность превышения (в процентах или в долях единицы) данной величины среди общей совокупности ряда. Қамсыздану (асып кету ықтималдығы) қисығы – берілген шаманың қатардың жалпы жиынтығы арасында қамсыздануын немесе асып кету ықтималдығын (пайызбен немесе бірлік үлесімен) көрсететін интегралдық қисық. Кривая переходная – кривая переменного радиуса в плане, образующая плавный переход между участками дорог (путей) различной кривизны, в т.ч. между прямыми участками и основной круговой кривой. Ауысу қисығы – қисықтығы әр түрлі жол телімдері, соның ішінде тура телімдер мен негізгі айналма қисығы арасында жатық ауысу жасайтын жоспардағы радиусы айнымалы радиус қисық. Кривая расходов воды – график связи между расходами и уровнями воды для данного сечения водотока. Су шығынының қисықтығы – су ағымының берілген қимасы үшін су шығыны мен деңгейі байланысының кескіндемесі. Кривизна керамической плитки – отклонение лицевой поверхности плитки от плоскости. Керамикалық тақташаның қисықтығы – тақташаның алдыңғы бетінің жазықтықтан ауытқуы. Кривизна мульды сдвижения — отношение раз- ности наклонов двух соседних интервалов мульды к полусумме длин этих интервалов. В точках мульды различают кривизну: в направлении простирания р х ; в направлении вкрест простирания в полумульде по падению р y1 ; в направлении вкрест простирания в полумульде по восстанию р у2 ; в заданном направлении р λ . Ысырылу мульдасының қисықтығы – мульданың көрші екі интервалының еңкейісінің айырмасының осы интервалдардың жартылай сомасына қатынасы. Мульда нүктелеріндегі мынадай қисықтықтарды ажыратады: жайылу бағытында р х ; құлау бойынша жартылай мульдасы жайылу бағытына тік бұрыш жасайтын р y1 ; тұру бойынша жартылай мульдасы жайылу бағытына тік бұрыш жасайтын р у2 ; берілген бағытта р λ . Критическая нагрузка в строительной механике – нагрузка, при которой происходит потеря устойчивости деформируемой системы. Құрылыс механикасындағы шекті жүктеме – деформацияланатын жүйенің орнықтылығы жоғалатын жүктеме. Кровельная асбестоцементная плитка – плоское асбестоцементное изделие, длина и ширина которого не более 600 mm, а толщина не более 5 mm. Жабындық асбестоцемент тақташа – ұзындығы мен ені 600 мм, ал қалыңдығы 5 мм аспайтын жазық асбестоцемент бұйым. Кровельная сталь, кровельное железо – листы из мягкой низкоуглеродистой стали (толщиной 0,25- 2 мм), предназначенные, главным образом, для устройства кровли зданий, а также для изготовления металлической тары и изделий широкого потребления. Жабындық болат, жабындық темір – негізінен ғимараттың жабынын жасауға, сондай-ақ металл ыдыс және кең тұтыну бұйымдарын жасауға арналған жұмсақ көміртегі төмен болат табақтар (қалыңдығы 0,25-2 мм). Кровельные материалы – рулонные, мастичные и штучные материалы для устройства кровель, обладающие определенными свойствами: водонепроницаемостью, атмосферо- и морозостойкостью, прочностью, легкостью и др. жүктеу/скачать 3,43 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|