Строительные нормы и правила строительная терминология

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
142 
Пожарный  ствол 
–  устройство,  устанавливаемое 
на  конце  напорной  линии  для  формирования  и 
направления огнетушащих струй. 
 
Өрт  сөндіру  оқпаны – 
өрт  сөндіру  ағынын 
қалыптастыруға  және  бағыттауға  арналған 
арын желісінің ұшында бекітілетін құрылғы.  
Пожарный ствол-распылитель – 
пожарный ствол 
для распыленной и сплошной струи. 
 
Өрт 
сөндіру 
тозаңдатқыш-оқпаны – 
тозаңдалған  және  тұтас  ағынға  арналған  өрт 
сөндіру оқпаны. 
Пожаробезопасная 
зона – 
часть 
здания, 
сооружения, 
пожарного 
отсека, 
выделенная 
противопожарными  преградами  для  защиты 
людей  от  опасных  факторов  пожара  в  течение 
заданного  времени  (от  момента  возникновения 
пожара  до  завершения  спасательных  работ), 
обеспеченная 
комплексом 
мероприятий 
для 
проведения эвакуации и спасания. 
 
Өрт қауіпсіздігі аймағы – 
белгілі уақыт ішінде 
(өрт  шыққан  сәттен    құтқару  жұмыстары 
аяқталғанға  дейін)  адамдарды  өрттің  қауіпті 
факторларынан  қорғау  үшін  өртке  қарсы 
кедергілермен  бөлініп  тасталған,  эвакуация 
мен 
құтқаруды 
жүргізудің 
кешенді 
шараларымен қамтамасыз етілген ғимараттың, 
имараттың, өрт сөндіру бөлімінің бөлігі.    
Пожаровзрывоопасный  объект – 
объект,  на 
котором 
производят, 
используют, 
перерабатывают,  хранят  или  транспортируют 
легковоспламеняющиеся и пожаровзрывоопасные 
вещества, 
создающие 
реальную 
угрозу 
возникновения 
техногенной 
чрезвычайной 
ситуации. 
 
Өртжарылыс 
қаупі 
жоғары 
нысан – 
техногендік  төтенше  жағдай  пайда  болуының 
нақты  қаупін  тудыратын  тез  тұтанғыш  және 
өртжарылыс  қауіптілігі  жоғары  заттарды 
өндіретін,  пайдаланатын,  өңдейтін,  сақтайтын 
немесе тасымалдайтын нысан.    
Пожароопасный  отказ  комплектующего  изделия 
– 
отказ  комплектующего  изделия,  который 
может  привести  к  возникновению  опасных 
факторов пожара 
 
Жинақтайтын  бұйымның  істен  шыққандағы 
өрт  қауіптілігі      - 
өрт  шығудың  қауіпті 
факторының  пайда  болуына  әкелуі  мүмкін 
жинақтайтын бұйымның істен шығуы.  
Пожаро-оперативное  обслуживание – 
функция 
пожарных  подразделении,  состоящая  в  спасании 
людей  и  ликвидации  пожаров  и  загораний,  а 
также  в  поддержании  пожарной  техники  в 
постоянной готовности. 
 
Өртке  қарсы  жедел  қызмет  көрсету – 
адамдарды  құтқару  және  өрт  пен  жануды 
сөндіру,  сондай-ақ  өрт  сөндіру  техникасын 
әрдайым 
даярлықта 
ұстау 
қызметтерінен 
тұратын  өрт сөндіру бөлімшелерінің қызметі.    
Показатель  пожарной  опасности – 
величина, 
количественно 
характеризующая 
какое-либо 
свойство пожарной опасности. 
 
Өрт  қауіптілігінің  көрсеткіші – 
өрт  қаупінің 
қандай  да  бір  қасиетін  сандық  сипаттайтын 
шама.  
Покрытие
 — 1) верхний 
слой 
пола, 
непосредственно 
подвергающийся 
эксплуатационным  воздействиям; 2) верхнее 
ограждение  здания  для  защиты  помещений  от 
внешних климатических факторов и воздействий. 
При  наличии  пространства  (проходного  или 
полупроходного)  над  перекрытием  верхнего 
этажа покрытие именуется чердачным; 3) верхняя 
ограждающая 
конструкция, 
одновременно 
выполняющая  несущие,  гидроизолирующие,  а 
при  бесчердачных  (совмещенных)  крышах  и  при 
теплых 
чердаках 
также 
теплоизолирующие 
функции. 
 
Жабын  –
 1)  пайдалану  әсеріне  тікелей 
ұшырайтын  еденнің  жоғарғы  қабаты; 2) үй-
жайды  сыртқы  климаттық  факторлар  мен 
әсерден 
қорғауға 
арналған 
ғимараттың 
жоғарғы  қоршамасы.  Жоғарғы  қабаттың 
аражабынының  үстінде  кеңістік  (өтпелі  немесе 
жартылай  өтпелі)  бар  болса,  ол  шатырлы  деп 
аталады; 3) бірмезгілде  көтеру,  ылғалдан 
сақтау,  ал  шатырсыз  (аралас)  төбелер  мен 
жылы  шатырларда  жылу  оқшаулау  қызметін 
атқаратын жоғарғы қоршама құралым.     
Покрытие  дорожное
 – однослойная  или  много-
слойная  верхняя  часть  дорожной  (аэродромной) 
одежды, 
воспринимающая 
нагрузки 
от 
транспортных  средств  и  защищающая  основание 
от воздействия климатических факторов. 
 
Жол 
төсемі
 – тасымалдау 
құралдары 
салмағының 
әсерін 
қабылдайтын 
және 
табандық  төсемді  климаттық  факторлардың 
әсерінен  қорғайтын,    бір      немесе  бірнеше 
қабатты  жол  жабынының  (аэродромның) 
жоғарғы  бөлігі. 
Покрытие  здания
 – верхняя  ограждающая 
конструкция,  отделяющая  помещение  здания  от 
наружной 
среды 
и 
защищающая 
их 
от 
атмосферных 
осадков 
и 
других 
внешних 
воздействий. 
 
Ғимараттың  жабыны – 
ғимарат  үй-жайларын 
сыртқы  ортадан  оқшаулайтын  және  оларды 
атмосфералық ылғалдан және басқа да сыртқы 
әсерлерден 
қорғайтын 
жоғарғы 
қоршама 
құралым. 
Покрытие 
огнезащитное
 – поверхностная 
обработка  (оштукатуривание,  обмазка  пастами  и 
т.п.) 
строительных 
конструкций 
с 
целью 
повышения  их  сопротивляемости  воздействию 
огня. 
 
Оттан  қорғайтын  жабын
 – оттың  әсеріне 
олардың кедергі келтіруін арттыру мақсатымен 
құрылыс  құралымдарын  беттік    өңдеу  (сылақ 
жүргізу, пасталар жағу және т.с.с.). 
Пол
 – элемент 
конструкции 
здания 
(сооружения), 
воспринимающий 
эксплуатационные нагрузки. 
 
Еден – 
пайдалану 
жүктемесінің 
әсерін 
қабылдайтын  ғимарат  (имарат)  құралымының 
элементі.  

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
143 
Пол 
плавающий
 – пол, 
отделенный 
от 
перекрытия  и  стен  амортизирующими  или 
изолирующими устройствами с целью повышения 
звукоизоляции смежных помещений. 
 
Қалқымалы еден
 – іргелес бөлмелердің дыбыс 
оқшаулағыштығын 
арттыру 
мақсатымен 
қабырғалар  мен  аражабындардан  серіппелі 
немесе  оқшаулағыш  құрылғымен  бөлінген   
еден. 
Полезная  площадь
 -  подсчитывается  как  сумма 
жилой  и  нежилой  площадей  жилого  дома. 
Площадь 
неотапливаемых 
помещений, 
расположенных  в  цокольном  или  подвальном 
этажах  жилого  дома,  в  полезную  площадь 
жилища не включается. 
 
Пайдалы
  аудан –  тұрғын    үйдің  тұрғылықты 
және 
тұрғылықты 
емес 
аудандарының 
жиынтығы  ретінде  есептеледі.  Тұрғын  үйдің 
шығыңқы  іргелік  және  жертөле  қабатында 
орналасқан  аудан  тұрғын  үйдің    пайдалы  ауда-
нына жатқызылмайды. 
Полезная  толща – 
часть  геологической  среды  и 
техногенных 
образований, 
используемая 
в 
качестве грунтовых строительных материалов. 
 
Пайдалы 
қабат – 
топырақты  құрылыс 
материалдар 
ретінде 
пайдаланылатын 
геологиялық 
орта 
мен 
техногендік 
жасалымдардың  бөлігі.   
Ползучесть
 – способность 
материалов 
к 
медленному нарастанию во времени пластической 
деформации  при  действии  постоянной  нагрузки 
или механического напряжения. 
 
Жылжымалылық
 – тұрақты 
жүктеменің 
немесе 
механикалық 
кернеудің 
әсерінен 
материалдардың 
кезеңдік 
илемдік 
деформациясының  баяу ұлғаю қасиеті. 
Ползучесть грунта
 – деформирование во времени 
минерального  скелета  грунта  (главным  образом, 
глинистого) 
при 
неизменном 
давлении, 
действующим на него. 
 
Топырақтың 
жылжымалылығы
 
–   
өзгермейтін  қысымның  әсер  етуі  кезінде 
топырақтың 
 
минералды 
қаңқасының 
(негізінен,  сазды  топырақтың)  уақытқа 
байланысты деформациялануы. 
Полив – 
однократное искусственное увлажнение 
почвы и (или) приземного слоя атмосферы. 
 
Суару – 
топырақты 
және 
(немесе) 
атмосфераның 
жерүсті 
қабатын 
бір 
рет 
жасанды ылғалдандыру. 
Полигон
 – открытая площадка для изготовления 
элементов  сборных  строительных  конструкций  и 
деталей, 
оборудованная 
формами 
для 
бетонирования 
изделий, 
бетоноукладчиками, 
виброплощадками,  грузоподъемными  кранами  и 
т.д. 
 
Полигон    - 
бұйымдарды  бетондауға  арналған 
қалыптармен, 
бетонсалғыштармен, 
дірілалаңшасымен,  жүк  көтеру  крандарымен 
және 
т.б. 
жабдықталған 
 
 
құрылыс 
құралымдарының  жинамалы  элементтері  мен  
бөлшектерін дайындауға арналған ашық алаң.   
Полимербетон,
 пластбетон – 1) бетон, в котором 
вяжущим служит синтетический полимер (обычно 
термореактивная 
смола), 
содержится 
высокодисперсный 
наполнитель, 
крупный 
и 
мелкий 
заполнители, 
порообразователи, 
пластификаторы,  растворители  и  отвердители. 
Полимербетон,  армированный  металлом, – 
сталеполимербетон – высокопрочный 
конструкционный  материал; 2) специальные 
бетоны  на  основе  полимерного  вяжущего, 
химически  стойких  минеральных  заполнителей, 
наполнителей и добавок. 
 
Полимербетон, 
пластбетон – 1) құрамында 
түйіршіктілігі  жоғары  толтырғыш,  ірі  және 
ұсақ 
толтырғыштар, 
бутүзгіштер, 
илемдегіштер,  еріткіштер  және  қатырғыштар 
бар, 
синтетикалық 
полимер 
(әдетте 
термореактивті  шайыр)          байланыстырғыш 
қызметін 
атқаратын 
бетон. 
Металмен 
арматураланған 
полимербетон – 
болатполимербетон - беріктілігі 
жоғары 
құралымдық  материал; 2) химиялық  төзімді 
минералды толтырғыштар, толтырғыштар мен 
қоспалар, 
полимер 
байланыстырғыш 
негізіндегі арнайы бетондар.   
Полимербетон  легкий – 
полимербетон  плотной 
структуры  на  синтетическом  связующем,  на 
пористом 
химически 
стойком 
крупном 
заполнителе 
и 
химически 
стойком 
мелком 
заполнителе,  плотном  или  пористом,  легкий 
(1500-1800  кг/куб.м)  или  облегченный (1800-2200 
кг/куб.м) по объемной массе. 
 
Жеңіл  полимер  бетон – 
кеуекті  химиялық 
төзімді  ірі  толтырғышпен  және  химиялық 
төзімді  тығыз  немесе  кеуекті  толтырғышпен, 
жеңіл  массасының  көлемі (1500-1800 кг/тек.м) 
немесе  жеңілдетілген  (1800-2200 кг/тек.м) 
синтетикалық 
байланыстырғышты 
тығыз 
құрылымдық  полимербетон. 
Полимербетон тяжелый – 
полимербетон плотной 
структуры  на 
синтетическом 
связующем 
и 
плотных  химически  стойких  крупных  и  мелких 
заполнителях,  тяжелый (2200-2500 кг/куб.м)  по 
объемной массе. 
 
Ауыр  полимербетон
 - тығыз  химиялық  төзімді 
ірі  және  ұсақ  толтырғыштармен,  массасының 
көлемі (2200- 2500 кг/тек.м)  синтетикалық 
байланстырғышты 
болатын 
тығыз 
құрылымдық полимербетон. 
Полимерраствор 
(полимербетон) – 
раствор 
(бетон), состоящий из полимерного связующего и 
заполнителей:  пылевидного  наполнителя,  песка 
(щебня). 
 
Полимер  ерітінді  (полимербетон) – 
полимер 
байланыстырғыштан және толтырғыштар: шаң 
түріндегі  толтырғыштан,  құмнан  (қиыршық 
тастан) тұратын ерітінді (бетон). 
Полимерцементный  раствор  (бетон)
 – раствор 
(бетон), состоящий из цемента, добавок полимера 
и заполнителя  песка (щебня). 
 
Полимерцементті  ерітінді (бетон) – 
цементтен, 
полимер 
қоспалардан 
және 
құм 
(қиыршықтастан)  толтырғыштардан  тұратын 

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
144 
ерітінді (бетон). 
Полирование
 – обработка  (отделка)  материалов 
до  получения  зеркального  блеска  поверхности. 
Полирование 
 
металлов 
производится 
на 
полировальных  станках  быстровращающимися 
кругами 
из 
фетра 
или 
сукна 
либо 
быстродвижущимися  лентами,  на  поверхность 
которых  нанесена  полировальная  паста,  а  также 
на  установках  для  жидкостной  абразивной 
обработки,  в  которых  абразивный  материал 
перемещается 
свободно 
в 
барабане, 
куда 
помещают обрабатываемые детали. Полирование 
древесины  осуществляют  нанесением  прозрачной 
смолы  (политуры)  на  шлифованную  поверхность 
и 
наведением 
зеркального 
блеска 
кислой 
полировочной 
или 
венской 
известью, 
разбавленной 
спиртом. 
Полирование 
камня 
производят 
после 
шлифования 
на 
специализированных станках или вручную, путем 
натирания поверхности увлажненным войлочным 
кругом с подачей тончайшего порошка. 
 
Әрлеу  –
  материалдарды  беті  айна  тәрізді 
жалтырағанға дейін өңдеу (әрлеу). Металдарды 
әрлеу  жоғарғы  бетіне  әрлегіш  қойыртпақ 
жағылған  киізден  немесе  мәуітіден  жасалған 
жылдам айналатын шеңберлері немесе жылдам 
қозғалыстағы 
таспасы 
бар 
әрлегіш 
білдектермен,  сондай-ақ  өңделетін  бөлшектер 
орналастырылған,  қажау  материалдары  оның 
ішінде  еркін  қозғалатын  барабаны  бар  сұйық 
қажаумен  өңдеуге  арналған  қондырғыларда 
жүзеге  асырылады.  Ағашты  әрлеу  тегістелген 
бетке  мөлдір  шайырды  (политураны)  жағу 
және  спирт  араластырылған  қышқыл  әрлеу 
немесе  вена  әгімен  айнадай  жалтыратумен 
жүзеге  асырылады.  Тасты  әрлеу  арнайы 
білдектерде  немесе  қолмен  тегістеп  алғаннан 
соң,  бетіне  ұсақ  ұнтақ  жағылған  дымқыл  киіз 
шеңбермен 
ысқылау 
жолымен 
жүзеге 
асырылады.        
Полиспаст
 – грузоподъемное  устройство  из 
нескольких  подвижных  и  неподвижных  блоков, 
огибаемых канатом или цепью. 
 
Полиспаст – 
арқанмен  немесе  тізбекпен 
шалынған 
бірнеше 
жылжымалы 
және 
жылжымайтын  шығырлардан  тұратын  жүк 
көтеру құрылғысы.   
Полиэтилен
 – синтетический  полимер,  продукт 
полимеризации этилена. 
 
Полиэтилен – 
синтетикалық 
полимер, 
этиленнің полимерлену өнімі.   
Полносборное 
строительство
 – метод 
строительства зданий и сооружений из полностью 
готовых 
унифицированных 
конструктивных 
элементов 
(крупных 
блоков 
или 
панелей, 
объемных 
блоков 
и 
др. 
комплексных 
конструкций),  изготовленных  на  заводах,  что 
уменьшает  трудоемкость,  сокращает  стоимость  и 
сроки строительства. 
 
Толықжинамалы  құрылыс – 
ғимараттар  мен 
имараттарды    зауыттарда  жасалған  толық 
дайын 
сәйкестендірілген 
құралымдық 
бөлшектерден 
(ірі 
блоктардан 
немесе 
тақталардан,  көлемді  блоктардан  және  т.б. 
кешенді  құралымдардан)  салу  әдісі,  бұл  еңбек 
сыйымдылығын  кемітіп,  құрылыстың  құны 
мен мерзімін қысқартады.   
Половняк
 – изделие,  расколотое  на  парные 
ровные или неровные части. 
 
Жарма,  жарты
 – жұбымен  өзара  тең  немесе 
әркелкі бөлшектерге жарылған бұйым. 
Положение 
(нормативного  документа) (Position) 
– 
логическая единица содержания нормативного 
документа.  Положения  нормативных  документов 
в  строительстве  подразделяются:  по  форме 
представления – на 
нормы, 
правила 
и 
сообщения;  по  степени  обязательности – на 
обязательные,  рекомендуемые  и  справочные;  по 
содержанию – на 
эксплуатационные, 
описательные и методические. 
 
Ереже   
(нормативтік  құжат) (Position)  – 
нормативтік  құжат  мазмұнының  логикалық 
бірлігi.  Құрылыстағы  нормативтік  құжаттар:  
ұсынылу  түріне  қарай – нормалар,  ережелер 
және  хабарламалар;  міндеттілік  дәрежесіне 
қарай – міндетті, 
ұсынылатын 
және 
анықтамалық; 
мазмұны 
бойынша – 
 
пайдалану,  сипаттау  және  әдістемелік  деп 
бөлінеді. 
Полоса  безопасности
 – полоса  между  полосой 
движения автотранспортных средств и тротуаром 
или 
боковой 
дорожкой 
(пешеходной, 
велосипедной). 
 
Қауіпсіздік  жолағы
 – автомобиль  жолдары 
мен  тротуардың  немесе  жанама  жолдардың 
(жаяу 
жүргіншілерге, 
велосипедшілерге 
арналған) арасындағы жолақ. 
Полоса  движения
 – 1) полоса  проезжей  части 
автомобильной 
дороги, 
ширина 
которой 
устанавливается  по  максимально  допустимой 
ширине  пропускаемого  транспортного  средства, 
включая  его  габарит  и  зазоры  безопасности; 2) 
продольная  полоса  проезжей  части,  по  которой 
движение  транспортных  средств  происходит  в 
один 
ряд; 3) часть 
пешеходного 
пути, 
предназначенная  для  движения  в  один  ряд  в 
одном направлении. 
 
Қозғалыс 
жолағы
 – 1) ені 
көлік 
құралдарының  ең  үлкен  көлемі  бойынша 
габариті мен қауіпсіздік саңылауын қоса алып, 
бекітілетін  автомобиль  жолының  қозғалыс 
бөлігінің  жолағы; 2) көлік  құралдарының 
қозғалысы  бір  қатарда  өтетін  өтпе  бөліктің 
бойлық  жолағы; 3) бір  бағытта  бір  қатармен 
қозғалысқа  арналған  жаяу  жүргінші  жолының 
бөлігі. 
Полоса  движения  дополнительная
 – полоса 
проезжей 
части 
автомобильной 
дороги, 
расположенная  рядом  с  укрепительной  полосой 
обочины  и  используемая  для  отвода  или  слияния 
потоков  движения,  а  также  для  разгона  и 
 
Қозғалыстың  қосымша  жолағы
 – қозғалыс 
ағынын бұруға немесе  қосуға, сондай-ақ көлік 
құралдарын  екпіндетуге  және  тежеуге  немесе 
биікке  көтерілу  кезінде  жүрісті  баяулату  үшін 
пайдаланылатын 
жол 
шетінің 
бекітілген 

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
145 
торможения 
автотранспортных 
средств 
или 
замедления при подъеме. 
жолағының 
қатарында 
орналасқан 
авто-
мобиль жолының өту бөлігінің жолағы. 
Полоса  краевая
 – уширение  дорожной  одежды 
на  автомобильных  дорогах  высших (I и II) 
категорий  с  целью  размещения  на  ней  краевых 
разметочных  полос  для  организации  движения 
транспортных  средств  и  предохранения  кромки 
дорожных покрытий от разрушения. 
 
Шеткі 
жолақ
 – көлік 
құралдарының 
қозғалысын  ұйымдастыру  және  жол  ернеуі 
қирауының  алдын  алу  үшін  шеткі  белгілеу 
жолағын  орналастыру  мақсатында  жоғары (I 
және II) санаттағы  автомобиль  жолдары 
жабынының  енін ұлғайту. 
Полоса  переходно-скоростная
 – дополнительная 
полоса  проезжей  части  для  обеспечения  разгона 
или  торможения  автомобилей  при  выезде  или 
въезде в общий транспортный поток, движущийся 
по основным полосам проезжей части. 
 
Ауыспалы 
жылдамдық 
жолағы
 – 
автомобильдердің 
негізгі 
жолға 
шығар 
тұсындағы  жүріп  жатқан  көлік  ағынына 
қосылуы  немесе  одан  шығуы  үшін  олардың 
екпін  алуына  не  баяулауына  арналған  негізгі 
жолдың қосымша жолағы. 
Полоса  разделительная
 – полоса,  разделяющая 
полосы  проезжей  части  автомобильной  дороги 
противоположного 
направления 
движения 
(центральная разделительная полоса), а при особо 
большом  числе  полос  также  и  смежные  полосы 
одного направления движения. 
 
Бөлу  жолағы
 – қозғалыстың  қарама-қарсы 
бағытындағы  автомобиль  жолдарының  өтпе 
бөліктерін бөліп тұратын жолақ (орталық бөлу 
жолағы),  ал  жолақтардың  ерекше  көп  болуы 
кезінде қозғалыстың бір бағытындаағы іргелес 
жолақтарды да жатқызады. 
Полоса  предоставления
 – земли  железнодорож-
ного  транспорта,  в  пределах  которых  распола-
гаются 
магистральные, 
станционные 
и 
подъездные  пути,  а  также  здания  и  сооружения, 
необходимые для их обслуживания. 
 
Бөлінген жолақ
 – темір жол көлігінің жерлері, 
олардың  шегінде  магистральдық,  станциялық 
және  кірме  жолдар,  сондай-ақ  оларға  қызмет 
көрсетуге  қажетті  ғимараттар  мен  имараттар 
болады. 
Полотно  земляное
 – инженерное  грунтовое 
сооружение  в  виде  насыпи,  выемки,  служащее 
основанием 
для 
верхнего 
строения 
железнодорожного  пути  или  дорожной  одежды 
автомобильной  дороги.  К  земляному  полотну 
относятся  непосредственно  связанные  с  ним 
водоотводные, 
укрупнительные 
и 
защитные 
устройства  и  сооружения  (кюветы,  лотки,  бермы, 
подпорные стены и т.п.). 
 
Жер  төсемі
 – теміржол  жолдарының  жоғарғы 
құрылысы  немесе  автомобиль  жолдарының 
жол  төсемі  үшін    негіз  болатын  үйінді,  ойпаң 
түріндегі  инженерлік  топырақ  имарат.  Жер 
төсеміне  онымен  тікелей  байланысы  бар  суды 
бұру, 
ірілендіргіш 
және 
қорғаныш 
қондырғылар  мен  имараттар  да  жатады 
(жырмалар, 
науалар, 
кермелер, 
тіреме 
қабырғалар т.с.с.). 
Полотно  мостовое
 – часть  пролетного  строения 
моста, 
непосредственно 
воспринимающая 
нагрузку  от  транспортных  средств  и  передающая 
ее на другие части пролетного строения. 
 
Көпірлік 
төсем
 – көлік 
құралдарының 
салмағын  тікелей  қабылдайтын  және  оны 
көпірдің 
аралық 
құрылысының 
басқа 
бөліктеріне 
тарататын 
көпірдің 
аралық 
құрылысының  бөлігі. 
Полуврезное замочно-скобяное изделие – 
изделие, 
врезанное в дверь или окно и выступающее над их 
поверхностью. 
 
Жартылай  ойып  салынған  қапсырма-құлып 
бұйымы – 
есікке  немесе  терезеге  ойып 
салынған,  оның  бетінен  шығыңқы  тұрған 
бұйым. 
Полузапруда
, 
буна, 
поперечная 
дамба – 
гидротехническое  сооружение  для  регулирования 
режима  водного  потока  и  защиты  морского  или 
речного берега, оснований береговых сооружений 
от размыва. 
 
Жартылай  тоған
,  буна,  көлденең  бөгетше -  су 
ағыны режимін реттеуге және теңіз немесе өзен 
жағалауын,  жағалау 
имараттарының 
негіздерін сумен шайылудан қорғауға арналған 
гидротехникалық имарат. 
Полуцилиндрическая 
освещенность
 — харак-
теристика  насыщенности  светом  пространства  и 
тенеобразующего 
эффекта 
освещения 
для 
наблюдателя, движущегося по улице параллельно 
ее  оси.  Определяется  как  средняя  плотность 
светового  потока  на  поверхности  вертикально 
расположенного  на  продольной  линии  улицы  на 
высоте 1,5 м  полуцилиндра,  радиус  и  высота 
которого 
стремятся 
к 
нулю. 
Расчет 
полуцилиндрической освещенности производится 
инженерным методом. 
 
Жартылай 
цилиндірлік 
жарықтандыру 
–
 
көшемен 
оның 
осьіне 
паралелль 
келе  
жатқандағы 
бақылаушы 
үшін 
кеңістікті 
жарықпен  қанықтырудың  және  жарықтың 
көлеңкетүзгіш  әсерінің  сипаттамасы.  Көшенің 
бойлық  желісі  бойынша 1,5 м  биіктікте  тік 
орналасқан,  радиусы  мен  биіктігі  нөлге 
ұмтылатын 
жартылай 
цилиндрдің 
жарықтандыру  ағынының  орташа  тығыздығы 
ретінде  анықталады.  Жартылай  цилиндрлік 
жарықтандырудың  есебі  инженерлік  әдіспен 
жүзеге асырылады.       
Пользователь  стандарта – 
юридическое  или 
физическое  лицо,  применяющее  стандарт  в  своей 
производственной, 
научно-исследовательской, 
опытно-конструкторской, 
технологической, 
учебно-педагогической 
и 
других 
видах 
 
Стандартты 
пайдаланушы – 
стандартты 
өзінің өндірістік, ғылыми-зерттеу, тәжірибелік-
құралымдық, 
технологиялық, 
оқу-
педагогикалық  және  қызметтің  басқа  да 
түрлерінде  қолданатын  заңды  немесе  жеке 

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
146 
деятельности. 
тұлға.   
Поля
  орошения  и  фильтрации – участки  земли, 
предназначенные  для  биологической  очистки 
сточных вод от содержащихся загрязнений. 
 
Суармалы  және  сүзу  алаңы – 
ақаба  сулардың 
құрамындағы 
ластануларды 
биологиялық 
тазартуға арналған жер телімдері.  
Помещение – 
1) единица комплекса недвижимого 
имущества (часть жилого здания, иной связанный 
с 
жилым 
зданием 
объект 
недвижимости), 
выделенная  в  натуре,  предназначенная  для 
самостоятельного  использования  для  жилых, 
нежилых  или  иных  целей,  находящаяся  в 
собственности  граждан  или  юридических  лиц,  а 
также  РК  и  территориальных  единиц; 2) 
пространство 
внутри 
здания, 
имеющее 
определенное  функциональное  назначение  и 
ограниченное  строительными  конструкциями; 3) 
пространство 
внутри 
дома, 
имеющее 
определенное  функциональное  назначение  и 
ограниченное строительными конструкциями. 
 
Бөлме (үй-жай, жай) – 
1) азаматтардың немесе 
заңды 
тұлғалардың, 
сондай-ақ 
ҚР 
мен 
аумақтық 
бірліктердің 
меншігіндегі 
тұрғылықты,  тұрғылықты  емес  немесе  басқа 
мақсаттар  үшін  дербес  пайдалануға  арналған, 
табиғи  түрде  бөлінген  жылжымайтын  мүлік 
кешенінің  бірлігі  (тұрғын  ғимараттың  бөлігі, 
тұрғын  ғимаратпен  байланысты  басқа  да 
жылжымайтын  мүлік  нысаны); 2) ғимараттың 
iшiндегi  белгiлi  бiр  қызметтiк  мақсаты  бар 
және 
құрылыс 
құралымымен 
шектелген 
кеңiстiк; 3) үйдің iшiндегi белгiлi бiр қызметтiк 
мақсаты бар және құрылыс құралымымен шек-
телген кеңiстiк.  
Помещение  без  естественного  проветривания – 
помещение  без  открываемых  окон  или  проемов  в 
наружных стенах или помещение с открываемыми 
окнами 
(проемами), 
расположенными 
на 
расстоянии,  превышающем  пятикратную  высоту 
помещения. 
 
Табиғи  желдетілмейтін  бөлме – 
сыртқы 
қабырғаларында  ашылатын  терезелері  не 
ойықтары  жоқ  бөлме  немесе  ашылатын 
терезелері (ойықтары) бөлменің биіктігінен бес 
есе  асып  түсетін  қашықтықта  орналасқан  
бөлме.  
Помещение  жилое – 
комната,  в  которой  по 
действующим  нормам  возможно  оборудование 
постоянных  спальных  мест  для  проживающих 
(общие комнаты, спальни). 
 
Тұрғын  бөлме – 
қолданыстағы  нормаларға 
сәйкес  тұратын  адамдарға  тұрақты  жататын 
жерін  (жалпы  бөлмелер,  жатын  бөлмелер) 
жабдықтау мүмкіндігі бар бөлме.  
Помещение 
индивидуального 
обслуживания 
(функциональное) –   кабина  или  кабинет,  где 
осуществляется 
самообслуживание 
или 
обслуживание 
маломобильного 
посетителя 
персоналом учреждения (предприятия). Габариты 
кабины  (кабинета)  должны  учитывать,  как 
правило, 
возможность 
размещения 
также 
сопровождающего лица. 
 
Жеке  қызмет  көрсету  бөлмесі 
(қызметтік) – 
мекеменің 
(кәсіпорынның) 
қызметкерлері 
өзіне-өзі немесе аз келушілерге қызмет көрсету 
жүзеге  асырылатын  кабина  немесе  кабинет. 
Кабинаның  (кабинеттің)  габариттерінде  ілесіп 
келген  тұлғаның  да  орналасу  мүмкіндігін  де 
ескеру керек.    
Помещение,  не  имеющее  естественного  освещения 
– 
помещение,  не  имеющее  окон  или  световых 
проемов в наружных ограждениях. 
 
Табиғи жарықтандырылмаған бөлме – 
сыртқы 
қоршамаларында  терезелері  немесе  жарық 
түсетін ойықтары жоқ бөлме. 
Помещение 
общественного 
назначения – 
встроенное в жилой дом или пристроенное к нему 
помещение, предназначенное для индивидуальной 
предпринимательской  и  другой  общественной 
деятельности проживающих в доме людей. 
 
Қоғамдық  мақсаттағы  бөлме – 
үйде  тұрып 
жатқан  адамдардың  жеке  кәсіпкерлікпен  және 
басқа  да  қоғамдық  қызметпен  шұғылдануына 
арналған  тұрғын  үйдің  ішінен  немесе  оған 
жапсарлас салынған бөлме. 
Помещение 
подсобное – 
комната, 
предназначенная 
для 
гигиенических 
или 
хозяйственно-бытовых 
нужд 
проживающих 
(ванная,  уборная,  кухня,  кладовая),  а  также 
передняя, внутриквартирные холл и коридор. 
 
Қосалқы  бөлме – 
тұрып  жатқан  адамдардың 
тазалық 
немесе 
шаруашылық-тұрмыстық 
қажеттеріне  арналған  (жуынатын,  дәретхана, 
ас үй, қойма) бөлме, сондай-ақ кіреберіс, пәтер 
ішіндегі холл және дәліздер.  
Помещение  с  массовым  пребыванием  людей – 
помещение  (залы  и  фойе  театров,  кинотеатров, 
залы 
заседаний, 
совещаний, 
лекционные 
аудитории, рестораны, вестибюли, кассовые залы, 
производственные  и  другие)  с  постоянным  или 
временным 
пребыванием 
людей 
(кроме 
аварийных  ситуаций)  числом  более 1 чел.  на 1 
кв.м помещения площадью 50 кв.м и более. 
 
Адамдар 
жаппай 
келетін 
бөлмелер – 
адамдардың тұрақты немесе уақытша (апаттық 
жағдайдан басқа) болатын бөлменің ауданы 50 
ш.м    және  одан  астам  бөлменің  әр 1 ш.м 1 
адамнан 
артық 
болмайтын 
бөлме 
(театрлардың,  кинотеатрлардың  залдары  мен 
фойелері,  мәжіліс,  жиналыс  залдары,  дәріс 
аудиториялары, 
мейрамханалар, 
вестибюльдер,  касса,  өндіріс  залдары  және 
басқалар).    
Понур
 – водонепроницаемое покрытие дна реки, 
примыкающее к плотине или др. водоподпорному 
сооружению со стороны верхнего бьефа. 
 
Понур – 
жоғарғы  ағыс  жағынан  бөгетке 
немесе 
басқа 
суға 
тосқауыл 
имаратына 
жанасатын  өзеннің  табанының  су  өтпейтін 
жабыны.  
Поперечный  профиль  трассы – 
  профиль 
местности  по  линии,  перпендикулярной  к  оси 
 
Трассаның  көлденең  кескіні – 
жобаланған 
имараттың  трассасы  осьіне  перпендикуляр 

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
147 
трассы проектируемого сооружения. 
сызығы бойынша жергілікті жердің кескіні. 
Поражающее  воздействие  источника  техногенной 
чрезвычайной ситуации
 (поражающее воздействие 
источника  техногенной  ЧС) – негативное 
влияние  одного  или  совокупности  поражающих 
факторов  источника  техногенной  чрезвычайной 
ситуации  на  жизнь  и  здоровье  людей,  на 
сельскохозяйственных  животных  и  растения, 
объекты  народного  хозяйства  и  окружающую 
природную среду. 
 
Техногендік  төтенше  жағдай  көзінің  қырып-
жою әсері 
(техногендік ТЖ көзінің қырып-жою 
әсері) – техногендік  төтенше  жағдай  көзінің 
адамдардың 
өмірі 
мен 
денсаулығына, 
ауылшаруашылығы 
жануарлары 
мен 
өсімдіктеріне, 
халық 
шаруашылығы 
нысандарына  және  қоршаған  табиғи  ортаны 
қырып-жоятын    бір    фактордың  немесе 
олардың жиынтығының теріс әсері.     
Поражающий  фактор  источника  техногенной 
чрезвычайной  ситуации
  (поражающий  фактор 
источника  техногенной  ЧС) – составляющая 
опасного 
происшествия, 
характеризуемая 
физическими,  химическими  и  биологическими 
действиями 
или 
проявлениями, 
которые 
определяются 
или 
выражаются 
соответствующими параметрами. 
 
Техногендік  төтенше  жағдай  көзінің  қырып-
жою  факторы 
(техногендік  ТЖ  көзінің  қырып-
жою  факторы) – тиісті  белгілерімен  көрінетін  
немесе  анықталатын  физикалық,  химиялық 
және 
биологиялық 
әрекетімен 
немесе 
көрінуімен  сипатталатын  қауіпті  оқиғаны 
құраушы.   
Поражающий  фактор  источника  чрезвычайной 
ситуации
 (поражающий фактор источника ЧС) – 
составляющая  опасного  явления  или  процесса, 
вызванная  источником  чрезвычайной  ситуации  и 
характеризуемая  физическими,  химическими  и 
биологическими  действиями  или  проявлениями, 
которые 
определяются 
или 
выражаются 
соответствующими  параметрами.  Примечание: 
выделяют  первичные  и  вторичные  поражающие 
факторы. 
 
Төтенше  жағдай  көзінің  қырып-жою  факторы 
(техногендік ТЖ көзінің қырып-жою факторы) 
–  тиісті  белгілерімен  анықталатын  немесе 
көрінетін 
физикалық, 
химиялық 
және 
биологиялық  әсерімен  сипатталатын  төтенше 
жағдай  көзінен  туындайтын  қауіпті  құбылыс 
немесе 
процесс. 
Ескерту: 
қырып-жою 
факторларын  біріншілік  және  екіншілік  деп 
ажыратады.   
Пораженный 
в 
чрезвычайной 
ситуации
 
(пораженный  в  ЧС) – человек,  заболевший, 
травмированный  или  раненый  в  результате 
поражающего 
воздействия 
источника 
чрезвычайной ситуации. 
 
Төтенше жағдайда зақым алушы 
(ТЖ-да зақым 
алушы) – төтенше  жағдай  көзі  әсерінің 
нәтижесінде  ауру  болған,  зақымданған  немесе 
жараланған адам.    
Поребрик
 – разновидность  орнаментальной 
кирпичной  кладки,  при  которой  один  ряд 
кирпичей  укладывается  под  углом  к  наружной 
поверхности стены. 
 
Қырөрнек – 
кірпіштердің    бір  қатары 
қабырғаның  сыртқы  бетіне  қарай  бұрыштап 
орналастырылатын   өрнекті кірпіш  қалаудың 
түрі. 
Поризующие 
добавки – 
вещества, 
способствующие 
целенаправленному 
образованию в теле бетона воздушных или других 
газообразных пор. 
 
Кеуектілік қоспалары – 
бетонның бойындағы 
мақсатты  түрде  ауа  немесе  басқа  газтәріздес 
кеуек түзуге әсер ететін заттар. 
Пористость
 – отношение объема пор к внешнему 
объему  (габариту)  материала  в  процентах. 
Пористость 
определяет 
основные 
свойства 
материалов: 
прочность, 
морозостой-кость, 
газоводопроницаемость и т.д. 
 
Кеуектілік
 – материалдағы  кеуек    көлемінің 
жалпы 
материал 
көлеміне 
(габариттік) 
пайыздық  қатынасы.  Материалдың  негізгі 
қасиеттері кеуектілікпен анықталады: беріктігі, 
аязға төзімділігі, су-газ өткізгіштігі және т.б. 
Пороговый  неотпускающий  ток – 
наименьшее 
значение неотпускающего тока. 
 
Жібермейтін ток шегі 
– жібермейтін токтың ең 
аз мәні. 
Пороговый 
ощутимый 
ток – 
наименьшее 
значение ощутимого тока. 
 
Сезілетін  ток  шегі 
–  сезілетін  токтың  ең  аз 
мәні. 
Пороговый  фибрилляционный  ток – 
наименьшее 
значение фибрилляционного тока. 
 
Фибрилляциялық ток шегі 
– фибрилляциялық 
токтың ең аз мәні. 
Пороизол
 – строительный  материал  в  виде 
пористых  эластичных  жгутов,  изготовленных  из 
смеси битума и резины. 
 
Пороизол 
– битум мен резеңке қосындысынан 
жасалған 
кеуекті 
иілгіш 
жгут 
түріндегі 
құрылыс материалы.   
Поролон
 – торговое  название  эластичного 
пенопласта, выпускаемого промышленностью. 
 
Поролон 
–  өнеркәсіп  шығаратын  иілгіш 
пенопластың саудалық атауы.  
Порообразователи
,  вспенивающиеся  вещества – 
неорганические  и  органические  вещества,  с 
помощью  которых  создается  система  пор  в 
первоначально 
монолитном 
материале, 
применяются для получения материалов пористой 
структуры – пенопластов,  губчатых  резин, 
газобетона, керамических изделий и т.д. 
 
Бутүзгіштер, 
көбіктенетін заттар –бастапқыда 
біртұтас 
материалда 
олардың 
көмегімен 
кеуекті  жүйе  жасалатын  органикалық  емес 
және  органикалық  заттар,  кеуекті  құрылымды 
пенопласт, 
үрмелі 
резеңке, 
газобетон, 
керамикалық  бұйымдар  және  т.б.  материалдар 
алу үшін қолданылады. 
Порошковые 
краски
 – высокодисперсные   
Ұнтақты бояулар 
– бояудың үгілгіштігін және 

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
148 
композиции 
на 
основе 
синтетических 
пленкообразующих 
веществ 
и 
пигментов, 
содержащие 
также 
пластификаторы, 
наполнители,  отвердители,  стабилизаторы  и 
добавки,  улучшающие  сыпучесть  краски  и  ее 
распределение по подложке. 
оның 
төсемге 
таралуын 
жақсартатын 
құрамында 
илемдегіштер, 
толтырғыштар, 
қатырғыштар, стабилизаторлар және қоспалар 
бар синтетикалық және үлдіртүзгіш заттар мен 
пигменттер  негізіндегі  ұнтақтылығы  жоғары 
композициялар. 
Порт
 – участок  берега  с  прилегающим  водным 
районом  (акваторией)  и  комплексом  сооружений 
и  устройств  для  погрузки-разгрузки  судов  и  их 
полного обслуживания. 
 
Порт 
–  кемелерді  тиеп-түсіруге  және  оларға 
толық    қызмет  көрсетуге  арналған  су  ауданы 
(су  аймағы)  және  имараттар  мен  құрылғылар 
кешені бар жағалау телімі.  
Портал
 – 1) архитектурное  обрамление  входа  в 
здание; 2) П-образная  часть  конструкции  или 
машины, 
направляющая 
опорная 

жүктеу/скачать 3,43 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: