Строительные нормы и правила строительная терминология

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
100 
приспособления,  используемые  при  монтаже 
сборных конструкций. 
пайдаланылатын  түрлі  құрылғылар,  уақытша 
құралымдық элементтер, құралдар. 
Моральный 
износ 
здания – 
величина, 
характеризующая 
степень 
несоответствия 
основных  параметров,  определяющих  условия 
проживания,  объем  и  качество  предоставляемых 
услуг современным требованиям. 
 
Ғимараттың  сапалық  тозуы
 – тұрғылықты 
жағдайды, 
қазiргi 
заман 
талаптарында 
көрсетiлетiн  қызметтердiң  көлемi  мен  сапасын 
анықтайтын  негiзгi  параметрлердiң  сәйкес 
еместiгiн сипаттайтын шама. 
Морозостойкость – 
способность  различных 
материалов 
выдерживать 
многократное 
поперечное заморажи-вание и оттаивание, часто в 
насыщен-ном  водой  состоянии,  без  видимых 
признаков 
разрушения 
и 
допустимого 
уменьшения прочности. 
 
Аязға  төзімділік 
–  көрінбейтін    бұзылу 
белгілерінсіз 
және 
беріктігі 
болымды 
мөлшерден азайусыз,  жиі суға толы жағдайда, 
бірнеше  рет  көлденең  мұздату  мен  ерітуді 
ұстайтын түрлі материалдардың қабілеті.  
Морозостойкость  асбестоцементного  изделия – 
способность 
асбестоцементного 
изделия 
выдерживать  в  насыщенном  водой  состоянии 
нормативное 
число 
циклов 
попеременного 
замораживания  и  оттаивания  без  признаков 
разрушения. 
 
Асбестоцементті  бұйымның  аязға  төзімділігі 
– 
бұзылу  белгілерінсіз  ауысып    мұздату  және 
еріту  циклдерінің  әсері  кезінде , суға  толы 
жағдайда,нормативтік 
санын 
ұстайтын 
асбестоцементті бұйымның қабілеті. 
Морозостойкость 
керамической 
плитки – 
способность 
плитки 
выдерживать 
при 
определенных 
условиях 
определенное 
число 
циклов 
замораживания 
и 
оттаивания 
без 
последующего 
появления 
дефектов 
на 
глазурованной  поверхности  и  (или)  разрушения 
черепка. 
 
Керамикалық  тақташалардың  аязға  төзімділігі 
–  қыштың  зертасталған  беті  және  (немесе)  
белгіленген  жағдайда  мұздату  мен  еріту 
циклдерінің  белгілі  бір  мөлшері  өткізілгеннен 
кейін 
бұзылыуы 
және 
ақаулар 
пайда 
болмайтынын 
қамтитын 
тақташалардың 
қабілеті. 
Мост – 
сооружение,  по  которому  проложена 
дорога через какое-либо препятствие. 
 
Көпір 
–  қандай  да  бір  кедергілердің  үстінен 
жол салынған имарат. 
Мостовое  полотно
 – часть  железнодорожного 
моста,  являющаяся  верхним  строением  пути, 
непосредственно  воспринимающая  нагрузку  от 
колес  подвижного  состава  и  передающая  ее  на 
пролетное строение моста. 
 
Көпір төсемі 
– көпірдің аралық құрылымында 
жылжымалы  құрам  доңғалақтарынан  және 
оны 
беретін 
жүктемелерді 
 
тікелей 
қабылдайтын  жоғарғы  жол  құрылымы  болып 
табылатын темір жол көпірінің бөлігі.  
Мостовой кран
 – подъемный кран, выполненный 
в виде опорного или подвесного моста с грузовой 
тележкой. 
Кран(мост) 
перемещается 
по 
подкрановым 
рельсам, 
а 
тележка – по 
мосту(крану)  поперек пролета.  
 
Көпір  кран
 – жүкарбасы  бар  ілмелі  немесе 
тіректі  көпір  түрінде  орындалатын  көтергіш 
кран.  Кран(көпір)  астындағы  рельспен,  ал 
арбашық -   арқалыққа 
көлденең 
көпірмен(кран үстімен) жүреді.  
Мостовой  переход
 – комплекс  инженерных 
сооружений,  включающий  собственно  мост, 
насыпи  подходов  к  нему  в  пределах  разлива 
(поймы) 
реки, 
регуляционного 
сооружения 
(главным  образом,  дамбы),  обеспечивающие 
плавный  проток  воды  через  отверстие  моста, 
берегоукрепительные 
сооружения, 
предотвращающие  размыв  берегов  и  накипей 
подходов. 
 
Көпір  өткел 
–  жағалаулар  мен  жол  салдарын 
судың  шайып  кетуінен  сақтайтын,  жағалауды 
нығайтатын имараттар, көпір тесіктері арқылы 
судың  бірқалыпты  ағысын  қамтамасыз  ететін, 
реттемелі  имараттар  (негізінен  бөгетшелер), 
өзен тасқындары (жайылмалары) шегінде оған 
көпірлерді, 
жол 
салдарын 
қосатын   
инженерлік имараттардың кешені. 
Мощность
 – энергетическая  характеристика, 
равная  отношению  работы,  совершаемой  за 
малый  промежуток  времени,  к  его  длительности. 
Измеряется  в  ваттах  (в  технике  иногда  в 
лошадиных силах). 
 
Қуат 
–  аз  уақыт  аралығында  жасалатын 
жұмыс  мөлшері  өзінің  жүзеге  асырылатын 
уақыт 
ұзақтығының 
қатынасына 
тең 
энергетикалық 
сипаттама. 
Ват 
бірлігімен 
(кейде техникада ат күштерімен) өлшенеді. 
Мощность  железной  дороги
 – способность 
железной 
дороги 
по 
техническим 
характеристикам, 
комплексу 
сооружений 
и 
устройств,  техническому  оснащению  и  способам 
организации движения обеспечивать в расчетную 
единицу времени определенный объем перевозок. 
Основным  показателем  мощности  железной  до-
роги  является  пропускная  и  провозная  спо-
собность,  измеряемая  соответственно  числом  пар 
поездов 
в 
сутки 
и 
количеством 
груза, 
перевозимого в год. 
 
Темір  жол  қуаты
 – темір  жолдың  техникалық 
сипаттамалары, 
имараттар 
мен 
қондырғылардың 
кешені,  техникалық 
жарақтандыру  және  қозғалысты  ұйымдастыру 
тәсілдері  бойынша  есептік  бірлік  уақыт  ішінде 
тасымалдаудың 
белгілі 
бір 
көлемін  
қамтамасыз  ету  қабілеті.  Теміржол  қуатының 
негізгі 
көрсеткіштері 
жыл 
ішінде 
тасымалданатын 
тәуліктегі 
қосарланған 
пойыздардың  және  жүктер  санына  сәйкес 
өлшенетін тасымалдау және жіберу қабілеттері 
болып табылады. 
Мрамор
 – метаморфическая  горная  порода,   
Мәрмәр 
– 
негізінен 
әктастың 
қайта 

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
101 
образованная  в  результате  перекристаллизации, 
главным образом, известняка. 
кристалдану 
нәтижесінде 
пайда 
болған 
метаморфикалық тау-кен жынысы. 
Мульда  сдвижения  земной  поверхности
 — участок 
земной  поверхности,  подвергшийся  сдвижению 
под влиянием подземных разработок. 
 
Жер  бетінің  сырғу  мульдасы 
–  жер  асты 
әзірлемелерінің 
әсерінен 
сырғуға 
әкеліп 
соқтыратын жер беті телімі.  
Мусоропровод – 
устройство  в  многоэтажных 
жилых  домах  и  др.  зданиях  для  удаления  сухого 
мусора по трубам. 
 
Сыпырынды  өткізгіш – 
құбырлар  бойынша 
құрғақ 
сыпырындыларды 
жою 
үшін 
көпқабатты  тұрғын  үйлер  мен  басқа  да 
ғимараттардағы құрылғы. 
Муфта 
асбестоцементная 
– 
изделие 
цилиндрической 
формы 
для 
соединения 
асбестоцементных труб. 
 
Асбестоцементті 
жалғастырғыш 
– 
асбестоцементті 
құбырларды 
біріктіруге 
арналған цилиндр пішінді бұйым. 
Муфта  асбестоцементная  безнапорная – 
муфта, 
предназначенная 
для 
использования 
в 
трубопроводах,транспортирующих  жидкости  или 
газы 
 
с 
давлением, 
не 
превышающим 
атмосферное. 
 
Асбестоцементті  қысымсыз  жалғастырғыш 
– 
қысымы  атмосфера  қысымынан  аспайтын 
сұйықтық 
немесе 
газ 
 
тасымалдайтын   
құбырларда 
пайдалануға 
арналған 
жалғастырғыш. 
Муфта  асбестоцементная  напорная – 
муфта, 
предназначенная 
для 
использования 
в 
трубопроводах  с  избыточным  (превышающим 
атмосферное) 
давлением 
транспортируемых 
жидкости или газа. 
 
Асбестоцементті  қысымды  жалғастырғыш 
– 
сұйықтық  немесе  газды      артық  қысыммен 
(атмосфера 
қысымынан 
жоғары) 
тасымалдайтын 
құбырларда 
пайдалануға 
арналған жалғастырғыш. 
Муфтовая  соединительная  головка – 
пожарная 
соединительная 
головка 
с 
внутренней 
присоединительной резьбой. 
 
Жалғастырғышты  біріктіру  бас  тиегі 
–  ішкі 
біріктіру  бұрандасы  бар  өрттік  біріктіру  бас 
тиегі. 
Наблюдательная скважина
 – гидрогеологическая 
скважина,  предназначенная  для  наблюдения  за 
режимом подземных вод. 
 
Бақылау  ұңғымасы – 
жерасты  суларының 
режимін 
бақылауға 
арналған 
гидрогеологиялық ұңғыма. 
Набор 
мобильных 
(инвентарных) 
зданий 
и 
сооружений – 
совокупность 
мобильных 
(инвентарных)  зданий  и  сооружений    различного 
функционального    назначения,  типа    и 
вместимости  (мощности  и  др.),  необходимых  для 
обеспечения 
нормальной 
деятельности 
эксплуатирующей их  организации. 
 
Жеделәрекетті  (жабдықты)  ғимараттар  мен 
имараттар  жиыны – 
қызметтік  мақсаты,  типі 
және 
оларды 
пайдаланатын 
ұйымдардың 
қалыпты  қызметін  қамтамасыз  етуге  қажетті 
сыйымдылығы (қуаттылығы және т.б.) әр түрлі 
жеделәрекетті  (жабдықты)  ғимараттар  мен 
имараттар жиынтығы. 
Навал 
судна
 – усилие, 
передаваемое 
на 
причальное сооружение при швартовке судна или 
его стоянке. 
 
Кеме  тіреу
 – кемені  жағаға  арқандап  бекіту 
немесе 
оның 
аялдауы 
кезінде 
айлақтық 
имаратқа берілетін күш. 
Нагель
 – деревянный 
или 
металлический 
сплошной  или  пустотелый  стержень  (штифт) 
цилиндрической  или  др.  формы,  применяемый 
для  скрепления  частей  деревянных  конструкций, 
соединяемых в пакет досок и брусьев и т.п. 
 
Сына – 
тақтайлар  мен  білеулер  және  т.с.с. 
пакетіне  біріктірілетін  ағаш  құралымдардың 
бөліктерін бекіту үшін қолданылатын  цилиндр 
немесе басқа пішінді ағаш немесе тұтас металл 
немесе қуыс шыбық (штифт). 
Нагрузка
 – механическое  воздействие,  мерой 
которого 
является 
сила, 
характеризующая 
величину  и  направление  этого  воздействия  и 
вызывающая 
изменение 
напряженно-
деформированного 
состояния 
конструкций 
зданий и сооружений и их оснований. 
 
Жүктеме
 – механикалық ықпал, оның өлшемі 
осы 
ықпалдың 
шамасын 
және 
бағытын 
сипаттайтын  және    ғимараттар  мен  имараттар 
құралымдарының  және  олардың  негіздерінің 
кернеулі-деформациялану 
күйінің 
өзгерісін 
тудыратын күш  болып табылады. 
Нагрузка  временная
 – нагрузка,  имеющая 
ограниченную  продолжительность  действия  и  в 
отдельные  периоды  срока  службы  здания  или 
сооружения  может  отсутствовать.  Временные 
нагрузки 
подразделяются 
на: 
длительные, 
расчетные  значения  которых  в  течение  срока 
службы  здания  или  сооружения  наблюдаются 
длительное  время;  кратковременные,  расчетные 
значения которых в течение срока службы здания 
и  сооружения  наблюдаются  в  течение  короткого 
отрезка времени; особые, возникновение которых 
возможно  либо  в  исключительно  редких  случаях 
(сейсмические 
и 
взрывные 
воздействия, 
аварийные  нагрузки  и  т.п.),  либо  имеющих 
необычный  характер  (например,  воздействие 
неравномерной деформации грунтов основания). 
 
Уақытша  жүктеме
 – әсер  ету  ұзақтылығы 
шектеулі  және    ғимараттың  немесе  имараттың 
қызмет  мерзімінің  жекелеген  кезеңдерінде 
болмауы 
мүмкін 
жүктеме.  Уақытша 
жүктемелер  төмендегідей  болып  бөлінеді:  ұзақ 
мерзімді,  олардың  есептік  мәні  ғимараттың 
немесе  имараттың  қызмет  мерзімінде  ұзақ 
уакыт  ішінде  байқалады;  қысқа  мерзімді, 
олардың  есептік  мәні  ғимараттың  немесе 
имараттың  қызмет  мерзімінде  аз  уақыт  ішінде 
байқалады; 
ерекше, 
олар 
өте 
сирек 
жағдайларда  (сейсмикалық  және  жарылыс 
әсері,  апаттық  жүктемелер  және  т.б.)  пайда 
болуы  мүмкін  не  өзгеше  сипатта    (мысалы,  
негіз 
топырағының 
бірқалыпты 
емес 
деформациясының 
ықпалы 
нәтижесінде 

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
102 
туындайтын) болады. 
Нагрузка 
динамическая
 – нагрузка, 
характеризующаяся  быстрым  изменением  во 
времени  ее  значения,  направления  или  точки 
приложения 
и 
вызывающая 
в 
элементах 
конструкций значительные силы инерции. 
 
Динамикалық  жүктеме
 – уақытқа  қатысты 
мәні,  бағыты  немесе  түсу  нүктесі  жылдам 
өзгеретін    және  құралым  бөлшектерінде 
айтарлықтай  инерция  күштерін  тудыратын 
жүктеме. 
Нагрузка 
номинальная
 – технологическая 
нагрузка,  указанная  в  паспорте  машины  как 
предельная 
для 
предусмотренных 
условий 
нормальной эксплуатации. 
 
Номиналды 
жүктеме
 – машинаның 
төлқұжатында 
қалыпты 
пайдаланудың 
көзделген  жағдайлары  үшін  шекті  шама 
ретінде көрсетілген технологиялық жүктеме. 
Нагрузка 
нормативная
 – нагрузка, 
устанавливаемая  нормативными  документами, 
исходя  из  условия  заданной  обеспеченности  ее 
появления  или  принятая  по  ее  номинальному 
значению. 
 
Нормативтік  жүктеме
 – номиналдық  мәні 
бойынша  қабылданған  немесе  оның  пайда 
болуын  қамтамасыз  ету  шарты  тұрғысынан 
нормативтік құжаттармен белгіленген жүктеме. 
Нагрузка 
подвижная
 – нагрузка, 
место 
приложения  и  направление  действия  которой 
могут  изменяться  в  процессе  эксплуатации 
сооружения. 
 
Жылжымалы  жүктеме
 – имаратты  пайдалану 
барысында  түсу  орны  мен  бағыты  өзгеріп 
тұратын  жүктеме.  
Нагрузка  постоянная
 – нагрузка,  которая 
действует  постоянно  в  течение  всего  срока 
службы здания или сооружения. 
 
Тұрақты  жүктеме
 – ғимараттың  немесе 
имараттың  барлық  пайдаланылу  мерзімінде 
тұрақты әсер ететін жүктеме. 
Нагрузка  равномерно  распределенная
 – нагрузка 
постоянной 
интенсивности, 
прилагаемая 
непрерывно к данной поверхности или части ее. 
 
Біркелкі  таралған  жүктеме
 – бетке  немесе 
оның 
бөлігіне 
үздіксіз 
түсірілетін 
қарқындылығы тұрақты жүктеме. 
Нагрузка 
распределенная
 – нагрузка, 
прилагаемая  непрерывно  к  данной  поверхности 
(линии),  интенсивность  которой  не  является 
постоянной, 
а 
изменяется 
по 
линейному, 
квадратичному или другому закону. 
 
Таралған  жүктеме
 –  бетке  (сызыққа)  үздіксіз 
түсірілетін  жүктеме,  қарқындылығы  тұрақты 
емес,  сызықтық,  квадраттық  немесе  басқа 
заңдар бойынша өзгереді. 
Нагрузка  расчетная
 – нагрузка,  принимаемая  в 
расчетах  конструкций  или  оснований  и  равная 
нормативной 
нагрузке, 
умноженной 
на 
соответствующий  коэффициент  надежности  по 
нагрузкам. 
 
Есептік  жүктеме
 – құралымдардың  немесе 
негіздердің  есептеулерінде  қабылданатын  және 
жүктемелер 
бойынша 
тиісті 
сенімділік 
еселеуішіне көбейтілген нормативтік жүктемеге 
тең болатын жүктеме.  
Нагрузка 
сосредоточенная
 – нагрузка, 
прилагаемая к весьма малой площади (точке). 
 
Шоғырланған  жүктеме
 – өте  шағын  ауданға 
(нүктеге) түсірілетін жүктеме. 
Нагрузка  статическая
 – нагрузка,  значение, 
направление  и  место  приложения  которой 
изменяется  столь  незначительно,  что  при  расчете 
здания 
(сооружения) 
их 
принимают 
не 
зависящими  от  времени  и  поэтому  пренебрегают 
влиянием  сил  инерции,  обусловленных  такой 
нагрузкой    (например,  собственный  вес  здания 
или сооружения, снеговая нагрузка). 
 
Статикалық жүктеме
 – мәні, түсу нүктесі және 
бағыты 
мардымсыз 
өзгеретін 
жүктеме 
болғандықтан,  оларды  ғимаратты  (имаратты) 
есептеу  кезінде  уақытқа  тәуелсіз  шама  ретінде 
қабылдайды,  сондықтан  осындай  жүктеме 
салдарынан туындайтын (мысалы, ғимараттың 
немесе  имараттың  меншікті  салмағы,  қар 
жүктемесі)  инерция  күшінің  әсерін  есепке 
алмайды. 
Нагрузки  в  строительной    механике
 – силовые 
воздействия, 
вызывающие 
изменения 
напряженно-деформированного 
состояния 
конструкций зданий и сооружений. 
 
Құрылыс 
механикасындағы 
жүктеме – 
ғимараттар  мен  имараттар  құралымдарының 
кернеулі-деформациялық 
күйінің 
өзгерісін 
тудыратын күштік ықпалдар. 
Надворная 
уборная
 — легкая 
постройка, 
размещаемая над выгребной ямой. 
 
Аулалық әжетхана – 
қазылған шұңқыр үстіне 
орналастырылатын жеңіл құрылыс. 
Надежность – 
свойство  (способность)  изделия 
выполнять  заданные  функции,  сохраняя  свои 
эксплуатационные  показатели  в  определенных 
пределах,  при  заданных  режимах  работы  и 
условиях 
использования, 
технического 
обслуживания, ремонта и транспортирования. 
 
Сенімділік – 
бұйымның  берілген  жұмыс 
режимдері  мен  пайдалану,  техникалық  қызмет 
көрсету,  жөндеу  және  тасымалдау  жағдайлары 
кезінде  белгілі  бір  шектерде  өзінің  пайдалану 
көрсеткіштерін  сақтау  арқылы  белгіленген 
қызметтерді орындау қасиеті (қабілеті). 
Надежность  строительного  объекта
 – свойство 
строительного  объекта  выполнять  заданные 
функции  в  течение  требуемого  промежутка 
времени. 
 
Құрылыс  нысанының  сенімділігі  –
қажетті 
уақыт 
аралығында 
құрылыс 
нысанының 
белгіленген қызмет- терді орындау қасиеті. 
Надземная 
автостоянка 
закрытого 
типа
 — 
автостоянка 
с 
наружными 
стеновыми 
ограждениями. 
 
Жабық  типті  жер  үстіндегі  автотұрақ – 
сыртқы қабырға қоршаулары бар автотұрақ. 

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
103 
Надзор  авторский
 – надзор  за  соответствием 
выполняемых 
строительно-монтажных 
работ 
проектным 
решениям, 
осуществляемый 
организациями,  разработавшими  проект,  на 
протяжении  всего  периода  строительства  и 
приемки в эксплуатацию законченных объектов. 
 
Авторлық қадағалау
 – құрылысты салу кезеңі 
мен 
аяқталған 
нысандарды 
пайдалануға 
қабылдау  кезінде  жобаны  әзірлеген  ұйымдар 
тарапынан  орындалатын  құрылыс-жинақтау 
жұмыстарының 
жобалық 
шешімдерге 
сәйкестілігін  қадағалау. 
Надзор 
государственный
 – надзор 
за 
строительством  объектов  с  целью  выявления  и 
устранения  нарушений  и  отступлений  от  проекта 
и 
соблюдения 
требований 
нормативных 
документов 
и 
стандартов, 
осуществляемый 
соответствующими  государственными  органами 
по  подведомственным  им  вопросам  и  видам 
работ. 
 
Мемлекеттік 
қадағалау
 – құрылыс 
нысандарын 
кемшіліктер 
мен 
жобадан 
ауытқуын анықтау мен жою, тиісті мемлекеттік 
органдарға  қарасты  мәселелер  мен  жұмыс 
түрлері 
бойынша 
жүзеге 
асыратын  
нормативтік  құжаттар  мен  стандарттардың 
талаптарын сақтау мақсатында қадағалау. 
Надзор 
за 
состоянием 
дымовой 
или 
вентиляционной  трубы – 
контроль  технических 
режимов  эксплуатации  и  состояния  конструкций, 
их  элементов,  материалов  и  маркирующей 
окраски  с  целью  своевременного  выявления 
дефектов  и  повреждений,  а  также  техническое 
наблюдение  за  правильностью  проведения  работ 
по ремонту или реконструкции трубы. 
 
Түтін  немесе  желдету  құбырының  жағдайын 
қадағалау – 
ақаулар 
мен 
бүлінулерді 
деркезінде 
анықтау, 
сондай-ақ 
құбырды 
жөндеу  мен  жаңарту  жөніндегі  жұмыстардың 
дұрыс  жүргізілуіне  бақылау  жасау  мақсатында 
құралымдарды, 
олардың 
элементтерін, 
материалдар  мен  таңбалайтын  бояуларын 
пайда-  ланудың  техникалық  режимдеріне  және 
олардың жағдайларына бақылау жасау. 
Надзор технический
 – надзор за строительством, 
осуществляемый  заказчиком,  включая  функции 
приемки  выполненных  строительно-монтажных 
работ. 
 
Техникалық 
қадағалау
 – орындалған 
құрылыс-жинақтау 
жұмыстарын 
қабылдау 
қызметтерін  қоса  алғандағы  тапсырыс  беруші 
тарапынан  жүзеге  асырылатын  құрылыстың 
жүргізілуін қадағалау.  
Наждак 
– тонко- и мелкозернистая темноцветная 
горная  порода,  состоящая  из  корунда  в  смеси  с 
магнетитом,  хрупкими  слюдами,  сульфидами  и 
др. 
минералами; 
относится 
к 
природным 
абразивным материалам; твердость 7-8. 
 
Наждак – 
корундтың  магнетит,  сынғыш 
слюда, 
сульфидтер 
және 
басқа 
да 
минералдардың  қоспасынан  тұратын  жұқа 
және  ұсақ  түйіршікті  қою  түсті  тау  жынысы;  
табиғи 
түрпілі 
материалдарға 
жатады; 
қаттылығы 7-8. 
Наземная  канатная  дорога
 – транспортное 
сооружение с канатной тягой. 
 
Жерүсті  арқанды  жолы – 
арқанды  тартымы 
бар көлік имараты. 
Наземный  резервуар  (наземное  хранение)
 – 
резервуар, 
предназначенный 
для 
хранения 
нефтепродуктов, 
если 
наименьший 
уровень 
жидкости в резервуаре выше не менее чем на 0,2 м 
нижней  планировочной  отметки  прилегающей 
площадки (в пределах 3 м от стенки резервуара). 
 
Жерүсті  резервуары  (жерүстілік  сақтау) –
 
резервуардағы 
сұйықтықтың 
ең 
төменгі 
деңгейі 
жанындағы 
алаңның 
төменгі 
жоспарлық  белгісінен  кемінде 0,2 м  жоғары 
болған жағдайда (резервуар қабырғасынан 3 м 
шегінде)  мұнай  өнімдерін  сақтауға  арналған 
резервуар.  
Накипь
 – твердые  отложения  на  омываемых 
водой  внутренних  поверхностях  труб  паровых 
котлов 
и 
др. 
теплообменных 
аппаратов, 
образующиеся при испарении и нагревании воды, 
содержащей соли. 
 
Қақ – 
құрамында  тұздар  бар  судың  булануы 
және  оны  қыздыру  кезінде  бу  қазандықтары 
және 
басқа 
жылу 
алмасу 
аппараттары 
құбырларының 
су 
шаятын 
ішкі 
бетінде 
түзілетін қатты шөгінділер. 
Накладное  замочно-скобяное  изделие – 
изделие, 
укрепленное на поверхности двери или окна. 
 
Салма  құлыпты-қапсырмалы  бұйым – 
есіктің 
немесе терезенің бетіне бекітілген бұйым. 
Наклонная 
база 
эскалатора – 
плоскость, 
проходящая  по  передним  кромкам  гребней 
настилов  в наклонной части эскалатора. 
 
Эскалатордың көлбеу базасы – 
 эскалатордың 
көлбеу 
бөлігіндегі 
төсемдер 
адырының 
алдыңғы ернеуінен өтетін жазықтық. 
Наклонный  эскалатор – 
эскалатор,  у  которого 
средняя часть трассы направляющих лестничного 
полотна  расположена  прямолинейно  под  углом к 
горизонтальной базе. 
 
Көлбеу  эскалаторлар
 – баспалдақ  тақтасын 
бағыттайтын  трассасының  ортаңғы  бөлігі 
көлденең базаға қатысты бұрыш жасау арқылы 
түзу орналасқан эскалатор. 
Наклоны  интервалов  в  мульде  сдвижения
 — от-
ношение  разности  оседаний  двух  соседних  точек 
мульды к расстоянию между ними.  
 
Ығысу  мульдасындағы  интервалдар  көлбеулері 
– 
мульданың  көрші  екі  нүктесі  отыру 
айырмасының 
олардың 
арақашықтығына 
қатынасы.  
Наличник
 – декоративное  обрамление  оконного 
проема. 
 
Жақтау – 
терезе ойығын сәндік жиектеу. 
Намывная  плотина
 – грунтовая  плотина,  в  тело 
которой  грунт  (в  виде  пульпы)  намывают  при 
 
Шайылмалы  бөгет – 
топырақ  сорғыларының 
көмегімен  топырақты  шаю  арқылы  (пульпа 

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
104 
помощи грунтовых насосов. 
түрінде) салынған топырақты бөгет. 
 
Наполнители полимерных материалов
 – вещества 
(главным  образом  порошковые  и  волокнистые), 
которые вводят в состав пластмасс, резин, красок, 
клеев  с  целью  облегчения  переработки,  придания 
необходимых эксплуатационных свойств. 
 
Полимер  материалдардың  толтырғыштары - 
 
өңдеуді 
жеңілдету, 
қажетті 
пайдаланылу 
қасиеттерін  беру  мақсатында  пластмасса, 
резеңке, 
бояулар, 
желімдердің 
құрамына 
енгізілетін 
(негізінен 
түйіршікті 
және 
талшықты) заттар. 
Наполнитель
 — полимерное твердое (реже жидкое) 
вещество  с  размером  частиц  менее 0,15 мм, 
вводимое в полимер. 
 
Толтырғыш - 
 
полимерге 
енгізілетін 
бөлшектерінің 
өлшемдері 0,15 мм 
кем   
болатын   полимерлік     қатты  
( сирек жағдайда – сұйық) зат. 
Напор  в  гидравлике
 – величина,  выражающая 
удельную  (отнесенную  к  единице  веса)  энергию 
потока жидкости в данной точке потока. 
 
Гидравликадағы  арын – 
ағынның  берілген 
нүктедегі 
сұйық 
ағынының 
меншікті 
энергиясын  (салмақ  бірлігіне  шаққандағы) 
көрсететін шама. 
Напорный  пожарный  рукав 
–  пожарный  рукав 
для  транспортирования  огнетушащих  веществ 
под избыточным давлением. 
 
Арынды өрт қолғабы - 
өрт сөндіретін заттарды 
артық  қысымда  тасымалдауға  арналған  өрт 
қолғабы. 
Напорный  резервуар  для  воды – 
резервуар  для 
воды, 
служащий 
для 
создания 
напора 
в 
водопроводной сети. 
 
 Су  құятын  арынды  резервуар – 
су  құбыры 
желісінде  арын  тудыруға  арналған  су  құятын 
резервуар. 
Направленный  взрыв
 – взрыв  одного  или 
нескольких  зарядов    ВВ,  при  котором  горная 
порода 
перемещается 
в 
заранее 
заданном 
направлении и на заданное расстояние. 
 
Бағытталған  жарылыс – 
бір  немесе  бірнеше  
ЖЗ  зарядтарының  жарылуы,  бұл  кезде  тау 
жынысы  алдын  ала  белгіленген  бағытта  және 
белгіленген қашықтыққа орын ауыстырады. 
Направляющая  ступени  (поручня)  эскалатора – 
элемент  трассы  лестничного  полотна  (поручня), 
состоящий из рабочей и нерабочей ветвей. 
 
Эскалатордың  бағыттаушы  (тұтқасы)  сатысы 
– 
жұмысшы 
және 
жұмысшы 
емес 
тармақтардан  тұратын  баспалдақ  тақтасы 
(тұтқасы) трассасының элементі. 
Напрягающий  цемент
 – быстросхватывающийся 
и 
быстротвердеющий 
цемент, 
получаемый 
совместным 
тонким 
измельчением 
портландцементного 
клинкера (65%), 
глиноземистого 
цемента 
или 
высокоглиноземистого шлака (20%) и природного 
гипса (15%). 
 
Кернейтін 
цемент – 
портландцементті 
клинкерді (65%), глиноземдік  цементті  немесе 
жоғары  глиноземдік  цементті (2О %) және 
табиғи  гипсті (15%) бірге  майдалау  арқылы 
алынатын  жылдам  ұстасатын  және  жылдам 
қатайатын цемент. 
Напряжение  в  арматуре  контролируемое
 – 
расчетная  величина  напряжения  в  напрягаемой 
арматуре 
предварительно 
напряженных 
конструкций. 
 
Арматурадағы  бақыланатын  кернеу
 – алдын-
ала  кернелген  құралымдардың  кернелетін 
арматурасындағы кернеудің есептік шамасы. 
Напряжение  механическое
 – 1) мера  внутренних 
сил, возникающих в теле (в элементах сооружений 
и  машин)  при  его  деформации; 2) мера 
внутренних  сил,  возникающих  в  элементах 
конструкции под влиянием внешних нагрузок. 
 
Механикалық 
кернеу – 
1) 
дененің 
деформациялануы  кезінде  (имараттар  мен 
машиналардың элементтерінде) пайда болатын 
ішкі 
күштердің 
өлшемі; 2) құралым 
элементтерінде 
сыртқы 
 
жүктемелердің 
әсерінен        туындайтын        ішкі        күштердің 
өлшемі. 
 
Напряжение  относительно  земли – 
напряжение 
относительно точки земли, находящейся вне зоны 
растекания тока замыкания на землю. 
 
Жерге  қатысты  кернеу – 
жерге  тұйықталу 
токтарының  таралу  зонасынан  тыс  жердегі 
нүктеге қатысты кернеу. 
 
Напряжение прикосновения – 
напряжение  между 
двумя точками цепи тока, которых одновременно 
касается человек. 
 
Жанасу  кернеуі - 
  ток  тізбегінің  адаммен  бір 
мезгілде  жанасатын  екі  нүктелері  арасындағы 
кернеу. 
Напряжение  шага – 
напряжение  между  двумя 
точками  цепи  тока,  находящихся  одна  от  другой 
на  расстоянии  шага,  на  которых  одновременно 
стоит человек. 
 
Қадам  кернеуі – 
ток  тізбегінің  бір-бірінен  бір 
қадамдық  жерде  орналасқан  екі  нүктеде  бір 
мезгілде  адам  тұрған  нүктелерінің  арасындағы 
кернеу. 
Напряжения  остаточные
 – сохраняющиеся  во 
времени внутренние напряжения в материале или 
изделии. 
 
Қалдық кернеу – 
материалда немесе бұйымда 
уақыт  аралығында  сақталып  қалатын  ішкі 
кернеу. 
Наружная  пожарная  лестница
 – лестница, 
предназначенная  для  подъема  личного  состава 
 
Сыртқы  өрт  баспалдағы
 – өрт  сөндіру 
командаларының  жеке  құрамын  және  өрт 

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
105 
пожарных 
команд 
и 
пожарно-технического 
вооружения на кровлю зданий и сооружений. 
сөндіру-техникалық  құралдарды  ғимараттың 
немесе имараттың төбесіне шығаруға арналған 
баспалдақ.  
Нарушение  требований  пожарной  безопасности – 
невыполнение  или  ненадлежащее  выполнение 
требований пожарной безопасности. 
 
Өрт  қауіпсіздігі  талаптарын  бұзу - 
өрт 
қауіпсіздігі  талаптарын  орындамау  немесе 
тиісінше орындамау. 
Насосная  станция
 – комплекс  сооружений, 
машин  и  устройств  для  напорного  перемещения 
жидкостей. 
 
Сорғы 
станциясы – 
сұйықтықтарды 
қысыммен  тасымалдауға  арналған  имараттар, 
машиналар және құрылғылар кешені. 
Настил
 – элемент  перекрытия  или  покрытия 
здания, 
установленный 
горизонтально 
на 
опорные  несущие  конструкции  (стены,  ригели, 
балки, 
прогоны) 
и 
предназначенный 
для 
устройства  пола  в  многоэтажных  зданиях, 
кровли,  проезжей  части  мостов,  технологических 
рабочих площадок в промышленных цехах и т.п. 
 
Төсем – 
тіреуші  көтергіш  құралымдарға 
(қабырғаларға,  беларқаларға,  арқалықтарға, 
жүгіртпелерге)  көлденең  орнатылған  және  
көпқабатты 
ғимараттарда 
еден 
орнатуға, 
шатырды,  көпірлердің  жүретін  бөліктерін, 
өндірістік  цехтарда  технологиялық  жұмыс 
алаңдарын  орнатуға  және  т.б.  арналған 
ғимараттың аражабын немесе жабын элементі. 
Настил  ступени  эскалатора – 
рабочая  рифленая 
поверхность  ступени  в  виде  выступов  и  впадин, 
обеспечивающая  безопасность  входа  и  выхода 
пассажиров с лестничного полотна. 
 
Эскалатор 
басқышының 
төсемі
 – 
жолаушылардың  баспалдақ  тақтасына  кіруі 
мен шығуының қауіпсіздігін қамтамасыз ететін 
басқыштың  шығыңқы  және  ойыс  түріндегі 
бұдырлы жұмыс беті. 
Насыпь  дорожная
 – грунтовое  сооружение, 
возводимое 
на 
трассе 
дороги 
обычно 
в 
понижениях  рельефа,  на  подходах  к  мостам  и 
путепроводам, 
обеспечивающее 
размещение 
дорожной  одежды  автомобильной  дороги  или 
верхнего строения пути железной дороги. 
 
Жол  үйіндісі - 
  автомобиль  жолдарының  жол 
төсемесін 
немесе 
теміржол 
жолдарының 
жоғары бөліктерін орналастыруды қамтамасыз 
ететін    жол  бойының  әдетте,  бедері  ойыс 
жерлерінде, көпірлердің және жол өткелдерінің 
алдында салынатын топырақ имарат. 
Натурные 
коррозионные 
испытания – 
коррозионные 
испытания, 
проводимые 
в 
природных условиях. 
 
Табиғи тоттану сынақтары – 
табиғи жағдайда 
өткізілетін тоттану сынақтары. 
Натяжная  камера  эскалатора – 
помещение, 
расположенное  под  полом  нижнего  вестибюля, 
предназначенное    для  установки  и  обслуживания 
натяжного устройства тоннельного эскалатора. 
 
Эскалатордың  керу  камерасы
 – тоннельдік 
эскалатордың керу құрылғысын орнатуға және 
оған  қызмет  көрсетуге  арналған  төменгі 
вестибюль еденінің астында орналасқан бөлме. 
Научная (научно-исследовательская) деятельность
 
-  деятельность,  направленная  на  получение  и 
применение 
новых 
знаний, 
в 
том 
числе: 
фундаментальные 
научные 
исследования - 
экспериментальная 
или 
теоретическая 
деятельность,  направленная  на  получение  новых 
знаний  об  основных  закономерностях  строения, 
функционирования 
и 
развития 
человека, 
общества, 
окружающей 
природной 
среды; 
прикладные 
научные 
исследования - 
исследования, направленные преимущественно на 
применение  новых  знаний  для  достижения 
практических целей и решения конкретных задач. 
 
Ғылыми (ғылыми-зерттеу) қызмет - 
 жаңа білім 
алуға  және  оны  қолдануға  бағытталған 
қызмет, оның ішінде: іргелі ғылыми зерттеулер 
-  адам,  қоғам,  қоршаған  ортаның  табиғи 
құрылымы,  қызмет  етуі  мен  дамуының  негізгі 
заңдылықтары  туралы  жаңа  білім  алуға 
бағытталған 
эксперименталдық 
немесе 
теориялық 
қызмет; 
қолданбалы 
ғылыми 
зерттеулер -  практикалық  мақсаттарға  қол 
жеткізу  және  нақты  міндеттерді  шешу  үшін  ең 
алдымен,  жаңа  білімді  қолдануға  бағытталған 
зерттеулер. 
Научная и (или) научно-техническая продукция – 
научный и (или) научно-технический результат, в 
том 
числе 
результат 
интеллектуальной 
деятельности, предназначенный для реализации. 
 
Ғылыми  және  (немесе)  ғылыми-техникалық 
өнім – 
ғылыми  және  (немесе)  ғылыми-
техникалық  нәтиже,  оның  ішінде    жүзеге 
асыруға  арналған  интеллектуалдық  қызмет 
нәтижесі. 
Научно-техническая 
деятельность – 
деятельность, 
направленная 
на 
получение, 
применение 
новых 
знаний 
для 
решения 
технологических,  инженерных,  экономических, 
социальных,  гуманитарных  и  иных  проблем, 
обеспечения функционирования науки, техники и 
производства как единой системы. 
 
Ғылыми-техникалық 
қызмет – 
технологиялық,  инженерлік,  экономикалық, 
әлеуметтік, 
гуманитарлық 
және 
өзге 
проблемаларды шешу, ғылымның, техниканың 
және  өндірістің  біртұтас  жүйе  ретінде  қызмет 
етуін  қамтамасыз  ету  үшін  жаңа  білімді  алуға, 
қолдануға бағытталған қызмет. 
Наценки  снабженческо-сбытовых  организаций
 – 
утверждаемый 
в 
централизованном 
порядке 
норматив  (в  процентах  от  оптовых  цен  на 
материалы, изделия и конструкции), по которому 
определяется  размер  средств,  необходимый  для 
 
Жабдықтау-өткізу 
ұйымдарының 
үстеме 
бағалары
 – орталықтандырылған 
түрде 
бекітілген  норматив  (құралымдар,  бұйымдар 
және  материалдар  көтерме  бағасының  пайызы 
есебінде), 
онда 
 
жабдықтау-өткізу 

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
106 
оплаты 
услуг 
снабженческо-сбытовых 
организаций. 
ұйымдарының  қызметіне  төленетін  қажетті 
қаржы көлемі анықталады. 
Национальная стандартизация – 
стандартизация, 
которая проводится на уровне одной страны. 
 
Ұлттық  стандарттау - 
  бір  елдің  деңгейінде 
жүргізілетін стандарттау. 
Национальный  стандарт – 
стандарт,  принятый 
национальным органом по стандартизации. 
 
Ұлттық  стандарт – 
стандарттау  жөніндегі 
ұлттық орган қабылдаған стандарт. 
Неблагоприятными  условиями
  для  проектиро-
вания  балконов,  лоджий  и  террас  являются:  в I и 
II  климатических  районах — среднемесячная 
температура  воздуха  и  среднемесячная  скорость 
ветра  в  июле:  ниже  4
0
С при  любых  скоростях 
ветра; 4-8
0
С и  скорости  ветра  до 4 м/с; 8-12
0
С и 
скорости  ветра 4-5 м/с; 12-16
0
С и  скорости  ветра 
более 5 м/с;  шум  от  транспортных  магистралей 
или  промышленных  территорий 75 дБ  и  более  на 
расстоянии 2 м  от  фасада  жилого  дома; 
концентрация  пыли  в  воздухе 1,5 мг/м
3
  и  более  в 
течение 15 дней и более за три летних месяца. 
 
Қолайсыз  жағдайлар 
–  балкон,  лоджия  және 
терассаларды  жобалау    үшін: I және II 
климаттық  аудандарда – шілдедегі  ауаның 
орташа  айлық  температурасы  және  желдің  ор-
таша  айлық  жылдамдығы:  желдің  кез  келген 
жылдамдығы  кезінде  4
0 
С-тан  төмен; 4-8
0 
С 
және  желдің  жылдамдығы 4 м/с-қа  дейін; 8-12
0 
С  және  желдің  жылдамдығы 4-5 м/с; 12-16
0 
С 
және  желдің  жылдамдығы 5 м/с-тан  жоғары; 
тұрғын  үйдің  қасбетінен 2 м  арақашықтықта 
көлік  магистральдарының  немесе  өндірістік 
аумақтардың  шуы 75 дБА  және  одан  жоғары;  
15  күннен  артық  және  жаздың  үш  айынан 
астам 
уақыт 
ішінде 
ауадағы 
шаңның 
концентрациясы 1,5 мг/м
3 
және  одан  жоғары 
кездер қолайсыз жағдайлар болып табылады. 
Недвижимость – 
земельные  участки,  здания, 
сооружения,  многолетние  насаждения  и  иное 
имущество,  прочно  связанное  с  землей,  то  есть 
объекты, 
перемещение 
которых 
без 
несоразмерного 
ущерба 
их 
назначению 
невозможно. 
 
Жылжымайтын 
мүлік – 
жер  телімдері, 
ғимараттар, имараттар, көпжылдық  көшеттер 
және  жерге  байланысты  өзге  мүлік,  яғни 
қолданылуына еселеусіз зиян келтірілмей орын 
ауыстыру мүмкін болмайтын нысандар. 
Недвижимость  в  жилищной  сфере – 
недвижимое 
имущество  с  установленными  правами  владения, 
пользования 
и 
распоряжения 
в 
границах 
имущества,  включающее:  земельные  участки  и 
прочно связанные с ними жилые дома с жилыми и 
нежилыми 
помещениями, 
приусадебные 
хозяйственные  постройки,  зеленые  насаждения  с 
многолетним  циклом  развития;  жилые  дома, 
квартиры, иные жилые помещения в жилых домах 
и других строениях, пригодные для постоянного и 
временного  проживания;  сооружения  и  элементы 
инженерной инфраструктуры жилищной сферы. 
 
Тұрғын  үй  саласындағы  жылжымайтын  мүлік 
– 
мүлік  шекараларында  иелену,  пайдалану 
және 
билік 
ету 
құқықтары 
белгіленген 
жылжымайтын  мүлік,  жер  телімдері  және 
онымен  тығыз  байланысты  тұрғылықты  және 
тұрғылықты  емес  бөлмелерден,  үй  маңындағы 
шаруашылық  қора-жайлардан,  көпжылдық 
даму 
кезеңдері 
бар 
жасыл 
көшеттерден 
тұратын тұрғын үйлер; тұрғын үйлер, пәтерлер, 
тұрғын 
үйлердегі 
өзге 
де 
тұрғылықты 
бөлмелер,  тұрақты  және  уақытша  тұруға 
жарамды  басқа  құрылыстар;  имараттар  және 
тұрғын 
үй 
саласының 
инженерлік 
инфрақұрылым элементтері. 
Недобор  грунта
 – слой  грунта,  оставляемый  (по 
конструктивным 
или 
технологическим 
соображениям  в  пределах,  предусмотренных 
нормами)  в  выработке  после  разработки  ее 
землеройной 
машиной 
и 
подлежащий 
последующему 
удалению 
с 
обеспечением 
проектных размеров и отметок дна выработки. 
 
Топырақтың  кем  алынуы
 – қазбаларды  жер 
қазу 
машиналарымен 
игеруден 
кейін 
(нормаларда  көзделген  құралымдық  немесе 
технологиялық 
тұжырымдар 
бойынша) 
қалдырылған 
және 
қазбаның 
жобалық 
өлшемдері 
мен 
белгіленген 
тереңдігін 
қамтамасыз 
ету 
арқылы 
кейіннен 
тазартылатын топырақ қабаты.  
Недожог  красок – 
матовость,  тусклость  краски, 
вызванная недостаточной температурой обжига. 
 
Сырлардың  жеткіліксіз  күйдірілуі – 
күйдіру 
температурасының  жеткіліксіздігі  салдарынан 
болатын сырдың өңсіздігі, көмескілігі, 
Нежилая  площадь
  (вспомогательная)  жилища - 
подсчитывается  как  сумма  площадей  внутренних 
подсобных  помещений  в  жилом  доме  (кухни, 
ванной 
комнаты 
или 
встроенной 
бани, 
постирочной, 
туалета, 
прихожей, 
коридора, 
квартирной  кладовой,  встроенной  топочной  и 
тому подобное). 
 
Баспананың 
тұрғылықты 
емес
 
(қосалқы) 
ауданы
  - тұрғын  үй  ішіндегі  қосалқы 
бөлмелердің  (ас  үй,  шомылатын  бөлме  немесе 
іргелес  салынған  монша,  кір  жуатын  орын, 
дәретхана,  кіреберіс,  дәліз,  пәтерлік  қойма, 
жылытатын орын және сол сияқты) ауданының 
қосындысы.   
Нежилое  помещение – 
отдельное  встроенное 
(встроенно-пристроенное) 
в 
жилой 
дом 
помещение,  предназначенное  и  используемое  для 
иных,  чем  постоянное  проживание,  целей,  в  том 
числе  для  общественных  нужд  и/или  малого 
 
Тұрғылықты  емес  бөлме – 
тұрақты  тұрудан 
өзге  мақсаттарға  арналған,  оның  ішінде 
қоғамдық  мұқтаждықтар  және/немесе  шағын 
кәсіпкерлік үшін пайдаланылатын, тұрғын үйге 
іргелес  (іргелес-жалғастыра)  салынған    жеке 

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
107 
предпринимательства. 
бөлме. 
Неисправность, 
неисправное 
состояние
 – 
состояние изделия (устройства), при котором оно 
не 
соответствует 
одному 
или 
нескольким  
требованиям,  предъявляемым  как  в  отношении 
основных  параметров,  характеризующих  его 
способность  выполнять  заданные  функции,  так  и 
в  отношении  удобств  эксплуатации,  внешнего 
вида, комплектности и т.д. 
 
Ақаулық, 
ақаулы 
күй – 
бұйымның 
белгіленген  қызметтерді  орындау  қабілетін 
сипаттайтын  негізгі  параметрлеріне  қатысты 
қойылатын  бір  немесе  бірнеше  талаптарға 
сондай-ақ  оны  пайдалану  қолайлылығына, 
сыртқы  түріне,  жинақтылығына  және  т.б. 
сәйкес 
келмеуіне 
қатысты 
бұйымның 
(құрылғының) күйі. 
Неисправность  элемента  здания – 
состояние 
элемента,  при  котором  им  не  выполняется  хотя 
бы 
одно 
из 
заданных 
эксплуатационных 
требований. 
 
Ғимарат  элементінің  ақауы – 
элементтің 
белгіленген  пайдалану  талаптарының  кемінде 
біреуі орындалмайтын күйі. 
Нейтральная  ось  в  сопротивлении  материалов – 
линия 
пересечения 
плоскости 
поперечного 
сечения 
балки 
с 
нейтральным 
слоем 
(поверхностью, разделяющей при изгибе балки ее 
сжатую и растянутую зону). 
 
Материалдар  кедергісіндегі  бейтарап  ось – 
арқалықтың 
көлденең 
қима 
жазығының 
бейтарап  қабатпен  (арқалықтың  иілуі  кезінде 
оның сығылған және созылған зонасын бөлетін 
жазықтықпен)                                     қиылысу 
сызығы. 
Ненесущая панель – 
панель, не предназначенная 
для  опирания  на  нее  конструкций  здания  (кроме 
оконных и дверных блоков и легких межоконных 
вставок). 
 
Салмақ  түсірілмейтін  панель – 
ғимарат 
құралымдары  (терезе  және  есік  блоктарынан 
және  терезеаралық  жеңіл  құралымдардан  өзге) 
үшін тірек ретінде қолданылмайтын панель. 
Неотапливаемые 
помещения – 
нежилые 
помещения  в  квартире  (жилище),  не  имеющие 
отопительную  систему  (холодные  кладовые, 
веранды  и  тому  подобное)  и  включающиеся  в 
нежилую 
площадь 
квартиры 
(жилища). 
К 
неотапливаемым  помещениям  не  могут  быть 
причислены 
внутриквартирные 
прихожие 
и 
коридоры. 
 
Жылытылмайтын  бөлме – 
пәтердегі  жылыту 
жүйесі  болмайтын  (суық  қоймалар,  сырттағы 
дәліздер  және  сол  сияқтылар)  және  пәтердің 
(баспананың)  тұрғылықты  емес  ауданына 
қосылатын 
тұрғылықты 
емес 
бөлмелер. 
Жылытылмайтын 
бөлмелерге 
пәтерішілік 
ауызғы 
бөлмелер 
және 
дәліздер 
жатқызылмайды. 
Неотложные  работы  в  чрезвычайной  ситуации
 – 
аварийно-спасательные 
и 
аварийно-
восстановительные  работы,  оказание  экстренной 
медицинской  помощи,  проведение  санитарно-
эпидемиологических 
мероприятий 
и 
охрана 
общественного  порядка  в  зоне  чрезвычайной 
ситуации. 
 
Төтенше  жағдайлардағы  шұғыл  жұмыстар – 
төтенше 
жағдай 
аймағындағы 
апаттық-
құтқару 
және 
апаттық-қалпына 
келтіру 
жұмыстары, 
жедел 
медициналық 
көмек 
көрсету, 
санитарлық-эпидемиологиялық 
іс-
шаралар  жүргізу  және  қоғамдық  тәртіпті 
сақтау. 
Неотпускающий  ток – 
электрический  ток, 
вызывающий  при  прохождении  через    человека 
непреодолимые  судорожные  сокращения  мышц  
руки, в которой зажат проводник. 
 
Жібермейтін  ток – 
адам  денесі  арқылы 
өткенде  өткізгішті  ұстап  тұрған  адам  өзі 
құтыла  алмайтын  қолының  бұлшық  еттерінің 
құрысып жиырылуын туғызатын электр тогы. 
Неподвижная  входная  площадка  эскалатора – 
входная  площадка,  не  имеющая  возможности 
перемещения относительно настила ступени. 
 
Эскалатордың  жылжымайтын  кіру  алаңшасы
 
–  басқыш  тақтасымен  салыстырғанда  орын 
ауыстыру 
мүмкіндігі 
болмайтын 
кіру 
алаңшасы. 
Непрерывный контроль – 
контроль, при котором 
информация 
о 
контролируемом 
параметре 
технологического 
процесса 
поступает 
непрерывно. 
 
Үздіксіз  бақылау – 
технологиялық  процестің 
бақыланатын  параметрлері  туралы  ақпарат 
үздіксіз келіп түсетін бақылау. 
Непрозрачный 
темплет – 
темплет, 
изготовленный 
из 
непрозрачного 
или 
светонепроницаемого  материала,  например,  из 
картона, стальной фольги и т.п. 
 
Мөлдір  емес  темплет – 
мөлдір  емес  немесе 
жарық  өткізбейтін  материалдан,  мысалы, 
картоннан, 
болат 
фольгадан 
және 
т.с.с 
материалдан жасалған темплет. 
Нерабочая ветвь направляющей ступени (поручня) 
– 
направляющие, 
служащие 
для 
оборота 
ступеней лестничного полотна (поручня). 
 
Бағыттаушы  сатының  (тұтқаның)  жұмысшы 
емес  тармағы
 – баспалдақ  тақтасының 
(тұтқасының) 
сатыларының 
айналуына 
арналған бағыттағыштар. 
Неравномерность  водопотребления
 – колебание 
расхода воды в интервале времени. 
 
Су 
тұтынудың 
әркелкілігі – 
уақыт 
аралығындағы су шығынының ауытқуы. 
Неравномерность  естественного  освещения – 
отношение  среднего  значения  к  наименьшему 
значению 
коэффициента 
естественной 
освещенности  (КЕО)  в  пределах  характерного 
разреза помещения. 
 
Табиғи 
жарықтандырудың 
әркелкілігі
 
– 
бөлменің  өзіндік  қимасы  шегінде  табиғи 
жарықталу еселеуішінің (ТЖЕ) орташа мәнінің 
оның ең кіші мәніне қатынасы. 

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
108 
Неразрушающий 
контроль – 
определение 
характеристик  материалов  и  изделий  без  их 
разрушения  с  целью  получения  информации  о 
качестве  изделий  и  объектов.  Неразрушающий 
контроль  обеспечивается,  различными  методами 
дефектоскопии,  основанными  на  использовании 
проникающих полей, излучений и веществ. 
 
Бұзбай 
бақылау – 
бұйымдардың 
және 
нысандардың  сапасы  туралы  ақпарат  алу 
мақсатында  бұйымдар  мен  материалдарды 
бұзбай,  олардың  сипаттамаларын  анықтау. 
Бұзбай  бақылау  дефектоскопияның  өткізуші 
өрістерді, 
сәулелерді 
және 
заттарды 
пайдалануға  негізделген  түрлі  әдістерімен 
қамтамасыз етіледі. 
Нервюра  в  архитектуре
 – арка  из  тесаных 
клиновидных  камней,  укрепляющих  ребра  свода. 
Система  нервюра образует каркас, облегчающий 
кладку свода. 
 
Сәулеттегі 
әшекейқабырға – 
тоғыспа 
қабырғаларын бекітетін қашалған сына тәрізді 
тастардан  жасалған  арка.  Әшекейқабырғалар 
жүйесі  тоғыспа  қалауды  жеңілдететін  қаңқа 
түзеді. 
Нержавеющая  сталь
 – легированная  сталь, 
устойчивая к коррозии на воздухе, в воде, а также 
в некоторых агрессивных средах. 
 
Тоттанбайтын  болат – 
ауада,  суда,  сондай-ақ 
кейбір  жеміргіш  орталарда  тоттануға  төзімді 
легирленген болат. 
Несгораемый материал
 – материал, который под 
воздействием  огня  или  высокой  температуры  не 
воспламеняется, не тлеет и не обугливается. 
 
Жанбайтын  материал
 – оттың  немесе  жоғары 
температура 
әсерінен 
жалындамайтын, 
бықсымайтын және  көмірленбейтін материал. 
Несущая  панель – 
панель,  предназначенная  для 
опирания на нее конструкций здания. 
 
Көтергіш  панель – 
ғимарат  құралымдары 
үшін  оларға  тірек  ретінде  пайдаланылатын 
панель. 
Несущие 
конструкции 
(элементы
)  – 1) 
конструктивные 
элементы, 
воспринимающие 
основные  нагрузки  зданий  и  сооружений  и 
обеспечивающие  их  прочность,  жесткость  и 
устойчивость; 2) конструкции,  воспринимающие 
постоянную  и  временную  нагрузку,  в  том  числе 
нагрузку от других частей зданий. 
 
Көтергіш  құралымдар    (элементтер) – 
1) 
ғимараттар 
мен 
имараттардың 
негізгі 
салмағын 
қабылдайтын 
және 
олардың 
беріктігін, 
қаттылығын 
және 
төзімділігін 
қамтамасыз  ететін  құралымдық  элементтер; 2) 
тұрақты және уақытша салмақты, оның ішінде 
ғимараттың 
басқа 
бөліктерінен 
түсетін 
салмақты қабылдайтын құралымдар. 
Несчастный случай на производстве – 
событие, в 
результате  которого  застрахованный  получил 
увечье  или  иное  повреждение  здоровья  при 
исполнении  им  обязанностей  по  трудовому 
договору  (контракту)  и  в  иных  установленных 
законом случаях как на территории страхователя, 
так и за ее пределами, либо во время следования к 
месту работы или возвращения с места работы на 
транспорте,  предоставленном  страхователем,  и 
которое  повлекло  либо  необходимость  перевода 
застрахованного  на  другую  работу,  временную 
или  стойкую  утрату  им  профессиональной 
трудоспособности либо его смерть. 
 
Өндірістегі  қайғылы  оқиға  –
  өз  міндеттерін 
орындау  кезінде  еңбек  шарты  (келісімшарты) 
бойынша 
және 
заңмен 
белгіленген 
өзге 
жағдайларда  сақтандырушының  аумағында, 
сондай-ақ 
одан 
тысқары 
жерлерде, 
сақтандырушы 
ұсынған 
көлікпен 
жұмыс 
орнына бара жатқанда немесе жұмыс орнынан 
қайтқанда  сақтандырылған  адамның  зақым 
алуына  немесе  денсаулығына  өзге  де  зиян 
келуіне 
әкелетін 
оқиға 
және 
оның 
сақтандырылған 
адамды 
басқа 
жұмысқа 
ауыстыруды  қажет  етуі,  кәсіби  еңбекке 
жарамдылығын 
уақытша 
немесе 
тұрақты 
жоғалтуына болмаса оның өліміне алып келуі. 
Нетиповое  изделие  (конструкция,  устройство, 
монтажный 
блок) – 
изделие, 
впервые 
разработанное  и  изготовленное,  как  правило,  на 
месте  монтажа  (в  заготовительной  мастерской 
монтажной 
организации) 
технологических, 
энергетических,  санитарно-технических  и  других 
систем. 
 
Типтік  емес  бұйымдар  (құралым,  құрылғы, 
жинақтау 
блогы) - 
 
технологиялық, 
энергетикалық,  санитарлық-техникалық  және 
өзге 
жүйелердің 
жинақтау 
орындарында 
(жинақтау 
ұйымдарының 
дайындау 
шеберханаларында)  алғаш  рет  әзірленген  және 
жасалған бұйым. 
Неф  в  архитектуре    – 
вытянутое  помещение, 

жүктеу/скачать 3,43 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: